Kontrola problemowa gospodarki finansowej

przeprowadzona w Zakładzie Gospodarki Odpadami

„Czyste Środowisko” w Wasilkowie

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

            Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 23 kwietnia 2004 roku (znak: RIO.I.6012 - 10/04), o treści jak niżej:

                                                                                              Pan Tomasz Piotrowski

Kierownik Zakładu Gospodarki Odpadami „Czyste Środowisko”

w Wasilkowie

            W wyniku problemowej kontroli gospodarki finansowej za okres 2003 roku, przeprowadzonej w Zakładzie Gospodarki Odpadami „Czyste Środowisko” z siedzibą w Wasilkowie, na podstawie art. 1 ust. 1 oraz w trybie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono nieprawidłowości opisane w protokole kontroli, którego jeden egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

            Zakład Gospodarki Odpadami „Czyste Środowisko” w Wasilkowie został utworzony na podstawie uchwały Nr IV/11/03 Zgromadzenia Związku Gmin – „Czyste Środowisko” z dnia 3 czerwca 2003 roku, jako zakład budżetowy Związku Gmin.

            Plan finansowy kontrolowanego zakładu budżetowego, stanowiący podstawę gospodarki finansowej w 2003 roku, został określony uchwałą Nr V/14/03 Zgromadzenia Związku z dnia 27 sierpnia 2003 r. W wyniku badania poprawności konstrukcji planu finansowego zakładu budżetowego stwierdzono następujące błędy:

- przychody ze sprzedaży usług zaplanowano według cen brutto w wysokości 480.000 zł, zamiast cen netto - bez podatku od towarów i usług (VAT), zaś w wydatkach założono 7% podatek VAT od kwoty przychodów, tj. 34.200 zł;

- określając w planie obciążenia z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych w kwocie 120.000,- zł nie uwzględniono, do wyliczenia dochodu podlegającego opodatkowaniu stawką 27%, planowanych kosztów w kwocie 250.136,- zł, w zawiązku z czym podatek ten został zawyżony o ok. 67.000,- zł. – s. 5-6 protokołu kontroli. Przy prawidłowej konstrukcji planu finansowego w zakresie obciążeń różnica między przychodami a wydatkami stanowiącymi koszty i innymi obciążeniami wzrosłaby o wymienioną sumę. Stworzyłoby to możliwość zwiększenia wydatków na inwestycje zakładu lub wiązałoby się z koniecznością zaliczkowych wpłat do budżetu Związku z tytułu nadwyżki środków obrotowych.

            W planie i wykonaniu wydatków stanowiących koszty zastosowano też niewłaściwe podziałki klasyfikacji budżetowej. Opłaty za korzystanie ze środowiska i za dzierżawę wysypiska zostały ujęte w paragrafie 4520 Opłaty na rzecz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, zamiast odpowiednio w paragrafie 4430 Różne opłaty i składki i w paragrafie 4300 Zakup usług pozostałych – s. 7 protokołu kontroli. Klasyfikacja budżetowa jest określona rozporządzeniem Ministra Finansów z 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 68, poz. 634 ze zm.).

