Kontrola problemowa gospodarki finansowej

przeprowadzona w Związku Komunalnym „Biebrza”

z siedzibą w Dąbrowie Białostockiej

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 30 stycznia 2012 roku (znak: RIO.I.6002-35/11), o treści jak niżej:

Pan

Andrzej Lićwinko

Przewodniczący Zarządu

Związku Komunalnego Biebrza

W wyniku problemowej kontroli gospodarki finansowej za 2010 r., przeprowadzonej w Związku Komunalnym „Biebrza” w Dąbrowie Białostockiej na podstawie art. 1 ust. 1 oraz w trybie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono uchybienia opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

Zakresem kontroli objęto sprawy ogólnoorganizacyjne, w tym regulacje wewnętrzne z zakresu gospodarki finansowej i rachunkowości, funkcjonowanie kontroli zarządczej i rachunkowości, sprawozdawczość finansową, gospodarkę pieniężną i rozrachunki, dochody i wydatki, gospodarowanie składnikami majątkowymi oraz rozliczenia z budżetami gmin członkowskich Związku.

Badając wydatki Związku z tytułu wynagrodzeń stwierdzono, że regulamin wynagradzania pracowników Biura Związku przewiduje maksymalną stawkę wynagrodzenia głównego księgowego w wysokości 3.000 zł. Główny księgowy jest zatrudniony w wymiarze 3/4 etatu, zatem maksymalna stawka, jaką może otrzymywać według postanowień regulaminu stanowi 3/4 kwoty określonej w regulaminie. Tymczasem przyznane wynagrodzenie wynosiło 3.000 zł. W wyjaśnieniu Pan Przewodniczący wskazał, że postanowienia regulaminu wynagradzania określają maksymalną kwotę wynagrodzenia zasadniczego, jaka jest przeznaczona na wynagrodzenie pracownika zatrudnionego na danym stanowisku, bez względu na wymiar czasu pracy. Ponadto zawarł Pan w wyjaśnieniu stwierdzenie, że regulamin został dostosowany do zawartych umów o pracę. Maksymalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego pracowników określono na podstawie zawartych już umów. W związku z tym wynagrodzenie otrzymywane przez głównego księgowego jest zgodne z zapisami regulaminu wynagradzania – str. 14 protokołu kontroli, załącznik nr 4 i 6 do protokołu kontroli.

Z treści regulaminu nie wynika podnoszony w wyjaśnieniu charakter wynagrodzeń określonych dla poszczególnych stanowisk. Należy zaś wskazać, że przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 228, poz. 1458 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. Nr 50, poz. 398 ze zm.) posługują się ogólnym pojęciem wynagrodzenia zasadniczego (m.in. przy opracowywaniu regulaminu wynagradzania), nie odnosząc go do wymiaru etatu. Należy je odnosić do wynagrodzenia zasadniczego za pracę w pełnym wymiarze czasu, ponieważ § 11 rozporządzenia wskazuje, że pracownikom samorządowym zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy wynagrodzenie zasadnicze i inne składniki wynagrodzenia przysługują w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy określonego w umowie o pracę. Dodatkowo zwrócenia uwagi wymaga, że wyznacznikiem dopuszczalnej wysokości wynagrodzeń w jednostce jest regulamin wynagradzania, a nie postanowienia umów o pracę zawartych przed jego wprowadzeniem.

Analiza rozliczeń Związku z gminami członkowskimi wykazała, że w okresie objętym kontrolą złożono jedenaście wniosków o przesunięcie terminu wpłaty składek członkowskich. W dwóch przypadkach (gmina Korycin – pismo z dnia 20 maja 2010 r. oraz gmina Janów – pismo z dnia 30 czerwca 2010 r.) wniosek o przesunięcie terminu wpłaty nie został w żaden sposób umotywowany. Ponadto Wójt Gminy Płaska wystosował pismo o treści: uprzejmie informuję, iż składka za przynależność do Związku Komunalnego Biebrza za 2010 rok zostanie przekazana w terminie późniejszym. Wnioski rozpatrzone zostały pozytywnie przez Pana Przewodniczącego. Uchwałą Nr VI/20/08 z dnia 12 marca 2008 r. Zgromadzenie Związku określiło zasady i tryb udzielania ulg w spłacaniu przypadających Związkowi należności pieniężnych, do których nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej, która następnie została zastąpiona uchwałą Nr XV/50/10 z dnia 16 sierpnia 2010 r. w sprawie określenia zasad, sposobu i trybu umarzania, odraczania i rozkładania na raty należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny. W kwestii odroczenia terminu płatności i rozłożenia na raty należności obie uchwały przewidują analogiczne zasady – należności mogą być odraczane bądź rozkładane na raty tylko na należycie umotywowany wniosek dłużnika, po przeprowadzeniu wszechstronnego postępowania wyjaśniającego i w sytuacji, gdy terminowe spłacenie należności mogłoby zagrażać istotnym interesom dłużnika, zwłaszcza egzystencji albo dalszemu funkcjonowaniu lub gdy jest to uzasadnione ważnym interesem publicznym. Ze złożonego przez Pana Przewodniczącego wyjaśnienia wynika, że pomimo braków w dokumentacji odroczenie należności dla każdej z gmin jest każdorazowo wnikliwie analizowane, a każda sprawa traktowana jest indywidualnie – str. 20-22 protokołu kontroli.

Żądanie od gminy będącej członkiem związku gmin należnej składki jest sprawą o charakterze cywilnoprawnym, ponieważ składki stanowią zobowiązanie dobrowolnie podjęte przez gminę członkowską (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 lutego 2002 r., I ACa 857/01, „Wokanda” 2003, nr 7-8).

Kontrola ujmowania operacji w księgach rachunkowych wykazała, że nie ujęto na koncie 020 „Wartości niematerialne i prawne” zakupu licencji programu komputerowego o wartości 915 zł, co nie miało uzasadnienia w przepisach wewnętrznych jednostki. Obowiązujące w okresie objętym kontrolą regulacje wewnętrzne przewidywały pozaksięgową ewidencję jedynie przedmiotów posiadających cechy środków trwałych o wartości nieprzekraczającej 1.500 zł. W odniesieniu do wartości niematerialnych i prawnych zawarto zaś tylko zapis o ich jednorazowym umarzaniu, jeżeli ich wartość nie przekracza 3.500 zł – str. 17-18 protokołu kontroli.

Stwierdzone w wyniku kontroli uchybienia były wynikiem nieprzestrzegania przepisów wewnętrznych ustalonych przez Przewodniczącego Zarządu oraz uchwał Zgromadzenia Związku określających zasady udzielania ulg w spłacie należności.

Odpowiedzialność za gospodarkę finansową jednostki sektora finansów publicznych, w tym za wykonywanie obowiązków w zakresie kontroli zarządczej, ponosi kierownik jednostki zgodnie z art. 53 ust. 1 i art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.).

Wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości należy do głównego księgowego. Prawa i obowiązki głównych księgowych określa art. 54 ustawy o finansach publicznych.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Wyeliminowanie rozbieżności między postanowieniami regulaminu wynagradzania a wynagrodzeniem otrzymywanym przez głównego księgowego zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy.

2. Rozkładanie na raty i odraczanie terminu płatności składek, do wniesienia których zobowiązane są gminy członkowskie, po udokumentowaniu podstaw zastosowania tych ulg wymaganych uchwałą Zgromadzenia Związku z dnia 16 sierpnia 2010 r. w sprawie określenia zasad, sposobu i trybu umarzania, odraczania i rozkładania na raty należności pieniężnych...

3. Zwrócenie uwagi głównemu księgowemu na ewidencjonowanie operacji w księgach zgodnie z postanowieniami przepisów wewnętrznych.

O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

        Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku