Kontrola kompleksowa gospodarki finansowej

przeprowadzona w Urzędzie Gminy Puńsk  

przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku Zespół w Suwałkach

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 03 marca 2010 roku (znak: RIO.V.6001-8 /09), o treści jak niżej:

Pan

Witold Liszkowski

Wójt Gminy Puńsk

W wyniku kompleksowej kontroli gospodarki finansowej gminy Puńsk za okres 2008 roku, przeprowadzonej w Urzędzie Gminy w Puńsku na podstawie art. 1 ust. 1 oraz w trybie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku Zespół w Suwałkach, stwierdzono nieprawidłowości i uchybienia opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

Zakresem kontroli objęto regulacje wewnętrzne dotyczące ustroju i funkcjonowania gminy oraz jej jednostek organizacyjnych, funkcjonowanie kontroli wewnętrznej, prowadzenie rachunkowości, gospodarkę pieniężną i rozrachunki, wykonanie budżetu, w tym realizację wybranych rodzajów dochodów i wydatków, udzielanie zamówień publicznych, realizację zadań zleconych i w ramach porozumień, gospodarowanie mieniem komunalnym, rozliczenia budżetu z jednostkami organizacyjnymi.

Regionalna Izba Obrachunkowa pismem RIO.V.6011-10/05 z dnia 26 stycznia 2006 r., zawierającym wnioski pokontrolne sformułowane na podstawie wyników poprzedniej kompleksowej kontroli gospodarki finansowej gminy, zaleciła m.in.:

- ustalenie stawek czynszu za najem lokali mieszkalnych zgodnie z art. 8 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.),

- zapewnienie przestrzegania wewnętrznych uregulowań dotyczących wskazywania dat odbioru gotówki z kasy.

W odpowiedzi udzielonej pismem Or.0724-9/06 z dnia 28 lutego 2006 r. Pan Wójt poinformował Izbę o wykonaniu zaleceń pokontrolnych. Kontrola wykazała, iż wymienione zalecenia nie zostały zrealizowane. Stwierdzono, że uchwałą z dnia 24 kwietnia 2006 r. Rada Gminy uchwaliła program gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy. Wykonanie uchwały powierzono Panu Wójtowi, jednakże do czasu zakończenia kontroli Pan Wójt nie ustalił stawek czynszu na podstawie art. 8 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów... – str. 4-5 protokołu kontroli. Należy wskazać, iż niezgodne z prawdą informowanie o wykonaniu wniosków pokontrolnych jest czynem zagrożonym karą grzywny na podstawie art. 27 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych.

Kontrola realizacji obowiązków sprawozdawczych wykazała, że sprawozdania Rb-27S i Rb-28S gminnych jednostek budżetowych podpisywane były przez Pana Wójta. Zgodnie z § 4 pkt 2 lit. b) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 115, poz. 781 ze zm.), do sporządzania i przekazywania sprawozdań w imieniu jednostki zobowiązani są kierownicy jednostek organizacyjnych podległych jednostkom samorządu terytorialnego – str. 14 protokołu kontroli. Analogiczne postanowienia zawiera § 4 pkt 3 lit. b) obowiązującego od 1 stycznia 2010 r. rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sprawozdawczości budżetowej z dnia 3 lutego 2010 r. (Dz. U. Nr 20, poz. 103).

Stwierdzono także, iż dane wykazane w zbiorczych sprawozdaniach Rb-28S i Rb-N nie były zgodne ze sprawozdaniami jednostkowymi. Stosownie do § 6 ust. 1 pkt 3 obowiązującego w okresie objętym kontrolą rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej, sprawozdania zbiorcze sporządza się na podstawie sprawozdań jednostkowych. W następstwie kontroli, w dniu 13 stycznia 2010 r. sporządzono korektę – str. 15-16 protokołu kontroli.

Szczegółowej ocenie poddano również bilans Urzędu Gminy jako jednostki budżetowej. Stwierdzono, iż niezapłacone odsetki zostały ujęte w bilansie po stronie aktywów w pozycji pozostałe należności, zaś po stronie pasywów w pozycji pozostałe zobowiązania ujęto odpis aktualizujący należności z tytułu tych odsetek. W informacjach uzupełniających istotnych dla rzetelności i przejrzystości sytuacji finansowej i majątkowej nie została wykazana kwota odpisu aktualizującego należności w wysokości 2.425,51 zł. Zgodnie z objaśnieniem do wzoru bilansu jednostki budżetowej, zawartym w treści załącznika nr 5 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz. U. Nr 142, poz. 1020 ze zm.), wykazane w bilansie wartości aktywów są pomniejszone odpowiednio o umorzenie i odpisy aktualizujące – str. 17 protokołu kontroli.

Ponadto ustalono, że zostało sporządzone łączne sprawozdanie finansowe dla instytucji kultury. Instytucje kultury w zakresie prowadzenia rachunkowości i sporządzania sprawozdań finansowych nie stosują przepisów rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont..., w związku z czym brak podstaw dla sporządzania sprawozdań łącznych – str. 17 protokołu kontroli.

 W zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych stwierdzono uchybienia naruszające wymogi ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 ze zm.), rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont..., a także przepisów wewnętrznych, polegające na:

a) nieprawidłowej ewidencji należności za odprowadzone ścieki na koncie 201 „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”, zamiast na koncie 221 „Należności z tytułu dochodów budżetowych”, jak przewiduje załącznik nr 2 do rozporządzenia – str. 22-23 protokołu kontroli;

b) nieprawidłowej ewidencji odsetek od zaległości podatkowych na stronie Wn konta 221 i na stronie Ma konta 290 „Odpisy aktualizujące należności” – z pominięciem księgowania na koncie 750 „Przychody i koszty finansowe”, co jest to niezgodne z zasadami funkcjonowania kont zawartymi w załączniku nr 2 do rozporządzenia. Ewidencja odsetek od zaległości powinna obejmować ich przypis na stronie Wn konta 221 i Ma konta 750. Za pośrednictwem konta 290 powinna natomiast zostać ujęta operacja dotycząca odpisu odsetek przypisanych, a niewpłaconych: Ma 290 – Wn 750 – str. 12-13 protokołu kontroli;

c) niezachowaniu zasady czystości obrotów na koncie 130 „Rachunki bieżące jednostek budżetowych” (w odniesieniu do zapisów dotyczących zwrotów, błędnych wpłat, refundacji), wbrew zasadom funkcjonowania tego konta zawartym z załączniku nr 2 do rozporządzenia oraz zakładowym planie kont – str. 13 protokołu kontroli;

d) kwitowaniu odbioru gotówki z kasy bez wskazania daty tej operacji, co narusza postanowienie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy – str. 20 protokołu kontroli.

Analizując procedurę uchwalania budżetu gminy i planów finansowych jednostek organizacyjnych stwierdzono, iż Pan Wójt nie przekazywał podległym jednostkom organizacyjnym informacji niezbędnych do opracowania projektów planów finansowych, na podstawie danych przyjętych w projekcie uchwały budżetowej na 2008 i 2009 rok, jak tego wymagał w okresie objętym kontrolą art. 185 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.). Jednostki nie opracowały projektów planów finansowych w rozumieniu art. 185 ust. 2 przywołanej ustawy. Jako projekty traktowane były dokumenty przedłożone przez te jednostki przed terminem przedstawienia Radzie Gminy projektu uchwały budżetowej. Jednostkom organizacyjnym nie zostały również przekazane pisemne informacje o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków tych jednostek przyjętych w uchwale budżetowej na 2008 i 2009 rok. Zgodnie z art. 186 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, w terminie 21 dni od dnia uchwalenia uchwały budżetowej organ wykonawczy przekazuje podległym jednostkom informacje o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków tych jednostek. Wszystkie jednostki budżetowe sporządziły plany finansowe, które zostały podpisane przez ich kierowników (brak dat sporządzenia planów umożliwiających weryfikację terminowości ich opracowanie). Kwoty dochodów i wydatków ujęte w planach były zgodne z kwotami dochodów i wydatków ujętych w budżecie – str. 27 i 29 protokołu kontroli. Od 1 stycznia 2010 r. tryb opracowywania planów finansowych jednostek budżetowych i związane z tym obowiązki Pana Wójta regulują analogicznie przepisy art. 248 i art. 249 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 152, poz. 1240).

Na podstawie analizy dokumentacji przetargowej dotyczącej postępowań na zbycie nieruchomości ustalono, iż kontrolowana jednostka nie praktykuje dokumentowania na piśmie okoliczności zawiadomienia osób wyłonionych jako nabywców o miejscu i terminie zawarcia umów sprzedaży, do czego jest zobowiązana na mocy art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.). Należy wskazać, że dowód zawiadomienia wyłonionego nabywcy o miejscu i terminie zawarcia aktu notarialnego stanowi m.in. dokument uzasadniający prawo zbywcy do zatrzymania wadium w przypadku uchylania się od zawarcia umowy sprzedaży – str. 63 protokołu kontroli.

Przy oddawaniu w dzierżawę gruntów stanowiących własność gminy badana jednostka nie dopełniła obowiązku wynikającego z art. 35 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, dotyczącego sporządzania i podawania do publicznej wiadomości wykazu nieruchomości przeznaczonych do oddania w dzierżawę – str. 67 protokołu kontroli.

W zakresie prawidłowości pobierania dochodów budżetu stwierdzono także, iż w przypadku nieterminowego wnoszenia opłat za odprowadzane ścieki i odpady komunalne nie ustalano należnych gminie odsetek ustawowych. W przyjętej do kontroli próbie kwota nienaliczonych odsetek wyniosła 55,24 zł – str. 65 protokołu kontroli. Stosownie do art. 481 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia. Jeżeli stopa odsetek nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Przepisy § 7 ust. 8 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości... nakazują ujmowanie w księgach rachunkowych odsetek od nieopłaconych należności na koniec każdego kwartału, w wysokości należnej na ten dzień.

Kontrola prawidłowości ewidencyjnego ujęcia dochodów wykazała, że jednostka w par. 0770 „Wpływy z tytułu odpłatnego nabycia prawa własności” w trzech przypadkach (sprzedaż działek nr 408/6, 773/3 i 113/10) ujęła dochód w kwotach zawierających podatek VAT. W efekcie dochody wykazane z wpływów z tytułu odpłatnego nabycia prawa własności zostały w 2008 r. zawyżone o kwotę 4.088 zł, która została faktycznie odprowadzona do Urzędu Skarbowego – str. 63 protokołu kontroli.

Kontrola prawidłowości ustalania dochodów ze zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków wykazała, iż stawki opłat za odprowadzanie ścieków ustalone przez Radę Gminy 23 listopada 2001 r. obowiązywały od 1 stycznia 2002 roku do 1 kwietnia 2009 r. tj. przez okres 7 lat i 3 miesięcy – str. 64 protokołu kontroli. Przepisy ustawy o z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.) ustalają szczegółowy tryb opracowywania i zatwierdzania stawek i opłat, wskazując w art. 20 ust. 1 i art. 24 ust. 10, iż taryfy obowiązują przez 1 rok, w związku z czym istnieje konieczność corocznego opracowywania nowych taryf. Taryfy ustalone na dany rok mogą jednak być przedłużone, najwyżej o 1 rok, w trybie art. 24 ust. 9a-9c ustawy. W związku z tym, iż zadania przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego wykonuje Urząd Gminy, odpowiedzialność za brak w latach 2002-2008 wniosków w sprawie zatwierdzenia taryf na okresy przewidziane ustawą ponosi Pan Wójt. Na kontrolowanym Urzędzie, będącym przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy, ciąży m.in. obowiązek określenia w taryfie na dany rok cen i stawek opłat na podstawie niezbędnych przychodów, przy uwzględnieniu kosztów związanych ze świadczeniem usług, po dokonaniu ich alokacji na poszczególne taryfowe grupy odbiorców usług (art. 20 ust. 2 ustawy) oraz przedstawienia radzie gminy, w terminie 70 dni przed planowaną datą wejścia taryf w życie, wniosku o zatwierdzenie taryf (art. 24 ust. 2 ustawy).

Badanie dochodów z tytułu wydanych zezwoleń na sprzedaż alkoholu wykazało, iż jeden przedsiębiorca wpłacił pierwszą ratę opłaty 30 kwietnia 2008 r., tj. po terminie wynikającym z ustawy. Zgodnie z art. 11¹ ust. 7 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 ze zm.), opłata wnoszona jest na rachunek gminy w każdym roku kalendarzowym objętym zezwoleniem w trzech równych ratach w terminach do 31 stycznia, 31 maja i 30 września danego roku kalendarzowego. Stosownie zaś do art. 18 ust. 12 pkt 5 ustawy, zezwolenie na sprzedaż alkoholu wygasa w przypadku niedokonania opłaty w prawidłowej wysokości i prawidłowych terminach. Decyzja o stwierdzeniu wygaśnięcia zezwolenia nie została wydana. Zgodnie z art. 18 ust. 13 cytowanej ustawy, podmiot, któremu zezwolenie wygasło m.in. z tytułu nieterminowego wniesienia opłaty może wystąpić z wnioskiem o wydanie nowego zezwolenia nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia wydania decyzji o wygaśnięciu zezwolenia. Ponadto stwierdzono, że przedsiębiorcy do wniosków o wydanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych nie dołączali dokumentów wymienionych w art. 18 ust. 6 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi – str. 68-69 protokołu kontroli.

Badając wykonanie budżetu stwierdzono nieliczne przypadki stosowania nieprawidłowej klasyfikacji dochodów w świetle przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U. Nr 107, poz. 726 ze zm.), przedstawione na str. 59, 64 i 66 protokołu kontroli. Łącznie błędnie sklasyfikowano dochody budżetowe na kwotę 3.113 zł.

W zakresie zaciągania zobowiązań i dokonywania wydatków stwierdzono, że w badanej jednostce nie zostały ustalone pisemne procedury dotyczące wyboru wykonawców zamówień o wartości nieprzekraczającej równowartości 14.000 euro, tj. zamówień, których wartość nie wymagała stosowania procedur ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.). Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych w art. 35 ust. 3 pkt 1 stanowiła, że wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów. Od 1 stycznia 2010 r. zasadę tę określa art. 44 ust. 3 pkt 1 ustawy o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r. Obowiązujące w jednostce procedury wewnętrzne winny zapewniać przestrzeganie tej zasady. Na podstawie postanowień art. 47 ustawy z 30 czerwca 2005 r., kierownik jednostki obowiązany był do ustalenia w formie pisemnej procedur w odniesieniu m.in. do zaciągania zobowiązań finansowych i dokonywania wydatków ze środków publicznych. Aktualnie obowiązki kierownika jednostki w zakresie organizacji kontroli zarządczej wynikają z art. 68 w zw. z art. 69 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. oraz Standardów kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych ogłoszonych komunikatem nr 23 Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2009 r. (Dz. Urz. Min. Fin. Nr 15, poz. 84) – str. 78 protokołu kontroli.

W zakresie gospodarki mieniem ustalono, iż Pan Wójt nie sporządził planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości, do czego jest zobowiązany przepisami art. 25 ust. 2 w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami – str. 102 protokołu kontroli.

W toku kontroli dochodów budżetowych gminy, badaniu poddano również dochody z tytułu podatków i opłat lokalnych, dla których organem podatkowym pierwszej instancji, w myśl art. 13 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), jest Wójt Gminy. Kontrola w powyższym zakresie prowadzona była, między innymi, pod kątem prawidłowości i powszechności poboru wskazanych dochodów, kompletności ewidencji, windykacji zaległości podatkowych oraz rzetelności sporządzania sprawozdań budżetowych, co doprowadziło do następujących ustaleń.

Stwierdzono brak reakcji organu podatkowego na fakt naruszenia przez podatników, będącymi osobami prawnymi bądź jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej obowiązku terminowego składania korekt deklaracji na podatek rolny i od nieruchomości – odpowiednio str. 40 i 45 protokołu kontroli. Dokonane ustalenia wskazują, w kontekście przywołanych ustaw, że organ podatkowy nie dokonywał czynności sprawdzających m. in. w zakresie terminowości składania deklaracji, stosownie do przepisów art. 272 Ordynacji podatkowej. Nie dotrzymanie przez podatników ustawowych terminów składania deklaracji skutkowało również nieterminową wpłatą pierwszej raty podatków.

Kontrola zagadnień związanych z terminowością prac wymiarowych dotyczących zobowiązań opłacanych przez osoby fizyczne wykazała naruszenia przepisów z zakresu zobowiązań podatkowych polegające m.in. na niezachowaniu obowiązujących terminów doręczania podatnikom decyzji wymiarowych, nie później niż 14 dni przed ustawowym terminem płatności zobowiązania podatkowego. Jak wskazano na stronie 51 protokołu, nieprawidłowość dotyczyła 8 podatników na łączna kwotę 1.484,00 złote. W związku z powyższym, w przypadku podatników, którym decyzje doręczono po pierwszym marca, uległ zmianie termin płatności wynikający z treści przepisów wskazanych w opisie ustaw. Zgodnie, bowiem z treścią art. 47 § 1 Ordynacji podatkowej w tego typu przypadkach, termin płatności I raty zobowiązania podatkowego upływa 14 dni od dnia doręczenia, o czym informacja była zawarta w treści decyzji.

W wyniku kontroli dokumentacji podatkowej podatników opłacających podatek rolny, leśny i od nieruchomości w formie łącznego zobowiązania pieniężnego stwierdzono uchybienia polegające na nie wyegzekwowaniu informacji w sprawie podatku od nieruchomości od 3 podatników, co uniemożliwiło sprawdzenie prawidłowości wymiaru należności podatkowych – str. 43 protokołu kontroli.

Przeprowadzona kontrola wykazała także przypadek połączenia, do celów podatkowych, gruntów, które stanowią własność jednego ze współmałżonków, współwłasność obojga małżonków lub odrębne własności małżonków w jedno gospodarstwo. Sytuacja taka stanowi naruszenie art. 3 ust. 5 ustawy o podatku rolnym, który wskazuje, że grunty gospodarstwa rolnego, o których mowa w art. 1 ustawy, stanowiące współwłasność lub znajdujące się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, stanowią odrębny przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym. Organ podatkowy, uwzględniając również treść ust. 6 w przywołanym artykule winien w toku postępowania podatkowego ustalić i wskazać, w wydanej decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego, kto jest podatnikiem podatku - str. 36 protokołu kontroli.

Kontrola prowadzona w zakresie prawidłowości wymiaru podatku rolnego obejmowała również zagadnienia dotyczące stosowania ulg i zwolnień w omawianej należności. Stwierdzone w tym obszarze nieprawidłowości dotyczyły udzielania zwolnień z tytułu zakupu gruntów. Polegały one na zwalnianiu od podatku zakupionych gruntów na okres 5 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wniosek naruszając przepisy wskazane na str. 37 protokołu kontroli. W trakcie kontroli nieprawidłowość została usunięta.

Ustalenia dotyczyły także postępowania egzekucyjnego w administracji. Brak terminowych działań windykacyjnych w stosunku do podatników zalegających z zapłatą należności podatkowych świadczy o naruszeniu przez organ podatkowy obowiązków wynikających z przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) i rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 137, poz. 1541), a także treści rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z uwzględnieniem zmian tego rozporządzenia opublikowanych w Dz. U. z 2003 Nr 9, poz. 106. Jak wskazuje opis na str. 48 i 53 protokołu kontroli postępowaniem egzekucyjnym nie objęto kwoty 9.292,10 zł.

Nieprawidłowości stwierdzono także w obrębie formalnoprawnej poprawności stosowania przepisów Ordynacji podatkowej. Dotyczyło to przypadków:

- niestosowania odpowiednich procedur w zakresie nadpłat oraz ich zarachowania lub zwrotu, tj. przepisów art. 76 § 1 Ordynacji podatkowej – str. 48 oraz 52 protokołu kontroli,

- braku obciążenia odsetkami za zwłokę przy wpłatach wnoszonych po terminie płatności, co stanowi naruszenie przepisów odpowiednio art. 53 i 54 ustawy oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2002 roku w sprawie naliczenia odsetek za zwłokę... (Dz. U. Nr 240, poz. 2063) - str. 48 i 52 protokołu kontroli.

W trakcie kontroli zagadnień z zakresu ewidencji księgowej podatków i opłat stwierdzono naruszenie przepisów zawartych w rozdziale 2 rozporządzenia polegające na braku wskazania w opisie kont 011, 020, 140 i 310, iż służą one także, w korespondencji z kontem 221, do ewidencji wygaszenia zobowiązania podatkowego wskutek przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, a więc w sposób wskazywany treścią art. 66 Ordynacji podatkowej – str. 55 protokołu kontroli.

Badanie prawidłowości i rzetelności sporządzania sprawozdania z wykonania podstawowych dochodów podatkowych – Rb-PDP za 2008 rok wykazało, że w podatku od środków transportowych zaniżono kwotę skutków o 107.402,48 zł, zaś w podatku rolnym zawyżono kwotę skutków o 111,23 zł – wyliczenie kwoty skutków zawarto na str. 57 protokołu kontroli. Obowiązujące zasady sporządzania sprawozdań budżetowych Rb-PDP zawarte są w załączniku nr 34 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 roku w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 115, poz. 781 ze zm.). Przepis § 4 pkt 2 lit. a przywołanego rozporządzenia nakłada obowiązek sporządzania omawianego sprawozdania na przewodniczącego jednostki samorządu terytorialnego. Nierzetelne wykazanie omawianych skutków ma wpływ na prawidłowość ustalania kwoty podstawowej stanowiącej element składowy części wyrównawczej subwencji ogólnej dla gmin. Zgodnie z treścią § 9 przywołanego rozporządzenia kierownicy jednostek są obowiązani sporządzać sprawozdania rzetelnie i prawidłowo pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym ( w trakcie trwania kontroli skorygowane sprawozdanie przekazano do Ministerstwa Finansów za pośrednictwem Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku).

Podkreślić też należy, iż dwie z ustalonych podczas niniejszej kontroli nieprawidłowości ma charakter powtarzających się, ponieważ nie zostały one wyeliminowane poprzez uwzględnienie wniosków z poprzednich kontroli gospodarki finansowej gminy przeprowadzonej przez Izbę Obrachunkową.

Stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości i uchybienia były w głównej mierze wynikiem nieprzestrzegania przepisów prawnych dotyczących gospodarki finansowej i rachunkowości gminy.

Organem wykonawczym gminy jest Wójt, na którym spoczywają obowiązki dotyczące m.in. przygotowania projektów uchwał Rady Gminy, wykonywania budżetu i gospodarowania mieniem gminy, a także ogólna odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową gminy (art. 30 ust. 1 i 2, art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Wójt jako organ wykonawczy gminy wykonuje zadania przy pomocy Urzędu, którego jest kierownikiem (art. 33 ust. 1 i 3 ustawy). Odpowiedzialność za gospodarkę finansową Urzędu jako jednostki sektora finansów publicznych, w tym za wykonywanie obowiązków w zakresie kontroli wewnętrznej spoczywała na Panu Wójcie jako kierowniku jednostki. Od 1 stycznia 2010 r. regulacje w tym zakresie zawierają przepisy art. 53 i art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Wójt jest również organem podatkowym pierwszej instancji w myśl przepisu art. 13 § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

         Obowiązki w zakresie prowadzenia rachunkowości oraz nadzorowania prac z tego zakresu spoczywały, stosownie do zakresu czynności, na Skarbniku Gminy. Prawa i obowiązki głównego księgowego (skarbnika) określa od 1 stycznia 2010 r. art. 54 ustawy o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r.

         Mając na uwadze przedstawione nieprawidłowości, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Rzetelne wykonywanie wniosków pokontrolnych.

2. Ustalenie stawek czynszu za najem lokali mieszkalnych zgodnie z art. 8 pkt. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów...

3. W zakresie sprawozdawczości:

a) rzetelne sporządzanie sprawozdań zbiorczych na podstawie danych sprawozdań jednostkowych,

b) zaniechanie podpisywania przez Pana Wójta sprawozdań jednostkowych gminnych jednostek budżetowych,

c) wykazywanie w bilansie Urzędu należności w kwocie pomniejszonej o dokonane odpisy aktualizujące,

d) zaprzestanie sporządzania sprawozdań łącznych dla instytucji kultury.

4. Zobowiązanie Skarbnika do wyeliminowania nieprawidłowości w zakresie prowadzenia rachunkowości, poprzez:

a) przypisywanie należności za odprowadzone ścieki na koncie 221,

b) ewidencjonowanie operacji dotyczących przypisu odsetek od zaległości podatkowych oraz aktualizacji ich wartości w sposób wskazany w części opisowej wystąpienia i protokole kontroli,

c) prowadzenie ewidencji na koncie 130 z zachowaniem zasady czystości obrotów,

d) wskazywanie daty odbioru gotówki z kasy.

5. Przekazywanie kierownikom jednostek budżetowych informacji niezbędnych do opracowania planów finansowych oraz ich projektów w trybie wskazanym w art. 248 i art. 249 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

6. Informowanie na piśmie osób wyłonionych jako nabywców nieruchomości o miejscu i terminie zawarcia umowy sprzedaży.

7. Sporządzanie oraz podawanie do publicznej wiadomości wykazu nieruchomości przeznaczonych do oddania w dzierżawę.

8. Naliczanie i ewidencjonowanie odsetek od nieuregulowanych w terminie należności dotyczących dochodów budżetu.

9. Ustalanie kwoty dochodu gminy ze sprzedaży nieruchomości w kwotach netto.

10. Przestrzeganie obowiązku przedstawiania Radzie Gminy wniosku o zatwierdzenie na kolejny rok taryf za zbiorowe odprowadzanie ścieków lub wniosku o przedłużenie obowiązywania na następny rok taryfy zatwierdzonej w roku poprzednim, mając na uwadze, że czas obowiązywania taryfy zatwierdzonej na dany rok może być przedłużony najwyżej o 1 rok.

11. Stosowanie sankcji przewidzianych ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wobec przedsiębiorców uchybiających terminom wnoszenia opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.

12. Przyjmowanie wniosków o wydanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych udokumentowanych zgodnie z wymaganiami art. 18 ust. 6 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

13. Zapewnienie prawidłowego stosowania klasyfikacji budżetowej dochodów budżetowych.

14. Opracowanie pisemnych procedur wyboru wykonawców zamówień publicznych o wartości nieprzekraczającej równowartości 14.000 euro.

15. Sporządzenie planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości.

16. Przestrzeganie obowiązku dokonywania czynności sprawdzających celem wyeliminowania nieprawidłowości wskazanych w protokole kontroli i części opisowej wystąpienia pokontrolnego, a dotyczących terminowości i prawidłowości opodatkowania podatkami lokalnymi.

17. Wyeliminowanie nieprawidłowości wskazanych w protokole kontroli i w części opisowej wystąpienia pokontrolnego, w zakresie terminowego doręczania podatnikom decyzji ustalających wysokość zobowiązania podatkowego.

18. Prowadzenie terminowych i systematycznych działań windykacyjnych w stosunku do podatników, na których ciążą zaległości podatkowe, mając na względzie przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

19. Określanie stosowną decyzją wysokość powstałej nadpłaty zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej. Zaliczanie stwierdzonej nadpłaty z urzędu na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku dokonywanie zwrotu z urzędu.

20. Przestrzeganie powszechności i prawidłowości naliczania odsetek za zwłokę przy wpłatach  dokonywanych po terminie płatności, zgodnie ze wskazanymi przepisami Ordynacji podatkowej, mając na uwadze przywołane przepisy wykonawcze.

21. Dostosowanie przyjętych zasad rachunkowości do obowiązujących przepisów wykonawczych w zakresie zasad i planu kont dla prowadzenia ewidencji podatków i opłat lokalnych dla organów samorządu terytorialnego.

22. Zapewnienie rzetelności sporządzanych sprawozdań budżetowych, w tym z wykonania podstawowych dochodów podatkowych gminy.

O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku Zespół w Suwałkach w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

         Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

         Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości:

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku

Zespół w Suwałkach