Kontrola doraźna gospodarki finansowej Gminy Łapy

przeprowadzona w Urzędzie Miejskim w Łapach

przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 12 stycznia 2006 roku (znak: RIO.I.6013 - 2/05), o treści jak niżej:

Pan

Tadeusz Wróblewski

Burmistrz Miasta Łapy

Na podstawie art. 1 ust. 1 oraz w trybie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przeprowadziła w Urzędzie Miejskim w Łapach doraźną kontrolę w zakresie zadłużenia gminy Łapy w okresie 2003 r. – I półrocze 2005 r. Wyniki kontroli przedstawione zostały w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

         Z ustaleń kontroli wynika, że w okresie objętym kontrolą malał poziom ogólnego zadłużenia Miasta Łapy. Na koniec 2003 roku dług publiczny wynosił 14.291,- tys. zł (przy stanie na początek roku w kwocie 15.939,1 tys. zł), na koniec 2004 roku 10.871,6 tys. zł, zaś w I połowie 2005 r. poziom zadłużenia wyniósł 9.142,1 tys.-zł. W tym samym okresie wykonanie dochodów budżetowych wynosiło odpowiednio: 26.858,7 tys. zł (93,1% dochodów planowanych), 30.599,- tys. zł (97,8% planu) i 16.974,2 tys. zł (51,1% planu po zmianach w wysokości 33.195,8 tys. zł). Relacja łącznej kwoty długu gminy do wykonanych dochodów ogółem, o której była mowa w art. 114 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148 ze zm.), nie przekraczała 60%; na koniec 2003 roku wynosiła 53,2%, zaś na koniec 2004 roku spadła do 35,52%. Procentowy wskaźnik zadłużenia gminy na dzień 30 czerwca 2005 r. (wyrażony stosunkiem kwoty długu do planowanych w tym roku dochodów) wynosił natomiast 27,53%.

Podobnie, nie została przekroczona na koniec poszczególnych okresów dopuszczalna relacja łącznej kwoty przypadających do spłaty w danym roku budżetowym rat kredytów i pożyczek wraz z należnymi od nich odsetkami (kontrolowana jednostka nie udzielała poręczeń, nie emitowała też papierów wartościowych) w stosunku do planowanych dochodów budżetowych, określona w art. 113 ustawy o finansach publicznych. W 2003 roku relacja ta wynosiła 14,4 % (była więc bliska maksymalnemu pułapowi 15%), w 2004 roku zmalała do 12,1%, na dzień 30 czerwca 2005 roku wynosiła zaś 11,14%.

         W badanym okresie zwiększeniu uległy wydatki gminy ponoszone na realizację zadań publicznych – z kwoty 24.970,6 tys. zł w roku 2003 do kwoty 27.612,- tys. zł w roku 2004. W I półroczu 2005 roku wydatki budżetu zamknęły się kwotą 14.471,5, co stanowiło 45,9% planu rocznego. W strukturze zrealizowanych wydatków na zadania inwestycyjne wykorzystano w 2003 r. 1.167,7 tys. zł (4,7% wydatków wykonanych), w 2004 r. 2.085,1 tys. zł. (7,5% wydatków) i w I półroczu 2005 r. 140,5 tys. zł. (1% wydatków wykonanych w I półroczu 2005 r.).

         W poszczególnych latach objętych kontrolą badana jednostka planowała wydatki, które nie znajdowały pokrycia w planowanych dochodach. Było to wynikiem przeznaczania w planie budżetu części dochodów na spłatę zaciągniętych kredytów i pożyczek. W latach 2003 – I półrocze 2005 brakujące środki na wydatki, stosownie do art. 48 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, zostały pokryte kredytem długoterminowym, zaciągniętym na współfinansowanie programów realizowanych ze środków bezzwrotnych pochodzących z programu SAPARD w kwocie 256.697,95,-zł (dofinansowanie budowy drogi gminnej ze wsi Gąsówka Oleksin do wsi Łapy Kołpaki) oraz pożyczką w kwocie 166.000,-zł na dofinansowanie przedsięwzięcia p.n. „Rozbudowa składowiska odpadów komunalnych w Uhowie”. Ponadto w roku 2003 wpłynęły transze kredytów i pożyczek zaciągniętych w okresie poprzedzającym okres objęty kontrolą. Otrzymane środki zostały wykorzystane na cele określone w umowach pożyczki bądź kredytu. W omawianym okresie badana jednostka terminowo wywiązywała się ze spłaty zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz należnych odsetek.

