Kontrola kompleksowa gospodarki finansowej

przeprowadzona w Urzędzie Gminy Dobrzyniewo Duże

przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

           Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 26 lipca 2019 roku (znak: RIO.I.6001-1/19), o treści jak niżej:

Pan

Wojciech Cybulski

Wójt Gminy Dobrzyniewo Duże

           W wyniku kompleksowej kontroli gospodarki finansowej gminy Dobrzyniewo Duże za 2018 rok i inne wybrane okresy, przeprowadzonej w Urzędzie Gminy Dobrzyniewo Duże na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 561, ze zm.) przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono liczne nieprawidłowości opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

Część ze stwierdzonych nieprawidłowości dotyczy okresu sprawowania funkcji Wójta Gminy Dobrzyniewo Duże przez Bogdana Zdanowicza, który zajmował to stanowisko do dnia 23 listopada 2018 r.

           Zakresem kontroli objęto regulacje wewnętrzne dotyczące ustroju i funkcjonowania gminy oraz jej jednostek organizacyjnych, funkcjonowanie kontroli zarządczej, prowadzenie rachunkowości, gospodarkę pieniężną i rozrachunki, realizację wybranych rodzajów dochodów i wydatków, w tym zagadnienie osiągania przez jednostki samorządu terytorialnego wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967, ze zm.), udzielanie zamówień publicznych, realizację zadań zleconych i w ramach porozumień, gospodarowanie mieniem komunalnym, rozliczenia budżetu z jednostkami organizacyjnymi.

W wyniku kontroli realizacji obowiązków w zakresie prowadzenia audytu wewnętrznego, spoczywających na gminie Dobrzyniewo Duże na podstawie art. 274 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869), stwierdzono, że w dniu 14 lutego 2018 r. zawarta została umowa na prowadzenie audytu wewnętrznego w gminie Dobrzyniewo Duże przez usługodawcę w rozumieniu art. 279 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych. Kontrola realizacji przewidzianych umową zadań dotyczących audytu w 2018 r. wykazała, że „plan audytu na 2018 r.” nie zawierał elementów wymaganych przepisami § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 września 2015 r. w sprawie audytu wewnętrznego oraz informacji o pracy i wynikach tego audytu (Dz. U. z 2018 r. poz. 506), tj. informacji na temat budżetu czasu komórki audytu wewnętrznego w danym roku, wyrażonego w osobodniach, w szczególności na temat czasu planowanego na realizację poszczególnych zadań zapewniających. Ponadto stwierdzono, że w badanym planie audytu przewidziano jako temat zadania zapewniającego „ocena prawidłowości stanowienia wewnętrznych procedur w zakresie polityki rachunkowości oraz instrukcji obiegu i kontroli dokumentów finansowo księgowych”. Z kolei w sprawozdaniu z zadania audytowego przeprowadzonego w Urzędzie Gminy, datowanym na 17 grudnia 2018 r., jako zakres zadania zapewniającego wskazano „przestrzeganie przepisów, zasad oraz dobrych praktyk w celu realizacji standardów kontroli zarządczej” – str. 14-15 protokołu kontroli.

Analiza dokumentacji opisującej przyjęte w jednostce zasady rachunkowości, przeprowadzona pod kątem jej zgodności z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351) oraz rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1911, ze zm.), wykazała, że:

a) polityka rachunkowości przewiduje możliwość nie wysyłania upomnień i nie podejmowania czynności egzekucyjnych w stosunku do zaległych należności, których wysokość nie przewyższa kosztów upomnienia; w takich wypadkach, zgodnie z przyjętymi regulacjami, nie podejmuje się żadnych czynności egzekucyjnych. Przepis ten odnosi się ogólnie do należności, a nie tylko do należności podatkowych. Zgodnie z ogólną zasadą z art. 42 ust. 5 ustawy o finansach publicznych jednostki sektora finansów publicznych zobowiązane są do ustalania wszystkich przypadających im należności, w tym cywilnoprawnych, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania. Artykuł 42 ust. 6 ustawy o finansach publicznych przewiduje natomiast możliwość odstępowania od podejmowania czynności wobec dłużnika zmierzających do wykonania zobowiązania, jeżeli zachodzą przesłanki odstąpienia od czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych przewidziane przepisami o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Z kolei obowiązujący od 28 kwietnia 2017 r. art. 59a ustawy o finansach publicznych wskazuje, że rada gminy może, w drodze uchwały, postanowić o niedochodzeniu należności o charakterze cywilnoprawnym przypadających gminie lub jej jednostkom organizacyjnym, których kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł. Uregulowanie tej kwestii nie należy zatem do kompetencji Wójta Gminy. W przypadku braku tego typu uchwały – której postanowienia powinny, w ocenie Izby, odnosić się do okresu, za jaki kwota należności cywilnoprawnej z odsetkami ma nie przekraczać 100 zł – jedyną drogą legalnego usunięcia z ewidencji należności cywilnoprawnej jest jej umorzenie na zasadach określonych przez Radę Gminy Dobrzyniewo Duże w uchwale Nr IV/18/11 z dnia 28 stycznia 2011 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad, sposobu i trybu udzielania ulg w spłacie należności  pieniężnych mających charakter cywilnoprawnych, przypadających Gminie lub jej jednostkom podległym. Dopiero stosowne oświadczenie woli Pana Wójta w sprawie umorzenia stanowi podstawę usunięcia ustalonych wcześniej należności cywilnoprawnych z ksiąg rachunkowych. Bezpodstawne zaniechanie podejmowania czynności zmierzających do wyegzekwowania należności cywilnoprawnej może prowadzić do upływu okresu jej przedawnienia, a przez to do wypełnienia przesłanek czynu naruszenia dyscypliny finansów publicznych określonego w art. 5 ust. 1 pkt 3 in fine ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1458, ze zm.) – str. 16-17 i 55 protokołu kontroli,

b) przewidziano prowadzenie wyodrębnionych ksiąg rachunkowych dla projektów realizowanych z udziałem środków europejskich. W świetle przepisów ustawy o rachunkowości obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy jednostek wymienionych w art. 2 tej ustawy, a nie poszczególnych rodzajów operacji dokonywanych przez te jednostki. Mimo błędnego zapisu w regulacjach wewnętrznych ewidencja projektów prowadzona była w formie rejestrów wyodrębnionych w ramach ksiąg Urzędu.

Po ostatniej kompleksowej kontroli RIO w Białymstoku zalecono zmodyfikowanie przepisów wewnętrznych składających się na dokumentację opisującą przyjęte zasady rachunkowości, zarówno w zakresie opisanych wyżej zasad podejmowania czynności egzekucyjnych, jak i w kwestii prowadzenia ewidencji projektów realizowanych z udziałem środków europejskich. W odpowiedzi na zalecenie były Wójt przedstawił: „Zgodnie z zaleceniem zawartym w pkt 5 lit. a, b, c zobowiązano skarbnika gminy do przeanalizowania wszystkich aktualnie obowiązujących gospodarki finansowej gminy i dostosowanie ich treści do obowiązujących przepisów prawa”. Ustalenia kontroli świadczą o niewłaściwym wykonaniu zaleceń w tym zakresie – str. 16 protokołu kontroli,

c) w polityce rachunkowości obowiązującej od 2018 r. określono zasady dokonywania odpisów aktualizujących, uzależniające wysokość odpisu od czasu powstania należności: do 12 miesięcy zalegania z płatnością – bez odpisu aktualizującego; powyżej 12 miesięcy zalegania z płatnością spłacane w ciągu roku obejmującego odpis – bez odpisu aktualizującego; powyżej 12 miesięcy i do 3 lat zalegania z płatnością – odpis aktualizujący wynosi 50% należności; powyżej 3 lat zalegania z płatnością – odpis aktualizujący wynosi 100% należności. Zapis dotyczący „wiekowania” należności nie powinien pojawić się w regulacjach wewnętrznych, gdyż ustawa o rachunkowości nie przewiduje możliwości dokonywania odpisów z pominięciem przesłanek określonych w treści jej art. 35b. Biorąc pod uwagę, że Urząd Gminy – jako jednostka sektora finansów publicznych – obowiązany jest do prowadzenia terminowych czynności egzekucyjnych wobec przypadających mu należności, stosownie do art. 42 ust. 5 ustawy o finansach publicznych, podstawą oceny zasadności dokonania odpisu powinny być wyniki postępowania egzekucyjnego (jego ewentualna bezskuteczność jako wyznacznik sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika), a nie okres zalegania z płatnością – str. 60-61 protokołu kontroli.

