Kontrola problemowa gospodarki finansowej

przeprowadzona w Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Łomży

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

Zespół w Łomży

           Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 20 marca 2017 roku (znak: RIO.IV.6002-3/17), o treści jak niżej:

Pan

Bernard Zbigniew Kossakowski

Dyrektor

Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli

w Łomży

W wyniku problemowej kontroli gospodarki finansowej Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Łomży za 2016 rok i inne wybrane okresy, przeprowadzonej na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 561) przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku Zespołu w Łomży, stwierdzono nieprawidłowości dotyczące ustalania danych na potrzeby analizy średnich wynagrodzeń nauczycieli oraz uchybienia w zakresie rachunkowości, opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

Zakresem kontroli objęto sprawy ogólnoorganizacyjne, funkcjonowanie kontroli zarządczej, księgowość i sprawozdawczość, gospodarkę pieniężną i rozrachunki, plan finansowy i jego wykonanie, dochody budżetowe, wydatki budżetowe, w tym zagadnienie osiągania przez jednostki samorządu terytorialnego wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2016 r. poz. 1379, ze zm.), zamówienia publiczne, gospodarkę składnikami majątku, inwentaryzację, rozliczenia z budżetem województwa.

Analiza obowiązującej w Ośrodku dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości, dokonana w świetle przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r. poz. 1047, ze zm.) i rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2013 r. poz. 289, ze zm.) wykazała, że:

a) w opisie konta 132 „Rachunek dochodów jednostek budżetowych” wskazano, iż jego saldo ulega likwidacji poprzez odprowadzenie na rachunek budżetu środków pozostających na tym rachunku w korespondencji z kontem 222 „Rozliczenie dochodów budżetowych”. Taki opis konta 132 pozostaje w sprzeczności z obowiązującym brzmieniem załącznika nr 3 do rozporządzenia, zgodnie z którym wpłaty do budżetu środków pozostających na wyodrębnionym rachunku dochodów na dzień 31 grudnia powinny być ujmowane w korespondencji z kontem 820 „Rozliczenie wyniku finansowego”. Ponadto zgodnie z art. 223 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1870, ze zm.) konto to może wykazywać stan środków na rachunku na dzień 31 grudnia, ponieważ odprowadzenie środków ma nastąpić do 5 stycznia następnego roku. Zatem saldo konta 132 nie podlega obowiązkowej likwidacji na koniec roku – str. 13 protokołu kontroli,

b) wykaz ksiąg rachunkowych Ośrodka obejmuje m.in. wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz) – zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz) sporządzają jednostki, które uprzednio nie prowadziły ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą; w pozostałych jednostkach rolę inwentarza spełnia zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz zestawienie sald kont ksiąg pomocniczych, sporządzane na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych – str. 11 protokołu kontroli.

           W wyniku kontroli zapisów na koncie 130 „Rachunek bieżący jednostki” stwierdzono jednostkowy przypadek niedokonania na subkoncie wydatków (130-2) technicznego zapisu ujemnego, wbrew obowiązującym zasadom funkcjonowania konta 130 wymagającym zachowania czystości obrotów, określonym załącznikiem nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości... Dotyczyło to kwoty 24.911,38 zł zwróconej w dniu 30 grudnia 2016 r. do budżetu województwa tytułem niewykorzystanych środków na wydatki – str. 18 protokołu kontroli.

           Kontrola prawidłowości ustalenia przez ODN danych na potrzeby analizy osiągania przez Województwo Podlaskie w 2016 r. wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego wykazała, że przy ustalaniu średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli dyplomowanych pominięto fakt przebywania na zasiłku chorobowym w grudniu 2016 r. nauczyciela zatrudnionego na 0,5 etatu przez 26 dni (od 2 do 27 grudnia 2016 r.) zawyżając za grudzień wymiar jego etatu o 0,43 oraz nauczyciela zatrudnionego na 0,48 etatu, który był nieobecny przez 3 dni (od 27 do 29 grudnia 2016 r.), przez co zawyżono za grudzień wymiar jego etatu o 0,05. Naruszono tym samym § 3 ust. 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 6, poz. 35 ze zm.), zgodnie z którym przy ustalaniu średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli nie uwzględnia się liczby etatów nauczycieli, proporcjonalnie do okresów, w których pobierali zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub zasiłek opiekuńczy. Skutkiem powyższego było:

- zawyżenie średniorocznej liczby etatów nauczycieli dyplomowanych o 0,12 etatu – w danych przekazanych przez ODN Urzędowi Marszałkowskiemu powinna ona wynosić 11,06 etatu, a nie 11,18 etatu, natomiast w sprawozdaniu sporządzonym na podstawie tych danych przez Zarząd Województwa Podlaskiego – 90,35 etatu, zamiast 90,47 etatu,

- zawyżenie sumy iloczynów średniorocznej liczny etatów i średnich wynagrodzeń nauczycieli dyplomowanych, która w sprawozdaniu sporządzonym przez Zarząd Województwa powinna wynosić 5.270.590 zł, a nie 5.272.990,17 zł. Ustalenie to przekłada się na zmianę wysokości ujemnej różnicy wykazanej w kolumnie 10 sprawozdania, którą Zarząd Województwa wykazał w kwocie (-) 128.352,25 zł, zaś po uwzględnieniu ustaleń kontroli różnica ta powinna wynosić (-) 125.952,08 zł. Efektem zaprezentowanych ustaleń jest zawyżenie o 2.400,17 zł kwoty przeznaczonej na wypłatę jednorazowych dodatków uzupełniających za 2016 r. dla nauczycieli dyplomowanych zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez Województwo Podlaskie.

Ponadto analiza wydatków poniesionych na wynagrodzenia w 2016 r. ujawniła, iż w styczniu 2016 r. wypłacono nauczycielowi mianowanemu, który w 2016 r. nie był już zatrudniony w kontrolowanej jednostce, dodatkowe wynagrodzenie roczne za 2015 r. w wysokości 936,30 zł. Wydatek ten, zgodnie z pkt 4 załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania…, powinien być uwzględniony w danych przekazanych przez ODN do Urzędu Marszałkowskiego, a w konsekwencji w sprawozdaniu sporządzonym przez Zarząd Województwa w kwocie wydatków na wynagrodzenia nauczycieli mianowanych. Skutkiem pominięcia tej kwoty w danych sporządzonych przez ODN było zaniżenie o 936,30 zł wydatków poniesionych w 2016 r. na wynagrodzenia nauczycieli mianowanych w szkołach prowadzonych przez Województwo Podlaskie. W sprawozdaniu z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli za 2016 r. Zarząd Województwa wykazał w odniesieniu do nauczycieli mianowanych ujemną kwotę różnicy między wydatkami faktycznie poniesionymi na wynagrodzenia a iloczynem średniorocznej liczby etatów i średnich wynagrodzeń na poziomie (-) 11.247,39 zł. Po uwzględnieniu ustaleń kontroli ujemna różnica powinna wynosić (-) 10.311,09 zł. Tym samym zawyżono kwotę przeznaczoną na jednorazowe dodatki uzupełniające dla nauczycieli mianowanych o 936,30 zł – str. 35-38 protokołu kontroli.

           Ustalono ponadto, że pracownik zajmujący się ustalaniem w ODN danych na potrzeby analizy osiągania wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli nie ma pisemnie powierzonych obowiązków w tym zakresie – str. 39 protokołu kontroli.

Stwierdzone nieprawidłowości w zakresie analizy wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli były wynikiem błędnej interpretacji przepisów określających zasady ustalania danych oraz niewłaściwej organizacji i funkcjonowania kontroli zarządczej. Uchybienia w zakresie rachunkowości posiadają cechy błędnej interpretacji przepisów.

Odpowiedzialność za gospodarkę finansową jednostki sektora finansów publicznych, w tym za wykonywanie obowiązków w zakresie kontroli zarządczej, spoczywa na Panu Dyrektorze, zgodnie z art. 53 ust. 1 i art. 69 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych.

Obowiązki w zakresie prowadzenia rachunkowości spoczywają na głównym księgowym, stosownie do zakresu czynności. Prawa i obowiązki głównego księgowego określa art. 54 ustawy o finansach publicznych.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Dokonanie zmian w dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości, poprzez:

a) zmianę opisu konta 132 polegającą na usunięciu postanowień wskazujących na obowiązkową likwidację salda na koniec roku oraz księgowanie przelewu pozostałości środków z wyodrębnionego rachunku dochodów do budżetu województwa z kontem 222,

b) usunięcie postanowień przewidujących prowadzenie wykazu składników aktywów i pasywów (inwentarza) jako elementu ksiąg rachunkowych.

2. Wskazanie głównej księgowej na obowiązek dokonywania technicznego zapisu ujemnego w celu zachowania czystości obrotów konta 130 także w stosunku do operacji odprowadzenia do budżetu województwa niewykorzystanych środków na wydatki.

3. W zakresie ustalania danych na potrzeby sporządzenia przez Zarząd Województwa Podlaskiego sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli:

a) pomijanie przy ustalaniu średniorocznej struktury zatrudnienia liczby etatów nauczycieli ustalonej proporcjonalnie do okresów, w których nie pobierali wynagrodzenia z planu finansowego szkoły,

b) uwzględnianie w wydatkach faktycznie poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli także wydatków na dodatkowe wynagrodzenie roczne wypłacone w danym roku nauczycielom już niezatrudnionym w jednostce,

c) sporządzenie i przekazanie Zarządowi Województwa Podlaskiego korekty danych dotyczących osiągania średnich wynagrodzeń nauczycieli dyplomowanych i mianowanych w 2016 r., skutkującej zmniejszeniem ujemnej różnicy między wydatkami faktycznie poniesionymi na wynagrodzenia, a iloczynem średniorocznej liczby etatów i średnich wynagrodzeń nauczycieli dyplomowanych o 2.400,17 zł oraz nauczycieli mianowanych o 936,30 zł,

d) pisemne powierzenie właściwemu pracownikowi obowiązków w zakresie ustalania danych na potrzeby analizy średnich wynagrodzeń nauczycieli.

O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku Zespół w Łomży, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

           Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

    Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości:

1. Zarząd Województwa Podlaskiego

2. Regionalna Izba w Białymstoku

Zespół w Łomży

           W wyniku kontroli w ww. jednostce skierowano pismo z dnia 20 marca 2017 roku, do organu wykonawczego:

Zarząd

Województwa Podlaskiego

           Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przeprowadziła w okresie styczeń-luty 2017 r. problemową kontrolę gospodarki finansowej Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Łomży. Wystąpienie pokontrolne wystosowane dyrektora ODN przekazuję w z załączeniu. Jednocześnie pragnę wskazać, że wyeliminowanie przedstawionych w wystąpieniu skutków nieprawidłowości dotyczących analizy średnich wynagrodzeń nauczycieli oraz wypłaty dodatków uzupełniających dla nauczycieli wymaga podjęcia stosownych czynności przez Zarząd Województwa Podlaskiego. Stwierdzone podczas kontroli w ODN nieprawidłowości skutkują zawyżeniem kwoty przeznaczonej na wypłatę dodatków uzupełniających dla nauczycieli dyplomowanych i mianowanych za 2016 r. – odpowiednio o 2.400,17 zł i 936,30 zł. Do dyrektora ODN skierowałem wniosek pokontrolny dotyczący skorygowania błędnie ustalonych danych i przekazania ich Zarządowi Województwa Podlaskiego celem sporządzenia korekty sprawozdania za 2016 r. i przekazania jej do RIO w Białymstoku. Uwzględnienie w treści sprawozdania skorygowanych danych będzie wymagało:

a) ponownego naliczenia wysokości jednorazowych dodatków uzupełniających dla nauczycieli dyplomowanych i mianowanych zatrudnionych we wszystkich szkołach prowadzonych przez Województwo Podlaskie,

b) wystąpienia do poszczególnych nauczycieli dyplomowanych i mianowanych o dobrowolny zwrot kwot dodatków wypłaconych w zawyżonej wysokości względem prawidłowych danych, ustalonych po korekcie przedłożonej przez ODN w Łomży.

          Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości:

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku

Zespół w Łomży