Kontrola doraźna gospodarki finansowej

przeprowadzona w Biurze Obsługi Szkół Samorządowych w Suchowoli

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 02 stycznia 2020 roku (znak: RIO.I.6003-13/19), o treści jak niżej:

Pan

Krzysztof Lech

Kierownik Biura

Obsługi Szkół Samorządowych

w Suchowoli

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przeprowadziła, na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2137), doraźną kontrolę gospodarki finansowej w Biurze Obsługi Szkół Samorządowych w Suchowoli, obejmując jej zakresem zagadnienia związane z osiąganiem przez gminę Suchowola wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 2215) oraz inne wybrane zagadnienia dotyczące wynagradzania nauczycieli.

W zakresie średnich wynagrodzeń nauczycieli kontroli poddano prawidłowość ustalenia danych na potrzeby sporządzenia przez Burmistrza Suchowoli sprawozdania, o którym mowa w art. 30a ust. 4 Karty Nauczyciela, dotyczących przede wszystkim struktury zatrudnienia na poszczególnych stopniach awansu zawodowego nauczycieli oraz faktycznych wydatków na wynagrodzenia nauczycieli poniesionych w 2018 r., a także prawidłowość ustalenia wysokości dodatków uzupełniających dla poszczególnych nauczycieli.

W wyniku kontroli danych przedstawionych przez Pana Kierownika Burmistrzowi w celu sporządzenia sprawozdania za 2018 r. stwierdzono, że w przypadku niektórych nauczycieli nieprawidłowo dokonano pomniejszenia struktury zatrudnienia, ponieważ pomniejszano ją nie w miesiącu faktycznej nieobecności nauczyciela a w miesiącu następnym, w którym miało miejsce rozliczenie wynagrodzenia związanego z tą nieobecnością – str. 9-11 protokołu kontroli. Naruszono tym samym § 3 ust. 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 6, poz. 35 ze zm.), zgodnie z którym przy ustalaniu średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli uwzględnia się liczbę etatów nauczycieli w okresach, w których wypłacono im wynagrodzenie ze środków ujętych w planie finansowym szkoły, przy ustalaniu średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli nie uwzględnia się liczby etatów nauczycieli, proporcjonalnie do okresów, w których pobierali zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub zasiłek opiekuńczy.

Skutkiem stwierdzonego uchybienia były zmiany w strukturze zatrudnienia nauczycieli kontraktowych, mianowanych oraz dyplomowanych w poszczególnych miesiącach. Wpłynęło to na zmianę iloczynu średniorocznej liczby etatów i średnich wynagrodzeń w poszczególnych grupach awansu zawodowego nauczycieli za 2018 r., w wyniku czego, w przypadku:

a) nauczycieli kontraktowych zwiększeniu ulega o 2.424,22 zł dodatnia różnica między wydatkami faktycznie poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli a iloczynem średniorocznej liczby etatów i średnich wynagrodzeń (w związku z dodatnią różnicą ustalenia kontroli nie mają wpływu na powstanie obowiązku wypłaty jednorazowych dodatków uzupełniających),

b) nauczycieli mianowanych zmniejszeniu o 375,87 zł ulega ujemna różnica między podanymi wyżej wartościami; zatem dodatki uzupełniające za 2018 r. zostały wypłacone w tej grupie w kwocie zawyżonej łącznie o 375,87 zł,

c) nauczycieli dyplomowanych zmniejszeniu o 1.000 zł ulega ujemna różnica między podanymi wyżej wartościami; zatem dodatki uzupełniające za 2018 r. zostały wypłacone w tej grupie w kwocie zawyżonej łącznie o 1.000 zł,

Kontroli poddano także zagadnienia dotyczące potrącenia nauczycielom szkół prowadzonych przez gminę Suchowola wynagrodzenia za czas strajku. Stwierdzono, że w dniach 8-17 kwietnia 2018 r. do strajku przystąpili nauczyciele Szkoły Podstawowej w Suchowoli, Przedszkola w Suchowoli oraz Szkoły Podstawowej w Czerwonce. W związku ze strajkiem nauczycielom potrącono wynagrodzenie w łącznej wysokości 42.079,85 zł. Kontrola wykazała jednakże, że przedmiotem potrącenia było jedynie wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli, natomiast pozostałe składniki wchodzące w skład wynagrodzenia na podstawie przepisów art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela zostały wypłacone za czas strajku w całości. Kwota niepotrąconych składników wynagrodzenia nauczycieli za czas strajku wynosi łącznie 9.198,08 zł. Zestawienie kwot niepotrąconych składników wynagrodzenia zostało sporządzone podczas kontroli przez dyrektorów każdej ze szkół, których nauczyciele brali udział w strajku – str. 11-13 protokołu kontroli.

           W trakcie kontroli zostało złożone oświadczenie przez główną księgową BOSS w Suchowoli, zgodnie z którym potrącenia za okres strajku od 08.04.2019 r. do 17.04.2019 r. dokonałam zgodnie z dostarczonymi przez dyrektorów szkół Wykazami nauczycieli, którzy przystąpili do strajku pracowników oświaty wraz z wysokością potraceń. Wyjaśnienia zostały złożone podczas kontroli również przez dyrektorów szkół. Wynika z nich m.in., że Dokonując potrąceń wynagrodzeń za nieprzepracowane godziny pracy za miesiąc maj w związku z udziałem w strajku w 2019 r. Dyrektor kierował się art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 174, ze zm) Wynagrodzenie nauczyciela zawiera wiele składników, Dyrektor uważał jednak, że nie każdy z nich może być potrącony z pensji nauczyciela biorącego udział w strajku. Nauczycieli powinien mieć bowiem potrącone jedynie to wynagrodzenie, które jest bezpośrednio związane z niewykonywanymi z powodu strajku godzinami zajęć dydaktyczno – opiekuńczo – wychowawczymi. (…) Dyrektor szukając konkretnych wskazówek jak prawidłowo dokonać potrąceń za czas strajku, nie odnalazł nigdzie jednoznacznej odpowiedzi. W związku z tym, postanowił dokonać potrąceń na korzyść pracownika, czyli od pensji zasadniczej.

           Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku nie znajduje uzasadnienia dla przyjęcia interpretacji, według której dodatek za wysługę lat, dodatek funkcyjny czy dodatek motywacyjny miałyby być wypłacane za czas strajku w całości. Są one bowiem składnikami wynagrodzenia nauczyciela na podstawie art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela. Artykuł 23 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych stanowi, że w okresie strajku zorganizowanego zgodnie z przepisami ustawy pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Zarówno art. 80 Kodeksu pracy, jak i § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy… (Dz. U. z 2017 r. poz. 927) odwołują się do ogólnego pojęcia wynagrodzenia – jako należnego za pracę wykonaną – a nie tylko wynagrodzenia zasadniczego. Artykuł 80 k.p. przewiduje ponadto, że za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Brak natomiast regulacji przewidujących, że za czas strajku przysługują pracownikowi określone składniki wynagrodzenia; przeciwnie – art. 23 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych stanowi wprost, że prawo do wynagrodzenia za czas strajku nie przysługuje. Wszystkie elementy składające się, w stawkach miesięcznych, na wynagrodzenie nauczyciela należne za przepracowanie całego miesiąca, powinny zatem zostać proporcjonalnie pomniejszone za okres niewykonywania pracy, w tym z powodu strajku.

           Odrębne pisma w tej sprawie skierowałem do dyrektorów szkół prowadzonych przez gminę Suchowola, jako pracodawców, odpowiedzialnych – według ustaleń kontroli – za wypłacenie wynagrodzeń pracownikom za czas strajku w zawyżonej wysokości. Jednocześnie zwracam się do Pana z prośbą o poinformowanie RIO w Białymstoku o skutkach finansowych działań podjętych przez dyrektorów szkół w związku ze wskazaną im w odrębnych pismach powinnością zapewnienia zwrotu nienależnie wypłaconych nauczycielom składników wynagrodzenia za czas strajku.

           Ponadto ustalenia kontroli wykazały nieprawidłowości związane z organizacją funkcjonowania BOSS i obsługiwanych szkół.

Według § 8 ust. 2 statutu BOSS przyjętego uchwałą Nr XXIX/149/2017 Rady Miejskiej w Suchowoli z dnia 26 stycznia 2017 r. w sprawie reorganizacji jednostki organizacyjnej Gminy Suchowola, w czasie nieobecności w pracy Kierownika Biura zastępuje go główny księgowy Biura – str. 4 protokołu kontroli (z treści załączonego do protokołu kontroli statutu wynika, że w ramach § 8 dwukrotnie pojawiają się ustępy od 2 do 4 zawierając różne regulacje). Należy wskazać, że zastosowanie tej regulacji powodowałoby sytuację, w której jedna osoba wykonywałaby wszystkie kluczowe obowiązki w zakresie gospodarki finansowej BOSS określone ustawą z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869, ze zm.), przy braku zapewnienia kontroli sposobu ich realizacji przez inną osobę. Nie jest to zgodne ze standardami kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych ogłoszonymi przez Ministra Finansów komunikatem Nr 23 z dnia 16 grudnia 2009 r. (Dz. Urz. Min. Fin. Nr 15, poz. 84). Według standardu 14c określone w jednostce mechanizmy kontroli operacji gospodarczych i finansowych powinny zapewniać co najmniej podział kluczowych obowiązków.

Z kolei § 8 ust. 1 Statutu BOSS  przewiduje, że organizację i strukturę funkcjonowania Biura określa regulamin organizacyjny zatwierdzony przez Burmistrza Suchowoli – str. 3 protokołu kontroli. Wskazania wymaga, że określanie w statucie kompetencji Burmistrza do regulowania przez niego organizacji wewnętrznej odrębnej jednostki sektora finansów publicznych – poprzez zatwierdzanie regulaminu – należy ocenić jako sprzeczne z zasadami ogólnej odpowiedzialności kierownika tej jednostki m.in. za organizację i funkcjonowanie kontroli zarządczej (art. 68 i art. 69 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych).

           Stosowne uwagi w tym zakresie przekażę Burmistrzowi Suchowoli – jako właściwemu do przedkładania Radzie Miejskiej projektów uchwał – w wystąpieniu wystosowanym na podstawie ustaleń kompleksowej kontroli gospodarki finansowej gminy Suchowola.

Kontrola wykazała, że w 2018 r. w żadnej ze szkół nie było zatrudnionego wicedyrektora. Od 1 września 2019 r. obsadzono stanowisko wicedyrektora Szkoły Podstawowej w Suchowoli. Szkoła ta liczyła ponad 12 oddziałów i w 2018 i w 2019 r., zatem  utworzenie stanowiska wicedyrektora było obowiązkowe w świetle art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 1148, ze zm.). W zakresie pozostałych szkół prowadzonych przez gminę, liczących mniej niż 12 oddziałów, nie ma obowiązku tworzenia stanowiska wicedyrektora, natomiast zastosowanie ma art. 68 ust. 9 Prawa oświatowego, zgodnie z którym w przypadku nieobecności dyrektora szkoły zastępuje go wicedyrektor, a w szkołach i placówkach, w których nie utworzono stanowiska wicedyrektora – inny nauczyciel tej szkoły lub placówki, wyznaczony przez organ prowadzący. Jak wynika z ustaleń zawartych na str. 15 protokołu kontroli, w żadnej z tych szkół nie został wyznaczony nauczyciel, który zastępowałby dyrektora podczas jego nieobecności. Obowiązki organu prowadzącego w tym zakresie należą do Burmistrza Suchowoli (art. 29 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego), zatem stosowne uwagi w tym zakresie skieruję do Burmistrza w wystąpieniu wystosowanym na podstawie ustaleń kompleksowej kontroli gospodarki finansowej gminy Suchowola.

Stwierdzone podczas kontroli nieprawidłowości i uchybienia były wynikiem błędnej interpretacji przepisów prawnych dotyczących przeprowadzania analizy osiągania średnich wynagrodzeń nauczycieli – w zakresie obejmującym działalność BOSS. W pozostałych przypadkach nieprawidłowości dotyczyły niezgodnych z prawem działań organu prowadzącego związanych z organizacją funkcjonowania BOSS i szkół oraz dyrektorów poszczególnych szkół w zakresie ustalenia wysokości potrącenia wynagrodzeń za czas strajku.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Ustalanie średniorocznej liczby etatów nauczycieli z pomniejszeniem jej w miesiącu faktycznej nieobecności nauczyciela (za którą przysługiwał zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub zasiłek opiekuńczy) a nie w miesiącu następnym, w którym miało miejsce rozliczenie wynagrodzenia związanego z tą nieobecnością

2. Sporządzenie i przekazanie Burmistrzowi Suchowoli korekty danych dotyczących osiągania średnich wynagrodzeń nauczycieli za 2018 r., wynikającej z przedstawionych wyżej ustaleń kontroli, stanowiącej podstawę sporządzenia przez Burmistrza korekty sprawozdania za 2018 r.

3. Ponowne przeliczenie dodatków uzupełniających dla nauczycieli mianowanych i dyplomowanych za 2018 r., z uwzględnieniem kwoty do podziału niższej o 375,87 zł dla nauczycieli mianowanych oraz niższej o 1.000 zł dla nauczycieli dyplomowanych. Ustalenie danych o zawyżeniu wysokości dodatków dla poszczególnych nauczycieli oraz przekazanie ich dyrektorom szkół w celu wystąpienia przez dyrektorów – jako pracodawców – o dokonanie przez nauczycieli zwrotu nadpłaconych kwot.

O sposobie wykonania wniosków pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartego w wystąpieniu wniosku, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie wówczas zawieszeniu.

Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

Zastępca Prezesa

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości:

Burmistrz Suchowoli

W wyniku kontroli w ww. jednostce skierowano pisma z dnia 02 stycznia 2020 roku, do dyrekcji szkół, dla których BOSS prowadzi obsługę finansowo-księgową:

1.

                                                                            Pani

Małgorzata Wasiluk

Dyrektor Szkoły Podstawowej

i Przedszkola Samorządowego

w Suchowoli

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przeprowadziła, na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2137), doraźną kontrolę gospodarki finansowej w Biurze Obsługi Szkół w Suchowoli, obejmując jej zakresem zagadnienia związane z osiąganiem przez gminę Suchowola wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 2215) oraz inne wybrane zagadnienia dotyczące wynagradzania nauczycieli.

W zakresie średnich wynagrodzeń nauczycieli stwierdzono uchybienia skutkujące zawyżeniem kwoty do podziału między nauczycieli mianowanych i dyplomowanych tytułem dodatków uzupełniających za 2018 r. Zawyżenie w skali całej gminy wynosiło 375,87 zł dla nauczycieli mianowanych oraz 1.000 zł dla nauczycieli dyplomowanych. Kierownikowi BOSS zalecono w wystąpieniu pokontrolnym ustalenie danych o zawyżeniu wysokości dodatków dla poszczególnych nauczycieli oraz przekazanie ich dyrektorom każdej ze szkół w celu wystąpienia przez dyrektorów – jako pracodawców – o dokonanie przez nauczycieli zwrotu nadpłaconych kwot dodatków.

Kontroli poddano także zagadnienia dotyczące potrącenia nauczycielom szkół prowadzonych przez gminę Suchowola wynagrodzenia za czas strajku. Z tego tytułu nauczycielom Szkoły Podstawowej w Suchowoli potrącono wynagrodzenie w łącznej wysokości 29.769,42 zł, zaś nauczycielom Przedszkola w wysokości 3.652,73 zł. Kontrola wykazała jednakże, że przedmiotem potrącenia było jedynie wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli, natomiast pozostałe składniki wchodzące w skład wynagrodzenia na podstawie przepisów art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela zostały wypłacone za czas strajku w całości. Kwota niepotrąconych składników wynagrodzenia nauczycieli za czas strajku wynosi 6.721,45 zł w przypadku Szkoły Podstawowej i 375,73 zł w przypadku nauczycieli Przedszkola.

           W trakcie kontroli zostało złożone oświadczenie przez główną księgową BOSS w Suchowoli, zgodnie z którym potrącenia za okres strajku od 08.04.2019 r. do 17.04.2019 r. dokonałam zgodnie z dostarczonymi przez dyrektorów szkół Wykazami nauczycieli, którzy przystąpili do strajku pracowników oświaty wraz z wysokością potraceń. Wyjaśnienie zostało złożone również przez Panią Dyrektor. Zgodnie z wyjaśnieniem m.in. Dokonując potrąceń wynagrodzeń za nieprzepracowane godziny pracy za miesiąc maj w związku z udziałem w strajku w 2019 r. Dyrektor kierował się art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 174, ze zm) Wynagrodzenie nauczyciela zawiera wiele składników, Dyrektor uważał jednak, że nie każdy z nich może być potrącony z pensji nauczyciela biorącego udział w strajku. Nauczycieli powinien mieć bowiem potrącone jedynie to wynagrodzenie, które jest bezpośrednio związane z niewykonywanymi z powodu strajku godzinami zajęć dydaktyczno – opiekuńczo – wychowawczymi. (…) Dyrektor szukając konkretnych wskazówek jak prawidłowo dokonać potrąceń za czas strajku, nie odnalazł nigdzie jednoznacznej odpowiedzi. W związku z tym, postanowił dokonać potrąceń na korzyść pracownika, czyli od pensji zasadniczej.

           Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku nie znajduje uzasadnienia dla przyjęcia interpretacji, według której dodatek za wysługę lat, dodatek funkcyjny czy dodatek motywacyjny miałyby być wypłacane za czas strajku w całości. Są one bowiem składnikami wynagrodzenia nauczyciela na podstawie art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela. Artykuł 23 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych stanowi, że w okresie strajku zorganizowanego zgodnie z przepisami ustawy pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Zarówno art. 80 Kodeksu pracy, jak i § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy… (Dz. U. z 2017 r. poz. 927) odwołują się do ogólnego pojęcia wynagrodzenia – jako należnego za pracę wykonaną – a nie tylko wynagrodzenia zasadniczego. Artykuł 80 k.p. przewiduje ponadto, że za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Brak natomiast regulacji przewidujących, że za czas strajku przysługują pracownikowi określone składniki wynagrodzenia; przeciwnie – art. 23 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych stanowi wprost, że prawo do wynagrodzenia za czas strajku nie przysługuje. Wszystkie elementy składające się, w stawkach miesięcznych, na wynagrodzenie nauczyciela należne za przepracowanie całego miesiąca, powinny zatem zostać proporcjonalnie pomniejszone za okres niewykonywania pracy, w tym z powodu strajku.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, dla wyeliminowania stwierdzonych podczas niej nieprawidłowości niezbędne jest podjęcie przez Panią Dyrektor następujących działań:

- wystąpienie do nauczycieli mianowanych i dyplomowanych Szkoły Podstawowej i Przedszkola o zwrot zawyżonych kwot dodatku uzupełniającego za 2018 r., ustalonych na podstawie danych przedstawionych przez BOSS w Suchowoli,

- wystąpienie do nauczycieli Szkoły Podstawowej i Przedszkola o zwrot składników wynagrodzenia nienależnie wypłaconych za czas strajku w łącznej wysokości 7.097,28 zł. W przypadku niedokonania przez nauczycieli zwrotu, wyrównanie przez Panią Dyrektor szkody wynikłej z wypłacenia tych składników wynagrodzenia w pełnej wysokości wbrew obowiązującym przepisom prawa.

Zastępca Prezesa

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości:

Burmistrz Suchowoli

2.

Pani

Beata Katarzyna Nakoneczna

Dyrektor

Szkoły Podstawowej w Czerwonce

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przeprowadziła, na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2137), doraźną kontrolę gospodarki finansowej w Biurze Obsługi Szkół w Suchowoli, obejmując jej zakresem zagadnienia związane z osiąganiem przez gminę Suchowola wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 2215) oraz inne wybrane zagadnienia dotyczące wynagradzania nauczycieli.

W zakresie średnich wynagrodzeń nauczycieli stwierdzono uchybienia skutkujące zawyżeniem kwoty do podziału między nauczycieli mianowanych i dyplomowanych tytułem dodatków uzupełniających za 2018 r. Zawyżenie w skali całej gminy wynosiło 375,87 zł dla nauczycieli mianowanych oraz 1.000 zł dla nauczycieli dyplomowanych. Kierownikowi BOSS zalecono w wystąpieniu pokontrolnym ustalenie danych o zawyżeniu wysokości dodatków dla poszczególnych nauczycieli oraz przekazanie ich dyrektorom każdej ze szkół w celu wystąpienia przez dyrektorów – jako pracodawców – o dokonanie przez nauczycieli zwrotu nadpłaconych kwot dodatków.

Kontroli poddano także zagadnienia dotyczące potrącenia nauczycielom Szkoły Podstawowej w Czerwonce wynagrodzenia za czas strajku. Z tego tytułu nauczycielom Szkoły Podstawowej w Czerwonce potrącono wynagrodzenie w łącznej wysokości 8.675,70 zł. Kontrola wykazała jednakże, że przedmiotem potrącenia było jedynie wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli, natomiast pozostałe składniki wchodzące w skład wynagrodzenia na podstawie przepisów art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela zostały wypłacone za czas strajku w całości. Kwota niepotrąconych składników wynagrodzenia nauczycieli Szkoły Podstawowej w Czerwonce za czas strajku wynosi 2.100,90 zł.

           W trakcie kontroli zostało złożone oświadczenie przez główną księgową BOSS w Suchowoli, zgodnie z którym potrącenia za okres strajku od 08.04.2019 r. do 17.04.2019 r. dokonałam zgodnie z dostarczonymi przez dyrektorów szkół Wykazami nauczycieli, którzy przystąpili do strajku pracowników oświaty wraz z wysokością potraceń. Wyjaśnienie zostało złożone również przez Panią Dyrektor. Zgodnie z wyjaśnieniem m.in. Dokonując potrąceń wynagrodzeń za nieprzepracowane godziny pracy za miesiąc maj w związku z udziałem w strajku w 2019 r. Dyrektor kierował się art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 174, ze zm) Wynagrodzenie nauczyciela zawiera wiele składników, Dyrektor uważał jednak, że nie każdy z nich może być potrącony z pensji nauczyciela biorącego udział w strajku. Nauczycieli powinien mieć bowiem potrącone jedynie to wynagrodzenie, które jest bezpośrednio związane z niewykonywanymi z powodu strajku godzinami zajęć dydaktyczno – opiekuńczo – wychowawczymi. (…) Dyrektor szukając konkretnych wskazówek jak prawidłowo dokonać potrąceń za czas strajku, nie odnalazł nigdzie jednoznacznej odpowiedzi. W związku z tym, postanowił dokonać potrąceń na korzyść pracownika, czyli od pensji zasadniczej.

           Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku nie znajduje uzasadnienia dla przyjęcia interpretacji, według której dodatek za wysługę lat, dodatek funkcyjny czy dodatek motywacyjny miałyby być wypłacane za czas strajku w całości. Są one bowiem składnikami wynagrodzenia nauczyciela na podstawie art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela. Artykuł 23 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych stanowi, że w okresie strajku zorganizowanego zgodnie z przepisami ustawy pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Zarówno art. 80 Kodeksu pracy, jak i § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy… (Dz. U. z 2017 r. poz. 927) odwołują się do ogólnego pojęcia wynagrodzenia – jako należnego za pracę wykonaną – a nie tylko wynagrodzenia zasadniczego. Artykuł 80 k.p. przewiduje ponadto, że za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Brak natomiast regulacji przewidujących, że za czas strajku przysługują pracownikowi określone składniki wynagrodzenia; przeciwnie – art. 23 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych stanowi wprost, że prawo do wynagrodzenia za czas strajku nie przysługuje. Wszystkie elementy składające się, w stawkach miesięcznych, na wynagrodzenie nauczyciela należne za przepracowanie całego miesiąca, powinny zatem zostać proporcjonalnie pomniejszone za okres niewykonywania pracy, w tym z powodu strajku.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, dla wyeliminowania stwierdzonych podczas niej nieprawidłowości niezbędne jest podjęcie przez Panią Dyrektor następujących działań:

- wystąpienie do nauczycieli mianowanych i dyplomowanych SP w Czerwonce o zwrot zawyżonych kwot dodatku uzupełniającego za 2018 r., ustalonych na podstawie danych przedstawionych przez BOSS w Suchowoli,

- wystąpienie do nauczycieli SP w Czerwonce o zwrot składników wynagrodzenia nienależnie wypłaconych za czas strajku w łącznej wysokości 2.100,90 zł. W przypadku niedokonania przez nauczycieli zwrotu, wyrównanie przez Panią Dyrektor szkody wynikłej z wypłacenia tych składników wynagrodzenia w pełnej wysokości wbrew obowiązującym przepisom prawa.

Zastępca Prezesa

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości:

Burmistrz Suchowoli