         Nie stwierdzono też nieprawidłowości w sprawozdaniach budżetowych Rb-Z o zobowiązaniach według tytułów dłużnych, sporządzonych za rok 2003 i 2004. W sprawozdaniu za okres I półrocza 2005 r. zobowiązania wymagalne (Ośrodka Kultury Fizycznej) zostały zawyżone o kwotę 3.834 zł, z powodu podwójnego ich ujęcia w z sprawozdaniu zbiorczym – str. 59 protokołu kontroli.

         Należy wskazać, że w kontrolowanym okresie w strukturze tytułów dłużnych występowały zobowiązania wymagalne (których termin zapłaty minął). Poziom zobowiązań wymagalnych w latach 2003 – 2004 utrzymywał się na zbliżonym poziomie, wynosił – odpowiednio – 648.225 zł i 665.266 zł. Na koniec I półrocza 2005 roku zobowiązania nieopłacone w terminie wyniosły 396.618,-zł.

W trakcie czynności kontrolnych ustalono, że Miasto udzieliło w dniu 29 czerwca 2005 roku dla Zakładu Energetyki Cieplnej w Łapach, działającego w formie zakładu budżetowego, pożyczki w kwocie 520.000,-zł na spłatę zobowiązań wymagalnych. (Na dzień 31 grudnia 2004 r. zobowiązania wymagalne tego Zakładu stanowiły kwotę 532.926,-zł., a więc znaczną część wszystkich zobowiązań wymagalnych, wykazanych w sprawozdaniu zbiorczym sporządzonym za 2004 rok). W wyniku tego zredukowano zobowiązania wymagalne Zakładu Energetyki Cieplnej, wzrosły jednakże zobowiązania wymagalne Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Łapach. I tak, na koniec 2004 r. zobowiązania wymagalne tego zakładu budżetowego stanowiły kwotę 23.576,-zł., zaś na koniec I półrocza 2005 r. osiągnęły wartość 226.358,-zł (jak wyjaśniła Skarbnik Teresa Ponińska przyczyną wzrostu zadłużenia Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Łapach były m.in. poniesione koszty usunięcia awarii, sezonowość przychodów (koniunktura poprawia się w II półroczu z uwagi na wyższą sprzedaż wody i ścieków), zła kondycja finansowa odbiorców (opóźnienie płatności w szczególności ZNTK, SPZOZ), nienadążający za kosztami wzrost cen).

Zobowiązania wymagalne Urzędu na koniec 2004 roku i I półrocza 2005 roku kształtowały się na podobnym poziomie, tj. na dzień 31 grudnia 2004 r. stanowiły kwotę 108.763,-zł, zaś na dzień 30 czerwca 2005 r. 116.062,-zł; rok 2003 zamknięto kwotą zobowiązań wymagalnych w wysokości – 1.461,-zł. Zobowiązania wymagalne Urzędu dotyczyły przede wszystkim niewypłaconych dodatków mieszkaniowych (rozdz. 85215 „Dodatki mieszkaniowe” § 3110 „Świadczenia społeczne”): w roku 2004 była to kwota 93.891,-zł, zaś w I półroczu 2005 r. kwota 95.761,-zł.

         Występowanie zobowiązań wymagalnych świadczy o naruszeniu zasady gospodarki finansowej podmiotów sektora finansów publicznych, która była wyrażona w art. 28 ust 3 pkt 3 ustawy o finansach publicznych, iż wydatki publiczne powinny być dokonywane w terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań. Obecnie zasadę tę zawiera art. 35 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104) – str. 19-20 protokołu kontroli.

Obowiązki dotyczące m.in. wykonywania budżetu, a także ogólna odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową gminy spoczywają na organie wykonawczym – burmistrzu, stosownie do postanowień art. 30 ust. 2 i art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.), a także art. 127 ustawy o finansach publicznych (obecnie art. 187).

         Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

- podjęcie stosownych działań w celu spowodowania terminowego regulowania zobowiązań zarówno przez Urząd Miejski, jak i podległe jednostki organizacyjne.

O sposobie wykonania zalecenia pokontrolnego proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

         Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

    Z-ca Prezesa

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku