Kontrola doraźna gospodarki finansowej
przeprowadzona w Urzędzie Miejskim w Białymstoku
przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku
Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 04 grudnia 2013 roku (znak: RIO.I.6003-5/13), o treści jak niżej:
Pan
Tadeusz Truskolaski
Prezydent Białegostoku
W wyniku doraźnej kontroli w zakresie zadłużenia miasta Białegostoku, przeprowadzonej w Urzędzie Miejskim w Białymstoku na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1113) przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono nieprawidłowości opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.
W kwestii prawidłowości zaciągania przez miasto Białystok zobowiązań stwierdzono, że w dniu 6 lipca 2012 r. została podpisana umowa poręczenia, na mocy której poręczyciel (miasto) poręczył spłatę pożyczki zaciągniętej w wysokości do kwoty 310.000.000 zł przez PUHP „Lech” sp. z o.o. w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z przeznaczeniem na realizację zadania pn. „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”. Z treści umowy wynikało, że poręczenie obejmuje spłatę pożyczki wraz z innymi zobowiązaniami wynikającymi z umowy pożyczki w łącznej wysokości 439.828.570 zł, przypadającymi do spłaty w okresie od 2014 do 2036 roku. Nie stwierdzono, aby umowa poręczenia została zawarta w ramach kwoty poręczeń i gwarancji określonej w uchwale budżetowej na 2012 r. Według uchwały budżetowej łączna kwota poręczeń udzielanych w 2012 r. została ustalona jedynie na 314.000 zł. Poręczenie wynikające z omawianej umowy, z uwagi na wieloletni okres zobowiązań z niego wynikających, zostało wykazane jako przedsięwzięcie w załączniku Nr 2 do uchwały Nr XX/192/11 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie wieloletniej prognozy finansowej Miasta Białegostoku na lata 2012-2036, stosownie do art. 226 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, ze zm.) obowiązującego do dnia 1 stycznia 2013 r. W objaśnieniach wartości przyjętych w WPF (zawierających analogiczną treść we wszystkich wersjach obowiązujących w 2012 r., także uchwalonych po 6 lipca 2012 r.) zawarto następujące stwierdzenie: wydatki z tytułu poręczeń w 2012 r. planuje się z tytułu udzielonego poręczenia kredytu dla KZK oraz z tytułu udzielonego poręczenia kredytu krótkoterminowego dla Szpitala Miejskiego spłacanego w roku budżetowym. W latach 2014-2036 planuje się poręczenie pożyczki dla zaciągniętej ze środków NFOŚiGW dla PUHP „Lech” sp. z o.o. do wysokości 310.000.000 zł na realizację zadania pn. „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej” wraz z należnym oprocentowaniem”. Z przywołanej treści objaśnień nie wynikało zatem, że poręczenie zostało udzielone, lecz że planuje się poręczenie pożyczki zaciągniętej przez PUHP „Lech”. Kwota wynikająca z umowy poręczenia została natomiast wykazana w części B „Poręczenia i gwarancje” sprawozdania Rb-Z za 2012 r. w rubryce F3 „Wartość poręczeń i gwarancji udzielonych w okresie sprawozdawczym”. Okoliczności zawarcia tej umowy nie uwzględniono natomiast w sprawozdaniu opisowym z wykonania budżetu za 2012 r. (zawarto w nim jedynie informację o poręczeniu udzielonym Szpitalowi Miejskiemu).
Z udzielonego przez Pana Prezydenta wyjaśnienia wynika, że upoważnienie do zaciągnięcia przedmiotowego zobowiązania wynikało z uchwały Nr XX/195/11 Rady Miejskiej Białegostoku zmieniającej uchwałę w sprawie WPF na lata 2011-2037, w której zawarto sformułowanie o upoważnieniu Prezydenta do zaciągania zobowiązań związanych z realizacją przedsięwzięć, co według Pana wypełniło wymóg zapisów art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. i) ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.). Należy wskazać, że zgodnie z przywołanym przez Pana Prezydenta przepisem, ustalanie maksymalnej wysokości poręczeń udzielanych przez organ wykonawczy w roku budżetowym należy do wyłącznej właściwości organu stanowiącego. Przepisy zawarte w art. 94 ust. 1 ustawy o finansach publicznych stanowią zaś, że łączna kwota poręczeń określana jest w uchwale budżetowej. Należy zatem przyjąć, że po określeniu przez organ stanowiący w uchwale budżetowej łącznej kwoty poręczeń organ wykonawczy posiada kompetencję do udzielenia konkretnemu podmiotowi (podmiotom) poręczeń i gwarancji, w granicach tak określonego limitu. Reasumując, na gruncie obowiązujących przepisów prawa organ wykonawczy nie jest uprawniony do udzielania poręczenia, jeżeli kwota poręczeń udzielanych w roku budżetowym nie została określona w uchwale budżetowej lub jeżeli wartość umowy poręczenia przekracza kwotę zawartą w uchwale budżetowej.
Ponadto stwierdzono, że „kontrasygnowania” opisywanej umowy poręczenia z dnia 6 lipca 2012 r. dokonał L. K. Bielawski – Dyrektor Departamentu Finansów Miasta, jako działający „z upoważnienia Skarbnika Miasta”. Okazanym kontrolującemu upoważnieniem L. K. Bielawskiego jest upoważnienie udzielone w dniu 2 kwietnia 2007 r. przez Skarbnika Miasta S. Kozłowską na podstawie art. 46 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, ze zm.). Jego zakres dotyczył dokonywania w imieniu Skarbnika, podczas jego nieobecności, kontrasygnaty czynności prawnych, które mogą spowodować powstawanie zobowiązań pieniężnych.
Należy wskazać, że stosownie do przepisów art. 262 ust. 1 i 2 ustawy o finansach publicznych, czynności prawnych polegających na zaciąganiu kredytów i pożyczek oraz udzielaniu pożyczek, poręczeń i gwarancji, a także emisji papierów wartościowych, dokonuje w mieście na prawach powiatu prezydent miasta. Dla ważności tych czynności konieczna jest kontrasygnata skarbnika jednostki samorządu terytorialnego. Z przywołanych przepisów nie wynika uprawnienie skarbnika do subdelegacji, w wyniku której kontrasygnatę przy zawieraniu umów wskazanych w art. 262 ust. 1 ustawy o finansach publicznych mogłaby złożyć osoba przez niego upoważniona. Odróżnia to szczegółową regulację art. 262 ust. 1 od ogólnego przepisu art. 46 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym przewidującego możliwość udzielenia kontrasygnaty – dla skuteczności czynności prawnej – również przez osobę upoważnioną przez skarbnika. Jedyną osobą uprawnioną do złożenia kontrasygnaty wymaganej dla ważności umowy poręczenia jest zatem skarbnik jednostki samorządu terytorialnego. Potwierdzeniem tej tezy jest stanowisko zaprezentowane przez Wojewodę Podlaskiego w rozstrzygnięciu nadzorczym z dnia 28 marca 2012 r. (NK-II.4131.68.2012.AŁ, Dz. Urz. Woj. Podlaskiego z 2012 r. poz. 1039).
Pan Prezydent zaprezentował następujące stanowisko w tej sprawie: Moim zdaniem powyższe regulacje dotyczące kontrasygnaty uzupełniają się, a nie wykluczają. Przepis art. 262 ustawy o finansach publicznych modyfikuje znaczenie kontrasygnaty dla czynności prawnej, gdyż z udzieleniem kontrasygnaty wiąże ważność czynności prawnej, podczas gdy przepis art. 46 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym wskazuje, że złożenie kontrasygnaty ma znaczenie dla skuteczności czynności prawnej a nie dla jej ważności, przy czym dopuszcza działanie w tym zakresie nie tylko osobiście Skarbnika, lecz również osób dysponujących jego upoważnieniem – str. 16-20 protokołu kontroli.
Z analizy zagadnień dotyczących zaciągania zobowiązań wynika ponadto, że w trakcie 2010 r. miasto wyemitowano obligacje na łączną sumę 230.000.000 zł. Pierwsza z umów emisyjnych, zawarta z PKO S.A. w dniu 7 lipca 2010 r., przewidywała emisję obligacji o łącznej wartości 200.000.000 zł; cel emisji sformułowano jako sfinansowanie planowanego w 2010 r. deficytu budżetu Miasta w wysokości 150.000.000 zł oraz restrukturyzacja zadłużenia w wysokości 50.000.000 zł. Druga z umów, zawarta w dniu 17 grudnia 2010 r., z Nordea Bank Polska S.A. przewidywała emisję obligacji o łącznej wartości 30.000.000 zł; za cel emisji należy przyjąć restrukturyzację zadłużenia (uwagi dotyczące nieścisłych postanowień tej umowy zawarto w protokole kontroli). Ogółem więc kwotę 150.000.000 zł wyemitowano z przeznaczeniem na pokrycie deficytu roku 2010, zaś 80.000.000 zł z przeznaczeniem na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań. Faktyczny deficyt 2010 r. wyniósł 152.474.703,25 zł (na plan 219.840.006 zł) i został sfinansowany m.in. wolnymi środkami w wysokości 12.474.849,99 zł (nieplanowanymi jako źródło przychodów) oraz zaciągniętymi kredytami na finansowanie wydatków w łącznej kwocie 11.469.399,68 zł. Pozostałą kwotę deficytu – 128.530.453,58 zł – pokryto środkami pochodzącymi z emisji obligacji, która to kwota była o 21.469.546,42 zł mniejsza od sumy obligacji wyemitowanych z przeznaczeniem na pokrycie deficytu (wynoszącej 150.000.000 zł). Suma wyemitowanych obligacji z przeznaczeniem na restrukturyzację zadłużenia wyniosła 80.000.000 zł, zaś rozchody zamknęły się sumą 101.469.546,38 zł. Rozchody zostały zatem częściowo pokryte obligacjami wyemitowanymi na pokrycie planowanego deficytu (dotyczyło to kwoty 21.469.546,30 zł). Powodem tego stanu rzeczy była okoliczność wystąpienia mniejszego deficytu niż planowany. Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (Dz. U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1300 ze zm.) emitent będący jednostką samorządu terytorialnego jest obowiązany oznaczyć cel emisji i nie może przeznaczyć środków pochodzących z emisji obligacji na inne cele. W omawianym przypadku dwóch celów emisji doszło do zmiany proporcji środków przeznaczonych na realizację poszczególnych celów w stosunku do informacji przekazywanych na etapie procesu emisyjnego. W wyjaśnieniu w tej sprawie wskazano, iż banki finansujące Miasto na podstawie przedstawionych sprawozdań budżetowych nie wniosły żadnych zastrzeżeń co do przeznaczenia pożyczonych środków – str. 8-10 protokołu kontroli.
Analiza rzetelności danych prezentowanych przez kontrolowaną jednostkę w sprawozdaniach Rb-NDS o nadwyżce/deficycie jednostki samorządu terytorialnego za lata 2010-2013 wykazała nieprawidłowości w zakresie wykazywania przychodów z tytułu wolnych środków rozumianych jako nadwyżka środków pieniężnych na rachunku budżetu, wynikająca z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych (zgodnie z definicją zawartą w art. 217 ust. 2 pkt 6 ustawy o finansach publicznych). Stwierdzono, że przychody z tytułu wolnych środków za 2009 r. wykazane po stronie wykonania w poz. D.17 „Inne źródła” sprawozdania Rb-NDS za 2010 r. w wysokości 12.474.849,99 zł zostały zaniżone, gdyż powinny faktycznie stanowić kwotę 14.579.313,18 zł (różnica 2.104.463,19 zł). W sprawozdaniu Rb-NDS za 2011 r. we wskazanej pozycji wykazano 0 zł, podczas gdy faktycznie osiągnięto przychody z tytułu wolnych środków za 2010 r. w kwocie 2.109.838,27 zł. Podobnie według danych sprawozdania Rb-NDS za 2012 r. po stronie wykonania nie uwzględniono faktycznie osiągniętych przychodów z tytułu wolnych środków za 2011 r. w wysokości 8.015.718,78 zł. Podkreślenia wymaga, że wykazanie w sprawozdaniu Rb-NDS za 2010 r. wolnych środków w prawidłowej wysokości skutkowałoby wystąpieniem nadwyżki finansowania w kwocie 2.104.463,19 zł, podczas gdy według sprawozdania nadwyżka finansowania nie wystąpiła. Wykazanie zaś w sprawozdaniach Rb-NDS za 2011 i 2012 r. po stronie wykonania wolnych środków w kwotach odpowiednio: 2.109.838,27 zł i 8.015.718,78 zł, powodowałoby zwiększenie wynikających z przedmiotowych sprawozdań nadwyżek finansowania do kwot: 8.015.718,78 zł (według sprawozdania Rb-NDS za 2011 r. nadwyżka finansowania wynosiła 5.905.880,51 zł) i 34.228.880,28 zł (według sprawozdania Rb-NDS za 2012 r. nadwyżka finansowania wynosiła 26.213.161,55 zł). Obowiązek wykazywania po stronie wykonania danych dotyczących przychodów z tytułu wolnych środków w wysokości środków osiągniętych za lata ubiegłe wynika z § 10 pkt 6 lit. c) załącznika Nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 3 lutego 2010 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 20, poz. 103).
Odnośnie ustaleń dotyczących wolnych środków wskazania wymaga ponadto, że uchwałą Nr XLIV/512/13 Rady Miasta Białystok z dnia 22 kwietnia 2013 r., zmieniającą uchwałę w sprawie budżetu na 2013 r., do planu przychodów wprowadzono wolne środki w wysokości 21.267.078 zł. Kwota ta została uwzględniona w sprawozdaniu Rb-NDS za I półrocze 2013 r. w poz. D.17 „Inne źródła” po stronie planu jak i wykonania. Kontrola wykazała, że faktyczna kwota wolnych środków za 2012 r. była wyższa i wynosiła 34.231.335,33 zł; w tej wysokości powinna być wykazana po stronie wykonania w sprawozdaniu Rb-NDS za I półrocze 2013 r. – str. 10-15 i 41 protokołu kontroli.
W zakresie rzetelności danych dotyczących zadłużenia stwierdzono, że w sprawozdaniu Rb-Z za IV kwartał 2011 r. wypełniono część D sprawozdania Rb-Z „Uzupełniające dane o zobowiązaniach jst wynikających z zawartych umów, na okres dłuższy niż 6 miesięcy, o terminie płatności przypadającym w latach następnych” poprzez podanie 195 pozycji wynikających z informacji 5 Departamentów UM. Szczegółowe badanie, przeprowadzone na podstawie 5 pozycji spośród 38 wykazanych przez Departament Obsługi Urzędu (o najwyższych wartościach wynoszących łącznie 1.977.861,28 zł) oraz na podstawie 4 losowo wybranych pozycji wykazanych przez Zarząd Dróg i Inwestycji Miejskich (spośród 72), których wartość wynosiła 183.668.906,10 zł, wykazało, że żadna z nich nie dotyczyła umów zawartych na okres dłuższy niż 6 miesięcy, o terminie płatności przypadającym w latach następnych, tj. umów, które stosownie do § 10 załącznika Nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz. U. Nr 43, poz. 247) podlegają wykazaniu w omawianej części sprawozdania Rb-Z. Zbadane pozycje dotyczyły umów wieloletnich przewidujących płatności przypadające po 30 dniach od daty wystawienia faktury. Opisywane wartości nie podlegały zatem wykazaniu w części D sprawozdania Rb-Z. Uchybienie to nie wystąpiło w sprawozdaniu Rb-Z za IV kwartał 2012 r. – str. 26 protokołu kontroli.
Kontrola wykazała także nieprawidłowość polegającą na wykazaniu w sprawozdaniach Rb-Z sporządzonych za okres od 2010 r. do II kwartału 2013 r. danych dotyczących wyemitowanych obligacji samorządowych niezgodnie z klasyfikacją tytułów dłużnych. Zgodnie z § 2 ust. 1 załącznika Nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych, do kategorii papiery wartościowe zalicza się zobowiązania wynikające z wyemitowanych papierów wartościowych, dopuszczone do obrotu zorganizowanego, czyli takie, dla których istnieje płynny rynek wtórny. Natomiast do kategorii kredytów i pożyczek zalicza się m.in. papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona (tzn. nie istnieje dla nich płynny rynek wtórny). Zbieżne regulacje w zakresie kwalifikacji poszczególnych tytułów dłużnych zawiera § 3 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz. U. Nr 298, poz. 1767). Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 ze zm.) obrót na rynku zorganizowanym obejmuje obrót na regulowanym rynku giełdowym lub pozagiełdowym oraz w alternatywnym systemie obrotu (ASO). Obligacje notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., MTS-Ce-TO S.A., bądź na rynku ASO stworzonym przez firmy inwestycyjne (np. domy maklerskie, banki prowadzące działalność maklerską), są papierami, dla których istnieje płynny rynek wtórny (opinia Ministerstwa Finansów z dnia 28 listopada 2008 r., DP8/0657/153/OSM/08/2394). Jak ustalono, dla wszystkich wyemitowanych przez kontrolowaną jednostkę w latach 2009-2011 obligacji nie istnieje płynny rynek wtórny. W procedurze emisyjnej każdorazowo emitent proponował nabycie obligacji miasta poszczególnym bankom, z którymi podpisano umowy na zlecenie zorganizowania i obsługi niepublicznej emisji obligacji (tzw. submisja). Banki obejmowały na rynku pierwotnym emitowane obligacje po cenie emisyjnej równej wartości nominalnej obligacji poprzez przyjęcie złożonej przez emitenta propozycji nabycia emitowanych obligacji. Przedmiotowe papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona, mieszczą się zatem w kategorii kredytów i pożyczek, co wiąże się z obowiązkiem ich wykazywania w sprawozdaniach Rb-Z w układzie przedmiotowym jako zobowiązania wynikające z kredytów i pożyczek (poz. E2). W zbadanej sprawozdawczości za wymieniony wyżej okres zobowiązania te prezentowano błędnie jako papiery wartościowe (poz. E1). Ich wartość wynosiła odpowiednio: 310.000.000 zł (Rb-Z za 2010 r.), 540.000.000 zł (Rb-Z za 2011 r.), 400.000.000 zł (Rb-Z za 2012 r.) i 400.000.000 zł (Rb-Z na koniec II kwartału 2013 r.) – str. 26-28 protokołu kontroli.
Z ustaleń kontroli wynika, że wpływ na poziom zadłużenia miasta, a konkretnie na zachowanie wskaźnika stosunku zadłużenia do wykonanych dochodów (wynoszącego 60%), jak i wskaźnika spłat w stosunku do planowanych dochodów (wynoszącego 15%) miał fakt powołania z dniem 25 lutego 2013 r. spółki z o.o. Stadion Miejski. Wniosek ten potwierdzają zapisy zawarte w objaśnieniach do uchwały Nr XXIV/253/12 Rady Miasta Białystok z dnia 15 marca 2012 r. zmieniającej uchwałę w sprawie WPF na lata 2012-2037, z których wynika, że w rezultacie rozstrzygnięcia przetargu na zadanie „Budowa stadionu – dokończenie inwestycji” wystąpiła różnica pomiędzy kwotą zabezpieczoną w budżecie na sfinansowanie zamówienia a kwotą niezbędną do rozstrzygnięcia postępowania w wysokości ok. 132.500.000 zł. Dodano, że z uwagi na ustawowe limity zadłużenia określone w ustawie o finansach publicznych konieczne jest przeniesienie inwestycji budowy stadionu do spółki kapitałowej z ograniczoną odpowiedzialnością; w tym celu przedkłada się pod obrady Rady Miejskiej Białegostoku w dniu 13 marca 2012 r. projekt uchwały intencyjnej w sprawie zamiaru powołania Spółki kapitałowej. Odnosząc się do zasad finansowania projektu w uchwale wskazano, że na brakującą kwotę Spółka wyemituje obligacje, przy czym bank oczekuje podpisania przez Miasto umowy wsparcia finansowego zapewniającej Spółce środki na terminową zapłatę zobowiązań wynikających z emisji oraz zabezpieczenia w formie hipoteki na nieruchomości gruntowej budowanego stadionu. Z innych sformułowań dotyczących opisywanej uchwały wynikało m.in., iż transakcja nie powoduje wzrostu zadłużenia miasta (dług zaciąga spółka), zaś w okresie kiedy spółka będzie spłacać zadłużenie, kwoty dokapitalizowania spółki są wydatkami majątkowymi miasta, a nie wydatkami na obsługę długu.
Jak wykazała kontrola, umowa wsparcia pomiędzy miastem Białystok, spółką i Bankiem PKO S.A. została podpisana w dniu 6 maja 2013 r. i dotyczyła emisji obligacji długoterminowych do kwoty 118.800.000 zł oraz obligacji krótkoterminowych do kwoty 14.000.000 zł o terminie wykupu do 30 grudnia 2014 r., objętych w obrocie pierwotnym przez Bank PKO S.A. Na jej mocy miasto zobowiązało się udzielić spółce wsparcia finansowego w formie dopłat przez okres 16 lat, począwszy od 2013 r. do 2029 r. w łącznej wysokości nieprzekraczającej 176.017.610 zł. Wcześniej, w dniu 4 kwietnia 2013 r., pomiędzy miastem a spółką Stadion Miejski została podpisana umowa wykonawcza dotycząca wykonywania zadań własnych gminy z zakresu tworzenia organizacyjnych warunków sprzyjających rozwojowi sportu (obowiązująca do 31 grudnia 2030 r.). Na jej podstawie miasto zobowiązało się do przekazywania spółce rekompensaty rocznej z tytułu i w celu pokrycia części kosztów lub wydatków związanych ze świadczeniem usług publicznych (przedmiotem umowy nie były konkretne kwoty rekompensaty rocznej, lecz zasady jej corocznego ustalania). Podkreślenia wymaga, że dopłaty z tytułu wsparcia udzielonego w umowie wsparcia stanowią w istocie element rekompensaty rocznej z tytułu świadczenia usług publicznych określonej umową wykonawczą. W treści umowy wykonawczej, jako podstawę prawną przekazywania rekompensat, wskazano przede wszystkim decyzję Komisji Europejskiej z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie stosowania art. 106 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych, przyznawanej przedsiębiorcom zobowiązanym do wykonywania usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym. Przewidziano, że rekompensata będzie składać się z części inwestycyjnej i eksploatacyjnej, które corocznie będą ustalane zgodnie z algorytmem określonym w umowie wykonawczej.
Kontrola wykazała, że uchwałą Nr XLIV/511/13 Rady Miasta Białystok z dnia 22 kwietnia 2013 r. zmieniającą uchwałę w sprawie WPF na lata 2013-2036 wprowadzono przedsięwzięcie dotyczące wsparcia finansowego dla spółki w latach 2013-2029, tj. w części bieżącej – rekompensatę eksploatacyjną w łącznej kwocie 194.800.000 zł i w części majątkowej – rekompensatę inwestycyjną w łącznej kwocie 105.000.000 zł. Z ustaleń kontroli wynika, że przyjęte do WPF na 2013 r. dane w zakresie rekompensat dla spółki odbiegały od algorytmu i zasad ustalania wielkości rekompensaty rocznej przyjętych w umowie wykonawczej. W WPF przyjęto bowiem tzw. wariant C – „amortyzacja znajduje się w rekompensacie eksploatacyjnej, koszty finansowe (w tym odsetki od obligacji po zakończeniu inwestycji) znajdują się w rekompensacie inwestycyjnej, rekompensata inwestycyjna pomniejszana jest o amortyzację”, podczas gdy zgodny z algorytmem rekompensaty w zawartej umowie wykonawczej był tzw. wariant A, zgodnie z którym amortyzacja oraz koszty odsetek od obligacji po zakończeniu inwestycji (koszty finansowe) znajdują się w rekompensacie eksploatacyjnej, rekompensata inwestycyjna jest pomniejszana o amortyzację. Stwierdzono, że przyjęcie w uchwale w sprawie WPF wydatków według wariantu C, w kontekście podziału rekompensaty rocznej na eksploatacyjną i inwestycyjną, skutkowało co do zasady (wyjątek dotyczył tylko 2013 r.) wyższą rekompensatą inwestycyjną i niższą rekompensatą eksploatacyjną (niższe wydatki bieżące), aniżeli wyliczoną przy uwzględnieniu wynikającego z umowy wariantu A. Jednocześnie kwoty przyjęte w uchwale w sprawie WPF zaokrąglono w górę w stosunku do wyliczeń stanowiących podstawę ich ujęcia (tzn. okazanej symulacji rekompensaty stanowiącej załącznik do pisma opracowanego przez spółkę w dniu 15 kwietnia 2013 r.). W zakresie lat 2013-2015 różnice pomiędzy wynikającym z umowy wariantem A i danymi WPF kształtowały się na następującym poziomie:
- 2013 r. – wydatki inwestycyjne przyjęte w WPF według wariantu C są w stosunku do wariantu A wyższe o 381.738,16 zł, zaś wydatki bieżące (wyjątek) wyższe o 167.253,82 zł,
- 2014 r. – wydatki inwestycyjne w WPF są wyższe o 2.000.000 zł niż wynikające z wariantu A, zaś wydatki bieżące niższe o 2.931.288,28 zł,
- 2015 r. – wydatki inwestycyjne w WPF są wyższe o 5.942.332,33 zł, zaś wydatki bieżące niższe o 5.892.694,50 zł.
W efekcie działań kontrolnych w dniu 31 października 2013 r. podpisano aneks do umowy wykonawczej, na mocy którego dokonano zmian w algorytmie obliczania części inwestycyjnej i eksploatacyjnej rekompensaty rocznej dostosowujących go do wariantu C. Obowiązywanie postanowień aneksu ustalono z mocą wsteczną, tj. od dnia 5 kwietnia 2013 r., czyli daty wejścia w życie umowy wykonawczej – str. 2-7 protokołu kontroli.
W obszarze zagadnienia zgodności założeń przyjmowanych w treści WPF ze stanem faktycznym stwierdzono nieprawidłowość dotyczącą planowanych wydatków z tytułu poręczenia udzielonego PUHP „Lech” sp. z o.o., omówionego na wstępie niniejszego wystąpienia, Uchwałą Nr XLIX/551/13 Rady Miasta Białegostoku z dnia 30 września 2013 r. zmieniającą uchwałę w sprawie WPF na lata 2013-2036 kwoty wydatków z tytułu poręczenia zmniejszono z 310.000.000 zł do 164.000.000 zł, w tym w latach 2014-2015 odpowiednio z kwoty 6.103.106 zł na 1.176.798 zł i z kwoty 9.719.438 na 4.046.798 zł (dotyczącą odsetek od poręczonej pożyczki). Jak wykazała kontrola, wprowadzona do WPF zmiana wysokości wydatków z tytułu poręczenia nie znajdowała oparcia w zmianie umowy poręczenia, co rzutuje na jej realistyczność w kontekście art. 226 ust. 1 ustawy o finansach publicznych. W objaśnieniach do WPF wskazano, że w dniu 29 maja 2013 r. została aneksowana przez spółkę „Lech” umowa o dofinansowanie projektu, w której została zmniejszona kwota udzielanej pożyczki do wysokości 164.000.000 zł (przyjętej w omawianej wersji WPF) oraz uległ zmianie okres jej spłaty. Dodano, że „w związku z tym ulega zmianie kwota poręczenia pożyczki”. Należy dodać, że aneks do umowy pożyczki udzielonej Spółce „Lech” przez NFOŚiGW został podpisany po zmianach wprowadzonych do WPF, a mianowicie w dniu 25 października 2013 r. Termin aneksowania umowy poręczenia pożyczki do dnia zakończenia kontroli nie został zaś wyznaczony. Z udzielonych wyjaśnień wynika, że obliczenia kwot przyjętych do WPF dokonano na podstawie symulacji spłaty pożyczki z NFOŚiGW przygotowanej na potrzeby zawarcia aneksu do umowy o dofinansowanie (na dokumencie zawierającym symulację znajduje się adnotacja, że ostateczna wersja będzie znana przed zawarciem aneksu do umowy pożyczki) – str. 40 protokołu kontroli.
Poza tym, oceniając realistyczność danych w zakresie prognozowanych dochodów ze sprzedaży majątku planowanych do osiągnięcia w 2014 r., przyjętych przywołaną wyżej uchwałą z dnia 30 września 2013 r. zmieniającą uchwałę w sprawie WPF na lata 2013-2036, w trakcie kontroli poddano pod wątpliwość kwotę ok. 17.923.000 zł z tytułu sprzedaży terenu części lotniska Krywlany. W wersji WPF na 2013 r. wprowadzonej uchwałą Nr XXXVII/435/12 Rady Miasta z dnia 17 grudnia 2012 r. planowane dochody ze sprzedaży majątku na 2013 r. ustalono na łączną kwotę 170.000.000 zł. Podkreślenia wymaga, że kwota ta była 3-krotnie wyższa od zakładanej do uzyskania zarówno w roku 2012, jak i w pozostałych latach objętych WPF (2014-2036). Z zaplanowanej sumy ok. 120.335.000 zł dotyczyło wpływów z tytułu sprzedaży działek terenu lotniska Krywlany o łącznej powierzchni 48,1337 ha wskazanej w treści objaśnień do uchwały (zakładana wysokość dochodów obowiązywała do dnia 30 września 2013 r.). Z udzielonego wyjaśnienia wynika, że dochód w kwocie 120.335.000 zł wynikał z szacunkowych kwot osiągniętych za sprzedaż nieruchomości o podobnym przeznaczeniu w latach ubiegłych. Kontrola wykazała, że w wyniku zmiany WPF dokonanej w dniu 30 września 2013 r. planowane na 2013 r. dochody ze sprzedaży majątku zmniejszono (niejako urealniono) do kwoty 97.637.003 zł (tj. łącznie o 72.362.997 zł) wskazując jednocześnie, iż na 2013 r. planuje się dochody ze sprzedaży działek terenu części lotniska Krywlany w wysokości ok. 45.000.000 zł (stwierdzono, że faktyczne zmniejszenie dotyczące tej części dochodów zamknęło się sumą 75.335.000 zł); w objaśnieniach zawarto jednocześnie stwierdzenie: pozostałe dochody ze sprzedaży powyższych działek planowane są do osiągnięcia w 2014 r. Odnosząc się do powodów dokonanego zmniejszenia planowanych na 2013 r. dochodów ze sprzedaży działek na terenie lotniska w udzielonym wyjaśnieniu wskazano na posiadanie operatów szacunkowych sporządzonych przez rzeczoznawcę majątkowego na łączną kwotę 74.377.000 zł. Ustalono, że do dnia zakończenia kontroli ogłoszono przetargi na zbycie 3 działek na terenie lotniska (o łącznej powierzchni 43,695 ha), których ceny wywoławcze wynoszą łącznie 74.377.000 zł; terminy składania ofert wyznaczono na dzień 16 grudnia 2013 r. (w protokole kontroli zwrócono uwagę, iż uzyskanie w 2013 r. wpływów z omawianego tytułu jest mało prawdopodobne z uwagi na zbyt późne wszczęcie procedur przetargowych). Sformułowany na wstępie opisywanego zagadnienia wniosek wynika z następujących ustaleń:
- ogłoszone przetargi dotyczą działek o łącznej powierzchni 43,6954 ha (z ogólnej 48,1337 ha), przez co należy rozumieć, iż do ewentualnej sprzedaży pozostają działki o powierzchni 4,4383 ha (według zaś danych operatu szacunkowego wartość działki o nieco większej powierzchni, a mianowicie 5,8204 ha, została wyceniona na 10.692.000 zł);
- spośród wycenionych działek terenu lotniska na 2014 r. przesunięto dochody w kwocie 29.377.000 zł (stanowiącej różnicę pomiędzy ceną wywoławczą z ogłoszonych przetargów a zakładanymi do uzyskania w wyniku przetargów dochodami na 2013 r.);
- opisywaną uchwałą w sprawie zmiany WPF na 2013 r. z dnia 30 września 2013 r. zwiększono prognozowane dochody ze sprzedaży majątku na 2014 r. z kwoty 52.700.000 zł do kwoty 110.000.000 zł (tj. o sumę 57.300.000 zł, która, biorąc pod uwagę przywołany wyżej opis wynikający z objaśnień do WPF, ma związek ze sprzedażą działek z terenu lotniska);
- odejmując od kwoty 57.300.000 zł wartość 29.377.000 zł oraz ok. 10.000.000 zł uzyskuje się dochody na kwotę ok. 17.923.000 zł, której realistyczność zakwestionowano w trakcie kontroli.
Podkreślenia wymaga, że według przedłożonego w dniu 14 listopada 2013 r. projektu WPF na lata 2014-2036, prognozowane na 2014 r. dochody ze sprzedaży majątku na terenie lotniska Krywlany ustalono na kwotę 74.377.000 zł, która – jak wskazano w objaśnieniach do projektu WPF – dotyczy działek o powierzchni 43,695 ha objętych przetargami wyznaczonymi na dzień 16 grudnia 2013 r. Zatem prognozowane na 2013 r. wpływy w wysokości ok. 45.000.000 zł w całości przeniesiono na 2014 r., co potwierdza tezę kontroli o nierealności ich osiągnięcia w 2013 r. Jednocześnie z danych projektu nie wynika, aby na 2014 r. przewidziano inne dochody ze sprzedaży działek terenu lotniska (w szczególności dotyczące powierzchni 4,4383 ha). Powyższe rzutuje na rzetelność prognozowania na 2014 r. w WPF na 2013 r. dochodów ze sprzedaży majątku dodatkowo o kwotę ok. 10.000.000 zł przeniesioną na 2014 rok uchwałą z 30 września 2013 r. – str. 37-39 protokołu kontroli.
Analiza zagadnień dotyczących realizacji budżetu na 2011 i 2012 r. wykazała pozostawanie w rozliczeniach budżetów poszczególnych lat niewykorzystanych wolnych środków: w 2011 r. na kwotę 8.015.718,78 zł i w 2012 r. na kwotę 34.231.335,33 zł. Wystąpienie wolnych środków wynikało głównie z wykonania w poszczególnych latach deficytu w niższej niż planowano wysokości – w 2011 r. o 47.243.268,04 zł i w 2012 r. o 83.859.510,90 zł, przy jednoczesnym wykonaniu przychodów z tytułu zaciągniętych kredytów i emisji papierów wartościowych niższych od planowanych odpowiednio o 41.632.237,53 zł w 2011 r. i o 58.647.949 zł w 2012 r.. Niewykonane w stosunku do planowanych wydatki majątkowe ukształtowały się zaś na poziomie: 76.813.317,18 zł w 2011 r. i 81.200.993,61 zł w 2012 r.
W trakcie kontroli dokonano weryfikacji przyczyn niewykonania planowanych wydatków inwestycyjnych w kontekście zagadnienia tworzenia tzw. „sztucznego” deficytu skutkującego zaciąganiem zobowiązań dłużnych, z których niewykorzystane środki pozostają w rozliczeniu budżetu jako wolne środki. Próba obejmowała kwoty różnic o najwyższych wartościach za 2012 r., które dotyczyły wydatków na wykup gruntów, na budowę dróg, na zadanie „Białostocki Park Naukowo-Technologiczny” oraz wydatków związanych z dotacjami inwestycyjnymi dla istniejącego wówczas MOSIR (zakład budżetowy) na budowę stadionu. Weryfikacja nie wykazała przypadków, aby pomimo zaplanowania zadań inwestycyjnych nie podejmowano działań w celu ich wykonania. Występowanie różnic między planem a realizacją argumentowano m.in. przedłużającymi się procedurami przetargowymi, występowaniem warunków atmosferycznych uniemożliwiających prowadzenie prac, obniżeniem wartości końcowej robót przy odbiorze końcowym, niewykonania przez wykonawcę w pełnym zakresie robót budowlanych (opóźnień z winy wykonawców). Jednocześnie w udzielonych wyjaśnieniach podkreślano, że plany finansowe dla poszczególnych zadań były sporządzane w oparciu o harmonogramy rzeczowo-finansowe umów, zaś wydatki były ponoszone za faktycznie zrealizowaną część zadania.
W kontekście zagadnień dotyczących zasadności zaciągania zobowiązań zwiększających dług miasta należy wskazać na ustalenia kompleksowej kontroli gospodarki finansowej miasta Białystok za 2011 r. przeprowadzonej przez RIO w Białymstoku w 2012 r., w wyniku której wykazano zaciągnięcie zobowiązań zaliczanych do długu ponad potrzeby wynikające z faktycznej konieczności opłacenia wydatków i sfinansowania rozchodów w 2011 r. na przykładzie zadania pn. „Poprawa jakości funkcjonowania systemu transportu publicznego Miasta Białegostoku etap III (zakup 70 sztuk taboru autobusowego)”, sfinansowanego w części środkami pozyskanymi ze zwiększenia zadłużenia. Powodem było bezpodstawne (w świetle postanowień zawartej umowy przewidującej terminy realizacji dochodów i wydatków dla wymienionego projektu) zaplanowanie w budżecie na 2011 r. w r. rozdz. 60004 „Lokalny transport zbiorowy” dochodów i wydatków w wysokości 29.457.781 zł (plan według uchwały budżetowej wynosił 65.371.387 zł, podczas gdy według harmonogramów przekazywania dofinansowania w ramach umowy wskazane sumy kształtowały się na poziomie 35.913.606 zł), a także uznanie kwoty 40.000.000 zł za wydatki, które nie wygasły z końcem 2011 r., po czym ich niezrealizowanie w terminie określonym uchwałą Rady Miejskiej Białegostoku (przy jednoczesnym braku związku między wyznaczonym terminem realizacji a postanowieniami umowy zawartej z dostawcą autobusów w zakresie planowanych terminów dostaw oraz płatności), co w rezultacie skutkowało przeniesieniem niewykorzystanych na ten cel środków na dochody budżetowe w 2012 r. (mającym wpływ na obniżenie planowanych wskaźników zadłużenia) – str. 42-51 protokołu kontroli.
Stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości i uchybienia były w głównej mierze wynikiem nieprzestrzegania bądź błędnej interpretacji przepisów prawnych dotyczących gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego.
Organem wykonawczym miasta na prawach powiatu jest Prezydent, na którym spoczywają obowiązki dotyczące m.in. przygotowywania projektów uchwał Rady Miasta, wykonywania budżetu, a także ogólna odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową miasta (art. 30 ust. 1 i 2, art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Prezydent Miasta jako organ wykonawczy wykonuje zadania przy pomocy Urzędu, którego jest kierownikiem (art. 33 ust. 1 i 3 ustawy). Odpowiedzialność za gospodarkę finansową Urzędu, jako jednostki sektora finansów publicznych, spoczywa na Prezydencie Miasta – kierowniku jednostki – zgodnie z art. 53 ust. 1 i art. 69 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych oraz pracownikach, którym powierzono obowiązki w zakresie gospodarki finansowej.
Mając uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:
1. Udzielanie poręczeń do wysokości limitu określonego przez Radę Miasta Białystok w uchwale budżetowej.
2. Dokonywanie czynności prawnych polegających na zaciąganiu kredytów i pożyczek oraz udzielaniu pożyczek, poręczeń i gwarancji, a także emisji papierów wartościowych przy kontrasygnacie Skarbnika Miasta Białegostoku.
3. Określanie celów emisji obligacji w sposób precyzyjny i nie budzący wątpliwości, mając na uwadze, że w razie wielości celów proporcje środków przeznaczonych na realizację poszczególnych celów nie mogą zostać zmienione w stosunku do informacji przekazywanych na etapie procesu emisyjnego (zasada niezmienności celu emisji).
4. Wykazywanie w sprawozdaniach Rb-NDS po stronie wykonania danych dotyczących przychodów z tytułu wolnych środków w wysokości środków osiągniętych za lata ubiegłe.
5. Wykazywanie w sprawozdaniach Rb-Z danych dotyczących istniejącego zadłużenia z tytułu wyemitowanych obligacji jako zadłużenia z kredytów i pożyczek, stosownie do obowiązujących zasad klasyfikacji tytułów dłużnych.
6. Rzetelne (tj. mające poparcie w rzeczywistych stanach faktycznych oraz obowiązującej dokumentacji) prognozowanie danych w wieloletniej prognozie finansowej, mając na uwadze tezy zawarte w części opisowej wystąpienia.
O sposobie wykonania zaleceń proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.
Dodatkowo informuję o możliwości składania w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.
Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.
Prezes
Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Białymstoku
W wyniku kontroli w ww. jednostce skierowano pismo z dnia 04 grudnia 2013 roku, do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej:
Narodowy
Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
Regionalna Izba Obrachunkowa przeprowadziła w okresie od 12 września do 25 października 2013 r. w Urzędzie Miejskim w Białymstoku doraźną kontrolę zagadnień dotyczących zadłużenia miasta Białegostoku. Ustalenia zawarto w protokole kontroli podpisanym w dniu 20 listopada 2013 r.
W kwestii prawidłowości zaciągania przez miasto Białystok zobowiązań stwierdzono, że w dniu 6 lipca 2012 r. Prezydent Miasta podpisał z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej umowę poręczenia, na mocy której poręczyciel (miasto) poręczył spłatę pożyczki zaciągniętej w wysokości do kwoty 310.000.000 zł przez PUHP „Lech” sp. z o.o. w NFOŚiGW z przeznaczeniem na realizację zadania pn. „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”. Z treści umowy wynika, że poręczenie obejmuje spłatę pożyczki wraz z innymi zobowiązaniami wynikającymi z umowy pożyczki w łącznej wysokości 439.828.570 zł, przypadającymi do spłaty w okresie od 2014 do 2036 roku. „Kontrasygnowania” umowy poręczenia z dnia 6 lipca 2012 r. dokonał L. K. Bielawski – Dyrektor Departamentu Finansów Miasta, jako działający „z upoważnienia Skarbnika Miasta”. Okazanym kontrolującemu upoważnieniem L. K. Bielawskiego jest upoważnienie udzielone w dniu 2 kwietnia 2007 r. przez Skarbnika Miasta S. Kozłowską na podstawie art. 46 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, ze zm.). Jego zakres dotyczył dokonywania w imieniu Skarbnika, podczas jego nieobecności, kontrasygnaty czynności prawnych, które mogą spowodować powstawanie zobowiązań pieniężnych.
Stosownie do przepisów art. 262 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, ze zm.) czynności prawnych polegających na zaciąganiu kredytów i pożyczek oraz udzielaniu pożyczek, poręczeń i gwarancji, a także emisji papierów wartościowych, dokonuje w mieście na prawach powiatu prezydent miasta. Dla ważności tych czynności konieczna jest kontrasygnata skarbnika jednostki samorządu terytorialnego. Z przywołanych przepisów nie wynika uprawnienie skarbnika do subdelegacji, w wyniku której kontrasygnatę przy zawieraniu umów wskazanych w art. 262 ust. 1 ustawy o finansach publicznych mogłaby złożyć osoba przez niego upoważniona. Odróżnia to szczegółową regulację art. 262 ust. 1 od ogólnego przepisu art. 46 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym. Jedyną osobą uprawnioną do złożenia kontrasygnaty wymaganej dla ważności umowy poręczenia jest skarbnik jednostki samorządu terytorialnego. Potwierdzeniem tej tezy jest stanowisko zaprezentowane przez Wojewodę Podlaskiego w rozstrzygnięciu nadzorczym z dnia 28 marca 2012 r. (NK-II.4131.68.2012.AŁ, Dz. Urz. Woj. Podlaskiego z 2012 r. poz. 1039).
W ocenie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku okoliczność złożenia podpisu pod umową poręczenia przez L. K. Bielawskiego, zamiast Skarbnika Miasta, stanowi – w świetle art. 262 ust. 1 ustawy o finansach publicznych w zw. z art. 46 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym – przesłankę skutkującą nieważnością umowy poręczenia z dnia 6 lipca 2012 r.
Ponadto zwrócenia uwagi wymaga, że umowa poręczenia została zawarta mimo braku wystarczającej łącznej kwoty poręczeń i gwarancji w uchwale budżetowej miasta Białegostoku na 2012 r. Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. i) ustawy o samorządzie gminnym, ustalanie maksymalnej wysokości poręczeń udzielanych przez organ wykonawczy w roku budżetowym należy do wyłącznej właściwości organu stanowiącego. Przepisy zawarte w art. 94 ust. 1 ustawy o finansach publicznych stanowią zaś, że łączna kwota poręczeń określana jest w uchwale budżetowej. Należy zatem przyjąć, że dopiero po określeniu przez organ stanowiący w uchwale budżetowej łącznej kwoty poręczeń i gwarancji organ wykonawczy posiada kompetencję do udzielenia konkretnemu podmiotowi (podmiotom) poręczeń i gwarancji, w granicach tak określonego limitu. Reasumując, na gruncie obowiązujących przepisów prawa organ wykonawczy nie jest uprawniony do udzielania poręczenia, jeżeli kwota poręczeń udzielanych w roku budżetowym nie została określona w uchwale budżetowej lub jeżeli wartość umowy poręczenia przekracza kwotę zawartą w uchwale budżetowej.
Prezes
Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Białymstoku
Odsłon dokumentu: 120436884 Poprzdnie wersje tego dokumentu: brak
|