Kontrola kompleksowa gospodarki finansowej
przeprowadzona w Urzędzie Gminy Kuźnica
przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku
Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 15 października 2009 roku (znak: RIO.I.6001 – 11/09), o treści jak niżej:
Pan
Jan Kwiatkowski
Wójt Gminy Kuźnica
W wyniku kompleksowej kontroli gospodarki finansowej Gminy Kuźnica za okres 2008 roku, przeprowadzonej w Urzędzie Gminy Kuźnica na podstawie art. 1 ust. 1 oraz w trybie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono nieprawidłowości i uchybienia opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.
Zakresem kontroli objęto regulacje wewnętrzne dotyczące ustroju i funkcjonowania gminy oraz jej jednostek organizacyjnych, funkcjonowanie kontroli wewnętrznej, prowadzenie rachunkowości, gospodarkę pieniężną i rozrachunki, wykonanie budżetu, w tym realizację wybranych rodzajów dochodów i wydatków, udzielanie zamówień publicznych, realizację zadań zleconych i w ramach porozumień, gospodarowanie mieniem komunalnym, rozliczenia budżetu z jednostkami organizacyjnymi.
Z ustaleń w sferze ogólno-organizacyjnej wynika m.in., że od dnia 24 lipca 2008 r. pozostaje nieobsadzone stanowisko Zastępcy Wójta. Jak stanowi art. 26a ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.), wójt, w drodze zarządzenia, powołuje oraz odwołuje swojego zastępcę. Według zaś art. 28g ustawy, w przypadku zaistnienia jednej z – enumeratywnie wymienionych – przemijających przeszkód w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta (m.in. niezdolności do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni) zadania i kompetencje wójta przejmuje jego zastępca, zaś w razie niepowołania zastępcy – osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów w trybie art. 28h ustawy. Wskazana regulacja w sposób jednoznaczny określa zasady kierowania gminą, z tego względu, przy zaistnieniu okoliczności w tej regulacji przewidzianych, powierzenie kompetencji organu wykonawczego np. sekretarzowi gminy, nie zaś zastępcy wójta, nie może być skuteczne. To natomiast może prowadzić do naruszenia ciągłości działania organu wykonawczego gminy, w tym w zakresie wykonania budżetu – str. 3-4 protokołu kontroli.
W zakresie prawidłowości funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej stwierdzono, iż dowody księgowe zarówno w zakresie wydatków Urzędu jak i jednostek, dla których Urząd Gminy prowadzi obsługę księgową (Przedszkola Samorządowego, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu, Gminnej Biblioteki Publicznej) były zatwierdzane do wypłaty przez Pana Wójta, Skarbnika Gminy oraz inspektora referatu finansowego. Taki tryb autoryzacji dowodów księgowych został ustalony w załączniku nr 3 do Instrukcji w sprawie systemu funkcjonowania kontroli wewnętrznej i obiegu dokumentów finansowo – księgowych, wprowadzonej zarządzeniem nr 25/07 Wójta Gminy z dnia 24 maja 2007 r. Z postanowień tej Instrukcji, w części dotyczącej gospodarki pieniężnej, wynika również, że „Rachunkiem rozliczeniowym oraz wszystkimi pozostałymi rachunkami w bankach finansujących dysponuje Wójt oraz Skarbnik (główny księgowy). Z upoważnienia Wójta oraz Skarbnika rachunkami bankowymi dysponują w razie ich nieobecności osoby wymienione w wykazie osób upoważnionych do dysponowania rachunkami bankowymi złożonymi w banku”. Wykazu osób upoważnionych do dysponowania rachunkami bankowymi nie stwierdzono, ustalono natomiast, że kierownicy jednostek nie dysponowali środkami na rachunkach bankowych tych jednostek. Ponadto, badając prawidłowość wypełniania obowiązków sprawozdawczych, ustalono, że sprawozdania jednostek objętych obsługą były także podpisywane przez Pana Wójta.
Przyjęcie wskazanych rozwiązań jest niezgodne z zasadą wyrażoną w art. art. 44 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.), ustanawiającą odpowiedzialność kierownika jednostki sektora finansów publicznych za całość gospodarki finansowej oraz wykonywanie określonych ustawą obowiązków w zakresie kontroli finansowej. Z tej zasadniczej normy wynika, iż odpowiedzialność za realizację planów finansowych, stanowiących podstawę gospodarki finansowej jednostek sektora finansów publicznych, powinni ponosić kierownicy tych jednostek – z racji upoważnienia do dysponowania środkami określonymi w planie. W sferze jednostek oświaty norma ta znalazła odzwierciedlenie w przepisie art. 39 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) stanowiącym, iż dyrektor szkoły (przedszkola) dysponuje środkami określonymi w planie finansowym i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie. W odniesieniu do instytucji kultury należy wskazać art. 27 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123 ze zm.), z którego wynika, iż instytucja kultury gospodaruje samodzielnie przydzieloną i nabytą częścią mienia oraz prowadzi samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków. W świetle tych norm prawnych pisemne procedury kontroli wewnętrznej w poszczególnych jednostkach organizacyjnych gminy winny być wprowadzone przez kierowników tych jednostek, z uwzględnieniem ich kompetencji i odpowiedzialności za procesy związane z gromadzeniem i rozdysponowaniem środków publicznych oraz gospodarowaniem mieniem, zaciąganie zobowiązań i dokonywanie wydatków w ramach ustalonych planów finansowych. Na kierownikach jednostek spoczywa też obowiązek sporządzania sprawozdań zawierających dane o wykonaniu planów finansowych, stosownie do przepisów § 4 pkt 2 lit. b) i d) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 115, poz. 781 ze zm.) oraz § 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz. U. Nr 113, poz. 770) – str. 12-13, 18-19, 22-23 protokołu kontroli.
W trakcie kontroli ustalono, że badana jednostka prowadzi księgowość przy użyciu komputera w systemie Info-System, jednakże nie została określona w dokumentacji zasad rachunkowości data rozpoczęcia korzystania z oprogramowania. Jak wynika z art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. c) ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.) jednostka powinna posiadać dokumentację opisującą przyjęte przez nią zasady (politykę) rachunkowości, w tym przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera – opis systemu informatycznego, zawierający wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metody zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji – str. 15 protokołu kontroli.
Badając prawidłowość dowodów księgowych i zapisów w księgach rachunkowych, w świetle wymogów ustawy o rachunkowości oraz przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz. U. Nr 142, poz. 1020 ze zm.), ustalono w szczególności, że:
a) zapisy w ewidencji księgowej budżetu i Urzędu jako jednostki budżetowej prowadzone były w sposób niezapewniający należytego powiązania z odpowiednimi dowodami księgowymi; dokumenty księgowe nie posiadały kolejnych numerów odpowiadających numerom pozycji zapisów księgowych dokonanych na ich podstawie. Jak wymaga art. 14 ust. 2 ustawy, sposób dokonywania zapisów w dzienniku powinien umożliwiać ich jednoznaczne powiązanie ze sprawdzonymi i zatwierdzonymi dowodami księgowymi, zgodnie zaś z postanowieniem art. 24 ust. ust. 4 pkt 1 ustawy, dla zachowania cechy sprawdzalności ksiąg rachunkowych, udokumentowanie zapisów powinno pozwalać na identyfikację dowodów i sposobu ich zapisania w księgach rachunkowych na wszystkich etapach przetwarzania danych – str. 18 protokołu kontroli;
b) salda subkont dochodów i wydatków budżetowych prowadzonych do konta 130 „Rachunki bieżące jednostek budżetowych” zostały przeksięgowane na konto 800 „Fundusz jednostki” (dochody i wydatki były realizowane bezpośrednio z rachunku bieżącego budżetu), w oparciu o polecenie księgowania, pod datą 31.12.2008 r. Stosownie do zasad funkcjonowania konta 130, zawartych w załączniku nr 2 do rozporządzenia, salda zrealizowanych dochodów i wydatków podlegają okresowemu przeksięgowaniu na podstawie sprawozdań budżetowych – str. 22 protokołu kontroli;
c) na koniec 2008 r. na koncie 224 „Rozrachunki budżetu” widniało m.in. saldo zobowiązań w kwocie 1.290,10 zł z tytułu podatku VAT; zgodnie z zasadami funkcjonowania kont zawartymi w załącznikach do rozporządzenia, rozliczenia dotyczące podatku VAT winny być ewidencjonowane w ewidencji Urzędu na koncie 225 „Rozrachunki z budżetami” – str. 25 protokołu kontroli;
d) na koncie 240 „Pozostałe rozrachunki” w ewidencji Urzędu ujmowano zobowiązania wobec pracowników z tytułu wynagrodzeń, które regulowano w formie przelewów na rachunki bankowe pracowników. Stosownie do zasad funkcjonowania kont zwartych w załączniku nr 2 do rozporządzania, do ewidencji rozliczeń z pracownikami z tytułu wypłat pieniężnych i świadczeń rzeczowych zaliczanych do wynagrodzeń służy konto 231 „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” ( w badanej jednostce na tym koncie ewidencjonowano rozrachunki wynagrodzeń wypłacanych w formie gotówkowej w kasie jednostki) – str. 26 protokołu kontroli;
e) rozliczenia z tytułu zaciągniętych pożyczek ujmowano na koncie 134 „Kredyty bankowe”, zamiast na koncie 260 „Zobowiązania finansowe”, jak to wynika z postanowień załącznika nr 1 do rozporządzenia. Według stanu na koniec 2008 r. wartość niespłaconych pożyczek zaewidencjonowanych na koncie 134 wynosiła 348.179,99 zł. Podkreślenia wymaga, że tego rodzaju nieprawidłowość stwierdzono w wyniku poprzedniej kontroli kompleksowej gminy i wnioskowano o prawidłowe księgowanie tych zobowiązań, stosownie do treści zawartych umów z bankami lub pożyczkodawcami – str. 81 protokołu kontroli.
W zakresie gospodarki kasowej ustalono, że kasjer sporządza raporty kasowe dla Urzędu Gminy, a także dla GOPS, Przedszkola, Biblioteki oraz GOKiS. Powyższa kwestia nie została uregulowana w przepisach wewnętrznych badanej jednostki, prowadzenie kasy dla wymienionych jednostek nie wynikało też z zakresu czynności kasjera – str. 22, 23 protokołu kontroli.
Pośród dochodów budżetowych badaniu poddano m.in. dochody z tytułu gospodarowania zasobem nieruchomości oraz zasobem lokalowym.
Ustalono, że w gminie Kuźnica w dalszym ciągu nie obowiązuje uchwała w sprawie zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o której mowa w art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a) ustawy o samorządzie gminnym. Uchwała organu stanowiącego w tej sprawie winna służyć gospodarowaniu nieruchomościami przez Pana Wójta, stosownie do kompetencji ustanowionej w art. 30 ust. 2 pkt 3 przywołanej ustawy. W odpowiedzi na ostanie wystąpienie pokontrolne Izby Obrachunkowej z dnia 14 października 2005 r. Pan Wójt wskazał, że ponownie zostanie sporządzona i przedłożona Radzie Gminy uchwała w sprawie gospodarowania nieruchomościami. Ustalenia obecnej kontroli kompleksowej wskazują, że takie działania nie zostały podjęte – str. 30-31, 82-83 protokołu kontroli.
Gmina Kuźnica nie posiada również wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy, o którym mowa w art. 21 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.). Stosownie do przywołanych przepisów, Rada Gminy uchwala wieloletnie programy gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy oraz zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy. W uchwale w sprawie programu gospodarowania powinny zostać określone m.in. zasady polityki czynszowej oraz warunki obniżania czynszu (art. 21 ust. 2 pkt 4). Zasady te winny zaś stanowić podstawę ustalenia przez Pana Wójta stawek czynszu za 1m2 powierzchni użytkowej lokali – art. 8 pkt 1 ustawy. W związku z brakiem wymienionych regulacji czynsz najmu był wyliczany w oparciu o stawki czynszu wynikające z uchwały Rady Gminy z dnia 21 grudnia 1994 r. – str. 31, 83 protokołu kontroli.
Kontrola wybranej próby umów najmu i dzierżawy, wykazała, że:
- umowy w sprawie wynajmu sali gimnastycznej i powierzchni gruntowej przy Zespole Szkół w Kuźnicy zawierane były przez Pana Wójta, co należy wiązać z faktem, iż nieruchomości nie zostały formalnie przekazane podległym jednostkom organizacyjnym, w tym jednostkom oświaty – str. 31-32, 36 protokołu kontroli. Formą prawną władania nieruchomością przez gminną jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej jest trwały zarząd ustanawiany w drodze decyzji administracyjnej wójta, co wynika z art. 43 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 10 oraz art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.). Zakres korzystania z nieruchomości oddanej w trwały zarząd określają przepisy art. 43 ust. 2 ustawy; zgodnie z nimi jednostka organizacyjna jest uprawniona m.in. do oddawania nieruchomości lub jej części w najem, dzierżawę albo użyczenie, na zasadach wskazanych w tych przepisach;
- w przypadku 3 umów najmu zawartych w 2008 r. na okres powyżej 3 miesięcy nie został sporządzony wykaz nieruchomości przeznaczonych do oddania w najem, o którym mowa w art. 35 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Według postanowień ust. 1 i 1b tego art. ustawy, właściwy organ sporządza i podaje do publicznej wiadomości wykaz nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży, do oddania w użytkowanie wieczyste, użytkowanie, najem lub dzierżawę. Wykaz ten wywiesza się na okres 21 dni w siedzibie właściwego urzędu, a ponadto informację o wywieszeniu tego wykazu podaje się do publicznej wiadomości przez ogłoszenie w prasie lokalnej oraz w inny sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, a także na stronach internetowych właściwego urzędu. Obowiązek ten nie dotyczy oddania nieruchomości w najem lub dzierżawę na czas oznaczony do 3 miesięcy; wykaz sporządza się i podaje do publicznej wiadomości, jeżeli po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 miesięcy strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość – str. 31-32 protokołu kontroli;
- do umowy najmu zawartej dnia 21 marca 2002 r. z Jednostką Wojskową z siedzibą w Warszawie, która pierwotnie dotyczyła najmu na okres 6 miesięcy części socjalno-bytowej o pow. 115 m2 w budynku po byłej Szkole Podstawowej w Nowodzieli, zostały sporządzone 4 aneksy, w tym z dnia 25 kwietnia 2002 r. w przedmiocie ustanowienia najmu na czas nieokreślony oraz z dnia 30 września 2008 r. w przedmiocie poszerzenia wynajmowanej powierzchni budynku o 385 m2. Z treści art. 37 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, iż oddawanie nieruchomości w najem lub dzierżawę na okres powyżej 3 lat lub na czas nieoznaczony następuje w drodze przetargu, chyba, że organ stanowiący wyrazi zgodę na odstąpienie od przetargowego trybu zawarcia tych umów. Nie stwierdzono, iżby Rada Gminy podjęła taką uchwałę – str. 33 protokołu kontroli.
W zakresie dochodów z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stwierdzono, że jeden z użytkowników wnosił opłatę roczną w wysokości ustalonej w dniu ustanowienia prawa (07.05.1996 r.), ponieważ jej wysokość nie była aktualizowana. Zgodnie z art. 77 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej może być aktualizowana nie częściej niż raz w roku, jeżeli wartość nieruchomości ulegnie zmianie. Z uwagi na odległy termin ustalenia opłaty niezbędne jest podjęcie działań zmierzających do uaktualnienia jej wysokości. Art. 12 przywołanej ustawy zobowiązuje organy właściwe w sprawach gospodarowania nieruchomościami (w gminie – wójta) do gospodarowania nieruchomościami w sposób zgodny z zasadami prawidłowej gospodarki. Należy wskazać, że w przypadku pozostałych użytkowników wieczystych aktualizacji opłat dokonano w 2004 roku – str. 35 protokołu kontroli.
W zakresie realizacji dochodów z majątku gminy stwierdzono też, że w przypadku nieterminowych wpłat należności przez kontrahentów nie przypisywano i nie egzekwowano należnych gminie odsetek. Stosownie do art. 481 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia. Jeżeli stopa odsetek nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. W zbadanej próbie dochodów z najmu i dzierżawy oraz opłat za użytkowanie wieczyste opóźnienia w zapłacie występowały często, jednakże odsetki, z uwagi na wartość należności głównej bądź okres opóźnienia, były z reguły nieznaczne (wynosiły np. 0,61 zł, 1,42 zł, 3,78 zł, 6 zł). W jednym przypadku – dotyczącym użytkownika wieczystego działki nr 785/2 – nienaliczone odsetki wyniosły 41,22 zł (opłatę uiszczono 114 dni po terminie płatności) – str. 34, 35 protokołu kontroli. Należy wskazać, że przepis § 7 ust. 8 (poprzednio ust. 2) rozporządzenia Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości… nakazuje ujmowanie w księgach rachunkowych odsetek od należności w momencie ich zapłaty lub pod datą ostatniego dnia kwartału w wysokości odsetek należnych na koniec tego kwartału.
W gminie Kuźnica nie zostały dotychczas określone stawki opłaty adiacenckiej ustalanej w związku ze wzrostem wartości nieruchomości spowodowanym budową urządzeń infrastruktury technicznej, a także w związku z podziałem nieruchomości. Z okazanej kontrolującym dokumentacji nie wynika, aby Pan Wójt przedstawiał Radzie Gminy projekt w sprawie ustalenia stawek opłaty. Stosownie do postanowień art. 98a i 146 ustawy o gospodarce nieruchomościami, możliwość ustalenia (w przypadku wystąpienia przesłanek ustawowych) oraz wysokość opłaty adiacenckiej zależą od uchwalenia przez Radę stawki procentowej opłaty odnoszącej się do wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego budową urządzeń infrastruktury technicznej lub podziałem nieruchomości. Opłaty adiacenckie stanowią prawem określone, zatem niezależne od woli organów gminy, źródła dochodów gminy, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 lit. f) ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego – str. 37 protokołu kontroli.
Pośród wydatków bieżących kontroli poddano m.in. wydatki na wynagrodzenia. Stwierdzono, że Rada Gminy w uchwale z dnia 20 czerwca 2008 r. (z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2008 r.) w sprawie ustalenia wynagrodzenia Wójta Gminy Kuźnica ustaliła dodatek specjalny Panu Wójtowi w wysokości niezgodnej z przepisami prawa, tj. 10% wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego. Zgodnie z § 7 obowiązującego w okresie kontrolowanym rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach gmin, starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich (Dz. U Nr 146, poz. 1223 ze zm.) wójtowi gminy przysługuje dodatek specjalny w kwocie wynoszącej co najmniej 20 % i nieprzekraczającej 40 % łącznie wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego. Obecnie taką wysokość dodatku specjalnego określa § 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. nr 50, poz. 398).W świetle wymogów prawa dodatek specjalny powinien wynosić minimum 1.140 zł (20% x 5.700 zł). W konsekwencji, w 2008 roku wypłacono Panu Wójtowi dodatek w kwocie o 6.840 zł niższej niż to wynikało z przepisów. W 2009 r. (do dnia czynności kontrolnych w tym obszarze) wypłacono dodatek w kwocie o 3.420 zł niższej niż to wynika z przepisów – str. 44 protokołu kontroli. W sprawie nieprawidłowości w ustaleniu wynagrodzenia Pana Wójta (a także innych nieprawidłowości związanych z działaniami Rady) skierowałem odrębne pismo do Rady Gminy.
W wyniku kontroli dodatkowego wynagrodzenia rocznego ustalono, że kierownikowi Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu wypłacana jest co roku nagroda roczna traktowana jako dodatkowe wynagrodzenie roczne (2007 – 1.940,15 zł, 2008 rok – 2.226,58 zł, 2009 rok – 2.229,41 zł). Podstawą przyznania i wypłacania tej nagrody był regulamin wynagradzania pracowników Ośrodka Kultury ustalony przez Wójta Gminy z datą wejścia w życie od 1 stycznia 2004 r., który obowiązywał do końca września 2008 r. Od października 2008 r. obowiązuje, wprowadzony zarządzeniem nr 1/2008 Pana Wójta z dnia 1 października 2008 r., regulamin nagradzania pracowników GOKiS oraz Biblioteki. Z postanowień obu regulaminów wynika, iż pracownikowi jednostki kultury przysługuje nagroda roczna wypłacana jako dodatkowe wynagrodzenie roczne w wysokości 8,5% wynagrodzenia osobowego z ubiegłego roku według wskazanych w regulaminie zasad, które są powieleniem zapisów ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U. Nr 160, poz. 1080 ze zm.), niemających zastosowania do pracowników samorządowych osób prawnych. Zasady wynagradzania, w tym ustalania nagród rocznych dla kierowników samorządowych instytucji kultury, zostały określone w przepisach ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. Nr 26, poz. 306 ze zm.) z mocy jej art. 1 pkt 3 w zw. z art. 2 pkt 1. Zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy, kierownikowi instytucji kultury może być przyznana nagroda roczna, jednakże jej przyznanie powinno nastąpić w trybie przepisów art. 10 ustawy, określającego m.in. przesłanki udzielenia nagrody. Wysokość przyznanej nagrody rocznej nie może przekroczyć trzykrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego osiągniętego przez osobę uprawnioną do nagrody w roku poprzedzającym przyznanie nagrody. Przyznane i wypłacone kierownikowi GOKiS nagrody nie przekraczały tej wysokości. Ponadto regulaminem nagradzania z dnia 1 października 2008 r. wprowadzone zostały nagrody o charakterze uznaniowym w ramach tworzonego funduszu nagród. Nagrody te przyznawane są kierownikom jednostek kultury oraz pracownikom tych jednostek. Ustalono, że kierownik GOKiS otrzymał taką nagrodę w czerwcu 2009 r. w wysokości 300 zł. W świetle przepisu art. 7 w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi kierownikowi nie przysługują nagrody z zakładowego funduszu nagród – str. 46-47 protokołu kontroli. Podkreślenia też wymaga, że regulaminy wynagradzania pracowników instytucji kultury powinny być wprowadzane przez kierowników tych instytucji, jako pracodawców dla zatrudnionych w nich pracowników, co wynika z art. 17 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej w zw. z art. 31 § 1 Kodeksu pracy.
W zakresie wydatków z tytułu diet dla radnych Rady Gminy Kuźnica stwierdzono, że w 2008 roku diety były naliczane i wypłacane w oparciu o dwie uchwały: Nr VII/33/90 z dnia 12 grudnia 1990 r. i następnie Nr XXI/110/08 z dnia 18 listopada 2008 r. w sprawie zmiany do uchwały z 1990 r. Kontroli poddano prawidłowość ustalenia oraz wypłatę diet w styczniu, lipcu i grudniu 2008 r. Określone uchwałą z 1990 r. diety (do dnia 17 listopada 2008 r.) wynosiły: 5 % średniej krajowej dla radnych będących członkami komisji, 7 % średniej krajowej dla pozostałych członków Zarządu Gminy, 6 % średniej krajowej dla przewodniczącego komisji, 50 % średniej krajowej dla przewodniczącego Rady Gminy. Z uchwały tej (jak i uchwały zmieniającej) nie wynika, co należy rozumieć pod pojęciem „średnia krajowa”. Ustalono, że w praktyce za „średnią krajową” kontrolowana jednostka przyjmuje przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej za rok poprzedni, ogłaszane przez Główny Urząd Statystyczny. Kontrola wykazała, że w okresie styczeń – czerwiec 2008 roku wypłacane były diety wszystkim radnym biorącym udział w posiedzeniach komisji, w tym też niebędącym jej członkami, co nie miało uzasadnienia w świetle postanowień uchwały (za wskazany okres wypłacono tym radnym kwotę 6.868,32 zł). Od lipca zaprzestano wypłacania diet radnym biorącym udział w posiedzeniach komisji, a niebędącym jej członkami, co było konsekwencją stanowiska zajętego przez Podlaski Urząd Wojewódzki i Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w związku z zapytaniem skierowanym przez Pana Wójta. Uchwałą z dnia 18 listopada 2008 r. Rada Gminy zmieniła zapisy dotychczas obowiązującej uchwały, ustalając wysokość diet na poziomie 6% średniej krajowej dla wszystkich radnych bez względu na przynależność do poszczególnych komisji, z tym, że dla przewodniczącego komisji i wiceprzewodniczącego Rady ustalono dietę w wysokości 7 % średniej krajowej. Dietę dla Przewodniczącego Rady Gminy pozostawiono w dotychczasowej wysokości, tj. 50% średniej krajowej. Ustalono, że po zmianie uchwały diety wypłacane są za każde posiedzenie każdemu radnemu biorącemu udział w posiedzeniu komisji bądź Rady. Uchwała zmieniająca nie została unieważniona przez Wojewodę Podlaskiego, jednakże organ nadzoru w piśmie z dnia 10 grudnia 2008 r., wydanym w trybie art. 91 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym, wskazał, że uchwała została podjęta z naruszeniem prawa. W uzasadnieniu stanowiska PUW podniósł m.in., że „postanowienia art. 21 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym przewidują możliwość uczestniczenia w posiedzeniach komisji radnych nie będący jej członkami, z prawem zabierania głosu w dyskusji i składania wniosków, ale bez prawa udziału w głosowaniu, aczkolwiek nie kształtują prawa do otrzymania z tego tytułu diety”. Organ nadzoru zaznaczył również, że „odstąpił od stwierdzenia nieważności przedmiotowej uchwały, uznając jednocześnie, iż wskazanie naruszenia obowiązujących przepisów prawa zostanie wykorzystane przy podejmowaniu regulacji odnoszących się do ustalania diet przysługujących radnym oraz przyczyni się do dokładania większej staranności przy opracowywaniu projektów aktów prawnych w przyszłości”.
W zakresie badania wydatków z tytułu diet ustalono również, że Przewodniczącemu Rady Gminy, zarówno w 2008, jak i 2009 roku, wypłacano ryczałtową dietę w nieprawidłowej wysokości, co znajduje swoje źródło w obowiązującej uchwale i stosowanej praktyce, przyjmującej wysokość ryczałtu jako 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za rok poprzedni. W 2008 r. wypłacano Przewodniczącemu ryczałt w kwocie 1.345,50 zł, tj. o 20,65 zł miesięcznie wyższy niż to wynika z przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2000 r. w sprawie maksymalnej wysokości diet przysługujących radnemu gminy (Dz. U. Nr 61, poz. 710). Zgodnie z § 3 pkt 3 tego rozporządzenia radnemu w gminie do 15.000 mieszkańców w ciągu miesiąca przysługują diety w wysokości do 50 % maksymalnej diety wskazanej w art. 25 ust. 6 ustawy o samorządzie gminnym (półtorakrotność kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe). W sumie w 2008 r. wypłacono ryczałt o 247,80 zł wyższy niż wynika z przytoczonych przepisów, a w 2009 roku, do dnia kontroli, wyższy o 572,58 zł.
Stwierdzono również, iż pracownikom Urzędu, którzy w okresie badanym naliczali diety radnym Rady Gminy nie powierzono pisemnie tych obowiązków w ich zakresach czynności. Pracownicy ci zatwierdzali pod względem merytorycznym listy wypłat diet (stosownie do wykazu osób uprawnionych do sprawdzania dowodów księgowych zawartego w instrukcji obiegu dokumentów), listy były też poddawane kontroli formalno-rachunkowej przez Skarbnika i zatwierdzane do wypłaty przez Pana Wójta – str. 48-50 protokołu kontroli.
W zakresie wydatków poniesionych na podróże służbowe pracowników Urzędu ustalono, że kontrolowana jednostka nie posiada regulacji wewnętrznych odnoszących się do zasad zlecania i rozliczania wyjazdów służbowych. W wyniku kontroli stwierdzono, że w 3 delegacjach (na 10 poddanych kontroli) wykorzystywano w ramach podróży służbowej samochody prywatne. Zgodnie z § 5 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990 ze zm.) pracodawca może wyrazić zgodę na przejazd w podróży służbowej samochodem własnym pracownika na jego wniosek. W takim przypadku pracownikowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za jeden kilometr przebiegu, którą ustala pracodawca. Delegowani nie składali wniosków, o których mowa w przywołanym przepisie. W zbadanych delegacjach stawka za 1 kilometr nie została określona przez pracodawcę. Ustalono, że do rozliczenia przyjmowano stawkę za 1 kilometr przebiegu pojazdu wynikającą z przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli, motorowerów nie będących własnością pracodawcy (Dz. U. Nr 27, poz. 271 ze zm.).
Ponadto stwierdzono, że w jednym przypadku (delegacja nr 39) zachodziła niezgodność między dniem podróży wynikającym z polecenia wyjazdu, a dniem wskazanym przez pracownika w rozliczeniu podróży służbowej. Jak wynika z § 3 rozporządzenia MPiPS z dnia 19 grudnia 2002 r. pracownik winien odbywać podróż w terminie określonym przez pracodawcę – str. 51-52 protokołu kontroli.
Jak ustalono, część środków na realizację Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych została wydatkowana w formie dotacji celowych dla podmiotów spoza sektora finansów publicznych na realizację zadań publicznych z zakresu profilaktycznej działalności edukacyjnej i informacyjnej oraz organizacji czasu wolnego, ochrony i promocji zdrowia, a także upowszechniania kultury fizycznej i sportu. Udzielenie dotacji zostało poprzedzone przeprowadzeniem otwartego konkursu ofert w trybie przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 ze zm.).
W ogłoszeniu otwartego konkursu ofert (dokument ogłoszenia nie zawiera daty jego sporządzenia) wskazano na zlecenie zadań w formie wsparcia ich realizacji, a więc z dofinansowaniem w postaci dotacji (art. 5 ust. 4 pkt 2 ustawy). Analiza ogłoszenia wykazała, że jego treść nie odnosiła się do kryteriów stosowanych przy dokonywaniu wyboru ofert, nie zawarto w nim również informacji o zrealizowanych przez organ administracji publicznej w roku ogłoszenia otwartego konkursu ofert i w roku poprzednim zadaniach publicznych tego samego rodzaju i związanych z nimi kosztami, ze szczególnym uwzględnieniem wysokości dotacji przekazanych organizacjom pozarządowym, co uchybia przepisom art. 13 ust. 2 pkt 6 i 7 ustawy. Ponadto ogłoszenie nie zostało zamieszczone w prasie o zasięgu lokalnym, co jest niezgodne z wymogiem ustanowionym w art. 13 ust. 3 ustawy – str. 54-55 protokołu kontroli.
W wyniku konkursu na realizację zadań z zakresu kultury fizycznej i sportu przyznane zostały dotacje dla dwóch klubów sportowych: Uczniowskiego Klubu Sportowego „Jastrząb” w kwocie 7.000 zł oraz dla Ludowego Klubu Sportowego „Pogranicze” w kwocie 47.000 zł. Ze złożonych ofert wynika, iż LKS „Pogranicze” zamierzał zrealizować zadanie wyłącznie ze środków z dotacji, co nie odpowiadało zawartej w ogłoszeniu konkursu formie realizacji zadania, przewidującej wsparcie w postaci dofinansowania z dotacji – str. 57 protokołu kontroli.
Z informacji o rozliczeniu udzielonych dotacji sporządzonej dnia 26 lutego 2009 r. przez Skarbnika Gminy i zaakceptowanej przez Pana Wójta oraz z analizy dokumentacji udostępnionej kontrolującym wynika, że przyznane dotacje zostały wykorzystane w całości, z tym, że oba podmioty wydatkowały na niektóre pozycje rodzajowe kosztów środki w wysokości innej (wyższej lub niższej) niż wynikająca z kalkulacji ofertowych. W sprawozdaniach podmioty wskazały, że różnice te wynikły z trudności w oszacowaniu kosztów w na etapie składania ofert. Należy zauważyć, że stosownie do treści zawartych umów dotacyjnych zleceniobiorcy zobowiązali się do wykonania zadań zgodnie z ofertą, w tym kosztorysem, zaś wszelkich zmian postanowień umownych należało dokonywać z zachowaniem formy pisemnej pod rygorem nieważności (§ 15 umów) – str. 58-59 protokołu kontroli.
W sferze zamówień publicznych ustalono, że Pan Wójt zarządzeniem wewnętrznym nr 2/08 z dnia 8 stycznia 2008 r. wprowadził regulacje wewnętrzne odnoszące się do realizacji wydatków środków publicznych o wartości szacunkowej nieprzekraczającej w złotych równowartości kwoty 14.000 euro, tj. wydatków, do których nie mają zastosowania przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.). Z regulacji tych wynika, że zamówienia o wartości poniżej 14.000 euro powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem należytej staranności i uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów (co w istocie stanowi powtórzenie normy prawnej zawartej w art. 35 ust. 3 pkt 1 ustawy o finansach publicznych). W zakresie procedury udzielania takich zamówień w zarządzeniu wskazano, że pracownik merytoryczny może dokonać rozpoznania cenowego ustnie, telefonicznie, faksem lub drogą elektroniczną ustalając jednocześnie formę złożenia oferty. Przepisy wewnętrzne nie przewidują jednakże obowiązku dokumentowania przeprowadzanych czynności w takich postępowaniach (w praktyce też nie dokumentowano tych czynności). Tym samym brak jest możliwości zweryfikowania, czy określony pracownik rzeczywiście dokonał rozpoznania cen na rynku przy realizacji danego wydatku, jak również czy dokonany wydatek faktycznie był celowy i oszczędny oraz czy przy dokonywaniu zakupu zachowano należytą staranność. Procedury udzielania zamówień publicznych w tym obszarze należy zatem uznać za niewystarczające. Obowiązek ustanowienia pisemnych procedur kontroli wewnętrznej w odniesieniu do udzielania zamówień publicznych ustanawia art. 47 ustawy o finansach publicznych – str. 61-62 protokołu kontroli.
Kontrola zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego na dostawę opału w sezonie grzewczym 2008/2009, ogłoszonego 17 października 2008 r., wykazała, że Pan Wójt powołał zarządzeniem komisję przetargową wyznaczając jedynie jej skład personalny. Zgodnie z art. 21 ust. 3 Prawa zamówień publicznych, kierownik zamawiającego winien określić organizację, skład, tryb pracy oraz zakres obowiązków członków komisji przetargowej, mając na celu zapewnienie sprawności jej działania, indywidualizacji odpowiedzialności jej członków za wykonywane czynności oraz przejrzystości jej prac.
W postępowaniu ofertę złożył jeden wykonawca – Barter S.A., który w treści oferty nie uwzględnił jednego z zamawianych asortymentów opału – węgla groszek w ilości 90 ton (zamawiający nie dopuszczał składania ofert częściowych), a w odniesieniu do pozostałych asortymentów dokonał na druku oferty, zawierającym charakterystykę przedmiotu zamówienia wraz z parametrami, skreślenia wymaganej przez zamawiającego kaloryczności węgla poszczególnych asortymentów i wskazał własne (niższe) parametry w tym zakresie. Okoliczności te winny były stanowić podstawę odrzucenia oferty jako niezgodnej ze specyfikacją (art. 89 ust. 1 pkt 2) i następnie unieważnienia postępowania stosownie do art. 93 ust. 1 pkt 1 ustawy. Zamawiający dokonał tych czynności, jednakże poprzedził je nieuprawnionym w świetle przepisów art. 87 Prawa zamówień publicznych wystąpieniem do wykonawcy „o konieczności dokonania w tekście oferty poprawek zakwalifikowanych jako oczywiste omyłki pisarskie”, z jednoczesnym wskazaniem na odrzucenie oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 7 ustawy w przypadku braku zgody na poprawienie omyłki. Charakter skreśleń wykonawcy w druku oferty nie miał znamion oczywistych omyłek pisarskich, nadto dokonywanie poprawek oczywistych omyłek przynależy, co jasno wynika z art. 87 ustawy, do czynności zamawiającego, nie zaś wykonawcy. W dniu 17 listopada 2008 r. zawiadomiono wykonawcę o odrzuceniu oferty na mocy art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy uzasadniając, że „wykonawca został zawiadomiony o konieczności dokonania zmian w tekście oferty poprawek zakwalifikowanych jako oczywiste omyłki pisarskie, w terminie określonym w ustawie błędy nie zostały poprawione. Poprawie podlegały wartości opałowe węgla, asortyment orzech, miał i groszek które były przekreślone na druku złożonej oferty”. Tak więc odrzucenie oferty nastąpiło w oparciu o właściwą podstawę prawną, lecz z niewłaściwym uzasadnieniem. Zawiadomienie o unieważnieniu postępowania zostało wywieszone na tablicy ogłoszeń również w dniu 17 listopada 2008 r.
Udzielenie zamówienia na dostawę opału nastąpiło w trybie zamówienia z wolnej ręki, w oparciu o przesłankę z art. 67 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych, uprawniającą do zastosowania tego trybu w przypadku, gdy w prowadzonych kolejno postępowaniach o udzielenie zamówienia, z których co najmniej jedno prowadzone było w trybie przetargu nieograniczonego albo przetargu ograniczonego, nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, nie zostały złożone żadne oferty lub wszystkie oferty zostały odrzucone na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ze względu na ich niezgodność z opisem przedmiotu zamówienia, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione. Zastosowanie tej przesłanki, mimo błędów proceduralnych w opisanym przetargu nieograniczonym, było uprawnione – wcześniej, w dniu 14 października 2008 r., zamawiający unieważnił pierwsze postępowanie przetargowe na dostawę opału z powodu braku ofert. Umowa na dostawę węgla orzech, groszek i miał została podpisana w dniu 1 grudnia 2008 r. z firmą Barter. Parametry zamówionego węgla były identyczne z określonymi w unieważnionym postępowaniu przetargowym, w tym w zakresie wymaganej kaloryczności opału, jednakowe – w porównaniu z ofertą przetargową – były też ceny dostawy za 1 tonę poszczególnych asortymentów. W umowie zawarto postanowienie, iż „W przypadku rozbieżności w parametrach opału określonych w umowie a dostawą, po dokonaniu ekspertyzy, koszty ekspertyzy pokrywa wykonawca”, zawarto w niej też, że w przypadku stwierdzenia wad w dostawie wykonawca zobowiązuje się do dostarczenia towaru wolnego od wad. Nie stwierdzono, aby ekspertyzy takie były dokonywane. Jak wyjaśniono kontrolującym „…dostarczany węgiel (…) o kaloryczności określonej w zawartej umowie nie budził wątpliwości w trakcie procesu spalania. Palacze obsługujący w/w kotłownie w sezonie grzewczym nie zgłaszali uwag co do jakości spalanego opału”. Podkreślenia w tym kontekście wymaga, że drugi z wykonawców, z którym w trybie z wolnej ręki zawarto umowę dostawy węgla groszek, został zobowiązany do przedkładania certyfikatu potwierdzającego wymagane parametry opału przy każdej dostawie – str. 62-67 protokołu kontroli.
Poza tym, badając udzielanie zamówień publicznych ustalono, że w specyfikacji istotnych warunków zamówienia z dnia 18 września 2008 r., dotyczącej przetargu nieograniczonego na dostawę fabrycznie nowego autobusu dostosowanego do przewozu osób niepełnosprawnych, zamieszczony został termin do składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Zgodnie z przepisami Prawa zamówień publicznych, w trybie przetargu nieograniczonego ustala się termin składania ofert (art. 39, 43), zaś termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu wyznacza się w przetargu ograniczonym (art. 47, 49). Ponadto w specyfikacji nie został wskazany termin otwarcia ofert, co jest niezgodne z art. 36 ust. 1 pkt 11 ustawy – str. 68 protokołu kontroli.
Kontrola zagadnień dotyczących gospodarowania nieruchomościami wykazała, że poza nieustanowieniem trwałego zarządu w odniesieniu do nieruchomości, którymi władają podległe jednostki organizacyjne (jednostki oświaty i Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej) także nieruchomości wykorzystywane do prowadzenia działalności przez Gminny Ośrodek Kultury i Sportu i Gminną Bibliotekę Publiczną nie zostały formalnie przekazane tym jednostkom. Przepis art. 27 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej stanowi, że instytucja kultury gospodaruje samodzielnie przydzieloną i nabytą częścią mienia oraz prowadzi samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków, kierując się zasadami efektywności ich wykorzystania – str. 36, 83 protokołu kontroli. Formą przekazania nieruchomości tym osobom prawnym może być np. umowa użyczenia.
Pan Wójt nie sporządził też planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości – obowiązek ustalenia takiego planu wynika z art. 25 ust. 2 w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Wymagania co do zawartości takiego planu określają przepisy art. 23 ust. 1d ustawy – str. 83 protokołu kontroli.
Czynności kontrolne w odniesieniu do prawidłowości ewidencji księgowej aktywów rzeczowych majątku gminy wykazały, że:
- zakup piły łańcuchowej o wartości 4.280 zł został zaewidencjonowany do grupy pozostałych środków trwałych (konto 013), zamiast, z uwagi na jego wartość przekraczającą kwotę 3.500 zł, na koncie 011 „Środki trwałe”. Z wyjaśnień Skarbnika wynika, że sprzęt zakupywany na potrzeby OSP ujmowany jest bez względu na wartość w pozostałych środkach trwałych, natomiast do ewidencji środków trwałych są ujmowane jedynie samochody. Taki sposób ewidencji nie ma uzasadnienia w świetle postanowień § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości…, określającego katalog środków trwałych, które mogą być zaliczane do grupy pozostałych środków trwałych, a także postanowień zakładowego planu kont obowiązującego w jednostce – str. 86 protokołu kontroli;
- do pozostałych środków trwałych zaliczano przedmioty o wartości poniżej 500 zł, które zgodnie z dokumentacją opisującą przyjęte w jednostce zasady rachunkowości powinny być odpisane w koszty pod datą przekazania do używania jako zużycie materiałów (łączna wartość nieprawidłowo zaewidencjonowanych przedmiotów wynosiła 1.265,01 zł) – str. 86 protokołu kontroli;
- według instrukcji obiegu i kontroli dokumentów materiały zakupione na potrzeby Urzędu w większych ilościach zapisywane są do księgi rozrachunków i wydawane dla pracowników za pokwitowaniem – jak ustalono badana jednostka nie prowadzi takiej księgi rozrachunków. Ponadto nie są stosowane w praktyce postanowienia zakładowego planu kont w zakresie gospodarki zapasami materiałowymi, według których należy prowadzić ewidencję wartościową i ilościowo-wartościową zapasów w komórce księgowości oraz ilościową w magazynie przez pracownika materialnie odpowiedzialnego za stan magazynu (badana jednostka nie zatrudnia magazyniera, zapasy materiałów w postaci węgla i drewna pochodziły ze zlikwidowanych szkół podstawowych) – str. 83-84, 86-87 protokołu kontroli.
Zasady przeprowadzania inwentaryzacji składników majątkowych określone zostały zarządzeniem Wójta Gminy Nr 4/99 z dnia 10 marca 1999 r. w sprawie wprowadzenia w życie instrukcji inwentaryzacyjnej. Instrukcja ta jest niezgodna z postanowieniami art. 26 ustawy o rachunkowości w zakresie częstotliwości prowadzenia inwentaryzacji środków trwałych i pozostałych środków trwałych (przyjmuje częstotliwość pięcioletnią, zamiast czteroletniej).
Ostatnia inwentaryzacja rzeczowych aktywów trwałych została przeprowadzona według stanu na 29 grudnia 2006 r., na podstawie zarządzenia Pana Wójta nr 5/06 z dnia 29 grudnia 2006 r. Zarządzenie to nie określało terminu przeprowadzenia inwentaryzacji, nie zawierało też kompletnej specyfikacji składników majątkowych, które zostały objęte spisem natury według „protokołu końcowego z inwentaryzacji pełnej przeprowadzonej w Urzędzie Gminy Kuźnica” z dnia 17 lutego 2007 r. (zarządzenie nie wskazywało np. na obowiązek inwentaryzacji środków trwałych w Urzędzie). Według zapisów protokołu końcowego z inwentaryzacji, komisje inwentaryzacyjne w drodze spisu z natury ustaliły stan środków trwałych, w tym budynków, budowli, samochodów, maszyn i urządzeń oraz gruntów, a także pozostałych środków trwałych. Należy zauważyć, że stosownie do postanowienia art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy o rachunkowości środki trwałe, do których dostęp jest znacznie utrudniony (np. sieci infrastruktury kanalizacyjnej i wodociągowej) i grunty winny być inwentaryzowane drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników.
Ustalono, że podczas inwentaryzacji nie były przestrzegane wymogi instrukcji inwentaryzacyjnej w odniesieniu do wypełniania arkuszy spisu z natury. Stwierdzono przypadki niedozwolonego poprawiania cyfr na arkuszach spisu w sposób uniemożliwiający odczytanie poprzedniej treści, ponadto żaden z arkuszy nie zawierał klauzuli o wskazaniu ilości wypełnionych pozycji, a także skasowania pozostałych wolnych pozycji arkusza. Ustalono natomiast, że do jednego z arkuszy, zawierającego pozycje od 1 do 40 dopisano jeszcze jedną pozycję o nr 1 na kwotę 500 zł, zaś przy podsumowaniu arkusza zmieniono kwotę zwiększając ją o 500 zł.
Ponadto w praktyce nie były stosowane postanowienia instrukcji w zakresie inwentaryzacji gotówki w kasie co najmniej raz w miesiącu w terminie niezapowiedzianym. Nie stwierdzono też, aby przed przystąpieniem do spisu osoba materialnie odpowiedzialna składała oświadczenie (według ustalonego wzoru), że wszystkie zrealizowane dowody przychodu i rozchodu inwentaryzowanych składników zostały ujęte w ewidencji ilościowo-wartościowej oraz przekazane do działy księgowości – str. 87-91 protokołu kontroli, załącznik nr 1/4 do protokołu.
W ramach kontroli rozliczeń jednostek organizacyjnych z budżetem gminy ustalono, że sprzedażą wody i odprowadzaniem ścieków na terenie gminy Kuźnica zajmuje się Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, pełniący funkcję przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz. U. z 2006 Nr 123, poz. 858 ze zm.).
W okresie kontrolowanym taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków wynikały z dwóch uchwał Rady Gminy: z dnia 27 maja 2005 r. i z dnia 22 lutego 2008 r. Taryfa ustalona w uchwale z 2005 r. obowiązywała przez okres 2 lat i 8 miesięcy. Należy wskazać, że w myśl art. 20 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne określa taryfę na jeden rok. Zgodnie z art. 24 ust. 9a-9c przywołanej ustawy, czas obowiązywania ustalonej na dany rok taryfy może być przedłużony na wniosek przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, w drodze uchwały rady gminy, na kolejny okres, nie dłuższy jednak niż 1 rok. Przedłużenie okresu obowiązywania taryfy o jeden rok odbywa się bez załączania do wniosku szczegółowej kalkulacji cen i stawek opłat. W świetle obecnego stanu prawnego raz ustalona taryfa nie może zatem obowiązywać dłużej niż 2 lata, jednakże corocznie w tej sprawie powinna zostać podjęta uchwała rady gminy dotycząca albo ustalenia nowej taryfy albo przedłużenia okresu obowiązywania taryfy ustalonej na rok poprzedni.
Zgodnie z uchwałą z 22 lutego 2008 r. stawki opłat ustalono w wysokości (netto): 1,85 zł za 1m3 poboru wody dla gospodarstw domowych i 2,20 zł za 1 m3 poboru wody dla pozostałych odbiorców oraz 1,90 zł za 1 m3 odprowadzonych ścieków dla gospodarstw domowych i 2,85 zł za 1m3 odprowadzonych ścieków dla pozostałych odbiorców i wozów asenizacyjnych. Uchwała weszła w życie z dniem 1 kwietnia 2008 r. Jak ustalono, ZGKiM przedstawił Wójtowi Gminy wniosek o zatwierdzenie taryf w dniu 15 lutego.2008 r. Należy wskazać, że zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne powinno przedłożyć taki wniosek w terminie 70 dni przed planowanym dniem wejścia taryf w życie.
Do wniosku o zatwierdzenie taryf dołączona została kalkulacja „opłat za 1m3 dostarczonej wody w roku 2008” oraz „opłat za 1 m3 ścieków przyjętych na oczyszczalni ścieków w 2008 r.” Zgodnie z kalkulacją, przewidywane koszty odprowadzenia 1m3 ścieków miały wynieść w 2008 r. 235.019 zł, przy założeniu ich rocznego zrzutu na poziomie 54.700 m3. We wniosku kierownik ZGKiM zaproponował stawki jednostkowe opłat w kwocie 2,03 zł dla gospodarstw domowych i 3,05 zł dla pozostałych odbiorców. Przy założeniu odprowadzenia ścieków w ilości 34.800 m3 w przypadku gospodarstw domowych i 19.900 m3 dla pozostałych odbiorców (dane przedstawione w kalkulacji), ZGKiM uzyskałby przychody w kwocie 131.339 zł. Przychody w takiej wysokości nie zapewniały pokrycia kosztów ujętych w kalkulacji. Zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określenia taryf , wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz. U. Nr 127, poz. 886), przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne opracowuje taryfę dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków w sposób zapewniający m.in. uzyskanie niezbędnych przychodów, zaś kryteria ustalania niezbędnych przychodów określają przepisy §§ 6-9 tego rozporządzenia. Podobna sytuacja miała miejsce przy kalkulowaniu stawek za sprzedaż wody, z tym, że różnica pomiędzy planowanymi kosztami w 2008 r. (193.600 zł), a planowanymi przychodami z tytułu sprzedaży wody, przy stawkach zaproponowanych przez ZGKiM, nie była aż tak znacząca. Zgodnie z kalkulacją, 1 m3 dostarczonej wody dla gospodarstw domowych powinien kosztować 1,98 zł, zaś dla pozostałych odbiorców 2,35 zł. Przy uwzględnieniu zakładanej w kalkulacji ilości sprzedaży wody, przychody z tego tytułu dałyby kwotę 185.385 zł. Weryfikacja prawidłowości przedłożonych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne taryf należy do obowiązków Pana Wójta, stosownie do postanowienia art. 24 ust. 4 ustawy.
Rada Gminy w uchwale z dnia 22 lutego 2008 r. w sprawie zatwierdzenia taryf za wodę pobraną z urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę i za ścieki wprowadzone do zbiorczych urządzeń kanalizacyjnych przyjęła stawki opłat w wysokościach niższych niż wynikające z kalkulacji sporządzonej przez Zakład. W przypadku sprzedaży wody, przy obniżeniu stawek za 1 m3 o 0,13 zł (gospodarstwa domowe) i 0,15 zł (pozostali odbiorcy) oraz zakładanych ilościach sprzedaży, spowodowało to dalsze zmniejszenie potencjalnych przychodów Zakładu o ok. 12.087 zł. W odniesieniu do odprowadzania ścieków, przy obniżeniu stawek za 1 m3 o 0,13 zł (gospodarstwa domowe) i 0,20 zł (pozostali odbiorcy) oraz zakładanych ilościach ścieków do odprowadzenia, przychody Zakładu stały się potencjalnie niższe o ok. 8.504 zł. Jak ustalono, faktyczna ilość odprowadzonych ścieków różni się minimalnie od ilości planowanych. Stosownie do postanowienia art. 24 ust. 5 ustawy, rada gminy podejmuje uchwałę o zatwierdzeniu taryf, w terminie 45 dni od dnia złożenia wniosku, albo o odmowie zatwierdzenia taryf, jeżeli zostały one sporządzone niezgodnie z przepisami. Organ stanowiący może też podjąć uchwałę o dopłacie dla jednej, wybranych lub wszystkich taryfowych grup odbiorców, dopłata taka podlega przekazaniu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu (art. 24 ust. 6).
W trakcie czynności kontrolnych ustalono, że w załączniku nr 6 do uchwały budżetowej na 2008 rok (uchwałę podjęto 28 grudnia 2007 r.) zaplanowano przychody Zakładu na sumę 917.000 zł, w tym dotacja przedmiotowa z budżetu w kwocie 103.680 zł. Zakres dotacji określono jako dopłatę w wysokości 1,92 zł do 1 m3 ścieków. Podstawę tej dopłaty stanowiła kalkulacja sporządzona przez głównego księgowego Zakładu, uwzględniająca koszty oczyszczania 54.000 m3 ścieków w wysokości 223.350 zł i zakładająca wzrost stawek opłat o 10 gr. za m3 ścieków w stosunku do stawek obowiązujących w uchwale z 2005 r. Dotacja w wysokości 103.680 zł stanowiła różnicę pomiędzy planowanymi kosztami w wysokości 223.350 zł, a planowanymi przychodami związanymi z odprowadzaniem ścieków w kwocie 119.670 zł. W zakresie sprzedaży wody ZGKiM nie otrzymywał dotacji z budżetu gminy, pomimo ustalenia stawek opłat na poziomie niższym niż wnioskowany przez Zakład. Należy tu wskazać, że w świetle przywołanych wyżej przepisów ustawy stawki jednostkowe dotacji przedmiotowych powinny wynikać z ustaleń Rady Gminy co do wysokości taryf. W przypadku, gdy Rada postanawia o stosowaniu dla rozliczeń z odbiorcami usług stawek opłat niższych niż wynikające z przedłożonej prawidłowo przez Zakład taryfy winna ustalić dopłaty w wysokości różnicy pomiędzy stawkami przedłożonymi a stawkami ustalonymi dla rozliczeń z odbiorcami w poszczególnych grupach taryfowych.
Rozliczenie wykorzystania dotacji zostało przez ZGKiM sporządzone 26 stycznia 2009 r., przy czym szczegółowość tego rozliczenia nie została określona przez Pana Wójta, co stanowi naruszenie § 52 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształcaniu w inną formę organizacyjno-prawną (Dz. U. z 2006 r. Nr 116, poz. 783). Z okazanego rozliczenia wynika, że ZGKiM odprowadził ścieki w ilości 49.653,55 m3 (ilość ta została również wykazana w sprawozdaniu M-06 o wodociągach, kanalizacji i wywozie nieczystości ciekłych gromadzonych w zbiornikach bezodpływowych za rok 2008 r.). Na podstawie ewidencji prowadzonej do konta 224-5 „Rozliczenie udzielonych dotacji ZGKiM” ustalono, że w 2008 r. Urząd przekazał dla Zakładu kwotę 96.722,65 zł, co oznaczałoby dopłatę do 50.376,38 m3 oczyszczonych ścieków (96.722,65 zł ÷ 1,92 zł). W rozliczeniu Zakład wskazał natomiast, że dopłatę przekazano do 50.500 m3 ścieków. Zgodnie z tym rozliczeniem ZGKiM zwrócił w dniu 5 lutego 2009 r., jako dotację niewykorzystaną, różnicę pomiędzy tą wielkością a ilością faktycznie odprowadzonych ścieków, ustaloną na kwotę 1.621,21 zł – str. 96-101 protokołu kontroli.
Stwierdzone w wyniku kontroli nieprawidłowości i uchybienia były wynikiem nieprzestrzegania lub błędnej interpretacji obowiązujących przepisów prawa dotyczących gospodarki finansowej i rachunkowości gminy oraz jej jednostek organizacyjnych.
Organem wykonawczym gminy jest Wójt, na którym spoczywają obowiązki dotyczące m.in. przygotowywania projektów uchwał Rady Gminy, wykonywania budżetu i gospodarowania mieniem gminy, a także ogólna odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową gminy (art. 30 ust. 1 i 2, art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Wójt wykonuje zadania przy pomocy Urzędu, którego jest kierownikiem (art. 33 ust. 1 i 3 ustawy). Odpowiedzialność za gospodarkę finansową Urzędu, jako jednostki sektora finansów publicznych, w tym za wykonywanie obowiązków w zakresie kontroli wewnętrznej, spoczywa na Wójcie zgodnie z art. 44 i art. 50 ust. 2 ustawy o finansach publicznych.
Obowiązki w zakresie prowadzenia rachunkowości spoczywały, stosownie do zakresu czynności, na Skarbniku. Prawa i obowiązki głównego księgowego (skarbnika) określają przepisy art. 45 ustawy o finansach publicznych.
Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:
1. Rozważenie powołania zastępcy Wójta, mając na uwadze regulacje w kwestii kierowania gminą w przypadku zaistnienia przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji przez Pana Wójta.
2. W zakresie funkcjonowania kontroli wewnętrznej:
a) spowodowanie opracowania procedur kontroli wewnętrznej przez kierowników gminnych jednostek organizacyjnych objętych skoncentrowaną obsługą, uwzględniających w szczególności ich uprawnienia do prowadzenia gospodarki finansowej i odpowiedzialność w tym zakresie,
b) umożliwienie kierownikom jednostek organizacyjnych dysponowania środkami na rachunkach bankowych tych jednostek,
c) dokonanie zmian w instrukcji obiegu i kontroli dokumentów w Urzędzie eliminujących postanowienia w kwestii autoryzowania operacji gospodarczych za kierowników jednostek.
3. Spowodowanie podpisywania sprawozdań jednostek organizacyjnych przez kierowników tych jednostek.
4. Określenie w dokumentacji zasad rachunkowości daty rozpoczęcia eksploatacji oprogramowania służącego prowadzeniu ksiąg przy użyciu komputera.
5. Zobowiązanie Skarbnika do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z obowiązującymi przepisami poprzez:
a) jednoznaczne powiązanie zapisów księgowych z dowodami księgowymi,
b) dokonywanie okresowych, w oparciu o sprawozdania budżetowe, przeksięgowań zrealizowanych dochodów i wydatków z konta 130 na konto 800,
c) ewidencjonowanie rozrachunków z tytułu podatku VAT w ewidencji Urzędu jako jednostki budżetowej,
d) księgowanie na koncie 231 całości rozliczeń z pracownikami z tytułu wynagrodzeń,
e) ujmowanie operacji związanych z zaciąganiem i spłatą pożyczek na koncie 260, przeksięgowanie na to konto wartości pożyczek zaewidencjonowanych na koncie 134.
6. Uregulowanie w przepisach wewnętrznych dotyczących gospodarki pieniężnej kwestii obsługi kasowej jednostek organizacyjnych, uwzględnienie tego faktu w zakresie czynności kasjera Urzędu.
7. W zakresie gospodarowania zasobem nieruchomości i zasobem lokalowym:
a) przedłożenie Radzie Gminy projektu uchwały w sprawie zasad gospodarowania nieruchomościami, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 9 lit. a) ustawy o samorządzie gminnym,
b) przedłożenie Radzie Gminy projektu uchwały ustalającej program gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy oraz zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład tego zasobu;
c) ustalenie, zgodnie z zasadami polityki czynszowej przyjętymi przez Radę Gminy, stawek czynszu za 1 m2 powierzchni użytkowej lokali;
d) ustanowienie trwałego zarządu w odniesieniu do nieruchomości, którymi władają gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej,
e) sporządzanie i podawanie do publicznej wiadomości wykazów nieruchomości przeznaczonych do oddania w najem lub dzierżawę,
f) przestrzeganie przetargowego trybu udostępniania nieruchomości na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, chyba że Rada Gminy wyrazi zgodę na odstąpienie od tego trybu zawarcia umów dzierżawy lub najmu,
g) dokonanie aktualizacji opłaty rocznej za wieczyste użytkowanie nieruchomości ustanowione w 1996 r.,
h) pobieranie odsetek od nieterminowych płatności należności oraz zobowiązanie Skarbnika do ujmowania odsetek w księgach rachunkowych, jak tego wymaga § 7 ust. 8 rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości...; rozważenie uregulowania w przepisach wewnętrznych przesłanek niedochodzenia odsetek o niskiej wartości,
i) formalne uregulowanie podstaw władania nieruchomościami przez gminne instytucje kultury,
j) sporządzenie planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości.
8. Przedłożenie Radzie Gminy projektu uchwały w sprawie stawek procentowych opłat adiacenckich.
9. W zakresie wynagrodzeń pracowników instytucji kultury:
a) ustalanie kierownikom instytucji kultury nagród rocznych z uwzględnieniem przepisów ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi,
b) zaprzestanie wypłacania kierownikom instytucji kultury nagród z zakładowego funduszu nagród,
c) zaniechanie ustalania regulaminów wynagradzania pracowników instytucji kultury za pracodawców – kierowników zarządzających tymi podmiotami.
10. W zakresie diet radnych Rady Gminy:
a) rozważenie przedłożenia Radzie Gminy projektu uchwały w sprawie diet radnych, zastępującego dotychczasowe regulacje w tej materii (wynikające z dwóch uchwał) oraz uwzględniającego wskazania PUW zawarte w piśmie z dnia 10 grudnia 2008 r.,
b) zaniechanie wypłat diet Przewodniczącemu Rady Gminy powyżej prawem określonej maksymalnej wysokości diet przysługujących radnemu w ciągu miesiąca,
c) pisemne powierzenie pracownikowi w zakresie czynności spraw związanych z naliczaniem diet.
11. Wyeliminowanie nieprawidłowości w zakresie wydatków ponoszonych na podróże służbowe poprzez:
a) zlecanie odbywania podróży służbowych samochodami prywatnymi pracowników na podstawie każdorazowo składanych przez pracowników wniosków w tej sprawie, mając na uwadze, że wykorzystanie samochodu prywatnego w podróży służbowej zależy od wcześniejszego wyrażenia przez pracownika takiego zamiaru,
b) formalne ustalanie przez Pana Wójta stawki za jeden kilometr przebiegu przed odbyciem podróży samochodem prywatnym pracownika,
c) zobowiązanie pracowników weryfikujących i wypłacających zwrot kosztów podróży służbowych do dołożenia należytej staranności w zakresie wyjaśniania i eliminowania niezgodności danych zawartych w poleceniu wyjazdu służbowego.
12. W zakresie dotacji celowych dla podmiotów spoza sektora finansów publicznych:
a) zamieszczanie w ogłoszeniu o konkursie ofert wszystkich informacji wymaganych przez art. 13 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,
b) zamieszczanie ogłoszenia o konkursie w prasie, jak tego wymaga art. 13 ust. 3 ustawy,
c) udzielanie dotacji podmiotom stosownie do przyjętej formy zlecenia zadań (powierzenia, które oznacza finansowanie całości zadania bądź wsparcia, polegającego na dofinansowaniu jego realizacji),
d) dokonywanie na piśmie zmian postanowień zawartej umowy dotacyjnej.
13. W zakresie udzielania zamówień publicznych:
a) dokonanie uzupełnień procedur wewnętrznych dotyczących udzielania zamówień publicznych, do których nie mają zastosowania przepisy o zamówieniach publicznych, o postanowienia w kwestii dokumentowania czynności prowadzonych w tych postępowaniach,
b) określanie organizacji i trybu pracy komisji przetargowej oraz zakresu obowiązków jej członków,
c) zaniechanie prawem niedozwolonych czynności polegających na wzywaniu wykonawcy do poprawiania treści złożonej oferty,
d) wzmożenie nadzoru nad prawidłowością dokumentacji sporządzanej w postępowaniu o udzielenie zamówienia,
e) każdorazowe weryfikowanie rzetelności dostaw w zakresie wymaganych parametrów jakościowych celem zapewnienia, iż środki publiczne są wydatkowane zgodnie z zawartą umową.
14. W zakresie ewidencji i inwentaryzacji rzeczowych składników majątkowych:
a) zobowiązanie Skarbnika do zgodnego z obowiązującymi regulacjami, w tym zakładowym planem kont, ewidencjonowania środków trwałych i pozostałych środków trwałych na kontach 011 i 013,
b) spowodowanie przestrzegania regulacji wewnętrznych w kwestii ewidencjonowania materiałów, ewentualnie rozważenie zmian tych regulacji, mając jednakże na uwadze, iż pisemne procedury kontroli wewnętrznej powinny obejmować procesy związane z gospodarowaniem mieniem,
c) dokonanie zmian w instrukcji inwentaryzacyjnej eliminujących postanowienia niezgodne z przepisami art. 26 ustawy o rachunkowości,
d) wskazywanie w zarządzeniach w sprawie inwentaryzacji terminów jej przeprowadzenia oraz wszystkich składników majątkowych, które powinny być objęte inwentaryzacją,
e) spowodowanie stosowania właściwych form inwentaryzacji dla poszczególnych rodzajów składników majątku,
f) zapewnienie przestrzegania przez pracowników wymogów instrukcji dotyczących prowadzenia i dokumentowania czynności inwentaryzacyjnych.
15. W zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków:
a) zobowiązanie ZGKiM do corocznego i terminowego składania wniosku o zatwierdzenie na kolejny rok taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków lub wniosku o przedłużenie czasu obowiązywania taryf dotychczasowych,
b) zobowiązanie ZGKiM do opracowywania taryf z uwzględnieniem uzyskania niezbędnych przychodów oraz dokonywanie weryfikacji prawidłowości przedłożonych przez Zakład taryf,
c) określanie szczegółowości z jaką Zakład winien przedkładać rozliczenie wykorzystania dotacji przedmiotowych.
O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.
Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.
Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.
Prezes
Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Białymstoku
W wyniku kontroli w ww. jednostce skierowano pismo z dnia 15 października 2009 roku, do Przewodniczącego Rady Gminy:
Przewodniczący
Rady Gminy Kuźnica
Uprzejmie informuję, że Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przeprowadziła kompleksową kontrolę gospodarki finansowej gminy Kuźnica. Egzemplarz protokołu kontroli z dnia 7 września 2009 r. pozostawiono w Urzędzie Gminy. W związku z ustaleniami kontroli skierowałem do Wójta Gminy wystąpienie pokontrolne zawierające opis stwierdzonych nieprawidłowości oraz wnioski pokontrolne zmierzające do ich usunięcia. Egzemplarz tego wystąpienia przekazuję w załączeniu.
Pośród wyników kontroli chciałbym w szczególności wskazać na niezgodne z prawem ustalenie przez Radę Gminy w uchwale z dnia 20 czerwca 2008 r. wynagrodzenia Wójta, poprzez przyjęcie stawki dodatku specjalnego na poziomie niższym od wymaganego przepisami prawa. Niezbędne jest zatem niezwłoczne podjęcie uchwały w sprawie wynagrodzenia Wójta, dostosowującej wysokość tego dodatku do obowiązujących przepisów, a także rozważenie wyrównania wynagrodzenia za okres obowiązywania przywołanej uchwały.
Podkreślenia również wymaga, iż Pan Przewodniczący pobierał zryczałtowaną dietę, która przekraczała poziom maksymalny określony dla radnych w gminach poniżej 15 tys. mieszkańców. Nieprawidłowość ta ma swoje źródło w obowiązujących uchwałach Rady w sprawie diet radnych (niedefiniujących użytego pojęcia „średnia krajowa”) i stosowanej praktyce, przyjmującej wysokość ryczałtu jako 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za rok poprzedni. Z tego względu, w wystąpieniu pokontrolnym do Wójta Gminy zawarłem wniosek o zaprzestanie wypłacania Panu Przewodniczącemu diety powyżej poziomu dopuszczonego prawem. Rozważenia też wymaga potrzeba podjęcia nowej uchwały w sprawie diet radnych, stosownie do wytycznych Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego zawartych w piśmie z dnia 10 grudnia 2008 r. skierowanym do Rady Gminy.
W trakcie kontroli stwierdzono też nieprawidłowości w ustalaniu taryf za zbiorowe zaopatrzenia w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, wynikające z działań ZGKiM w Kuźnicy (przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego), jak i postanowień Rady Gminy w uchwałach w sprawie zatwierdzenia taryf. Rada przyjmowała stawki opat, zarówno za dostarczaną wodę, jak i zrzut ścieków, na poziomie niższym niż wynikający z przedłożonego przez Zakład wniosku nie postanawiając o wysokości dopłat. Zaniechanie to miało wpływ na sposób kalkulowania stawki i kwoty dotacji przedmiotowej dla ZGKiM na etapie opracowania budżetu gminy, przy czym kalkulacja ta odnosiła się tylko do wyliczenia dotacji do usług oczyszczania ścieków.
Chciałbym też wskazać, iż w wystąpieniu pokontrolnym do Wójta Gminy zawarłem zalecenia dotyczące przedłożenia Radzie Gminy projektów uchwał w sprawach dotyczących gospodarowania zasobem nieruchomości i zasobem lokalowym, a także w kwestii stawek opłat adiacenckich. W świetle obowiązujących przepisów ustawowych podjęcie przez organ stanowiący uchwał w tej materii jest niezbędne dla prawidłowego prowadzenia gospodarki finansowej gminy.
Prezes
Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Białymstoku
Odsłon dokumentu: 120437434 Poprzdnie wersje tego dokumentu: brak
|