Kontrola doraźna gospodarki finansowej

przeprowadzona w Zespole Szkół w Brańsku

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

           Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 26 sierpnia 2019 roku (znak: RIO.I.6003-10/19), o treści jak niżej:

Pan

Eugeniusz Jarosław Jakimiuk

Dyrektor

Zespołu Szkół w Brańsku

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przeprowadziła, na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 561, ze zm.), doraźną kontrolę gospodarki finansowej w Zespole Szkół w Brańsku, obejmując jej zakresem zagadnienia związane z osiąganiem przez miasto Brańsk wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967, ze zm.) oraz inne wybrane zagadnienia dotyczące wynagradzania nauczycieli.

W zakresie średnich wynagrodzeń nauczycieli kontroli poddano m.in. prawidłowość ustalenia danych na potrzeby sporządzenia przez Burmistrza Brańska sprawozdania, o którym mowa w art. 30a ust. 4 Karty Nauczyciela, dotyczących przede wszystkim struktury zatrudnienia na poszczególnych stopniach awansu zawodowego nauczycieli oraz faktycznych wydatków na wynagrodzenia nauczycieli poniesionych w 2018 r., a także prawidłowość ustalenia wysokości dodatków uzupełniających dla poszczególnych nauczycieli. W wyniku kontroli danych przedstawionych przez Pana Dyrektora Burmistrzowi w celu sporządzenia sprawozdania za 2018 r. nieprawidłowości nie stwierdzono.

Kontroli poddano także zagadnienia dotyczące potrącenia nauczycielom ZS w Brańsku wynagrodzenia za czas strajku. Stwierdzono, że strajk w kontrolowanej jednostce trwał w dniach 8-10 kwietnia 2019 r. Z tego tytułu potrącił Pan nauczycielom wynagrodzenie w łącznej wysokości 10.855,49 zł. Kontrola wykazała jednakże, że przedmiotem potrącenia było jedynie wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli, natomiast pozostałe składniki wchodzące w skład wynagrodzenia na podstawie przepisów art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela zostały wypłacone za czas strajku w całości. Kwota niepotrąconych składników wynagrodzenia nauczycieli za czas strajku wynosi łącznie 2.568,98 zł – str. 8-9 protokołu kontroli.

W wyjaśnieniu złożonym w sprawie podstawy potrącenia za okres strajku wyłącznie wynagrodzenia zasadniczego powołał Pan przepis art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 174, ze zm.) oraz wskazał (…) W załączeniu wyjaśnienie lex wynagrodzenia nauczycieli oraz pracowników szkoły w okresie strajku. Do wyjaśnienia załączył Pan wydruk interpretacji K. Lisowskiego odnoszącej się do ustalania wynagrodzenia nauczycieli za okres strajku. Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku nie znajduje uzasadnienia dla przyjęcia stanowiska wynikającego z tej interpretacji, według którego dodatek za wysługę lat, dodatek funkcyjny czy dodatek motywacyjny miałyby być wypłacane za czas strajku w całości. Są one bowiem składnikami wynagrodzenia nauczyciela na podstawie art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela. Artykuł 23 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych stanowi, że w okresie strajku zorganizowanego zgodnie z przepisami ustawy pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Zarówno art. 80 Kodeksu pracy, jak i § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy… (Dz. U. z 2017 r. poz. 927) odwołują się do ogólnego pojęcia wynagrodzenia – jako należnego za pracę wykonaną – a nie tylko wynagrodzenia zasadniczego. Artykuł 80 k.p. przewiduje ponadto, że za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Brak regulacji przewidujących, że za czas strajku przysługują pracownikowi określone składniki wynagrodzenia; przeciwnie – art. 23 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych stanowi wprost, że prawo do wynagrodzenia za czas strajku nie przysługuje. Wszystkie elementy składające się, w stawkach miesięcznych, na wynagrodzenie nauczyciela należne za przepracowanie całego miesiąca, powinny zatem zostać proporcjonalnie pomniejszone za okres niewykonywania pracy, w tym z powodu strajku.

Nieprawidłowości wykazała analiza wynagrodzenia wypłacanego nauczycielowi zajmującemu stanowisko wicedyrektora Zespołu Szkół w Brańsku w roku szkolnym 2017/2018. Stwierdzono, że nauczyciel ten realizował obowiązki określone dla stanowisk o różnym wymiarze godzin – 25/25 godzin jako pedagog i 6/18 jako nauczycieli przedmiotu, a ponadto, zgodnie z zasadami określonymi przez Radę Miasta, na stanowisku wicedyrektora korzystał z obniżki tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć o 11 godzin. Kontrolowana jednostka dokonała zmniejszenia o 11 godzin wymiaru godzin pedagoga (traktując go bezpodstawnie jako obowiązkowy wymiar tygodniowy tego nauczyciela), ustalając błędny wymiar po obniżce na 14 godzin (25/25 – 11/25). Natomiast do rozliczeń godzin ponadwymiarowych przyjmowano – co obrazują załączniki do protokołu kontroli – tygodniowy wymiar obowiązkowy na poziomie 15 godzin, a 5 godzin traktowano jako ponadwymiarowe (nauczyciel realizował tygodniowo łącznie 20 godzin, które przyjmowano jako składające się z 14/25 z etatu pedagoga i 6/18 z nauczania przedmiotu; nie ustalono, dlaczego jako ponadwymiarowe traktowano godziny realizowane ponad 15).