            Badając wynagrodzenia osób zatrudnionych w zakładzie budżetowym na podstawie umów o pracę (kierownika jednostki i dyspozytora) stwierdzono, że dla ich ustalenia posłużono się przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z 26 lipca 2000 r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników zatrudnionych w urzędach gmin... (s. 8 protokołu kontroli), które miało zastosowanie jedynie do pracowników zatrudnionych w biurach związków międzygminnych (§ 1 ust. 1), ponadto nie obowiązywało od 26 lutego 2003 r. Pracownicy zakładu budżetowego związku międzygminnego, podobnie jak to ma miejsce w odniesieniu do pracowników podległych gminnych jednostek organizacyjnych, powinni być wynagradzani według zasad określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2000 r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 61, poz. 708 ze zm.). Jednakże, dla ustalenia wynagrodzenia dyspozytora w oparciu o przepisy tego rozporządzenia, konieczne jest przyjęcie przez organ stanowiący Związku Gmin najniższego wynagrodzenia zasadniczego (§ 2 pkt 2), a także wartości jednego punktu w złotych przez pracodawcę (kierownika zakładu budżetowego) w porozumieniu z organem stanowiącym Związku (§ 3 ust. 3 rozporządzenia). Wskazane wartości stanowią bowiem podstawę do ustalenia przez kierownika jednostki tabeli miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego (§3 ust. 5 rozporządzenia). Wynagrodzenie kierownika zakładu budżetowego powinno być ustalone w oparciu o postanowienia załącznika nr 1 do wskazanego rozporządzenia. Jak z niego wynika, składnikami wynagrodzenia kierownika jednostki organizacyjnej są wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatek funkcyjny. W omówionych sprawach skierowałem pismo do Przewodniczącego Zarządu Związku.

            Badając stosowanie, obowiązującej w okresie badanym, ustawy z 10 czerwca o zamówieniach publicznych (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 664 ze zm.) stwierdzono, że w postępowaniu w trybie przetargu nieograniczonego na dostawę kompaktora nieprecyzyjnie, w świetle art. 17 ustawy, określono przedmiot zamówienia. Z dokumentacji przetargowej nie wynikało jasno, iż zamawiający zainteresowany był dostawą sprzętu używanego (według wyjaśnienia Pana kierownika decydował o tym fakt zastosowanej procedury udzielenia zamówienia, przewidzianej dla postępowań poniżej równowartości 30.000 euro, bowiem cena nowego kompaktora znacznie przewyższa wskazaną wartość progową). Ponadto, zamawiający nie wykluczył, spośród dwóch złożonych ofert, oferty osoby fizycznej, która nie przedłożyła zaświadczeń określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (oferta tego podmiotu nie była najkorzystniejsza). Odrzucenie tej oferty spowodowałoby unieważnienie przetargu z przesłanki art. 27b ust. 1 pkt 1 ustawy. Zamawiający mógłby wówczas rozważyć udzielenie zamówienia z wolnej ręki, z uwagi na okoliczności, o których mowa w art. 71 ust. 1 pkt 4 ustawy – s. 11-12 protokołu kontroli.

            Stwierdzone podczas kontroli nieprawidłowości były wynikiem nieprzestrzegania lub niewłaściwej interpretacji obowiązujących przepisów prawnych, dotyczących gospodarki finansowej zakładów budżetowych. Stosownie do postanowienia art. 28a ustawy (Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148 ze zm.), odpowiedzialność za całość gospodarki finansowej jednostki sektora finansów publicznych ponosi jej kierownik. Wskazane w wystąpieniu nieprawidłowości w gospodarce finansowej powołanego zakładu budżetowego były też wynikiem działań organów Związku Gmin.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. W zakresie ustalania planu finansowego Zakładu:

a) przyjmowanie przychodów z tytułu usług w kwotach netto oraz zaniechanie uwzględniania w wydatkach podatku VAT (VAT należny nie jest wydatkiem stanowiącym koszt),

b) właściwe klasyfikowanie wydatków z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska i czynszu dzierżawy wysypiska.

2. Ustalenie, po podjęciu stosownych rozstrzygnięć przez organ stanowiący Związku, tabeli miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego, kierując się zasadami określonymi w § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2000 r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego.

3. Przestrzeganie przy udzielaniu zamówień publicznych zasad wynikających z ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. Nr 19, poz. 177), ze szczególnym zwróceniem uwagi na przepisy dotyczące określenia przedmiotu zamówienia i przeprowadzania postępowania przetargowego.

