przez
inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku
Ustalenia
kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 03 czerwca 2009 roku
(znak: RIO.I.6001-2/09), o treści jak niżej:
Pan
Marek
Stankiewicz
Wójt
Krypna
W wyniku kompleksowej kontroli
gospodarki finansowej gminy Krypno za okres 2008 roku, przeprowadzonej w
Urzędzie Gminy Krypno na podstawie art. 1 ust. 1 oraz w trybie art. 5 ust. 1
ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych
(Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) przez inspektorów Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono nieprawidłowości i uchybienia opisane
w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej
jednostce.
Zakresem
kontroli objęto regulacje wewnętrzne dotyczące ustroju i funkcjonowania gminy
oraz jej jednostek organizacyjnych, funkcjonowanie kontroli wewnętrznej,
prowadzenie rachunkowości, gospodarkę pieniężną i rozrachunki, wykonanie
budżetu, w tym realizację wybranych dochodów oraz wydatków, udzielanie zamówień
publicznych, realizację zadań zleconych, gospodarowanie mieniem komunalnym oraz
rozliczenia budżetu z jednostkami organizacyjnymi.
Kontroli poddano prawidłowość organizacji i funkcjonowania systemu
wewnętrznej kontroli finansowej w Urzędzie Gminy w świetle przepisów ustawy z
dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze
zm.). Stwierdzono, że zarządzenie Pana Wójta z dnia 12 grudnia 2008 r. w
sprawie wykazu pracowników Urzędu Gminy Krypno upoważnionych do kontroli
dokumentów finansowo-księgowych pod względem merytorycznym, nie wymienia
Dyrektorów Szkół. Jak wynika z protokołu kontroli, zarządzenie to ma
zastosowanie także do jednostek, których obsługę finansowo-księgową prowadzi
Urząd. W trakcie kontroli ustalono, że dokumenty finansowo-księgowe szkół były
zatwierdzane pod względem merytorycznym przez dyrektorów oraz przez Pana Wójta.
Obecnie (od 2009 r. każda szkoła posiada wyodrębnione księgi rachunkowe i
rachunek bankowy), dokumenty są zatwierdzane przez dyrektorów; stwierdzono
jedynie pojedyncze przypadki zatwierdzania dokumentów przez Pana Wójta – str.
14 protokołu kontroli.
Zakres czynności Skarbnika Gminy, nadany 18 stycznia
2008 r., nie zawiera postanowień odnoszących się do obowiązków wynikających z
art. 45 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym kierownik
jednostki powierza obowiązki i odpowiedzialność w zakresie: prowadzenia rachunkowości
jednostki, wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi, dokonywania wstępnej
kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym
oraz dokonywania wstępnej kontroli kompletności i rzetelności dokumentów
dotyczących operacji gospodarczych i finansowych. W zakresie czynności
Skarbnika wymieniono natomiast m.in.: przygotowywanie projektu budżetu, uchwały
oraz zmian do budżetu, nadzór nad prawidłową realizacją budżetu, opracowywanie
analiz i sprawozdań z wykonania budżetu oraz przedstawianie ich organom Gminy i
organom nadzoru, a także dokonywanie rozliczeń finansowych, analizowanie
całokształtu gospodarki finansowej i kontrolę dokumentów związanych z
realizacją budżetu – str. 4-5 protokołu kontroli.
Na podstawie badania kompletności powierzenia zadań
jednostki w zakresach czynności pracowników stwierdzono, iż żadnemu z
pracowników nie zostały przypisane obowiązki w zakresie windykacji należności.
Także fakt wykonywania kontroli formalno-rachunkowej dokumentów księgowych nie miał
umocowania w zakresach czynności pracowników. W trakcie kontroli uzupełniono
zakresy czynności pracowników wykonujących faktycznie kontrolę
formalno-rachunkową – str. 12-13 protokołu kontroli.
Kontrola
dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości wykazała, że mimo zmian
organizacyjnych w zakresie obsługi przez Urząd gminnych jednostek budżetowych
(wyodrębnienie ksiąg i rachunków bankowych dla każdej jednostki od 2009 r.), w
zakładowym planie kont nie dokonano, do czasu zakończenia kontroli, wymaganych
zmian, polegających na wprowadzeniu kont 222 „Rozliczenie dochodów budżetowych”
i 223 „Rozliczenie wydatków budżetowych”. Ponadto z dokumentacji opisującej
przyjęte zasady rachunkowości nie wynika stosowana technika prowadzenia ksiąg
rachunkowych – nie wskazano, które urządzenia księgowe prowadzone są ręcznie –
str. 15-16 protokołu kontroli.
W zakresie
prowadzenia konta 221-1 (czynsze) ustalono, że ewidencja według poszczególnych
kontrahentów prowadzona jest w założonym do tego celu zeszycie i nie posiada
cech ksiąg rachunkowych. Zgodnie z art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 29 września
1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.), księgi
rachunkowe, z uwzględnieniem techniki ich prowadzenia, powinny być: trwale
oznaczone nazwą (pełną lub skróconą) jednostki, której dotyczą, nazwą danego
rodzaju księgi rachunkowej oraz nazwą programu przetwarzania, wyraźnie
oznaczone, co do roku obrotowego, okresu sprawozdawczego i daty sporządzenia,
przechowywane starannie w ustalonej kolejności – str. 16-17 protokołu kontroli.
Kontrola
sporządzania raportów kasowych oraz udokumentowania i ewidencji operacji
kasowych (str. 20-25 protokołu kontroli), przeprowadzona w świetle przepisów
wewnętrznych oraz ustawy o rachunkowości, wykazała, że rozchód gotówki w kasie
nie był ujmowany w raporcie kasowym pod datą danej operacji. Ujmowanie rozchodu
gotówki w raporcie kasowym pod inną datą niż data operacji związane było z
dokonywaniem wydatków z wpływów pobranych do kasy. Zaobserwowaną w jednostce
praktyką jest dokonywanie wydatków ze środków gromadzonych w kasie, a następnie
pobieranie czekiem z banku gotówki na te wydatki. Przychód gotówki do kasy
ujmowany jest pod datą podjęcia gotówki, zaś dokonane wydatki ujmuje w raporcie
kasowym w dacie pobrania gotówki z banku, zamiast w dacie faktycznego
wystąpienia rozchodu. Zapisy te dotyczyły także list wypłat, które faktycznie
nie zostały rozchodowane do czasu zamknięcia raportu (stwierdzono także
przypadki, iż rozchód faktyczny z listy następował w następnym roku budżetowym).
Nieprawidłowy obieg środków pieniężnych nie spowodował jednakże zaniżenia sumy
dochodów i wydatków budżetu. Zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 3 ustawy o
rachunkowości, księgi rachunkowe uznaje się za prowadzone bieżąco, jeżeli
ujęcie wpłat i wypłat gotówką, czekami i wekslami obcymi oraz obrotu
detalicznego i gastronomii następuje w tym samym dniu, w którym zostały
dokonane. Natomiast art. 24 ust. 2 ustawy wskazuje, że warunkiem uznania ksiąg
rachunkowych za rzetelne jest odzwierciedlanie przez dokonane w nich zapisy
stanu rzeczywistego.
Na przykład, według raportu kasowego nr
87/08 za okres od 16 do 19 grudnia 2008 r. w dniach 16-18 grudnia nastąpił
przychód do kasy w kwocie 11.302,71 zł. W dniu 19 grudnia podjęto z banku
gotówkę na „wypłaty z sum budżetowych” w kwocie 14.700,81 zł. Cały rozchód
gotówki został ujęty w tym raporcie kasowym z datą 19 grudnia 2008 r. Analiza
dokumentów wykazała, że w dniach 16-18 grudnia dokonano wypłat na kwotę
7.334,72 zł. Stwierdzono również dwie wypłaty ujęte w raporcie pod datą 19
grudnia 2008 r., które zostały faktycznie dokonane w dniu 31 grudnia 2008 r.
(120 zł ekwiwalent za odzież) oraz 29 grudnia 2008 r. (900 zł ryczałt
Przewodniczącego Rady Gminy).
Na
dzień 31 grudnia 2008 r. przeprowadzono inwentaryzację gotówki w kasie drogą
spisu jej ilości z natury. Stan aktywów pieniężnych ustalono jako zgodny z
ewidencją księgową – 0 zł. W złożonym wyjaśnieniu kasjer wskazała, że
stwierdzona data wypłaty gotówki w następnym roku budżetowym „(...) została
wstawiona nieprawidłowo przez pomyłkę. Dlatego też podczas inwentaryzacji kasy
w dniu 31 grudnia 2008 r. stan gotówki 0 zł był prawidłowy”. Należy dodać, że w
kontrolowanym okresie nie były przeprowadzane doraźne kontrole kasy. Obowiązku
takiego nie przewidziano w przepisach wewnętrznych.
Badana
jednostka w okresie objętym kontrolą nie posiadała ustalonego pogotowia
kasowego. Kontrolującym okazano „wniosek o zaliczkę” wystawiony przez kasjera,
zgodnie z którym na stanie wskazanej osoby były środki w wysokości 4.000 zł z przeznaczeniem
na „bieżące zakupy materiałów na potrzeby Urzędu Gminy w roku 2008 i 2009”. Zaliczka została
zaksięgowana Wn 234-3-43 – Ma 101 i ujęta w raporcie kasowym jako rozchód. Z
zaliczki tej kasjer dokonywał bieżących wydatków (materiały, delegacje, itp.),
następnie podejmował z banku gotówkę na wydatki i w ten sposób uzupełniany był
stan zaliczki. Powyżej tej kwoty wydatki były dokonywane z bieżących wpływów,
pochodzących np. z podatków czy opłaty za wodę i ścieki. W trakcie trwania
kontroli, zarządzeniem Pana Wójta ustalono pogotowie kasowe na rok 2009 w
wysokości 4.000 zł. Kasjer rozliczył zaliczkę poprzez wpłacenie jej do kasy i
odprowadzenie do banku.
Należy
wskazać, że w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego, jako jednostce
budżetowej, zrealizowane do kasy wpływy z tytułu dochodów budżetowych w całości
należy odprowadzić na rachunek budżetu (Urząd Gminy Krypno nie posiada
wydzielonego rachunku jednostki budżetowej), a wypłaty zaliczane do wydatków
budżetowych powinny być dokonywane z gotówki pobranej z rachunku, co wynika z
podstawowej zasady gospodarki finansowej jednostek budżetowych wynikającej z
art. 20 ust. 1 ustawy o finansach publicznych.
Powyższe ustalenia potwierdziła także
kontrola kasy przeprowadzona przez kontrolujących 28 stycznia 2009 r. W jej
wyniku stwierdzono, iż rzeczywisty stan gotówki w kasie wynosił 11.839,13 zł.
Stan gotówki według zamknięcia ostatnich przed kontrolą raportów kasowych
wynosił 758,21 zł. Wpłaty do kasy od 23 stycznia 2009 r. stanowiły kwotę
13.120,26 zł. Rozchód gotówki na podstawie dokumentów rozchodowych ustalono na
4.282,69 zł. Wobec powyższego rzeczywisty stan gotówki w kasie powinien wynosić
9.595,78 zł. W kasie stwierdzono nadwyżkę w kwocie 2.243,35 zł. Kasjer wyjaśnił
różnicę w sposób wskazany w protokole kontroli (przyczyną był głównie opisany
wyżej system ewidencji). Po uwzględnieniu wyjaśnień kasjera, stan kasy
wykazywał niedobór w kwocie 4,65 zł, który został uzupełniony.
W zakresie obrotu kasowego stwierdzono
też wypłacenie kwoty 1.800 zł pracownikowi Urzędu na wydatek związany z naprawą
samochodu. Nie stwierdzono wniosku o zaliczkę. Kasjer wyjaśnił, iż „w kasie
urzędu znajdowała się zaliczka na zakupy bieżące materiałów na potrzeby Urzędu
Gminy w wysokości 4.000 zł. Zaliczkę tą otrzymywałam na początku roku z której
rozliczałam się na koniec roku. Z zaliczki tej wypłaciłam kwotę 1.800 zł dla
(...) wyjeżdżającego w delegację do Lubonia w celu naprawy skrzyni biegów
autobusu szkolnego. Z kwoty tej rozliczył się po powrocie. Zaliczki tego typu
rejestrowałam w zeszycie.”
Na dzień
kontroli kasy nie stwierdzono przechowywania w niej druków ścisłego
zarachowania. Ustalono, ze czeki przechowywane były w referacie finansowym. Jak
wyjaśniła Skarbnik, ewidencja czeków nie jest prowadzona. Zgodnie z zarządzeniem
z dnia 3 grudnia 2003 r. w sprawie wprowadzenia Instrukcji sporządzenia, obiegu
i kontroli dowodów księgowych..., czek gotówkowy jest drukiem ścisłego
zarachowania i powinien być ewidencjonowany oraz zabezpieczony na zasadach
wskazanych w Instrukcji. W trakcie kontroli ewidencja czeków została założona.
Druki ścisłego zarachowania innego rodzaju objęte były ewidencją.
Na koniec
2008 r. został przeprowadzony spis z natury wydanych do kasy druków ścisłego
zarachowania. Spisem objęto wyłącznie kwitariusze przychodowe – szt. 3
znajdujące się w kasie (spisem nie objęto kwitariuszy znajdujących się w
referacie księgowości). Wykazany w protokole stan kwitariuszy nie został
porównany z ewidencją, gdyż w kasie nie prowadzi się ewidencji druków – jest
ona prowadzona w księgowości. Wynika stąd, że przeprowadzenie inwentaryzacji
tylko kwitariuszy wydanych do kasy nie mogło stanowić podstawy do weryfikacji
rzeczywistej ilości posiadanych przez Urząd druków ze stanem ewidencyjnym.
Innych druków ścisłego zarachowania nie zinwentaryzowano. Ewidencja czeków
została założona w trakcie trwania kontroli, a więc nie było możliwości
porównania ich stanu faktycznego z ewidencyjnym – str. 25-26 protokołu
kontroli.
Badając
prawidłowość ustalenia wyniku finansowego Urzędu jako jednostki budżetowej
stwierdzono, że ujemne saldo konta 860 „Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik
finansowy” w kwocie 5.555.995,06 zł, oznaczające stratę za 2007 r., zostało
przeniesione na konto 800 „Fundusz jednostki” dopiero pod datą 31 grudnia 2008
r. Prawidłowo, powinno ono zostać przeniesione w roku następnym pod datą
przyjęcia sprawozdania finansowego – str. 28 protokołu kontroli.
Kontrola
prawidłowości sporządzania sprawozdawczości budżetowej wykazała, że w
sprawozdaniu Rb-27S za 2008 r. wykazano w kolumnie „Zaległości” należności w
łącznej kwocie 129,78 zł, które nie były należnościami wymagalnymi (zostały
opłacone w styczniu 2009 r.). Definicję zaległości na użytek sprawozdawczości
budżetowej zawiera § 9 ust. 2 pkt 5 załącznika Nr 33 do rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.
U. Nr 115, poz. 781 ze zm.), wskazując, że zaległościami netto są należności
pozostałe do zapłaty, których termin zapłaty minął i mogą być egzekwowane –
str. 43 i 45 protokołu kontroli.
W zakresie procedury opracowania planów finansowych
jednostek organizacyjnych stwierdzono brak udokumentowania, aby Pan Wójt
wykonał obowiązki wynikające z art. 186 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach
publicznych. Zgodnie z przywołanym przepisem
wójt jest zobowiązany do przekazania podległym jednostkom, w terminie 21
dni od dnia uchwalenia uchwały budżetowej, informacji o ostatecznych kwotach
dochodów i wydatków tych jednostek. Mimo braku dowodów na przekazanie
informacji, w dokumentacji Urzędu znajdują się plany finansowej jednostek
budżetowych – str. 36 protokołu kontroli.
W toku
kontroli dochodów budżetowych gminy, badaniu poddano dochody z tytułu podatków
i opłat lokalnych, dla których organem podatkowym pierwszej instancji, w myśl art.
13 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.
Dz. U. z 2005 roku Nr 8, poz. 60 ze zm.), jest Wójt Gminy. Kontrola prowadzona
była w szczególności pod kątem prawidłowości i powszechności poboru wskazanych
dochodów, windykacji zaległości podatkowych oraz rachunkowości podatkowej, w
tym rzetelności sporządzania sprawozdań budżetowych, co doprowadziło do
następujących ustaleń.
Organ
podatkowy nie wywiązał się z obowiązku wynikającego z art. 281 § 1 Ordynacji
podatkowej, ponieważ nie przeprowadzał kontroli podatkowych. Wskazany przepis
stanowi, iż organy podatkowe pierwszej instancji przeprowadzają kontrole
podatkowe u podatników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych. Celem
kontroli jest ustalenie, w jaki sposób podatnicy wywiązują się ze swoich
obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Między innymi dają
możliwość sprawdzenia rzetelności danych wykazywanych w deklaracjach oraz
prawidłowości stosowania ustawowych zwolnień – str. 57 protokołu kontroli.
Analiza
sprawozdań budżetowych Rb-27S i Rb-PDP sporządzonych za rok 2008, dokonana w
zakresie prawidłowości wykazania skutków obniżenia górnych stawek podatkowych,
skutków udzielonych w okresie sprawozdawczych zwolnień wynikających z uchwał
podjętych przez Radę Gminy, skutków ulg wynikających z decyzji organu
podatkowego udzielonych na podstawie przepisów ustawy Ordynacja podatkowa,
wykazała nieprawidłowości skutkujące zawyżeniem dochodów liczonych na
mieszkańca gminy o 74,57 zł – str. 58 protokołu kontroli. Polegały one na:
- błędnym ustaleniu kwoty skutków
obniżenia górnych stawek w podatku od środków transportowych (zaniżenie skutków
o 604,32 zł), spowodowanym przyjęciem maksymalnej stawki podatkowej dotyczącej
pojazdów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r.
o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm.)
przyporządkowanej pojazdom o DMC zespołu do 36 ton, zamiast dotyczącej pojazdów
o DMC powyżej 36 ton,
- mylnym ujęciu w pozycji dotyczącej
skutków ulg i zwolnień podatkowych w podatku od nieruchomości od osób prawnych
kwoty 316.099,00 zł, która miała dotyczyć zwolnienia na mocy uchwały Rady
Gminy. Na podstawie posiadanych przez kontrolowaną jednostkę danych na dzień
31.12.2008 roku kwota zwolnienia powinna wynieść 8.887,00 złotych. Do
sprawozdania błędnie ujęto kwotę, którą jeden z podatników zadeklarował i
opłacił w roku 2008.
Zgodnie z
opisem zawartym na stronie 59 protokołu kontroli pięć podmiotów (zał. nr 3/2
poz. 12, 18, 19, 20, 21) nie złożyło deklaracji na podatek od nieruchomości,
czym naruszyło art. 6 ust. 9 i 10 w związku z art. 3 ustawy o podatkach i
opłatach lokalnych. Przepis ten stanowi, iż podatnicy na których ciąży
obowiązek podatkowy zobowiązani są do składania deklaracji podatkowych.
Obowiązek ten dotyczy również podatników, którzy korzystają ze zwolnienia na
mocy ustawy. Stwierdzona nieprawidłowość tylko w przypadku podatnika
wymienionego w zał. nr 3/2 pod. poz. 2 będzie miała wpływ na dochody
kontrolowanej jednostki. W pozostałych przypadkach podatnicy korzystają ze
zwolnienia na mocy art. 7 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych
lub wynikającego z uchwały Rady Gminy. Natomiast nieruchomości będące w
posiadaniu podatnika z poz. 17 były wykazane w deklaracji podatnika z poz. 12.
W tym przypadku nastąpiło naruszenie art. 3 ust. 4 ustawy o podatkach i
opłatach lokalnych, ponieważ podatnikiem podatku od nieruchomości jest
posiadacz gruntów będących własnością jednostki samorządu terytorialnego.
Ponadto, z ustaleń kontroli wynika (str. 60 protokołu kontroli), że podatnik
wymieniony w zał. nr 3/2 pod poz. 15 przyjął do opodatkowania powierzchnię
gruntów związanych z działalnością gospodarczą o 4000 m2 większą
aniżeli wynika to z przedstawionych danych geodezyjnych. Brak również
dokumentów, które pozwalałby na ustalenie, kto jest właścicielem przedmiotowych
gruntów, a co za tym idzie, czy posiadanie ich przez podatnika powoduje
przeniesienie na niego obowiązku podatkowego. Natomiast w przypadku podatnika
wymienionego w zał. nr 3/2 pod poz. 12 stwierdzono różnicę pomiędzy
powierzchnią gruntów wykazaną w deklaracji, a wynikająca z przedstawionej
ewidencji gruntów i budynków. Z wyjaśnień uzyskanych w trakcie kontroli wynika,
że w przypadku gruntów sklasyfikowanych jako „dr”, wpisanie podatnika jako
posiadacza nie ma żadnych podstaw prawnych oraz faktycznych. W tej sprawie
prowadzone są czynności wyjaśniające dotyczące prawidłowości zapisów w
ewidencji geodezyjnej. W trakcie kontroli ustalono również, że podatnik nie
wykazał do opodatkowania gruntów i budynków związanych z działalnością
gospodarczą, które są powiązane z wykazanymi do opodatkowania budowlami. Z
udzielonych informacji wynika, że powierzchnia tego typu budynków wynosi 317,40 m2, a
pow. gruntów 18.585,00
m2. Ponadto należy stwierdzić, że podatnik
nie uwzględnił zapisów uchwały Rady Gminy Nr X/53/07, na podstawie której
grunty będące jego własnością korzystają ze zwolnienia z podatku od
nieruchomości i opłacił podatek. Zgodnie z deklaracją dotyczy to 188.297 m2
gruntów pozostałych, 374 m2
budynków mieszkalnych, 592 m2
budynków pozostałych, od których naliczony podatek wynosi 69.896,00 zł.
Opis na
stronie 63 protokołu kontroli wskazuje na brak reakcji organu podatkowego na
nieprawidłowości dotyczące podstaw opodatkowania i faktycznego istnienia
obowiązku podatkowego w stosunku do podmiotu składającego deklarację. Świadczy
to o brakach w prowadzeniu przez służby organu podatkowego czynności
sprawdzających na zasadach i w zakresie wynikającym z treści przepisów Działu V
Ordynacji podatkowej „Czynności sprawdzające”.
W wyniku
analizy dokumentacji podatkowej, prowadzonej pod kątem prawidłowości
prowadzenia postępowania podatkowego w związku zachodzącymi w trakcie roku
zmianami mającymi wpływ na powstanie lub wygaśnięcie zobowiązania podatkowego,
stwierdzono, że przed wydaniem decyzji określającej wysokość zobowiązania
podatkowego nie było formalnego wszczęcia postępowania podatkowego, tj. nie
wydawano postanowień w tym zakresie. Tym samym organ podatkowy naruszył
przepisy Działu IV Ordynacji podatkowej, a w szczególności art. 165 § 2, z
którego wynika, że wszczęcie postępowania z urzędu następuje w formie
postanowienia – str. 64 protokołu kontroli.
Badanie
prawidłowości i powszechności opodatkowania osób fizycznych będących podatnikami
podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości wykazało następujące
nieprawidłowości:
- błędne określenie wysokości
zobowiązania podatkowego w przypadku opodatkowania budynków pozostałych
będących w posiadaniu emerytów i rencistów. Zgodnie z uchwałą Nr X/53/07 Rady
Gminy Krypno z dnia 17 listopada 2007r. w sprawie określenia stawek podatku od
nieruchomości budynki tego typu opodatkowane są obniżoną stawką podatkową. W
trakcie kontroli stwierdzono, że w przypadku podatników wymienionych w zał. nr
3/6 pod poz. 5 i 8 organ podatkowy naliczył podatek od budynków pozostałych
niższą stawką od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym
złożyli oni informacje. Z dokumentacji wynika, iż kryteria do zastosowania
obniżonej stawki podatnicy spełniali wcześniej, a zatem postępowanie takie
należy uznać za niewłaściwe i ograniczające nabyte prawa wynikające z
obowiązujących przepisów (uchwały). Działania organu podatkowego spowodowały
zawyżenie należnego podatku o 91 zł – str. 65 protokołu kontroli,
- w przypadku podatników
wymienionych w zał. nr 3/6 pod poz. 12, 69, 22 stwierdzono opodatkowanie
podatkiem leśnym gruntów sklasyfikowanych w ewidencji geodezyjnej jako Lz
–grunty zadrzewione i zakrzewione. Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku
leśnym, opodatkowaniu podatkiem leśnym podlegają lasy, za wyjątkiem związanych
z działalnością gospodarczą. Natomiast za las w rozumieniu ustawy uważa się
grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji geodezyjnej jako lasy (Ls). W wyniku
tej nieprawidłowości w poszczególnych przypadkach zawyżono podatek odpowiednio
o kwotę 16, 34 i 14 zł,
- podatnicy wymienieni w zał. nr 3/6
pod poz. 45, 40 i 104 nie złożyli wymaganych przepisami prawa podatkowego
informacji podatkowych na podatek rolny i leśny, czym naruszyli art. 6 ust. 2
ustawy o podatku leśnym oraz art. 6a ust. 5 ustawy o podatku rolnym. Przepisy
te zobowiązują podatników do złożenia informacji podatkowych w ciągu 14 dni od
zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie lub wygaśnięcie zobowiązania
podatkowego lub zmian mających wpływ na jego wysokość,
- w przypadku podatnika wymienionego
w zał. nr 3/6 pod poz. 14 stwierdzono zawyżenie podstawy opodatkowania w
przypadku gruntów sklasyfikowanych jako RIVa – o 1,16 ha i zaniżenie R IVb –
o 1,16 ha,
co spowodowało zawyżenie podatku rolnego o 22 zł. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1
ustawy o podatku rolnym, podstawą opodatkowania jest liczba hektarów
przeliczeniowych ustalana na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków
rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczenia do okręgu
podatkowego,
- w odniesieniu do podatników
wymienionych w zał. nr 3/6 pod poz. 32, 47, 51 i 74 stwierdzono, że zapisy w
ewidencji podatkowej różnią się od danych z ewidencji gruntów i budynków oraz
informacji przekazywanych przez podatników. Naliczenie podatku na podstawie
ewidencji podatkowej miało wpływ na wysokość naliczonego podatku. Z opisu
zawartego na str. 65-67 protokołu kontroli wynika, że organ podatkowy nie
prowadził czynności, które miałyby za zadanie wyjaśnić różnice w podstawie
opodatkowania oraz w prawidłowości zastosowania zwolnienia z art. 7 ust. 1 pkt
1 ustawy o podatku leśnym.
Badając
prawidłowość realizacji dochodów z tytułu opłaty targowej ustalono, że bilety
opłaty targowej nie zostały zatwierdzone przez kierownika jednostki jako dowody
służące do udokumentowania wpłat opłaty. Stanowi to naruszenie § 4 ust. 3 pkt 6
rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie zasad
rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych
należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu
terytorialnego (Dz. U. Nr 112, poz. 761). Nie stwierdzono również, aby
wewnętrzne uregulowania zawierały opis sposobu pozyskiwania oraz treści, jaką
taki dokument ma zawierać. Ponieważ bilety opłaty targowej były wpisywane do
księgi druków ścisłego zarachowania należy stwierdzić, że do gospodarowania
nimi należało stosować wewnętrzne przepisy z tego zakresu, w tym § 28 ust. 2
instrukcji obiegu dokumentów, z którego wynika, że przyjęcia druków do
ewidencji dokonuje komisja, oraz że z czynności tej sporządza się protokół.
Ustalono też, że inkasenci nie przestrzegali terminów płatności wynikających z
art. 47 § 4a Ordynacji podatkowej, w myśl którego są oni zobowiązani do
odprowadzenia pobranych podatków następnego dnia po dniu, w którym mija termin
ich płatności. Rada Gminy nie skorzystała z uprawnienia jakie daje jej
wymieniony przepis i nie określiła innego terminu płatności – str. 68-69
protokołu kontroli.
Kontrola
prawidłowości udzielania ulg w zapłacie podatków wykazała, iż wydane przez
Wójta Gminy jako organ podatkowy upoważnienie do załatwiania spraw w jego
imieniu nie spełnia formalnych wymogów określonych w art. 143 § 1 ustawy
Ordynacja podatkowa. Przepis ten stanowi, iż organ podatkowy może upoważnić
pracownika kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego
imieniu i w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji,
postanowień i zaświadczeń. Z treści upoważnienia wynika jedynie, iż daną osobę
upoważnia się do załatwiania spraw dotyczących wymiaru podatków i opłat i
wydawania w tym zakresie decyzji, postanowień i zaświadczeń. Należy zatem
uznać, że upoważnienie jest zbyt ogólne. Użyty przez ustawodawcę zwrot „w
ustalonym zakresie” wskazuje, iż kierownik jednostki powinien dokładnie
wymienić do wydawania jakich decyzji, zaświadczeń i postanowień upoważnia
pracownika. Upoważnienie w takiej formie dotyczyło Z-cy Wójta oraz Sekretarza –
str. 69-70 protokołu kontroli.
Analizując
dokumenty podatkowe związane z postępowaniem w sprawie udzielenia ulg w
zapłacie podatku stwierdzono, że:
- w przypadku decyzji wskazanych w
opisie na stronie 70 protokołu kontroli ich uzasadnienie nie spełnia norm
wynikających z art. 210 § 4 Ordynacji podatkowej, ponieważ brak jest wyjaśnienia
podstawy prawnej (dotyczy pierwszych 3 decyzji), a uzasadnienie faktyczne
wskazuje jedynie na fakt potwierdzenia w postępowaniu podatkowym argumentów
wskazanych w podaniu, które w ocenie organu podatkowego wskazują na
występowanie przesłanki „ważnego interesu” przemawiającej za udzieleniem ulgi,
- decyzja 3113-2/2008 zawiera zapis
naruszający art. 259 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym w
przypadku niedotrzymania wskazanego w decyzji terminu płatności którejkolwiek z
rat decyzja w tej części wygasa z mocy prawa. Natomiast w decyzji wskazano, że
w przypadku niedotrzymania terminu płatności którejkolwiek z rat oraz
niedotrzymania terminu płatności bieżących wynikających z terminów ustawowych,
przypadających w okresie od września 2008 do września 2011 roku, decyzja
zostanie uchylona w całości - str. 71 protokołu kontroli.
Badanie
prawidłowości działań upominawczych i egzekucyjnych wykazało, że organ
podatkowy – w przypadku podatników, których zaległość na koniec poszczególnych
terminów płatności nie przekraczała 20 zł – wysłał upomnienia dopiero po
zakończeniu roku podatkowego. Przepisy § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 22 listopada 2001 r w sprawie wykonania niektórych przepisów
ustawy o egzekucji w administracji (Dz. U Nr 137, poz. 1541 ze zm.) nakazują
wysłanie upomnienia po stwierdzeniu nieopłacenia należności; czynności tych
organ powinien dokonać niezwłocznie, tj. w najbliższym możliwym terminie. Brak
ścisłego wskazania terminów w przywołanej regulacji wskazuje na możliwość
określenia tych spraw w wewnętrznych przepisach. W uregulowaniach tych mogłoby
się znaleźć rozwiązanie dotyczące sposobu i terminów postępowania z dłużnikami
o określonej wartości zadłużenia, szczególnie w kontekście ponoszonych przez
jednostkę kosztów tego typu działań – str. 73 protokołu kontroli.
Z opisu
zawartego na stronie 74 protokołu kontroli wynika, że nieprawidłowo stosowano
zwolnienie wynikające z treści uchwały Nr XXX/128/05 w sprawie zwolnień w
podatku od środków transportowych. Podatnik wymieniony w zał. nr 3/10 pod poz.
9 wykazał jako zwolniony pojazd o numerze rejestracyjnym BMN Y506. Ponieważ z
podatku mogą być zwolnione jedynie pojazdy służące ochronie przeciwpożarowej
oraz wykorzystywane do przewozu dzieci do szkół, w opisywanym przypadku warunki
te nie są spełnione. Z ustaleń kontroli wynika, że przedmiotowy pojazd jest na
stanie ewidencyjnym Urzędu Gminy i przez tę jednostkę jest wykorzystywany do
wykonywania zadań bezpośrednio do niej należących.
Kontrola
obowiązujących przepisów wewnętrznych określających zasady ewidencji dochodów z
tytułu podatków i opłat wykazała, iż regulacje w nich zawarte są oparte na
nieobowiązującym rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 25 maja 1999 r. w
sprawie zasad rachunkowości i planu kont dla prowadzenia ewidencji podatków i
opłat dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego. Od 1 lipca
2006 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 czerwca 2006 r. w
sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i
nie podatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek
samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 112, poz. 761 ze zm.). Zgodnie z § 35 tego
rozporządzenia organy podatkowego do 1 lipca 2007 roku powinny były dostosować
swoje plany kont do nowych przepisów – str. 75 protokołu kontroli.
Kontrola
dochodów ze sprzedaży nieruchomości wykazała, że ewidencjonowane są one w par.
0870 „Wpływy ze sprzedaży składników majątkowych”. Zgodnie z przepisami
rozporządzenia Ministra Finansów z 14 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowej
klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków
pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U. Nr 107, poz. 726 ze zm.), dochody
te powinny być wykazane w par. 0770 „Wpływy z tytułu odpłatnego nabycia prawa własności
oraz prawa użytkowania wieczystego nieruchomości” – str. 37 protokołu kontroli.
Szereg
nieprawidłowości stwierdzono w następstwie kontroli sprzedaży działki nr 691 w
miejscowości Ruda – str. 37-40 protokołu kontroli. Ustalono, że informacja o
wywieszeniu wykazu nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży nie została
upubliczniona zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o
gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.).
Nieprawidłowość dotyczyła nie zamieszczenia informacji o wywieszeniu wykazu w
prasie lokalnej. W zakresie kompletności zawartych w wykazie danych –
wymaganych przepisami art. 35 ust. 2 ustawy – stwierdzono brak informacji o
terminie do złożenia wniosku przez osoby, którym przysługuje prawo pierwszeństwa
w nabyciu nieruchomości. Ogłoszenie o przetargu na sprzedaż wymienionej
nieruchomości podano do publicznej wiadomości 18 lipca 2008 r., zaś wykaz był
opatrzony datą 25 czerwca 2008 r. Nie został zatem dochowany termin 6 tygodni
pomiędzy dniem wywieszenia wykazu, a dniem ogłoszenia przetargu (upłynęły 3
tygodnie i 2 dni). Zgodnie zart. 38
ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, ogłoszenie o przetargu podaje się
do publicznej wiadomości nie wcześniej niż po upływie terminów, o których mowa
w art. 34 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 4 ustawy, tzn. po upływie co najmniej 6
tygodni od dnia wywieszenia wykazu.
Termin
wpłaty wadium, w każdym z 3 przetargów organizowanych na sprzedaż omawianej
nieruchomości, był ustalany na dzień, w którym miał odbyć się przetarg, na pół
godziny przed wyznaczoną godziną przetargu. Takie określenie terminu wpłaty
jest niezgodne z § 4 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września
2004 r. w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania przetargów oraz rokowań na
zbycie nieruchomości (Dz. U. Nr 207, poz. 2108 ze zm.), zgodnie z którym
wyznaczony termin wniesienia wadium powinien być ustalony w taki sposób, aby
umożliwiał komisji przetargowej stwierdzenie dokonania wpłaty nie później niż 3
dni przed przetargiem.
W treści protokołu z pierwszego przetargu na sprzedaż
przedmiotowej nieruchomości zapisano, iż nikt nie wpłacił wadium do dnia 19
sierpnia do godz. 10.00 – termin rozstrzygnięcia przetargu, jak również, że
między godz. 10.00 a
10.30 nie zgłosił się żaden chętny do nabycia działki. Zapis ten sugeruje, że w
przypadku, gdyby zgłosił się potencjalny nabywca po terminie wpłaty wadium
(ustalonym nieprawidłowo na ten sam dzień, godz. 9.30) i po terminie
przeprowadzenia przetargu, komisja przetargowa przystąpiłaby do przeprowadzenia
przetargu. W tym kontekście należy zauważyć, że stosownie do § 4 ust. 1
rozporządzenia Rady Ministrów, w przetargu mogą brać udział osoby, które, z
zastrzeżeniem § 5, wniosą wadium w terminie wyznaczonym w ogłoszeniu o
przetargu.
Ponadto
stwierdzono, że ogłoszenia o każdym z 3 przetargów na sprzedaż nieruchomości w
miejscowości Ruda zawierały zastrzeżenie o możliwości unieważnienia przetargu
przez Pana Wójta bez podania przyczyny. Zgodnie z art. 38 ust. 4 ustawy o
gospodarce nieruchomościami, właściwy organ może odwołać – a nie unieważnić –
ogłoszony przetarg i to jedynie z ważnych powodów, niezwłocznie podając
informację o odwołaniu przetargu do publicznej wiadomości, w sposób właściwy
publikacji ogłoszenia o przetargu. W informacji tej należy wskazać przyczynę
odwołania przetargu.
Na
podstawie okazanej dokumentacji nie jest możliwe ustalenie daty zawiadomienia
oferenta o terminie zawarcia umowy, gdyż zawiadomienia dokonano, jak
wyjaśniono, drogą telefoniczną. Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o gospodarce
nieruchomościami, organizator przetargu jest obowiązany zawiadomić osobę
ustaloną jako nabywca nieruchomości o miejscu i terminie zawarcia umowy
sprzedaży nieruchomości, najpóźniej w ciągu 21 dni od dnia rozstrzygnięcia
przetargu. Wyznaczony termin nie może być krótszy niż 7 dni od dnia doręczenia
zawiadomienia, co jasno wskazuje na obowiązek pisemnej formy zawiadomienia. Z
art. 41 ust. 2 wynika ponadto, że w zawiadomieniu powinna znaleźć się
informacja, iż w przypadku, gdy osoba ustalona jako nabywca nieruchomości nie
stawi się bez usprawiedliwienia w miejscu i w terminie podanym w zawiadomieniu,
organizator przetargu może odstąpić od zawarcia umowy, a wpłacone wadium nie
podlega zwrotowi.
W zakresie
dochodów z najmu i dzierżawy ustalono, że gmina Krypno nie posiada
wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy, o którym
mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw
lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego (Dz. U. z
2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.). Z ustaleń zawartych na str. 40 protokołu
kontroli wynika, że uchwałą Rady Gminy przyjęto zasady wynajmowania lokali
wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy, określającej także zasady
polityki czynszowej i warunki obniżania czynszu, zaś Pan Wójt ustalił stawki
czynszu zarządzeniem, stosownie do art. 8 przywołanej ustawy.
Stwierdzono, że dwie umowy dzierżawy, wskazane na str.
41 protokołu kontroli, zostały zawarte na okres 3 lat po dniu 22 października
2007 r., tj. po nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z
art. 35 ust. 1 i ust. 1b (do końca 2008 r. oznaczonego jako ust. 1a) tej
ustawy, należało sporządzić i podać do publicznej wiadomości wykaz
nieruchomości przeznaczonych do oddania w dzierżawę. Jednostka nie dopełniła
tego obowiązku.
Odsetki z
tytułu nieterminowych wpłat z najmu są ujmowane w ewidencji księgowej w
momencie zapłaty. Odsetki te są naliczane pozaksięgowo przez inspektora ds.
gospodarki nieruchomościami i rolnictwa prowadzącego ewidencję pomocniczą
przypisów i wpłat z tytułu czynszów najmu, dzierżawy, wpłat za budowę
przyłączy, za wodę, ścieki, c.o., wywóz nieczystości, wpłat za wynajęcie sali,
środków transportu. W praktyce najemcy, którzy spóźniają się z regulowaniem
czynszów zgłaszają się przed uiszczeniem opłaty do wymienionego pracownika w
celu uzyskania informacji o wysokości należnych do zapłaty odsetek. W
niektórych przypadkach odsetki wynikają z wysyłanych wezwań do zapłaty.
Wpłacone odsetki z tytułu najmu lokali mieszkalnych ujmowane są w rozdziale
75814 „Różne rozliczenia finansowe” (par. 0920), w którym ujmowano również
odsetki od lokaty overnight. Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra
Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i
rozchodów..., odsetki z tytułu nieterminowych wpłat czynszów z najmu i
dzierżawy powinny być ujmowane w rozdziale 70005 „Gospodarka gruntami i
nieruchomościami”. Z art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych oraz §
7 ust. 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie
szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów
jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów
publicznych (Dz. U. Nr 142, poz. 1020 ze zm.) wynika natomiast, że odsetki od
nieterminowych płatności nalicza się i ewidencjonuje w księgach rachunkowych w
momencie zapłaty lub pod datą ostatniego dnia kwartału, w wysokości odsetek
należnych na koniec tego kwartału. Należne odsetki w kwocie 20,40 zł nie
zostały naliczone, a w efekcie nie ujęto ich w księgach i sprawozdawczości na
koniec 2008 r. (ujęto je w momencie wpłaty w styczniu 2009 r.) – str. 42-43
protokołu kontroli.
W zakresie dochodów z użytkowania wieczystego ustalono,
że w użytkowanie wieczyste oddane są dwie działki o numerach 378/08 i 405/3
położone w Krypnie Kościelnym. Od dnia oddania w użytkowanie wieczyste
pierwszemu użytkownikowi (GS „SCh” w Krypnie), tj. od 6 października 1993 r.,
wysokość opłaty rocznej ustalonej w kwocie 4.320.000 zł (432 zł po denominacji)
nie była aktualizowana. Zgodnie z art. 77 ust. 1 ustawy o gospodarce
nieruchomościami, wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego
nieruchomości gruntowej może być aktualizowana nie częściej niż raz w roku, jeżeli
wartość nieruchomości ulegnie zmianie. Natomiast art. 12 tej ustawy zobowiązuje
organy działające za jednostkę samorządu terytorialnego (w gminie – wójta) do
prowadzenia gospodarki nieruchomościami w sposób zgodny z zasadami prawidłowej
gospodarki. Od 1995 r. następowały następujące operacje skutkujące zmianą
użytkownika wieczystego:
-
aktem notarialnym z dnia 10 lutego 1995 r. prawo użytkowania wieczystego
działki nr 405/3 zostało nabyte przez PPH „Agrikur”;
-
postanowieniem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 12 lutego 2002 r. (wpływ do
Urzędu 27 marca 2002 r.), działka nr 378/08 została z wniosku Syndyka Masy
Upadłości przysądzona na rzecz osoby fizycznej wskazanej w protokole kontroli;
-
postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 24 lipca 2006 r. (wpływ do jednostki 17
lutego 2009 r.) działka nr 405/3 została przysądzona na rzecz osoby fizycznej
wymienionej w protokole kontroli (postanowienie uprawomocniło się dnia 22
listopada 2006 r.);
-
aktem notarialnym z dnia 6 marca 2007 r. (wpływ do jednostki 17 lutego 2009 r.)
prawo użytkowania wieczystego działki nr 405/3 zostało nabyte przez inną osobę
fizyczną za kwotę 110.000 zł wraz z prawem własności zabudowy.
Stwierdzono, że kontrolowana jednostka nie ustalała
należności z tytułu użytkowania wieczystego od 2006 r. – nie dokonywano
przypisu należności z tego tytułu w księgach rachunkowych. Począwszy od 2006 r.
opłatami za użytkowanie wieczyste działek nr 378/08 i 405/3 powinni być
obciążeni:
a) w przypadku działki nr 405/3: za
rok 2006 „Agrikur”, za lata 2007-2008 wymieniona w protokole kontroli osoba
fizyczna; opłata roczna powinna wynosić 146,79 zł;
b) w przypadku działki nr 378/08: za
lata 2006-2008 wymienione w protokole kontroli osoba fizyczna; opłata roczna
powinna wynosić 288 zł.
Łącznie za
lata 2006-2008 nie ustalono należności w kwocie 1.304,37 zł. Stwierdzono przy
tym, że podatkiem od nieruchomości za działkę nr 378/08 i nr 405/3 obciążane są
osoby będące aktualnie użytkownikami wieczystymi, co wskazuje, że jednostce
znane były fakty świadczące o zmianie posiadacza nieruchomości.
Sprawy z
zakresu gospodarki nieruchomościami powierzone były w 2008 r. ówczesnemu
Zastępcy Wójta H. Mroczko, pełniącemu również funkcję kierownika referatu
gospodarki komunalnej. Z wyjaśnienia Pana Wójta wynika, że brak przypisów był
wynikiem przeoczenia pracowników, co zostanie niezwłocznie sprostowane. Ponadto
wskazał Pan, że za 2006 rok przypis został wystawiony, jednakże „nie dotarł on
do referatu finansowego i dalszej egzekucji”. Opisane okoliczności świadczą o
nieprawidłowym funkcjonowaniu procedur kontroli w zakresie obiegu dokumentów
dotyczących realizacji dochodów jednostki – str. 46-47 protokołu kontroli,
załącznik nr 2.4 do protokołu kontroli.
Urząd Gminy Krypno pełni funkcję przedsiębiorstwa
wodociągowo-kanalizacyjnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 czerwca 2001
r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z
2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.). Odnośnie
ustalenia taryf za zbiorowe zaopatrzenia w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków
kontrolującym okazano uchwałę Rady Gminy Krypno z dnia 27 grudnia 2007 r. w
sprawie zatwierdzania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe
odprowadzanie ścieków. Wniosek o zatwierdzenie taryf został sporządzony przez
Pana Wójta w dniu 14 grudnia 2007 r. Opracowanie wniosku poprzedziło ustalenie
niezbędnych przychodów, alokacja niezbędnych przychodów według taryfowych grup
odbiorców usług w roku obowiązywania nowych taryf oraz kalkulacja cen i stawek
opłat za wodę i odprowadzanie ścieków metodą alokacji prostej. Alokacja
niezbędnych przychodów według taryfowych grup odbiorców usług w roku
obowiązywania nowych taryf uwzględniała następujące koszty:
- w zakresie zaopatrzenia w wodę:
koszty bezpośrednie – wynagrodzenia z narzutami, materiały, energia, opłata za
korzystanie ze środowiska, usługi obce oraz koszty pośrednie,
- w zakresie odprowadzania ścieków:
koszty bezpośrednie – wynagrodzenia z narzutami, materiały, energia, opłata za
korzystanie ze środowiska, usługi obce oraz pozostałe koszty.
Wartość
niezbędnych przychodów z tytułu zaopatrzenia w wodę ustalono na kwotę
269.586,09 zł, zaś z tytułu odprowadzania ścieków na kwotę 196.180 zł.
Zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra
Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określenia taryf, wzoru wniosku
o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i
zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz. U. Nr 127, poz. 886), przedsiębiorstwo
wodociągowo-kanalizacyjne ustala niezbędne przychody dla potrzeb obliczenia
taryfowych cen i stawek opłat planowanych na rok obowiązywania taryf,
uwzględniając m.in.: koszty eksploatacji i utrzymania, w tym: amortyzację lub
odpisy umorzeniowe oraz podatki i opłaty niezależne od przedsiębiorstwa. W myśl
§ 7 rozporządzenia, koszty planuje się na podstawie kosztów poniesionych w
roku obrachunkowym poprzedzającym rok, w którym wprowadzana jest taryfa,
ustalonych na podstawie ewidencji księgowej kosztów sporządzonej zgodnie z
przepisami o rachunkowości, z uwzględnieniem planowanych zmian warunków ekonomicznych
wpływających na poziom kosztów w roku obowiązywania taryfy. W trakcie kontroli
ustalono, że do kalkulacji nie ujęto kosztów podatku od nieruchomości za 2007
r. w kwotach: 193.807,47 zł (odprowadzanie ścieków) i 45.105,84 zł
(dostarczanie wody).
Ponadto ustalono, iż w kontrolowanej
jednostce nie prowadzi się ewidencji kosztów w rozbiciu na taryfowe grupy
odbiorców. Zróżnicowanie stawek dla Grupy I – gospodarstwa domowe i Grupy II –
pozostali (m.in. mleczarnia, szkoły, sklepy spożywcze) nie wynika z odpowiedniego
podziału ewidencji. W 2008 r. ewidencja kosztów prowadzona była w podziale
jedynie na działalność wodociągową i kanalizacyjną. System finansowo-księgowy
przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych powinien zapewniać podział kosztów
na poszczególne rodzaje działalności i taryfowe grupy odbiorców oraz określać
wysokość kosztów poszczególnych rodzajów - § 12 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia i
art. 20 ust. 5 pkt 3 przywołanej ustawy. Należy bowiem mieć na uwadze, że
podstawą różnicowania cen i stawek opłat dla poszczególnych taryfowych grup
odbiorców muszą być udokumentowane różnice w kosztach świadczenia usług – art.
20 ust. 3 ustawy – str. 53-55 protokołu kontroli.
W trakcie kontroli sprawdzono
windykację należności za sprzedaż wody. Ustalono, że należności za wodę ogółem
stanowiły kwotę 69.745,76 zł, z czego największe zaległości za wodę posiada
firma Agrikur – 46.456,34 zł. Na tę kwotę składają się należności wynikające z
faktur wystawionych w latach 2003-2006. Ustalono, że w dniu 27 września 2005 r.
został wniesiony do Sądu Rejonowego w Białymstoku I Wydział Cywilny pozew wobec
dłużnika o zapłatę kwoty 47.919,62 zł z tytułu sprzedaży wody i odbioru ścieków
oraz wywozu śmieci. Na kwotę pozwu składały się należności wynikające z faktur
wystawionych w 2003 r., w tym jednej składającej się na aktualną należność.
Wierzytelności zostały zgłoszone w postępowaniu układowym dłużnika i wciągnięte
na listę wierzytelności zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Białymstoku
VIII Wydział Gospodarczy z dnia 24 września 2003 r. Jednakże postanowieniem z
dnia 1 czerwca 2005 r. Sąd Rejonowy uchylił układ dłużnika zawarty z
wierzycielami, zatwierdzony postanowieniem Sądu z dnia 23 stycznia 2004 r.
Badana
jednostka posiada także należności od Agrikur powstałe po 2003 r., wobec
których nie było wszczynane postępowanie egzekucyjne. Składały się na nie
należności wynikające z następujących faktur: z 30 października 2004 r. na
kwotę 6.777,93 zł, z 26 listopada 2004 r. na kwotę 6.174,84 zł, z 31 grudnia
2004 r. na kwotę 4.853,94 zł, z 30 stycznia 2005 r. na kwotę 2.681,85 zł i z 7
stycznia 2006 r. na kwotę 1.040.34 zł.
W trakcie
kontroli ustalono, że spośród wystawionych w 2005 r. faktur za wodę nie została
opłacona jedynie faktura za styczeń 2005 r. Łączna kwota należności od Agrikur,
wobec których nie prowadzono windykacji wynosi 21.528,90 zł. Termin opłacenia
faktur wynosił 30 dni. Brak terminowych działań windykacyjnych spowodował, że w
stosunku do wskazanej należności powstała okoliczność umożliwiająca
skorzystanie przez dłużnika z zarzutu przedawnienia na podstawie art. 118 k.c.
(w przedstawionej dokumentacji brak dowodów na oświadczenia woli wskazujące na
uznanie długu w okresie od jego powstania do czasu przeprowadzenia kontroli).
Ustalono, że żadnemu z pracowników Urzędu nie została powierzone wykonywanie
czynności z zakresu windykacja należności za sprzedaż wody – str. 55-57
protokołu kontroli. Z wyjaśnienia Pana Wójta wynika, że składanie pozwów o
zapłatę uznano za niezasadne, ponieważ pociąga to dodatkowe koszty, przy braku
praktycznej szansy na odzyskanie środków, co wynika z odległej pozycji
należności gminy na listach wierzytelności oraz okoliczności, iż zgłaszane
przez kilkadziesiąt podmiotów roszczenia wobec Agrikur kilkakrotnie
przewyższają majątek firmy. W świetle tez podniesionych w wyjaśnieniu należy
wskazać, iż okoliczność istnienia uzasadnionego przypuszczenia, że w
postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i
egzekucji należności została wymieniona jako przesłanka umożliwiająca umorzenie
należności w uchwale Rady Gminy z 4 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad
i trybu umarzania, odroczenia i rozkładania na raty należności pieniężnych
gminy Krypno, do których nie stosuje się przepisów ustawy Ordynacja podatkowa
oraz wskazania podmiotów do tego uprawnionych.
Na
podstawie kontroli zagadnień dotyczących gospodarowania majątkiem nieruchomym
przez jednostki organizacyjne ustalono, że majątek, którym dysponują jednostki
oświatowe gminy nie został formalnie przekazany. Zgodnie z art. 43 w zw. z art.
4 pkt 10 ustawy o gospodarce nieruchomościami, prawną formą władania
nieruchomościami przez jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości
prawnej jest trwały zarząd. Przedmiotowy majątek znajduje się w ewidencji
Urzędu Gminy. Także nieruchomości wykorzystywane do prowadzenia działalności
przez Gminny Ośrodek Kultury nie zostały formalnie przekazane tej jednostce.
Przepisy art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i
prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123 ze zm.)
stanowią, że instytucja kultury gospodaruje samodzielnie przydzieloną i nabytą
częścią mienia oraz prowadzi samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych
środków, kierując się zasadami efektywności ich wykorzystania – str. 47-48
protokołu kontroli.
W gminie
Krypno nie zostały dotychczas ustalone stawki opłaty adiacenckiej. Z okazanej
kontrolującym dokumentacji nie wynika, aby Pan Wójt przedstawiał Radzie Gminy
projekt uchwały w sprawie ustalenia stawek opłaty. W konsekwencji w
kontrolowanej jednostce nie występowały dochody z opłaty adiacenckiej. Stosownie do postanowień art. 98a i art.
146 ustawy o gospodarce nieruchomościami, możliwość ustalenia (w
przypadku wystąpienia przesłanek ustawowych) oraz wysokość opłaty adiacenckiej
zależą od uchwalenia przez Radę procentowej stawki opłaty odnoszonej do wzrostu
wartości nieruchomości spowodowanego budową urządzeń infrastruktury technicznej
lub podziałem nieruchomości. Opłaty adiacenckie stanowią prawem określone,
zatem niezależne od woli organów gminy, źródła dochodów gminy, o których mowa w
art. 4 ust. 1 pkt 2 lit. f) ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach
jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2008 r. Nr 88, poz. 539 ze zm.) –
str. 50-51 protokołu kontroli.
W zakresie badania zagadnienia renty planistycznej
ustalono, że w decyzjach o warunkach zabudowy z dnia 26 listopada 2008 r. i 26
lutego 2009 r. znalazły się zapisy w przedmiocie ustalenia opłaty z tytułu
wzrostu wartości nieruchomości w wysokości 30%, w przypadku sprzedaży działki,
według przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W
świetle wyroku NSA z dnia 6 marca 2008 r. (sygn. akt II OSK 1887/07), wskazany
w decyzjach zapis w przedmiocie ustalenia opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości
jest nieprawidłowy, gdyż jak wskazał Sąd: …w
razie braku planu miejscowego, w przypadku gdy wydawane są decyzje o warunkach
zabudowy, "odpowiednie stosowanie" przepisów art. 36 i art. 37
prowadzi do wyłączenia stosowania art. 36 ust. 4 oraz 37 ust. 6 i 7 u.p.z.p. z
uwagi na brak podstaw prawnych zarówno do uchwalania stawek procentowych opłaty
od wzrostu wartości nieruchomości przez radę gminy w odrębnej uchwale, jak i do
naliczania takiej opłaty (i związanego z tym ustalenia wysokości stawki) przez
organ wykonawczy gminy – str. 52-53 protokołu kontroli.
W sferze
wydatków z tytułu wynagrodzeń ustalono, że sprzątaczce zatrudnionej na ½ etatu
przyznano wynagrodzenie w kwocie 735 zł, podczas gdy przepisy obowiązującego w
okresie objętym kontrolą rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 sierpnia 2005
r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w urzędach gmin,
starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich (Dz. U. Nr 146, poz. 1223 ze
zm.) przewidywały maksymalne wynagrodzenie w IV kategorii zaszeregowania w
kwocie 1.430 zł (1/2 etatu – 715 zł) – str. 78 protokołu kontroli.
W wyniku
kontroli wydatków z tytułu podróży służbowych (str. 81-85 protokołu kontroli)
stwierdzono, w przyjętej do badania próbie, że podróże służbowe odbywano samochodami
niebędącymi własnością pracodawcy. Postanowienia instrukcji obiegu dokumentów
obowiązującej w jednostce stanowią, iż podstawą używania prywatnego pojazdu w
ramach polecenia wyjazdu służbowego są umowy cywilnoprawne zawarte z
pracownikami. Zgodnie z § 5 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. sprawie wysokości oraz warunków ustalania
należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub
samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze
kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990 ze zm.), pracodawca może wyrazić zgodę na
przejazd w podróży służbowej samochodem własnym pracownika na jego wniosek, a
nie na podstawie umowy. W takim przypadku pracownikowi przysługuje zwrot kosztów
przejazdu w wysokości stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę
za jeden kilometr przebiegu, którą ustala pracodawca. Stwierdzono, że
dwóch pracowników posiada zawarte na czas nieokreślony umowy dotyczące używania
własnych pojazdów do jazd lokalnych i zamiejscowych (podróż służbowa),
ustalające limit przejazdów na 300
km. Zwrot kosztów używania pojazdu do jazd lokalnych,
jak wynika z umów, następuje na podstawie oświadczenia pracownika, a zwrot
kosztów za podróż służbową następuje na podstawie delegacji służbowej w
wysokości iloczynu przejechanych kilometrów przez stawkę za 1 km przebiegu.
Jak ustalono, także
inni pracownicy, z którymi nie zawarto umów przewidywanych instrukcją,
wykorzystywali samochody prywatne w celu odbycia podróży służbowej. Pracownicy
nie składali wniosków, o których mowa § 5 ust. 3 przywołanego
rozporządzenia. W zbadanych delegacjach stawka za 1 kilometr nie została
określona przez Pana Wójta. Do rozliczenia przyjmowano stawkę za 1 kilometr przebiegu
wynikającą z przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca
2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów
używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli, motorowerów
niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. Nr 27, poz. 271 ze zm.).
Ponadto w wyniku
kontroli poleceń wyjazdu służbowego stwierdzono nieprawidłowości polegające na:
a) braku daty odbioru
gotówki z tytułu zwrotu kosztów podróży, co narusza postanowienie art. 21 ust.
1 pkt 4 ustawy o rachunkowości;
b) braku biletów
potwierdzających wydatki, wbrew wymogom § 8a ust. 3 przywołanego rozporządzenia
Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. (do niektórych
delegacji załączono oświadczenia, iż bilety zostały zgubione, a do niektórych
załączono oświadczenie o wysokości poniesionych kosztów bez wskazania przyczyny
braku biletów);
c) wewnętrznej sprzeczności
danych wynikających z poleceń wyjazdu – w jednej z delegacji, bez numeru i bez
daty wystawienia, w rozliczeniu kosztów wskazano dzień 23 listopada 2008 r.,
podczas gdy załączono bilety z dnia 25 listopada (na ten dzień był określony
termin podróży); ponadto, na delegacji widnieją dwie pieczątki „wpłynęło” z
dnia 4 grudnia i 9 grudnia 2008 r.;
d) dokumentowaniu i
rozliczaniu podróży służbowych pracowników referatu gospodarki komunalnej,
wykonujących obowiązki służbowe z użyciem samochodów własnych (spisy
wodomierzy, awarie przepompowni itp.), w sposób nieuregulowany w przepisach
wewnętrznych; w poleceniach wyjazdu tych pracowników określano ponadto
nieprawidłowo miejsca podróży – jako „teren gminy”; należy wskazać, że
właściwym sposobem zwrotu kosztów używania samochodów prywatnych pracowników,
których charakter pracy polega na stałych wyjazdach na terenie gminy jest
zawarcie umowy ustalającej ryczałt za jazdy lokalne w trybie przepisów
rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie
warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów
służbowych samochodów osobowych…,
e) nieokreśleniu miejsca wyjazdu
– wskazano jedynie cel – dowóz dzieci do szkoły wskutek awarii autobusu; jak
stanowi § 2 rozporządzenia MPiPS, pracodawca winien określać miejscowość
rozpoczęcia i zakończenia podróży;
f) wypłaceniu 3 delegacji,
które nie zostały zatwierdzone do wypłaty.
W zakresie
badania wydatków na realizację gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania
problemów alkoholowych stwierdzono, że 9 członków Gminnej Komisji Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych nie odbyło szkolenia w zakresie profilaktyki i rozwiązywania
problemów alkoholowych, wymaganego przepisem art. 41 ust. 4 ustawy z
dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 ze zm.), a także postanowieniem
regulaminu Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów, ustalonego zarządzeniem
wewnętrznym z dnia 5 marca 2004 r. – str. 85 protokołu kontroli.
Kontrola pozostałych
wydatków bieżących wykazała, że gmina Krypno w 2008 r. poniosła wydatki na
zadania z zakresu kultury fizycznej i sportu na kwotę 26.089,97 zł. Na
poniesione wydatki złożyły się m.in. wydatki związane z działalnością UKS
„Krypnianka”,
dotyczące zakupu odzieży i obuwia sportowego, sprzętu sportowego, wody
mineralnej, ekwiwalentów dla sędziów, kosztów ubezpieczenia zawodników, opłat
za uczestnictwo w rozgrywkach juniorów młodszych, itp., wynoszące około 19.000
zł. Dodatkowo na kwotę wydatków dotyczących sportu złożyły się koszty
utrzymania gminnego stadionu (nawadnianie, zakup trawy i nawozów). Faktury i
rachunki dotyczące wymienionych wydatków wystawiane były na Urząd Gminy.
Należy
wskazać, że zgodnie z art. 176 ustawy o finansach publicznych, podmioty
niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia
zysku, realizujące zadania jednostki samorządu terytorialnego, mogą otrzymywać
z budżetu tej jednostki samorządu terytorialnego dotacje na ten cel. Zlecenie
zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24
kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U.
Nr 96, poz. 873 ze zm.), która w art. 4 stanowi, iż do objętych nią zadań
publicznych należy m.in. upowszechnianie kultury fizycznej i sportu. Z
wyjaśnienia złożonego przez Pana Wójta wynika, iż niezastosowanie procedur
wynikających z ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie
wynikało z faktu, iż UKS nie posiadał statusu organizacji pożytku publicznego,
a także że w ostatnich dwóch latach napotykał problemy organizacyjne związane z
dwukrotną zmianą władz. Z wyjaśnienia wynika także, iż od początku najbliższego
sezonu rozgrywek finansowanie zadań z zakresu kultury fizycznej i sportu
nastąpi po przeprowadzeniu konkursu na ich realizację. Odnosząc się do treści
wyjaśnienia należy wskazać, iż przepisy ustawy o działalności pożytku publicznego
i wolontariacie nie uzależniają możliwości otrzymywania dotacji od posiadania
przez stowarzyszenie statusu organizacji pożytku publicznego – str. 88-90
protokołu kontroli.
W zakresie stosowania przepisów ustawy z dnia 29
stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655
ze zm.) zbadano dwa postępowania. W obu stwierdzono, że nie były składane przez
Pana Wójta oświadczeniao zajściu lub braku wystąpienia
okoliczności powodujących obowiązek wyłączenia z postępowania, wymagane
przepisami art. 17 przywołanej ustawy od osób wykonujących czynności w
postępowaniu. Do grona tych osób należy również kierownik zamawiającego, w
związku z zawieraniem umów w sprawie udzielenia zamówień – str. 92 i 95
protokołu kontroli.
Ponadto
w zbadanych postępowaniach stwierdzono, że zarządzenia w sprawie powołania
komisji przetargowej ograniczają się jedynie do wskazania personaliów jej
członków. Jest to niezgodne z art. 21 ust. 3 Prawa zamówień publicznych,
wymagającym, aby kierownik zamawiającego określił organizację, skład, tryb
pracy oraz zakres obowiązków członków komisji, mając na celu zapewnienie
sprawności jej działania, indywidualizacji odpowiedzialności jej członków za
wykonywane czynności oraz przejrzystość jej prac – str. 91 i 95 protokołu
kontroli.
W trakcie
kontroli gospodarki środkami rzeczowymi ustalono, że badana jednostka posiada w
ewidencji księgowej konto 310 „Materiały” i konto 330 „Towary”. Zgodnie z
zakładowym planem kont dla Urzędu, na koncie 310 ewidencjonuje się paliwo, które
w transporcie szkolnym rozlicza się w okresach miesięcznych, zaś w zakresie
wywozu śmieci, innych zadań gospodarki komunalnej i straży pożarnej w okresach
kwartalnych. W trakcie kontroli ustalono, że na koncie 310 ewidencjonowane są
pojemniki na śmieci o wartości, według stanu na koniec 2008 r., 9.707,04 zł.
Zakup paliwa odnoszony był natomiast każdorazowo w koszty w momencie zakupu –
str. 100-101 protokołu kontroli.
W zakresie
inwentaryzacji rozrachunków stwierdzono, że pośród należności ewidencjonowanych
na koncie 221-4 „Należności z tytułu dochodów budżetowych – woda, ścieki,
śmieci”, wynoszących 68.520,71 zł, występowały należności m.in. od
następujących kontrahentów: Samodzielny Publiczny ZOZ w Mońkach, Agrikur Sp. z
o.o., PKP S.A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami, czyli podmiotów
prowadzących księgi rachunkowe. Należności te nie zostały zinwentaryzowane
zgodnie z postanowieniami art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, tj.
poprzez wystąpienie o potwierdzenie salda. Wyjaśnienie do protokołu kontroli
złożyła Skarbnik, która wskazała, iż salda rozrachunków na dzień 31 grudnia
2008 r. zostały zinwentaryzowane w drodze weryfikacji sald – stany
poszczególnych kont rozrachunków zostały porównane z danymi zawartymi w
dokumentach i dowodach źródłowych – str. 101-102 protokołu kontroli.
Stwierdzone
w wyniku kontroli nieprawidłowości i uchybienia były wynikiem nieprzestrzegania
lub błędnej interpretacji obowiązujących przepisów prawa dotyczących gospodarki
finansowej i rachunkowości jednostki sektora finansów publicznych, w tym
niewłaściwej organizacji systemu kontroli finansowej.
Organem
wykonawczym gminy jest Wójt, na którym spoczywają obowiązki dotyczące m.in.
wykonywania budżetu i gospodarowania mieniem gminy, a także ogólna
odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową gminy (art. 30 ust. 1 i 2,
art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Wójt wykonuje zadania przy pomocy
Urzędu, którego jest kierownikiem (art. 33 ust. 1 i 3 ustawy). Odpowiedzialność
za gospodarkę finansową Urzędu, jako jednostki sektora finansów publicznych, w
tym za wykonywanie obowiązków w zakresie kontroli wewnętrznej, spoczywa na
Wójcie zgodnie z art. 44 ustawy o finansach publicznych.
Wójt
jest również organem podatkowym pierwszej instancji w myśl przepisu art. 13 § 1
pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa.
Obowiązki
w zakresie prowadzenia rachunkowości należą do głównego księgowego budżetu –
skarbnika, któremu kierownik jednostki winien powierzyć obowiązki i
odpowiedzialność w zakresie wskazanym w art. 45 ust. 1 ustawy o finansach
publicznych, a także kierownika jednostki, do którego należy opracowanie i
aktualizacja dokumentacji zasad rachunkowości, stosownie do art. 10 ust. 2
ustawy o rachunkowości.
Mając na uwadze ustalenia kontroli, na
podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:
1. W zakresie organizacji i
funkcjonowania systemu kontroli finansowej:
a) uwzględnienie
w procedurach kontroli finansowej roli kierowników obsługiwanych jednostek,
mając na uwadze, że Pan Wójt nie powinien zatwierdzać dokumentów dotyczących
realizacji planów finansowych tych jednostek,
b) pisemne
powierzenie Skarbnikowi Gminy obowiązków wymienionych w art. 45 ust. 1 ustawy o
finansach publicznych,
c)
pisemne powierzenie pracownikom obowiązków w zakresie dochodzenia i windykacji
należności’.
2.
Dostosowanie wykazu kont w zakładowym planie kont do faktycznych potrzeb
jednostki oraz dookreślenie sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych poprzez
wskazanie ksiąg prowadzonych techniką ręczną.
3.
Zobowiązanie Skarbnika do wyeliminowania nieprawidłowości w zakresie
prowadzenia ksiąg rachunkowych i gospodarki kasowej, poprzez:
a) prowadzenie ewidencji
analitycznej należności w podziale na poszczególnych kontrahentów w księgach
rachunkowych,
b) ujmowanie w
księgach rachunkowych nieopłaconych odsetek od należności gminy w wysokości
odsetek należnych na koniec każdego kwartału,
c) terminowe przeksięgowywanie na
fundusz jednostki wyniku za poprzedni rok,
d) prawidłowe klasyfikowanie
dochodów ze sprzedaży nieruchomości oraz odsetek od nieterminowych płatności,
e) odprowadzanie
wpływów do kasy z tytułu dochodów budżetowych na rachunek bieżący oraz
dokonywanie wydatków z kasy wyłącznie ze środków pobranych a ten cel z rachunku
bieżącego,
f) ujmowanie
rozchodu gotówki w raporcie kasowym pod datą wystąpienia danej operacji i
wyłącznie w przypadku faktycznego dokonania wypłaty,
g) wypłacanie
pracownikom zaliczek na podstawie wniosku o zaliczkę,
h) prowadzenie
ewidencji księgowej działalności wodociągowo-kanalizacyjnej w sposób
umożliwiający podział kosztów na poszczególne taryfowe grupy odbiorców.
4. Wyeliminowanie nieprawidłowości w
zakresie ewidencji i inwentaryzacji druków ścisłego zarachowania, mając na
uwadze tezy zawarte w niniejszym wystąpieniu i wymagania przepisów
wewnętrznych.
5. Wykazywanie w sprawozdaniach
Rb-27S, w kolumnie „Zaległości”, wyłącznie należności, których termin płatności
minął.
6. Dokumentowanie realizacji obowiązku
przekazywania kierownikom podległych jednostek informacji o ostatecznych
kwotach dochodów i wydatków, niezbędnych do opracowania planów finansowych.
7. Przestrzeganie przepisów Ordynacji
podatkowej w zakresie przeprowadzania kontroli podatkowych oraz czynności
sprawdzających.
8. Prezentowanie w sporządzanych
sprawozdaniach budżetowych rzetelnych danych oraz dokonanie korekty wskazanych
sprawozdań w związku z ustaleniami kontroli.
9. Wyjaśnienie i wyeliminowanie
wskazanych w protokole i w części opisowej wystąpienia pokontrolnego
rozbieżności w zakresie danych wykazanych w informacjach i deklaracjach podatkowych
oraz ich zgodności z obowiązującymi przepisami. Przedstawienie w odpowiedzi na
zalecenia wyników poszczególnych ustaleń i podjętych działań, także w ujęciu
wartościowym.
10. Rozważenie możliwości opracowania
wewnętrznych regulacji dotyczących zasad prowadzenia działań egzekucyjnych.
11. Przestrzeganie przepisów Działu IV
Ordynacji podatkowej w zakresie prawidłowości prowadzenia postępowania
podatkowego.
12. Realizowanie dochodów z tytułu
opłaty targowej z uwzględnieniem obowiązujących regulacji wewnętrznych.
13. Wyeliminowanie nieprawidłowości
dotyczących stosowania zwolnień w podatku od środków transportowych.
14. Dostosowanie przepisów wewnętrznych
w zakresie ewidencji podatków i opłat do obowiązujących norm prawnych.
15. Wyeliminowanie nieprawidłowości w
zakresie sprzedaży nieruchomości, poprzez:
a)
podawanie w prasie lokalnej informacji o wywieszeniu wykazu nieruchomości
przeznaczonych do sprzedaży,
b)
zawieranie w wykazach wszystkich informacji wymaganych przepisami art. 35 ust.
2 ustawy o gospodarce nieruchomościami,
c)
zachowywanie ustawowego terminu pomiędzy datą upublicznienia wykazu
nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży, a dniem ogłoszenia przetargu,
d)
ustalanie terminu wpłaty wadium nie później niż na 3 dni przed wyznaczonym terminem
przetargu; dopuszczanie do udziału w przetargu wyłącznie osób, które terminowo
wniosą wadium,
e)
zaniechanie zawierania w treści ogłoszeń o przetargach na zbycie nieruchomości
zapisów o możliwości unieważnienia przetargu bez podania przyczyn,
f) pisemne
zawiadamianie wyłonionych nabywców nieruchomości o terminie zawarcia umowy
sprzedaży.
16. Przedłożenie Radzie Gminy projektu
uchwały w sprawie wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem
gminy, uwzględniającego wymogi art. 21 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów…
17. Sporządzanie i podawanie do
publicznej wiadomości wykazów nieruchomości przeznaczonych do najmu lub
dzierżawy, za wyjątkiem sytuacji oddania nieruchomości w najem lub dzierżawę na
okres wskazany w art. 35 ust. 1b ustawy o gospodarce nieruchomościami.
18. W zakresie dochodów z użytkowania
wieczystego:
a) dokonanie
aktualizacji opłat rocznych,
b) obciążenie
opłatami rocznymi podmiotów będących w latach 2006-2008 użytkownikami
wieczystymi działek o numerach 378/08 i 405/3, stosownie do czasu użytkowania,
oraz przypisanie należności z tego tytułu w księgach rachunkowych.
19. Uwzględnianie przy ustalaniu kwoty
niezbędnych przychodów, dla potrzeb opracowania taryf za zbiorowe zaopatrzenie
w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, kosztów podatku od nieruchomości od
urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, jako elementu kosztów działalności
określonego przepisami przywołanymi w części opisowej wystąpienia.
20. Podejmowanie czynności
przeciwdziałających przedawnianiu należności gminy, mając na uwadze przepisy
art. 123 k.c.
21. Rozważenie podjęcia działań, w
trybie określonym uchwałą Rady Gminy z 4 lipca 2007 r., w celu umorzenia
należności od firmy Agrikur za dostarczoną wodę, mając na uwadze stan faktyczny
przedstawiony w protokole kontroli i części opisowej wystąpienia.
22. Ustalenie formy prawnej
dysponowania nieruchomościami przez gminne jednostki budżetowe i instytucje
kultury.
23. Przedstawienie Radzie Gminy
projektu uchwały w sprawie stawek opłaty adiacenckiej.
24. Zaniechanie zamieszczania w treści
decyzji o warunkach zabudowy postanowień dotyczących opłaty z tytułu wzrostu
wartości nieruchomości wskutek wydania takiej decyzji.
25. Wyeliminowanie nieprawidłowości w
zakresie wydatków ponoszonych na podróże służbowe poprzez:
a) zlecanie
odbywania podróży służbowych samochodami prywatnymi pracowników na podstawie
każdorazowo składanych przez pracowników wniosków w tej sprawie, mając na
uwadze, że wykorzystanie samochodu prywatnego w podróży służbowej zależy od
wcześniejszego wyrażenia przez pracownika takiego zamiaru,
b) formalne
ustalanie przez Pana Wójta stawki za jeden kilometr przebiegu przed odbyciem
podróży samochodem prywatnym pracownika,
c) zobowiązanie
pracowników weryfikujących i wypłacających zwrot kosztów podróży służbowych do
dołożenia należytej staranności w zakresie:
- wyjaśniania i
eliminowania niezgodności danych zawartych w poleceniu wyjazdu służbowego,
- wypłacania wyłącznie
rozliczeń kosztów zatwierdzonych do wypłaty,
d) rozważenie
zawarcia z pracownikami referatu gospodarki komunalnej umów na używanie
samochodów prywatnych do jazd lokalnych.
26. Skierowanie na szkolenie w zakresie
profilaktyki i przeciwdziałania alkoholizmowi członków Gminnej Komisji
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych nieposiadających stosownego przeszkolenia.
27. Finansowanie zadań publicznych
gminy realizowanych przez podmioty niepubliczne, mając na uwadze przepisy art.
11 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.
28. W zakresie udzielania zamówień
publicznych:
a) składanie
przez Pana Wójta oświadczeń, o
których mowa w art. 17 Prawa zamówień publicznych,
b) organizowanie
trybu pracy komisji przetargowej przy uwzględnieniu wymagań art. 21 ust. 3
Prawa zamówień publicznych.
29.
Prowadzenie ewidencji materiałów zgodnie z zasadami przyjętymi w przepisach
wewnętrznych, ewentualnie rozważenie zmian tych regulacji, mając jednakże na
uwadze, iż pisemne procedury kontroli wewnętrznej powinny obejmować procesy
związane z dokonywaniem wydatków i gospodarowaniem mieniem.
30. Przeprowadzanie inwentaryzacji
należności od podmiotów prowadzących księgi rachunkowe drogą potwierdzenia
sald.
O sposobie
wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową
w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.
Dodatkowo
informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania
wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków za
pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o
regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie
zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.
Podstawą
zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną
jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.
Zastępca Prezesa
Regionalnej Izby Obrachunkowej
w
Białymstoku
Odsłon dokumentu: 120437432 Poprzdnie wersje tego dokumentu: brak