W świetle obowiązującej w tym okresie uchwały Nr XIV/95/12 Rady Miasta Brańsk z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie określenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli realizujących w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin oraz tygodniowego wymiaru czasu pracy pedagogów należało najpierw ustalić nauczycielowi obowiązujący go wymiar łączony, który w tej sytuacji wynosiłby 23 godziny tygodniowo, a następnie wymiar ten pomniejszyć o 11 godzin zgodnie z uchwałą Nr XIV/96/12 Rady Miasta Brańsk z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie określenia zasad udzielania i rozmiaru obniżek tygodniowego wymiaru zajęć nauczycielom pełniącym funkcje kierownicze... Wówczas realizowane przez nauczyciela zajęcia powinny składać się z 12 godzin wymiaru obowiązkowego (23 – 11) oraz 8 godzin ponadwymiarowych. W praktyce nie wypłacano zatem wicedyrektorowi wynagrodzenia za 3 godziny ponadwymiarowe tygodniowo.

Jednocześnie z załączonych do protokołu kontroli rozliczeń godzin ponadwymiarowych wynika, że wynagrodzenie za 5 opłacanych w praktyce godzin ponadwymiarowych ustalano według zawyżonej stawki, która była wynikiem bezpodstawnego podzielenia wynagrodzenia zasadniczego wicedyrektora przez 62 godziny (przyjęto 15 godzin tygodniowo jako rzekomy wymiar obowiązkowy). Dało to stawkę za godzinę ponadwymiarową na poziomie 53,50 zł, podczas gdy powinna ona wynosić za godzinę ponadwymiarową 34,55 zł i wynikać z podzielenia wynagrodzenia zasadniczego wicedyrektora przez obowiązujący go wymiar łączony przed obniżką, tj. przez 96 godzin (od wymiaru łączonego wynoszącego 23 dni).

Jak wynika z obliczeń dokonanych przez głównego księgowego Zespołu Szkół w treści załączników do protokołu kontroli, po uwzględnieniu obu przedstawionych okoliczności – zaniżenia liczby opłacanych godzin ponadwymiarowych oraz zawyżenia stawki za opłacone godziny ponadwymiarowe – za rok szkolny 2017/2018 ówczesnemu wicedyrektorowi ZS w Brańsku powinna zostać dopłacona kwota 510,56 zł.

           Stwierdzone podczas kontroli nieprawidłowości i uchybienia były wynikiem błędnej interpretacji przepisów regulujących zasady ustalania i wypłacania wynagrodzeń dla nauczycieli.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Proporcjonalne potrącanie nauczycielom za czas strajku wszystkich składników wynagrodzenia wymienionych przepisami art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela.

2. Wystąpienie do nauczycieli o zwrot składników wynagrodzenia nienależnie wypłaconych za czas strajku w łącznej wysokości 2.568,98 zł. W przypadku niedokonania przez nauczycieli zwrotu wyrównanie przez Pana Dyrektora szkody wynikłej z wypłacenia tych składników wynagrodzenia.

3. W przypadku pełnienia funkcji wicedyrektora Zespołu Szkół przez nauczyciela realizującego obowiązki określone dla stanowisk o różnym wymiarze godzin:

a) obliczanie uchwalonej przez Radę Miasta obniżki godzin od wymiaru łączonego ustalonego zgodnie z obecnie obowiązującym w tym zakresie art. 42 ust. 5c Karty Nauczyciela, zaś liczby realizowanych godzin ponadwymiarowych jako godzin realizowanych ponad liczbę ustaloną po obniżce,

b) obliczanie stawki za godzinę ponadwymiarową przy uwzględnieniu wymiaru łączonego obowiązującego nauczyciela na podstawie art. 42 ust. 5c Karty Nauczyciela,

4. Wypłacenie nauczycielowi pełniącemu w roku szkolnym 2017/2018 funkcję wicedyrektora ZS w Brańsku kwoty 510,56 zł odpowiadającej zaniżeniu wynagrodzenia za ten okres.

           O sposobie wykonania wniosków pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartego w wystąpieniu wniosku, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie wówczas zawieszeniu.

Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

     Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości:

Burmistrz Brańska