            O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

            Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

            W wyniku kontroli w w/w jednostce skierowano pismo z dnia 23 kwietnia 2004 roku, do organu wykonawczego:

Pan Antoni Pełkowski

                                                                                  Przewodniczący Zarządu

Związku Gmin „Czyste Środowisko”

z siedzibą w Wasilkowie

            Uprzejmie informuję, iż Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przeprowadziła kontrolę gospodarki finansowej w Zakładzie Gospodarki Odpadami „Czyste Środowisko”, działającym w formie zakładu budżetowego Związku Gmin.

            Ustalenia kontroli pozwalają na stwierdzenie, iż plan finansowy kontrolowanego zakładu na 2003 rok, przyjęty uchwałą Zgromadzenia Związku Gmin „Czyste Środowisko” z 27 sierpnia 2003 r., zawierał błędy rzutujące na określenie poziomu nadwyżki środków obrotowych i zaliczkowe wpłaty z tego tytułu do budżetu Związku. W planie tym zawyżono o około 67.000,- zł. podatek dochodowy od osób prawnych ze względu na odniesienie obowiązującej w 2003 roku 27% stawki podatku do przychodu, zamiast do dochodu (przychód minus koszty uzyskania dochodu). Nieprawidłowo - w kwocie brutto - zaplanowano również przychody z tytułu usług. Przychody te należało zaplanować w kwocie netto (bez podatku VAT), zaś po stronie wydatków należało pominąć VAT podlegający rozliczeniu z urzędem skarbowym, gdyż nie jest on wydatkiem stanowiącym koszt. Przy prawidłowym konstruowaniu planu finansowego, różnica między przychodami a wydatkami stanowiącymi koszty i innymi obciążeniami wzrosłaby z 14.704,- zł do 81.839,- zł. Stworzyłoby to możliwość zwiększenia wydatków na inwestycje zakładu lub wiązałoby się z koniecznością zaliczkowych wpłat do budżetu Związku Gmin z tytułu nadwyżki środków obrotowych.

Kontrola wykazała również, że wynagrodzenia osób zatrudnionych w zakładzie budżetowym na podstawie umów o pracę (kierownika jednostki i dyspozytora) zostały ustalone w oparciu o przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 26 lipca 2000 r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników zatrudnionych w urzędach gmin..., które miało zastosowanie jedynie do pracowników zatrudnionych w biurach związków międzygminnych (§ 1 ust. 1), ponadto nie obowiązywało od 26 lutego 2003 r. Pracownicy zakładu budżetowego związku międzygminnego, podobnie jak to ma miejsce w odniesieniu do pracowników podległych gminnych jednostek organizacyjnych, powinni być wynagradzani według zasad określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2000 r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 61, poz. 708 ze zm.). Jednakże, dla ustalenia wynagrodzenia dyspozytora w oparciu o przepisy tego rozporządzenia, konieczne jest przyjęcie przez organ stanowiący Związku Gmin najniższego wynagrodzenia zasadniczego (§ 2 pkt 2), a także wartości jednego punktu w złotych przez pracodawcę (kierownika zakładu budżetowego) w porozumieniu z organem stanowiącym Związku (§ 3 ust. 3 rozporządzenia). Wskazane wartości stanowią bowiem podstawę do ustalenia przez kierownika jednostki tabeli miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego (§3 ust. 5 rozporządzenia). Wynagrodzenie kierownika zakładu budżetowego powinno być ustalone w oparciu o postanowienia załącznika nr 1 do wskazanego rozporządzenia. Jak z niego wynika, składnikami wynagrodzenia kierownika jednostki organizacyjnej są wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatek funkcyjny. Kierownikowi kontrolowanego zakładu budżetowego dodatek funkcyjny nie został przyznany. W związku z tym, Pan Przewodniczący oraz organy Związku powinny podjąć niezbędne działania w celu dostosowania zasad wynagradzania pracowników podległego zakładu budżetowego do wymogów przywołanego rozporządzenia Rady Ministrów.

            W załączeniu przekazuję wystąpienie pokontrolne, jakie skierowałem do kierownika Zakładu Gospodarki Odpadami „Czyste Środowisko” w Wasilkowie.

                                                           Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku