Kontrola doraźna gospodarki finansowej

przeprowadzona w Urzędzie Miejskim w Nowogrodzie

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

Zespół w Łomży

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 27 grudnia 2011 roku (znak: RIO.IV.6003-1/11), o treści jak niżej:

Pan

Józef Piątek

Burmistrz Nowogrodu

W wyniku doraźnej kontroli gospodarki finansowej gminy Nowogród za okres 2011 roku i inne wybrane okresy, przeprowadzonej w Urzędzie Miejskim w Nowogrodzie na podstawie art. 1 ust. 1 oraz w trybie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku Zespół w Łomży, stwierdzono uchybienia opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

Zakresem kontroli objęto stan zobowiązań gminy zaliczanych do państwowego długu publicznego, a także wybrane zagadnienia realizacji budżetu na 2011 rok.

W wyniku kontroli stwierdzono, że kwoty zobowiązań gminy zaliczanych do długu publicznego, wykazane w sprawozdaniach Rb-Z na koniec IV kwartału 2010 roku w wysokości 4.301.791,72 zł i na koniec III kwartału 2011 roku w wysokości 4.465.394,95 zł, zostały poprawnie ustalone na podstawie ewidencji księgowej. Na koniec 2010 roku relacja długu publicznego do zrealizowanych dochodów w kwocie 12.498.930,81 zł wynosiła 34,42% i nie przekraczała wskaźnika 60% określonego w art. 170 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.) w zw. z art. 121 ust. 2 i 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1241 ze zm.). Planowane według stanu na koniec III kwartału 2011 roku dochody budżetowe wynosiły 13.884.141,- zł. Relacja długu publicznego na koniec III kwartału 2011 r. do tych dochodów wynosiła 32,16% i nie przekraczała wskaźnika 60% określonego w art. 170 ust. 2 przywołanej ustawy o finansach publicznych.

W obszarze zagadnień dotyczących poprawności ujęcia w ewidencji i sprawozdawczości za 2010 rok zobowiązań składających się na dług publiczny zbadano dokumentację obrazującą realizację porozumienia z dnia 29 września 2009 r. (ze zmianą z dnia 15 września 2010 r.) gminy Nowogród z powiatem łomżyńskim, na mocy którego kontrolowana jednostka zobowiązała się udzielić powiatowi pomocy finansowej na kwotę 368.427,13 zł (pierwotnie 400.000,- zł) z przeznaczeniem na przebudowę odcinka drogi powiatowej nr 1900B Serwatki-Kupnina. Zbadano także dokumentację obrazującą realizację wyroku z dnia 31 marca 2010 r. Sądu Okręgowego w Łomży (sygn. akt I C 585/09;), na mocy którego gmina Nowogród została zobowiązana do wykupienia nieruchomości przeznaczonych pod drogi publiczne, oznaczonych nr: 176/1 o powierzchni 0,2363 ha, nr 176/7 o powierzchni 0,0751 ha oraz nr 176/30 o powierzchni 0,6786 ha za łączną cenę 353.625 zł. W świetle stwierdzonego stanu faktycznego niewydatkowanie w 2010 roku kwot z wyżej wymienionych tytułów nie zrodziło zobowiązań wymagalnych gminy zaliczanych do długu publicznego w rozumieniu art. 72 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) oraz § 3 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego… (Dz. U. Nr 252, poz.1692).

W porozumieniach z powiatem nie określono terminu, do którego gmina miałaby przekazać środki finansowe i zasad rozliczenia dotacji celowej, gdyż te elementy miała wskazywać odrębna umowa. W 2010 r. do zawarcia takiej umowy nie doszło, a tym samym do przekazania dotacji z budżetu. Ostateczną wielkość pomocy na sumę 356.302,27 zł oraz zasady jej przekazania przez gminę określone zostały w porozumieniu datowanym na 4 sierpnia 2011 r., podpisanym przez Pana Burmistrza po dokonaniu w dniu 30 września 2011 r. przez Radę Miejską zmian w uchwale budżetowej. Na 2011 rok przypadła płatność pierwszej transzy na kwotę 56.302,27 zł.

W celu wykonania wyroku zobowiązującego gminę do złożenia oświadczenia woli w kwestii nabycia działek gruntu przeznaczonych pod drogi publiczne podjęto działania zmierzające do formalnego przeniesienia własności nieruchomości przed dokonaniem zapłaty. Między innymi toczyło się postępowanie sądowe zakończone postanowieniem Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 21 lipca 2011 r. (sygn. akt. I.Ca 173/11). W postanowieniu tym Sąd wskazał, że wyrok z dnia 31 marca 2010 r. nie zastępuje oświadczenia woli współwłaścicieli nieruchomości o ich sprzedaży i przeniesieniu prawa własności (powinno ono stanowić składnik umowy). Umowa sprzedaży wskazanych działek w formie aktu notarialnego została spisana 26 sierpnia 2011 r. Zapłaty na rzecz poszczególnych współwłaścicieli dokonano przelewami na ich rachunki bankowe w dniu 30 września 2011 roku – w terminie określonym w akcie notarialnym.

Kontrola wybranych zagadnień dotyczących planowania i realizacji budżetu w roku 2011 wykazała nieprawidłowe stosowanie klasyfikacji budżetowej dochodów i wydatków w świetle przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U. Nr 38, poz. 207 ze zm.). W 2011 roku gmina otrzymała transzę środków pomocowych w kwocie 445.694,- zł dotyczącą zakończonego w roku poprzednim zadania remontu i przebudowy klubokawiarni na klub wiejski w Mątwicy. W czterocyfrowej klasyfikacji budżetowej dla zrealizowanego dochodu niewłaściwie przyjęto jako czwartą cyfrę 0 (w par. 097), zamiast cyfrę 7, stosownie do objaśnień zawartych w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów. Ponadto, na podstawie kolejnej zmiany uchwały budżetowej, niewłaściwie przeniesiono kwotę tych dochodów do par. 2910, który może wystąpić w instytucjach otrzymujących zwrot środków pomocowych nienależnie pobranych przez beneficjentów. Odnośnie klasyfikacji wydatków budżetowych stwierdzono zaplanowanie w budżecie gminy (po zmianach) łącznej kwoty 550.000,- zł tytułem zapłaty podatku od towarów i usług w związku z zakładanym zbyciem w trakcie roku nieruchomości gminy (par. 4530 klasyfikacji). Jak wynika z ustaleń kontroli wydatki w tym paragrafie zostały przeszacowane o ok. 250.600 zł, ponieważ część nieruchomości została przeznaczona do oddania w użytkowanie wieczyste, a nie do sprzedaży. Należy również wskazać, że wystąpienie w planie wydatków podatku VAT ma związek z faktem, iż kontrolowana jednostka ujmuje w planie i wykonaniu dochodów kwoty brutto z transakcji sprzedaży nieruchomości (tj. z kwotą podatku VAT należnego). Jak stanowi art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) podatek od towarów i usług stanowi dochód budżetu państwa. Z tego względu podatek ten nie powinien być zarachowywany do dochodów budżetu gminy, a w ślad za tym jego przekazanie na rachunek urzędu skarbowego nie powinno stanowić wydatku budżetowego. Wydatek budżetu gminy z tytułu podatku VAT może wystąpić w szczególności w sytuacji obowiązku zapłaty podatku VAT w przypadku, gdy nie nastąpiła kasowa realizacja zawartej transakcji podlegającej opodatkowaniu.

Stwierdzone w trakcie kontroli uchybienia były wynikiem błędnej interpretacji przepisów prawnych dotyczących gospodarki finansowej i rachunkowości gminy.

Organem wykonawczym gminy jest Wójt, na którym spoczywają obowiązki dotyczące m.in. przygotowania projektów uchwał Rady Gminy, wykonywania budżetu, a także ogólna odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową gminy (art. 30 ust. 1 i 2, art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)).

Obowiązki w zakresie prowadzenia rachunkowości spoczywają na Skarbniku Gminy. Prawa i obowiązki głównego księgowego określają przepisy art. 54 ustawy o finansach publicznych.

         Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Zapewnienie prawidłowej klasyfikacji budżetowej dochodów z tytułu płatności ze środków europejskich.

2. Zaniechanie zaliczania do dochodów budżetu gminy wpływów z transakcji w części zawierającej podatek od towarów i usług stanowiący dochód budżetu państwa.

O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku Zespół w Łomży w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

         Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

        Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku

Zespół w Łomży