Kontrola prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym dokonywanych w nich zapisów i dowodów stanowiących ich podstawę, przeprowadzona pod kątem zgodności z przepisami ustawy o rachunkowości oraz rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r.  w sprawie rachunkowości oraz planów kont…, wykazała, że:

a) nie zachowano zasady czystości obrotów na subkoncie wydatków 130-1 prowadzonym do konta 130 „Rachunek bieżący jednostki”, ponieważ zaniechano dokonywania technicznych zapisów ujemnych po obu stronach subkonta dla błędnych operacji, zwrotów nadpłat i korekt.

W efekcie obroty wykazane na subkoncie wydatków 130-1 nie odzwierciedlały kwoty zrealizowanych  wydatków ujętych w sprawozdaniu Rb-28S Urzędu Gminy, przewyższając je o 275.779,81 zł, co narusza zasady funkcjonowania konta 130 określone załącznikiem nr 3 do rozporządzenia – str. 29-30 protokołu kontroli,

b) dokonano podziału konta 130 w zakresie subkonta wydatków 130-1 w sposób skutkujący tym, iż w księgach nie było konta odzwierciedlającego kompletnie dane wynikające z wyciągów bankowych do rachunku bieżącego wydatków Urzędu Gminy jako jednostki budżetowej. Z ustaleń kontroli wynika, że obroty i saldo konta 130-1 były sumą danych z kont 130-1-1, 130-1-2, 130-1-5, 130-1-6, 130-1-7, 130-1-8, 130-1-9, 130-1-10 i 130-1-11, przy czym konta 130-1-1, 130-1-8, 130-1-9, 130-1-10 i 130-1-11 służyły wydzielaniu operacji zachodzących na rachunku bieżącym Urzędu, zaś konta 130-1-2, 130-1-5, 130-1-6 i 130-1-7 obrazowały obroty i salda odrębnych rachunków bankowych otwartych w związku z realizacją projektów. Saldo podane na wyciągu bankowym do rachunku bieżącego wydatków w trakcie roku nie wynika zatem z żadnego konta, lecz musi być ustalane w drodze obliczeń – jest ono uzyskiwane dopiero po zsumowaniu danych z kont 130-1-1, 130-1-8, 130-1-9, 130-1-10 i 130-1-11 – str. 28-30 i 44-45 protokołu kontroli,

c) nie prowadzono ewidencji analitycznej gruntów, jako elementu ksiąg rachunkowych zawierającego zapisy będące uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej, posiadającego cechy wymagane ustawą o rachunkowości dla zapisów księgowych (m.in. dane takie jak data zapisu oraz określenie rodzaju i numeru identyfikacyjnego dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu – art. 23 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy). Jak wykazała kontrola, podstawę zapisów na koncie syntetycznym 011 „Środki trwałe” w zakresie gruntów stanowiły zestawienia nieruchomości sporządzane na podstawie danych z ewidencji gminnego zasobu nieruchomości, w której wyodrębnione były poszczególne działki. W księgach rachunkowych grunty wykazane były zbiorczą kwotą na koncie 011-1-10. Obowiązek prowadzenia ewidencji analitycznej gruntów posiadającej cechy wymagane ustawą dla ksiąg rachunkowych i zapisów księgowych wynika zarówno z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy, jak i z zasad funkcjonowania konta 011 zawartych w załączniku nr 3 do rozporządzenia. Brak ewidencji analitycznej w rozumieniu ustawy o rachunkowości uniemożliwia ponadto szczegółowe porównanie danych zawartych w ewidencji zasobu nieruchomości (prowadzonej na podstawie przepisów art. 25 ust. 2 w zw. z 23 ust. 1 pkt 1 i ust. 1c ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r. poz. 2204, ze zm.)) z danymi ewidencji księgowej, które to porównanie zgodnie z § 8 ust. 1 rozporządzenia powinno być dokonane na podstawie wyników inwentaryzacji. Nieprawidłowość ta była przedmiotem zaleceń wydanych po kontroli kompleksowej przeprowadzonej w 2015 r. Według złożonych wyjaśnień pracownika księgowości Ewidencja analityczna gruntów urzędu nie jest prowadzona zgodnie z wymogami ustawy o rachunkowości ze względu na brak wolnego czasu na moim stanowisku pracy – str. 253-254 protokołu kontroli,

d) nie ujęto w ewidencji księgowej nadpłaty (w kwocie 970 zł)  z tytułu udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2018 r.; w jednostkowym sprawozdaniu Rb-27S za 2018 r. kwota ta została uwzględniona, zatem powinna mieć swoje źródło w danych ksiąg rachunkowych. W wyniku kontroli dokonano ujęcia w ewidencji księgowej nadpłaty pod datą 31 grudnia 2018 r. (zapisami: Wn 720 „Przychody z tytułu dochodów budżetowych” – Ma „Należności z tytułu dochodów budżetowych”) oraz sporządzono korektę jednostkowego sprawozdania Rb-27S wykazując kwotę nadpłaty w kolumnie 11, a tym samym skorygowano o nią kwotę należności w kolumnie 5 – str. 32 i 51-52 protokołu kontroli,

e) wpłaty do kasy należności za najem, odpady komunalne, podatki i opłaty ujmowane są zapisem Wn 101 „Kasa” – Ma 141 „Środki pieniężne w drodze”; zgodnie z treścią ekonomiczną operacji zapisy powinny wyglądać następująco: Wn 101 – Ma 221 (w przypadku dochodów przypisanych) albo Wn 101 – Ma odpowiednie konto zespołu 7 (w przypadku dochodów nieprzypisanych) – str. 43 protokołu kontroli,

f) nieprawidłowo prowadzono ewidencję rozłożonych na raty należności gminy z opłaty adiacenckiej oraz ze sprzedaży nieruchomości. W odniesieniu do należności z opłaty adiacenckiej rozłożonych na raty, wynikających z decyzji wydanych przed 2018 r., pod datą 2 stycznia 2018 r. dokonano następujących zapisów: Wn 221 „Należności z tytułu dochodów budżetowych” – Ma 840 „Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe przychodów” przypis raty  za 2018 r. i  Wn 840 – Ma 226 „Długoterminowe należności budżetowe” odpis raty za 2018 r. Należności rozłożone na raty wynikające z decyzji wydanych w 2018 r. zaksięgowano natomiast zapisami: Wn 221 – Ma 720 przypis opłaty za  2018 r. i Wn 226 – Ma 720  przypis opłaty/raty za lata następne. Prawidłowe zapisy powinny być następujące:

- Wn 226 – Ma 840 przypis długoterminowych należności budżetowych rozłożonych na raty w momencie ich powstania (niestanowiących zaległości),

- Wn 221 – Ma 226 pod datą ostatniego dnia roku wyksięgowanie z należności długoterminowych kwoty należności przypadającej do zapłaty w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego oraz Wn 840 – Ma 720 – ustalenie przychodów związanych z tą należnością.

Z ustaleń kontroli wynika, że na 2019 r. przypadała należność z tytułu opłaty adiacenckiej i sprzedaży nieruchomości w wysokości 9.764,59 zł, która powinna być – w świetle obowiązujących od 2018 r. zasad ewidencji na koncie 226 – przeniesiona na konto 221 pod datą 31 grudnia 2018 r. – str. 58 protokołu kontroli,

g) pożyczki udzielone pracownikom ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych ewidencjonowano na koncie 240 „Pozostałe rozrachunki”, zamiast na koncie 234 „Pozostałe rozrachunki z pracownikami” – str. 59 protokołu kontroli,

h) nie dokonano odpisu aktualizującego należność na kwotę 106.420,18 zł (zaległość za lata 2012-1018), stanowiącą należność z opłat za użytkowanie wieczyste nieruchomości. Gmina wystąpiła na drogę sądową uzyskując stosowne nakazy zapłaty. Postępowania egzekucyjne wszczęte zostały umorzone wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Poza tym nie dokonano odpisu aktualizującego należność na kwotę 9.975,42 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego (umowa została wypowiedziana w 2015 r. w związku z nieuiszczaniem czynszu). Mając na uwadze przesłanki z art. 35b ust. 1 ustawy, jednostka powinna dokonać odpisów aktualizujących te należności, jako należności o niskim prawdopodobieństwie wyegzekwowania – str. 82 i 91-92 protokołu kontroli,

i) analiza obrotów i sald na rachunku sum depozytowych (konto 139 „Inne rachunki bankowe”), w tym ich konfrontacja z ewidencją do konta 240 „Pozostałe rozrachunki” wykazała dokonywanie zwrotów wadium oraz zabezpieczenia należytego wykonania umowy w wysokościach kwot wpłaconych, co narusza przepisy art. 46 ust. 4 oraz art. 148 ust. 5 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1986, ze zm.) nakazujące zwrot wadiów i zabezpieczeń wniesionych w pieniądzu wraz z odsetkami od rachunku, na którym były one przechowywane, po pomniejszeniu o koszty prowadzenia rachunku oraz prowizji za przelew. Rachunek bankowy prowadzony do konta 139, na którym przechowywano te środki, nie był oprocentowany. Zgodnie zaś z art. 148 ust. 5 Prawa zamówień publicznych, jeżeli zabezpieczenie wniesiono w pieniądzu, zamawiający przechowuje je na oprocentowanym rachunku bankowym i zwraca wraz z odsetkami wynikającymi z umowy rachunku bankowego, na którym było ono przechowywane, pomniejszone o koszt prowadzenia tego rachunku oraz prowizji bankowej za przelew pieniędzy na rachunek bankowy wykonawcy.

Oprócz wniesionych depozytów na koncie 139 znajdowały się na koniec 2018 r. odsetki naliczone od znajdujących się na tym rachunku środków w wysokości 1.499,17 zł. Po poprzedniej kontroli wydane zostało zalecenie zwracania wykonawcom kwot wniesionych tytułem wadium i zabezpieczenia należytego wykonania umowy wraz z odsetkami wynikającymi z umowy rachunku bankowego, na którym są one przechowywane, po pomniejszeniu o koszty prowadzenia tego rachunku oraz koszty prowizji za przelew. W odpowiedzi na zalecenie poprzedni Wójt przedstawił: Zgodnie z zaleceniem zobowiązałem skarbnika gminy do wyeliminowania nieprawidłowości w zakresie posiadanych środków depozytowych. Zalecenia określone w pkt 10 lit b, c, d, e zostały zrealizowane niezwłocznie. Z wyjaśnienia złożonego podczas kontroli przez byłego już Skarbnika Gminy wynika, że rachunek środków depozytowych aktualnie nie jest oprocentowany. (…) Decyzja taka zapadła ze strony poprzedniego Wójta po ostatnich zaleceniach pokontrolnych . Ostatnia kapitalizacja odsetek na tym koncie była 31.12.2015 roku. Wyjaśnienie świadczy o tym, że obraną przez poprzedniego Wójta metodą realizacji zalecenia pokontrolnego dotyczącego obowiązku zwracaniu depozytów wraz z należnymi odsetkami było nielegalne zaniechanie przechowywania środków depozytowych na oprocentowanym rachunku. Podczas kontroli kompleksowej przeprowadzonej przez RIO w Białymstoku w 2015 r. stwierdzono, że kwota niezwróconych wykonawcom odsetek od wniesionych depozytów wynosiła 21.411,88 zł. Zalecono wówczas przeanalizowanie okresu powstania salda tych odsetek oraz dokonanie jego podziału między podmioty, których środki depozytowe były lub są przechowywane na rachunku depozytowym od czasu powstania salda. Kwota odsetek na koncie 139 wynosiła na koniec 2018 r. jedynie 1.499,17 zł, co świadczy o należytym wykonaniu zalecenia w zakresie rozliczenia odsetek z wykonawcami.

W trakcie kontroli został sporządzony wykaz zobowiązań z tytułu zabezpieczenia należytego wykonania umów na dzień 31 grudnia 2018 r. Na jego podstawie ustalono, że firmie „Sofi Sport sp. z.o.o z Poznania” wyliczone przez zamawiającego zabezpieczenie należytego wykonania umowy zostało zawyżone o 42,30 zł względem umowy – str. 59-60 protokołu kontroli,

i) dokonywano księgowania oznaczającego rzekome uznanie przekazywanej dotacji podmiotowej za wykorzystaną i rozliczoną (zapis Wn 810 „Dotacje budżetowe…” – Ma 224 ”Rozliczenie udzielonych dotacji budżetowych…”) w momencie przelewu środków dotowanej instytucji kultury, zamiast pod datą ostatniego dnia roku, na podstawie przedstawionego przez dotowany podmiot rozliczenia dotacji poświadczającego jej wykorzystanie – str. 268 protokołu kontroli,

j) przyjęto w 2018 r. na stan pozostałych środków trwałych na koncie 013 „Pozostałe środki trwałe” przedmioty takie jak np. krzesło – 474,90 zł, warnik wody – 367,77 zł, krzesło obrotowe – 285 zł, szlifierka kątowa – 417,09 zł,  podczas gdy zgodnie z obowiązującymi w Urzędzie od 2018 r. przepisami wewnętrznymi pozostałe środki trwałe, których wartość nie przekracza 500 zł, ujmuje się tylko w ewidencji ilościowej; do końca 2017 r. obowiązywały w jednostce przepisy wewnętrzne ustalające tę granicę na 300 zł – str. 255 protokołu kontroli.

Kontrola sporządzonej sprawozdawczości w świetle przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z  dnia 9 stycznia 2018 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. z 2018 r. poz. 109, ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1773) wykazała, że:

a) okazane do kontroli sprawozdanie Rb-ST o stanie środków na rachunkach bankowych jednostek samorządu terytorialnego na koniec 2018 r. wypełniono niezgodnie z zasadami określonymi w § 22 ust. 1 załącznika nr 36 do rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Jako „Stan środków na rachunku budżetu” wykazano – niezgodnie z danymi ksiąg rachunkowych, w wyniku błędu – kwotę 5.769.493.180 zł, zamiast kwoty 5.769.493,18 zł stanowiącej saldo konta 133 „Rachunek budżetu” na koniec 2018 r. potwierdzone wyciągiem bankowym. Różnica pomiędzy ewidencją księgową (5.769.493,18 zł) a kwotą wykazaną w sprawozdaniu Rb-ST w tej pozycji (5.769.493.180 zł) wynosiła 5.763.723.686,82 zł. W trakcie kontroli sporządzona została korekta sprawozdania (z datą 25 marca 2019 r.), w której wykazano prawidłowo środki na rachunku budżetu na koniec 2018 r. (5.769.493,18 zł) – str. 39 protokołu kontroli,

b) we własnym jednostkowym sprawozdaniu Rb-N na koniec IV kwartału 2018 r. w pozycji N.3.2 „depozyty” wykazano błędną kwotę 4.738.002,49 zł  (wiersze: N.3 „gotówka i depozyty” i  N.3.1 gotówka nie zostały wypełnione); w łącznym sprawozdaniu Rb-N za 2018 r. w wierszu N.3 „gotówka i depozyty” wykazano również 4.738.002,49 zł. Prawidłowo jako gotówkę i depozyty należało wykazać kwotę 5.081.904,53 zł, co wynika z wyliczeń przedstawionych na str. 65-66 protokołu kontroli. Zasady wypełniania wiersza „gotówka i depozyty” w sprawozdaniu Rb-N określają przepisy § 13 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych. W wyniku kontroli, w dniu 1 kwietnia 2019 r. sporządzono korektę sprawozdania Rb-N według stanu na koniec IV kwartału 2018 r., w wyniku której w sprawozdaniu wykazano w wierszu „gotówka i depozyty” kwotę 5.081.904,53 zł, tj. większą o 343.902,04 zł od pierwotnie wykazanej,

c) w sprawozdaniu Rb-N na koniec IV kwartału 2018 r. wykazano bezpodstawnie w należnościach wymagalnych kwotę należności spornej w wysokości 54.896,92 zł z tytułu kary umownej, wynikająca z salda konta 221-1-20. Jak wynika z ustaleń zawartych na str. 56-57 protokołu kontroli w sprawie zasadności naliczenia tej należności prowadzone było postępowanie przed sądem dotyczące kwestii terminu przekazania placu budowy przez zamawiającego. Zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 5 załącznika nr 9 rozporządzenia w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych w pozycji „należności wymagalne” wykazuje się wartości wszystkich bezspornych należności, których termin płatności dla dłużnika minął, a które nie zostały ani przedawnione, ani umorzone (bez odsetek i innych należności ubocznych),

d) w jednostkowym sprawozdaniu Rb-27S sporządzonym przez Pana Wójta za 2018 r. wykazano należności pozostałe do zapłaty na kwotę 1.238.582,89 zł, podczas gdy prawidłowo należało wykazać 1.186.750,70 zł (różnica 51.832,19 zł). Różnica ta wynikała z błędnego ujęcia w sprawozdaniu należności długoterminowych z konta 226 na wskazaną sumę, czym naruszono § 3 ust. 1 pkt 2 załącznika nr 36 do rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej, zgodnie z którym w kolumnie 5 „Należności” nie wykazuje się należności długoterminowych; w konsekwencji należności tego rodzaju nie wykazuje się też jako należności pozostałych do zapłaty w kol. 9 – str. 57 protokołu kontroli,

e) w jednostkowym sprawozdaniu Rb-28S Urzędu Gminy za 2018 r. nie wykazano zobowiązań wobec urzędu skarbowego na kwotę 1.650 zł, wynikających z centralnego rozliczenia podatku VAT i ujętych na koncie 225 „Rozrachunki z budżetami”. Wobec przyjętej metody ewidencji centralnego rozliczenia podatku VAT, polegającej na traktowaniu przelewu podatku VAT podlegającego odprowadzeniu do urzędu skarbowego jako wydatku w par. 4530 „Podatek od towarów i usług (VAT)”, zobowiązania istniejące na koniec roku z tego tytułu powinny być zaprezentowane we wskazanej podziałce klasyfikacyjnej jako zobowiązania z tytułu wydatków. Jak wyjaśnił pracownik Urzędu W sprawozdaniu jednostkowym Rb 28S urzędu nie wykazano zobowiązania wynikającego z salda  konta 225- podatek VAT -  1.650,00 –ponieważ  saldo zaistniało w ewidencji dochodów urzędu i umknęło uwadze przy sporządzeniu sprawozdania – str. 64 protokołu kontroli,

f) nieprawidłowo sporządzono jednostkowe sprawozdanie Rb-27ZZ Urzędu Gminy według stanu na 31 grudnia 2018 r., ponieważ:

- kwotę dochodów wykonanych w wysokości 62 zł wykazano w par. 2360 „Dochody jednostek samorządu terytorialnego związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami”; kwotę tę w prawidłowej podziałce (par. 0690 „Wpływy z różnych opłat”) wykazano zaś w zbiorczym sprawozdaniu Rb-27ZZ, jednakże sprawozdanie to sporządzone zostało w efekcie niezgodnie z danymi sprawozdania jednostkowego (którego nie skorygowano); naruszono tym samym § 6 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej, zgodnie z którym sprawozdania zbiorcze sporządzane są na podstawie sprawozdań jednostkowych,

- w kolumnie 7 „Dochody wykonane potrącone na rzecz jednostek samorządu terytorialnego” wykazano kwotę 3,10 zł. Należy wskazać, że zgodnie z zasadami sporządzania sprawozdań Rb-27ZZ zawartymi w § 6 ust. 1 pkt 6 załącznika nr 36 do rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej jednostka realizująca zadania zlecone nie wypełnia w sprawozdaniu jednostkowym Rb-27ZZ tej kolumny; kolumna 7 powinna być wypełniona tylko w zbiorczym sprawozdaniu Rb-27ZZ – str. 34-36 protokołu kontroli,

g) w zbiorczym sprawozdaniu Rb-27S za 2018 r. wykazano w par. 2360 rozdz. 85502 „Świadczenia rodzinne, świadczenie z funduszu alimentacyjnego…” dochody wykonane w wysokości 8.188,43 zł. W sprawozdaniu jednostkowym Rb-27S sporządzonym przez GOPS kwota ta wynika jednak nie z przeznaczonego do ujęcia tych dochodów par. 2360 a stanowi sumę dochodów ujętych w par. 0970 „Wpływy z różnych dochodów i par. 0980 „Wpływy z tytułu zwrotów wypłaconych świadczeń alimentacyjnych z funduszu alimentacyjnego”; sprawozdanie zbiorcze Rb-27S sporządza się na podstawie sprawozdań jednostkowych, a zatem wykazanie dochodów w sprawozdaniu zbiorczym w par. 2360 klasyfikacji budżetowej wymaga takiego ujęcia ich także w sprawozdaniach jednostkowych – str. 36-37 protokołu kontroli.

Ostateczna wersja budżetu gminy Dobrzyniewo Duże na 2018 r. przewidywała realizację dochodów w wysokości 43.601.315 zł. i wydatków na poziomie 48.443.073 zł. Plan dochodów wykonano w wysokości 43.302.711,06 zł (99,31%), zaś wydatków w wysokości 44.096.237,37 zł (91,03%). Wykonanie budżetu zamknęło się w konsekwencji deficytem w wysokości 793.526,31 zł, podczas gdy planowany w budżecie deficyt wynosił 4.841.758 zł. Osiągnięty deficyt był zatem niższy o 4.048.231,69 zł od planu. W budżecie zaplanowano zaciągnięcie kredytu w wysokości 3.500.000 zł przeznaczonego na pokrycie planowanego deficytu. Ustalono, że w dniu 28 grudnia 2018 r. została podpisana z Bankiem Spółdzielczym w Białymstoku umowa kredytu w wysokości 3.500.000 zł na okres od dnia zawarcia umowy do dnia 31 grudnia 2025 r. Należy wskazać, że potrzeby pożyczkowe budżetu gminy Dobrzyniewo Duże w 2018 r., wynikające z faktycznej realizacji budżetu, nie uzasadniały zaciągania tego kredytu. Efektem jego zaciągnięcia było jedynie powstanie na koniec 2018 r. salda środków na rachunku budżetu w wysokości 5.769.493,18 zł.

W wyjaśnieniu co do zasadności zaciągnięcia kredytu Pan Wójt przedstawił: (…) Planowane zadania inwestycyjne jak i bieżące nie zostały w pełni wykonane co spowodowało, że deficyt budżetowy na koniec roku wyniósł 793.526,31 zł. Do zaciągnięcia kredytu doszło w sytuacji nie wiadomej do końca realizacji wydatków w 2018 r. czy też ich zakończeniem na początku 2019 r. Realizacja zadań w 2018 r. w pełnym wymiarze nie doszła do skutku, niektóre z nich zostały zrealizowane, ale do chwili obecnej nie zostały odebrane i w związku z tym nie dokonano zapłaty. Realizacja części zadań, szczególnie z dofinansowaniem UE, została przesunięta na rok 2019. Zadania nie zostały rozpoczęte w planowanym terminie gdyż gmina miała trudności z wyłonieniem wykonawców zarówno w 2018 jak i 2019 r. Miał na to wpływ brak pracownika do prowadzenia zamówień publicznych. Przy realizacji drogi powiatowej w ramach BOF nie byliśmy pewni czy otrzymamy w 2018 r. wkład finansowy od powiatu w wysokości 746.596,36 zł. Stan środków na rachunku bankowym na dzień 31.12.2018 r. wyniósł 5.769.493,18 zł z czego subwencja oświatowa na 2019 r. (styczeń) 623.489 zł i niewykorzystane dotacje do zwrotu 235.814,48 zł. Zostaje środków do dyspozycji 4.910.192,70 zł. W sytuacji nie zaciągnięcia kredytu na rachunku pozostała by do dyspozycji kwota 1.410.192,70 zł. Kwota ta nie była wystarczająca na zaciągnięte zobowiązania wynikające z podpisanych umów. W sytuacji gdy nie było do końca wiadomo jak będą realizowane wydatki i jakie będą osiągnięte dochody postanowiono zaciągnąć kredyt, który byłby zabezpieczeniem realizacji płatności w końcu 2018 r. lub na początku 2019 r. (…) – str. 72-73 protokołu kontroli.

Odnosząc się do wyjaśnienia należy wskazać, że kwota zobowiązań wykazanych w ewidencji Urzędu Gminy wynosiła na koniec 2018 r. jedynie 223.581,96 zł, co świadczy o braku zobowiązań z tytułu planowanych w budżecie na 2018 r. zadań o charakterze inwestycyjnym, tworzących planowany deficyt. Zaprezentowane przez Pana wyliczenie sfinalizowane kwotą 1.410.192,70 zł – jako kwotą, którą gmina miałaby do dyspozycji na koniec roku bez zaciągnięcia tego kredytu – nie uwzględnia środków zaliczonych do dochodów 2018 r. a pozostających na rachunkach Ministerstwa Finansów i urzędów skarbowych w wysokości 171.951,02 zł (saldo Wn konta 224); podany przez Pana efekt wyliczeń powinien zatem wynosić 1.582.143,72 zł. Twierdzeń Pana Wójta o zabezpieczeniu tym kredytem płatności w 2019 r. nie poświadcza kształt budżetu gminy na 2019 r., w którym – według wersji z 27 maja 2019 r. – rozdysponowywane są wolne środki w wysokości 2.394.652 zł (z posiadanej w 2019 r. sumy 5.081.904,53 zł) a oprócz tego przewidziany jest do zaciągnięcia kolejny kredyt w wysokości 2.450.000 zł.

W kontekście przedstawionego opisu uzasadnione wątpliwości budzi rzetelność monitorowania faktycznej realizacji założeń uchwały budżetowej, dotyczących przede wszystkim realności planowanych na 2018 r. wydatków. Postanowień uchwały budżetowej nie dostosowano bowiem do faktycznego przebiegu realizacji jej pierwotnych postanowień w roku budżetowym. Należyte monitorowanie bieżącej realizacji budżetu i związanych z tym potrzeb w zakresie finansowania wydatków i rozchodów nie powinno – według ustaleń kontroli – skutkować potrzebą zaciągnięcia przez gminę w dniu 28 grudnia 2018 r. przewidzianego w uchwale budżetowej kredytu w wysokości 3.500.000 zł Na podstawie ustaleń kontroli można wysunąć wniosek o zaciągnięciu zobowiązania zaliczanego do długu ponad potrzeby wynikające z faktycznej konieczności opłacenia wydatków lub sfinansowania rozchodów budżetu na 2018 r., co skutkuje m.in. koniecznością ponoszenia kosztów z tytułu obsługi zadłużenia niewykorzystanego na finansowanie budżetu.

Badając procedurę uchwalania budżetu stwierdzono, że projekt uchwały budżetowej na 2018 rok określony został zarządzeniem Nr 171/17 byłego Wójta Gminy z dnia 21 listopada 2017 r., a w konsekwencji został przedłożony Radzie Gminy Dobrzyniewo Duże z naruszeniem terminu określonego w art. 238 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym organ wykonawczy sporządza i przedkłada projekt uchwały budżetowej organowi stanowiącemu do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy – str. 78 protokołu kontroli. Projekt uchwały budżetowej na 2019 r. został sporządzony w terminie ustawowym.

W zakresie zagadnień związanych z planowaniem ustalono też, że plan finansowy Gminnej Biblioteki Publicznej w Dobrzyniewie Dużym na 2018 r. nie zawierał elementów wymaganych przepisami art. 31 pkt 6 i 7 ustawy o finansach publicznych, a mianowicie stanu należności i zobowiązań na początek i koniec roku oraz stanu środków pieniężnych na początek i koniec roku. Dane w tym zakresie zamieszczono natomiast w rocznym sprawozdaniu Biblioteki z wykonania planu finansowego – str. 79 i 271 protokołu kontroli. Zagadnienie zapewnienia prawidłowości sporządzania planów finansowych instytucji kultury było przedmiotem zaleceń wystosowanych po poprzedniej kontroli kompleksowej przeprowadzonej w 2015 r. Przyczyniło się ono jednak do wyeliminowania nieprawidłowości tylko w odniesieniu do Gminnego Centrum Kultury.

Kontrola wykazała stosowanie nieprawidłowej klasyfikacji budżetowej dochodów i wydatków, w świetle przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1053, ze zm.), co polegało na tym, że:

a) wydatek na odpis na ZFŚS w wysokości 7.117,96 zł omyłkowo – jak wyjaśniono – zaewidencjonowano w par. 4410 „Podróże służbowe krajowe”, zamiast w par. 4440 „Odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych” – str. 196 protokołu kontroli;

b) wydatek w kwocie 310,01 zł za zakup paliwa w dniu 11 czerwca 2018 r. ujęto w par. 4420 „Podróże służbowe zagraniczne”, zamiast w par. 4210 „Zakup materiałów i wyposażenia”  – str. 205 protokołu kontroli,

c) wydatki z tytułu wynagrodzenia wypłacanego członkom Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ewidencjonowano w par. 4300 „Zakup usług pozostałych”, zamiast w par. 3030 „Różne wydatki na rzecz osób fizycznych” – str. 209 protokołu kontroli,

d) wydatek w kwocie 2.000 zł za zakup „materiałów profilaktycznych i promocyjnych związanych z organizacją pielgrzymki” ujęto w par. 4300, zamiast w par. 4210 – str. 215 protokołu kontroli,

e) dochody z odsetek od nieterminowo wniesionych opłat za gospodarowanie odpadami (744,88 zł w 2018 r.) ujęto do par. 0920 „Wpływy z pozostałych odsetek”, zamiast do par. 0910 „Wpływy z odsetek od nieterminowych wpłat z tytułu podatków i opłat” – str. 102 protokołu kontroli.

Na podstawie umowy zawartej z Gminnym Centrum Kultury w Dobrzyniewie Dużym w dniu 16 sierpnia 2018 r. przekazano z budżetu gminy dotację celową na finansowanie realizacji „Dożynek Gminnych” w 2018 r. w wysokości 50.000 zł. Wydatek z tego tytułu został błędnie ujęty w budżecie gminy jako dotacja podmiotowa (par. 2480), mimo że stanowił dotację celową, co wynika m.in. z przepisów art. 127, art. 131, art. 218 i art. 250 ustawy o finansach publicznych oraz z art. 28 ust. 3 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1983, ze zm.). Stosownie do przepisów rozporządzenia w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów… wydatki na dotacje celowe dla instytucji kultury powinny zostać sklasyfikowane w par. 2800 „Dotacja celowa z budżetu dla pozostałych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych” – str. 269-270 protokołu kontroli.

Analiza stosunku dochodów zrealizowanych przez gminę Dobrzyniewo Duże w par. 0490 „Wpływy z innych lokalnych opłat pobieranych przez jst…” rozdz. 90002 „Gospodarka odpadami” (od 2019 r. „Gospodarka odpadami komunalnymi”) do wydatków poniesionych przez gminę w rozdz. 90002 na koszty funkcjonowania systemu gospodarki odpadami, przeprowadzona za lata 2015-2017, wykazała następujące różnice między tymi wartościami:

- 2015 r. (+) 140.729,83 zł, co stanowiło 23,8% pozyskanych dochodów z opłaty, a z uwzględnieniem persalda zaległości i nadpłat w opłacie (+) 176.004,56 zł,

- 2016 r. (+) 151.054,95 zł, co stanowiło 25% pozyskanych dochodów z opłaty, a z uwzględnieniem persalda zaległości i nadpłat w opłacie (+) 184.218,20 zł,

- 2017 r. (+) 87.468,99 zł, co stanowiło 14,4% pozyskanych dochodów z opłaty, a z uwzględnieniem persalda zaległości i nadpłat w opłacie (+) 124.584,89 zł.

Nie stwierdzono, aby niewydatkowane w 2015 i 2016 r. środki pochodzące z opłat zostały uwzględnione przez gminę przy planowaniu wydatków na funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami w latach następnych, tj. odpowiednio w 2016 i 2017 r. Dopiero plan wydatków na 2018 r. przewidywał różnicę względem planowanych dochodów w kwocie 179.082 zł (plan wydatków – 790.158,00 zł, plan dochodów – 611.076 zł). Różnica między dochodami z opłat a wydatkami na funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami w wykonaniu budżetu za 2018 r. wyniosła (-) 143.352,83 zł. Nadal występuje zatem nadwyżka uzyskanych dochodów nad wykonanymi wydatkami. Za lata 2015-2017 wyniosła ona łącznie 379.253,77 zł, a po uwzględnieniu deficytu za 2018 r. wynosi 235.900,94 zł. Nie stwierdzono, aby środki te przewidziano w planie wydatków budżetu na 2019 r., który jest równy w rozdz. 90002 planowi dochodów z opłat – str. 102-103 protokołu kontroli.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 6r ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2018 r. poz. 1454, ze zm.) z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Jak zaś stanowi art. 6r ust. 1aa ustawy, środki z opłaty nie mogą być wykorzystane na cele niezwiązane z pokrywaniem kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 6 listopada 2013 r. (sygn. akt I SA/Bk 127/13) stwierdził, że „W świetle powyższych przepisów nie budzi wątpliwości, że rada gminy podejmując uchwałę w przedmiocie stawek opłaty za gospodarowanie odpadami jest zobowiązana do dokonania rzetelnej i wnikliwej kalkulacji wysokości stawki, tak aby pobierane opłaty pokrywały rzeczywiste koszty związane z funkcjonowaniem systemu zagospodarowania odpadami na terenie gminy. Prawidłowo skalkulowana opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi powinna z jednej strony zapewniać sprawne funkcjonowanie systemu odbioru odpadów na terenie gminy, z drugiej zaś nie powinna stanowić źródła dodatkowych zysków gminy”.

Analiza dochodów z opłat za wydane zezwolenia na sprzedaż alkoholu wykazała w jednym przypadku błędne naliczenie opłaty, którą zaniżono o kwotę 6,94 zł z powodu omyłki rachunkowej (naliczono 1.261,69 zł zamiast 1.268,63 zł). Należna kwota wraz z odsetkami została uiszczona przez przedsiębiorcę w trakcie kontroli – str. 99 protokołu kontroli.

W toku kontroli dochodów budżetu gminy badaniu poddano m.in. dochody z tytułu podatków i opłat lokalnych, dla których organem podatkowym pierwszej instancji, w myśl art. 13 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, ze zm.), jest Pan Wójt. Kontrola prowadzona była w szczególności pod kątem prawidłowości i powszechności poboru dochodów, windykacji zaległości podatkowych oraz rachunkowości podatkowej, w tym rzetelności sporządzania sprawozdań budżetowych, co doprowadziło do następujących ustaleń.

W 2018 r. organ podatkowy nie przeprowadzał kontroli podatkowych, o których mowa w art. 281 § 1 Ordynacji podatkowej. Brak jakichkolwiek działań w tym zakresie należy uznać za naruszenie przedmiotowego przepisu. Stan taki ogranicza organowi podatkowemu dostęp do informacji na temat przedmiotów opodatkowania dotyczących m.in. powierzchni użytkowej budynków, wartości budowli oraz istotnego z punktu widzenia prawidłowości opodatkowania sposobu wykorzystania gruntów. Brak działań w tym obszarze oznacza także ograniczenie dostępu do danych, które są niezbędne z punktu widzenia realizacji obowiązków w zakresie czynności sprawdzających, kreowanych przepisami art. 272 Ordynacji podatkowej – str. 105 protokołu kontroli.

W zakresie należności z tytułu podatku leśnego stwierdzono przypadki, opisane na str. 116-119 protokołu kontroli, współwłasności gruntów leśnych należących do Skarbu Państwa oraz osób fizycznych, gdzie osoby fizyczne złożyły deklaracje podatkowe, wypełniając tym samym obowiązek wynikający z art. 6 ust. 7 ustawy z dnia 20 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 888, ze zm.). Natomiast deklaracji podatkowych nie złożyła żadna instytucja reprezentująca Skarb Państwa. Według informacji uzyskanych w czasie kontroli od pracowników Urzędu Gminy organ podatkowy nie potrafił ustalić, która instytucja reprezentująca Skarb Państwa powinna złożyć deklaracje podatkowe na podatek leśny za grunty leśne będące we współwłasności. Równocześnie w czasie trwania kontroli nie okazano dokumentacji potwierdzającej, iż kontrolowany organ podatkowy podejmował działania zmierzające do ustalenia właściwego podmiotu oraz wezwania go do zrealizowania obowiązku złożenia deklaracji podatkowych. Należy również wskazać, iż reprezentantem Skarbu Państwa na terenie kontrolowanej jednostki jest Starosta Białostocki i to on powinien zostać wezwany do wykonania obowiązku złożenia brakujących deklaracji podatkowych.

Zakres kontroli obejmował także kwestie powszechności i prawidłowości realizacji dochodów  budżetu gminy z tytułu podatku od nieruchomości od osób prawnych. Opis na str. 130 protokołu kontroli wskazuje na ustalenia dotyczące braku reakcji organu podatkowego na zadeklarowanie do opodatkowania przez podatnika będącego kościelną osobą prawną budynków zaklasyfikowanych do kategorii pozostałe (wartość podatku od nieruchomości 175 zł). Sytuacja ta stanowi naruszenie art. 55 ust. 4 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U. z 2018 r. poz. 380, ze zm.), który stwierdza, że kościelne osoby prawne są zwolnione od opodatkowania nieruchomości lub ich części, stanowiących własność tych osób lub używanych przez nie na podstawie innego tytułu prawnego na cele niemieszkalne, z wyjątkiem części zajmowanej na wykonywanie działalności gospodarczej. Budynki te zostały więc przywołanym przepisem zwolnione z podatku od nieruchomości. Opis na str. 131 protokołu kontroli wskazuje z kolei na szereg innych, pojedynczych nieprawidłowości w tym obszarze:

- przypadek osoby prawnej, która jako budynki może deklarować do opodatkowania obiekty budowlane nie będące nimi,

- podatnik w lipcu 2018 r. wykazał zwiększoną o 1.620 m² powierzchnię gruntów podlegających opodatkowaniu. Podczas kontroli nie przedstawiono dokumentacji, według której można by ustalić poprawną powierzchnię tych gruntów oraz datę powstania za nie obowiązku podatkowego. W przypadku tym zachodzi uzasadnione prawdopodobieństwo, iż obowiązywał on także w miesiącach wcześniejszych 2018 r. i w latach ubiegłych,

- operator telekomunikacyjny zadeklarował budowle związane z działalnością gospodarczą nie deklarując przy tym gruntów z nią związanych. W związku z brakiem dokumentacji kontrolujący nie był w stanie ustalić, do kogo należą grunty, na których znajdują się deklarowane budowle, jak również czy zostały one poprawnie opodatkowane,

- brak dokumentacji potwierdzającej, iż podatnicy zwolnieni z podatku od nieruchomości na mocy uchwały Nr XVII/82/16 Rady Gminy Dobrzyniewo Duże z dnia 29 stycznia 2016 r., rzeczywiście są w posiadaniu deklarowanych gruntów.

Nieprawidłowości stwierdzono również w deklaracjach podatkowych złożonych przez Urząd Gminy w Dobrzyniewie Dużym. Według opisu znajdującego się na str. 131-133 protokołu kontroli, badana jednostka w deklaracjach podatkowych na podatek od nieruchomości za lata 2014-2018 nie ujawniła 1.418.536 m² gruntów podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Grunty te są we władaniu lub posiadaniu samoistnym gminy Dobrzyniewo Duże, natomiast ich właścicielem jest Skarb Państwa. Niezadeklarowany podatek od nieruchomości za wskazany okres wynosi 2.553.364,80 zł. Podobne nieprawidłowości opisano w protokole kontroli kompleksowej przeprowadzonej przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w 2015 r. Różnica polegała na tym, iż w tamtym okresie opodatkowaniu podlegały drogi wewnętrzne będące własnością Gminy Dobrzyniewo Duże. W obecnym stanie prawnym są one zwolnione z podatku od nieruchomości. Dokonana analiza deklaracji podatkowych złożonych przez kontrolowaną jednostkę dotyczyła także budowli wykorzystywanych w prowadzonej przez gminę działalności wodno-kanalizacyjnej, zwolnionych na mocy uchwały Nr XVII/82/16 Rady Gminy z dnia 29 stycznia  2016 r. w sprawie zwolnień w podatku od nieruchomości. W trakcie trwania czynności kontrolnych uzyskano dokumentację, z której wynika, iż w latach 2014-2018 działalność w tym zakresie miała charakter niezarobkowy. Analiza definicji pojęcia „działalność gospodarcza”, zawartej obecnie w art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019. poz. 1292), prowadzi do uzasadnionego wniosku, iż działalność gminy w zakresie dostaw wody i odbioru ścieków nie realizuje przynajmniej jednego z elementów składowych definicji – nie jest prowadzona w celach zarobkowych. Jeżeli więc nie jest to działalność zarobkowa, nie jest to jednocześnie działalność gospodarcza, co decydująco wpływa na kwestie opodatkowania obiektów służących działalności wodociągowo-kanalizacyjnej prowadzonej przez gminę. Należy zatem uznać, że gmina nie jest w tym zakresie przedsiębiorcą, a co za tym idzie grunty, budynki i budowle też nie będą związane z działalnością gospodarczą. Nie będą przez to opodatkowane stawkami przewidzianymi dla przedmiotów opodatkowania związanych z działalnością gospodarczą. W przypadku budowli skutkiem może być brak opodatkowania, gdyż podlegają one opodatkowaniu wyłącznie gdy są związane z działalnością gospodarczą. Ustalenia kontroli wskazują na nieprawidłowość podatku od nieruchomości za omawiane przedmioty opodatkowania, zadeklarowanego w latach 2014-2018 przez gminę. W dniu podpisania protokołu kontroli zostały okazane deklaracje korygujące na podatek od nieruchomości za lata 2014-2018. W powyższym kontekście należy także zweryfikować prawidłowość sporządzenia sprawozdania Rb-PDP za okres obowiązywania uchwały w sprawie zwolnień w podatku od nieruchomości w kontekście prezentacji skutków tych zwolnień. 

Kontroli poprawności wymiaru podatków rolnego, leśnego oraz od nieruchomości dokonano też w grupie podatników będących osobami fizycznymi. W jej rezultacie stwierdzono następujące nieprawidłowości:

a) podatnik w informacji podatkowej na podatek leśny ujawnił, iż jest właścicielem lasów o powierzchni 7,58 ha; na podstawie danych  z ewidencji gruntów i budynków  ustalono zaś, że jest właścicielem lasów o powierzchni 7,55 ha. Została ona więc zawyżona o 0,03 ha. W czasie kontroli podatnik złożył nową informację podatkową na podatek leśny, w której ujawnił prawidłową powierzchnię posiadanych lasów;

b) podatnik zadeklarował powierzchnię gruntów związanych z działalnością gospodarczą jako 1.322 m². Na podstawie zdjęć uzyskanych za pomocą systemu geoportal stwierdzono, iż powierzchnia gruntów związanych z działalnością gospodarczą obejmuje całość działek wskazanych w protokole kontroli, których łączna powierzchnia wynosi 7.144 m². Części tych działek jest sklasyfikowana w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne i zostały one ujawnione przez podatnika do opodatkowania podatkiem rolnym. Zdjęcia z systemu geoportal świadczą jednak o tym, iż całość gruntów jest związana z działalnością gospodarczą. Znajduje się na nich budynek związany z działalnością gospodarczą oraz przechowywane są składniki majątkowe przeznaczone na sprzedaż. Kontrola ustaliła, iż w tym wypadku podatkiem od nieruchomości według stawki dla gruntów związanych z działalnością gospodarczą nie zostały opodatkowane grunty o powierzchni 5.822 m², w rezultacie czego zaniżenie deklarowanego podatku w latach 2014-2019 wynosiłoby kwotę 26.548,32 zł. Stwierdzono ponadto, iż podatnik zadeklarował powierzchnię budynków związanych z działalnością gospodarczą jako 649,92 m². Z decyzji wydanej przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Białymstoku wynika, iż jest to powierzchnia zabudowy natomiast powierzchnia użytkowa wynosi 612,40 m². Niezbędna jest w tym przypadku kontrola podatkowa mająca na celu ustalenie prawidłowej powierzchni;

c) podatnik ujawnił 50 m² budynków mieszkalnych; na podstawie ogólnodostępnych danych ustalono, iż powierzchnia zabudowy tego budynku wynosi około 100 m². Natomiast powierzchnię budynku związanego z działalnością gospodarczą ujawnia jako 80 m², zaś powierzchnia zabudowy ustalona na podstawie systemu geoportal wynosi około 190 m². Podobna sytuacja dotyczy powierzchni budynków pozostałych – podatnik w informacji podatkowej ujawnia je jako 10,50 m², natomiast powierzchnia zabudowy ustalona podczas kontroli wynosi około 20 m². Podatnik posiada również szereg obiektów budowlanych, względem których nie można stwierdzić czy są to wiaty budowle czy budynki; mają one powierzchnię około 40 m² oraz około 170 m². W tym przypadku zachodzi konieczność  przeprowadzenia kontroli podatkowej bezpośrednio u podatnika, która miałaby na celu  ustalenie dokładnych powierzchni budynków oraz stwierdzenie czy wymienione obiekty budowlane podlegają opodatkowaniu  podatkiem od nieruchomości;

d) podatnik ujawnił w informacji podatkowej powierzchnię gruntów związanych z działalnością gospodarczą jako 50 m², powierzchnię budynków związanych z działalnością gospodarczą  30 m², oraz budowle o wartości 15.000 zł. Przy pomocy danych internetowych ustalono, iż podatnik posiada dwa budynki, jeden z nich powierzchnię zabudowy około 110 m², drugi natomiast około 130 m²;

e) podatnicy posiadają szereg obiektów budowlanych nie objętych opodatkowaniem (ustaleń dokonano na podstawie danych internetowych). Natomiast nie jest możliwe ustalenie na tej podstawie czy są to obiekty budowlane podlegające opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, czy też są to przedmioty będące np. kontenerami. Niezbędne jest przeprowadzenie kontroli przez organ podatkowy bezpośrednio u podatnika, której celem będzie ustalenie prawidłowych powierzchni budynków, w związanych z działalnością gospodarczą, a także gruntów z nią związanych oraz wartości budowli;

f) podatnik w informacji podatkowej ujawnił 200 m² budynków związanych z działalnością gospodarczą oraz 230 m² gruntów z nią związanych; na podstawie dostępnych danych stwierdzono, że powierzchnia budynków związanych z działalnością gospodarczą wynosi około 320 m²; zachodzi zatem uzasadnione prawdopodobieństwo, iż powierzchnia gruntów związana z działalnością gospodarczą powinna wynosić co najmniej tyle samo co powierzchnia zabudowy budynku przeznaczonego pod działalność gospodarczą;

g) na podstawie pozwolenia na budowę ustalono, iż powierzchnia zabudowy budynku wynosi 548 m², a podatnik w złożonej informacji podatkowej ujawnił powierzchnię użytkową jako 475,80 m²;

h) przypadek, gdy przy wymiarze podatków lokalnych połączono własność odrębną podatnika ze wspólnotą małżeńską w podatku rolnym; ponadto stwierdzono, że podatnik posiada budynek nie ujawniony w informacji podatkowej o powierzchni około 140 m². Według pomiarów dokonanych za pomocą systemu, w posiadaniu podatnika jest także budynek związany z działalnością gospodarczą o powierzchni wynoszącej prawdopodobnie około 340 m² (mierzona bryła na podstawie zdjęć lotniczych może zawierać również wiaty);

i) przypadek nieopodatkowania działki o powierzchni 0,5079 ha leżącej w obrębie Dobrzyniewo Kościelne, w rezultacie zaniżono podstawę opodatkowania o 0,0263 ha przeliczeniowego. W dniu podpisania protokołu kontroli okazano decyzje korygujące za lata 2015-2018 na podatek rolny o łącznym przypisie podatku rolnego w kwocie 4 zł.

Analiza opisanych powyżej nieprawidłowości dokonana pod kątem ich charakteru i zakresu pozwala wskazać, iż potencjalnie możliwą przyczyną ich powstania były nie w pełni wykonane lub nie prowadzone czynności sprawdzające opisane w treści art. 272 ustawy Ordynacja podatkowa.

Sprawdzeniu poddano również realizację należności z tytułu podatku od środków transportowych, w rezultacie czego ustalono jednostkowe nieprawidłowości opisane na str. 152-153 protokołu kontroli:

- przypadek podatnika, który w deklaracji podatkowej nie ujawnił dla posiadanej przyczepy DMC zespołu pojazdów, będącej niezbędnym elementem do określenia prawidłowej stawki podatkowej,

- przypadek złożenia przez podatnika korygującej deklaracji podatkowej z opóźnieniem, co stanowi naruszenie art. 9 ust. 6 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1170),

- przypadek zawyżenia podatku od środków transportowych o kwotę 150 zł.

W wyniku kontroli poboru opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi ustalono, że system komputerowy służący do prowadzenia ewidencji oraz wymiaru tej opłaty korzysta z bazy adresowej systemu służącego do obsługi podatków lokalnych od osób fizycznych, która została stworzona przez inspektorów do spraw wymiaru podatków lokalnych na podstawie informacji podatkowych złożonych przez poszczególnych podatników. Operator systemu służącego do prowadzenia ewidencji wyżej wymienionej opłaty zmieniając dane potrzebne do jej obsługi powoduje równocześnie ich zmianę w systemie komputerowym służącym do wymiaru podatku rolnego, leśnego oraz od nieruchomości. Taki sposób postępowania powoduje nieuprawnioną ingerencję w dane  służące do wymiaru podatków lokalnych. W skrajnych przypadkach doprowadza to do nieskutecznego doręczenia decyzji podatkowej, gdyż decyzja trafia na inny adres niż podał podatnik w informacji podatkowej – str. 156 protokołu kontroli.

Badaniu poddano również poprawność danych zawartych w rocznym sprawozdaniu Rb-PDP i Rb-27S za 2018 r. Ustalono, iż skutki obniżenia górnych stawek zaprezentowano na podstawie wydruków uzyskanych z systemu komputerowego i że dane znajdujące się w wyżej wymienionych sprawozdaniach są zgodne z danymi pozyskanymi w postaci zestawień z ewidencji wymiarowej podatków. Również kwoty dotyczące zwolnień i ulg udzielonych na postawie uchwał Rady Gminy były zgodne z kwotami uzyskanymi z wydruków z ewidencji wymiarowej. Natomiast w punkcie protokołu kontroli dotyczącym podatku od nieruchomości od osób prawnych wskazano, iż kontrolowana jednostka w deklaracjach podatkowych nieprawidłowo wykazywała wartość zwolnionych budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (wodociągowo-kanalizacyjnej). W świetle zaprezentowanego stanowiska, prezentowane w tym zakresie w sprawozdaniach dane były zawyżone. W rezultacie w wierszu A5 podatek od nieruchomości w rocznym sprawozdaniu Rb-PDP za rok 2018, w kolumnie dotyczącej zwolnień dokonanych przez Radę Gminy zawyżono wykazane tam skutki o kwotę 441.538,11 zł. Najprawdopodobniej analogiczna sytuacja dotyczy również lat 2014-2017, jednakże kontrolujący ze względu na ograniczony czas kontroli nie objął tych okresów szczegółowym badaniem. Opis w punkcie protokołu kontroli dotyczącym podatku od nieruchomości od osób prawnych wskazuje również, iż przez nieujawnienie w deklaracjach podatkowych przez kontrolowaną jednostkę powierzchni gruntów podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, zaniżone zostały w sprawozdaniu dane dotyczące realizacji tego podatku jak również skutki obniżenia górnych stawek. W rezultacie ustalono, iż kontrolowana jednostka zaniżyła te skutki w latach 2014-2018 na łączną kwotę 780.194,80 zł – str. 159-160 protokołu kontroli.

Kontrolowana jednostka korekty deklaracji podatkowych za lata 2014-2018 złożyła w dniu zakończenia kontroli a więc skutki stąd wynikające powinny być wykazane w rocznych sprawozdaniach Rb-27S i Rb- PDP za rok 2019.

W zakresie wydatków budżetowych kontrola wykazała przekroczenie limitów wydatków na kwotę 22.069,05 zł w rozdziale 90001 „Gospodarka ściekowa i ochrona wód” par. 4300 „Zakup usług pozostałych”. Realizacja wydatków na tę kwotę przy braku limitu w planie finansowym Urzędu nastąpiła w dniach 19 i 20 grudnia 2018 r., natomiast zmiany planu dostosowującej go do wykonania dokonano w dniu 28 grudnia 2018 r. na podstawie zarządzenia Nr 9/18 Pana Wójta z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie zmiany budżetu gminy Dobrzyniewo Duże na rok 2018 – str. 76-78 protokołu kontroli. Przedstawiona nieprawidłowość narusza zasadę nieprzekraczalności limitów określonych w planie finansowym wydatków wynikającą z art. 44 ust. 1 pkt 2, art. 52 ust.1 pkt 2 i art. 254 pkt 3 ustawy o finansach publicznych. Stwierdzone przekroczenia planu wydatków świadczą także o niewłaściwym wykonywaniu obowiązków przez byłą Skarbnik Gminy, która opatrywała podpisami dowody księgowe skutkujące przekroczeniem planu wydatków. Stosownie do art. 54 ust. 3 pkt 3 ustawy o finansach publicznych złożenie podpisu przez głównego księgowego oznacza m.in., że zobowiązania wynikające z operacji mieszczą się w planie finansowym jednostki.

Przekroczenie planu wydatków stwierdzono także w zakresie ostatecznych danych za 2018 r. ujętych w rocznym sprawozdaniu Rb-28S. Limit wydatków przekroczono o 131,42 zł w rozdz. 75412 „Ochotnicze straże pożarne” par. 4300. W wyjaśnieniu była Skarbnik Gminy przedstawiła: (…) Przekroczenie wynikło z faktu iż, pojawiły się zobowiązania wymagalne na fakturze FA/150/11/2018 zł. Faktura była wystawiona 21.11.2018 r. wpłynęła do urzędu 22.11.2018 r. natomiast pracownik merytoryczny przekazał fakturę do księgowości w dniu 31.12.2018 r. w celu opłacenia po monicie z firmy (nie odnotowali wpłaty). Pracownik merytoryczny nie poinformował, o tym że będzie jeszcze faktura do opłacenia , natomiast za jego wiedzą został zmniejszony plan w paragrafie 75412 § 4300 o kwotę 5.000 zł zarządzeniem nr 232/18 z dnia 15 listopada 2018 r. i przeniesiony na inny paragraf w celu prawidłowej realizacji budżetu.

Paragraf 3 pkt 11 „Zasad opracowywania dokumentów przez komórki organizacyjne”, zawartych w obowiązującej w Urzędzie Gminy instrukcji obiegu i kontroli dokumentów finansowo-księgowych, stanowi, że „Wszystkie faktury (rachunki) lub inne dokumenty spełniające wymogi dokumentu księgowego należy przedkładać do księgowości nie później niż siedem dni przed terminem zapłaty. Przedłożone dokumenty po wymaganym terminie zapłaty będą przyjmowane tylko z pisemnym wyjaśnieniem przyczyn opóźnienia oraz wskazanie osoby materialnie odpowiedzialnej za zaistniałą sytuację. Nieterminowa realizacja faktur (rachunków) może spowodować naliczenie odsetek karnych za zwłokę (…)”. Z ustaleń  kontroli wynika zatem, że w Urzędzie Gminy procedura ta nie została zachowana – str. 30 protokołu kontroli.

Kontrola terminowości regulowania zobowiązań wykazała ponadto, w przyjętej do badania próbie, 1 przypadek nieterminowego opłacenia zobowiązania w kwocie 8.690 zł (zobowiązanie wobec PGE Dystrybucja opłacono 8 stycznia 2019 r., podczas gdy termin jego opłacenia przypadał 3 stycznia 2019 r.); za nieterminową płatność naliczono odsetki 11,31 zł, które zostały sfinansowane pierwotnie z budżetu; ich równowartość została zwrócona przez Skarbnika Gminy w dniu 8 kwietnia 2019 r. (w trakcie czynności kontrolnych) na rachunek na rachunek bieżący wydatków Urzędu – str. 49 protokołu kontroli.

W wyniku kontroli uregulowań zawartych w treści regulaminu wynagradzania pracowników Urzędu Gminy Dobrzyniewo Duże, obowiązującego w okresie objętym kontrolą (opis na str. 162-163 protokołu kontroli), ustalono, że dane zawarte w tabelach: „Stanowiska kierownicze urzędnicze i urzędnicze”, „Stanowiska doradców i asystentów” oraz „Stanowiska pomocnicze i obsługi” wykazywały liczne rozbieżności w stosunku do postanowień rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 2018 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 936, ze zm.), obowiązującego od dnia 19 maja 2018 r. Rozbieżności dotyczyły stanowisk: sekretarza gminy, zastępcy kierownika USC, kierownika referatu, inspektora, podinspektora, referenta, głównego specjalisty, konserwatora oraz doradców i asystentów. Ponadto regulamin nie przewidywał wymagań kwalifikacyjnych dla stanowiska: robotnik gospodarczy – kierowca oraz kierowca autobusu. W trakcie trwania czynności kontrolnych zarządzeniem Nr OR.120.14.2019 z dnia 25 marca 2019 r. wprowadził Pan nowy regulamin wynagradzania pracowników Urzędu Gminy Dobrzyniewo Duże. Analiza tabeli B. załącznika nr 1 do regulaminu „Tabeli stanowisk pracowniczych i kategorii zaszeregowania wskazujących minimalny i maksymalny miesięczny poziom wynagrodzenia zasadniczego” nie wykazała rozbieżności względem postanowień rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 2018 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych.

Podczas kontroli prawidłowości wypłacania wynagrodzeń pracownikom Urzędu Gminy stwierdzono, że w dniu 27 listopada 2018 r. wypłacono byłemu Wójtowi Gminy Dobrzyniewo Duże Bogdanowi Zdanowiczowi ekwiwalent za 49 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego w kwocie 21.279,23 zł (w związku z wygaśnięciem stosunku pracy z dniem 23 listopada 2018 r. z powodu upływu kadencji) – str. 164 protokołu kontroli. Stwierdzony stan faktyczny świadczy o tym, że 25 dni z 49 dni urlopu niewykorzystanego na dzień wygaśnięcia stosunku pracy to urlop zaległy za 2017 r., niewykorzystany przez byłego Wójta Gminy w terminie do 30 września 2018 r. Zgodnie z zarządzeniem Nr Or.120.4.2018 byłego Wójta Gminy Dobrzyniewo Duże z dnia 9 stycznia 2018 r., został Pan (jako ówczesny Sekretarz Gminy) wyznaczony do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy wobec Wójta, za wyjątkiem spraw związanych z nawiązywaniem i rozwiązywaniem stosunku pracy oraz ustalania wynagrodzenia. Na pytanie, dlaczego –  jako osoba wyznaczona do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy wobec Wójta – nie udzielił Pan ówczesnemu Wójtowi Gminy zaległego urlopu zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 168 Kodeksu Pracy (tj. do 30 września 2018 r.) wskazał Pan, że zaległy urlop nie został udzielony z powodu nadmiaru obowiązków wykonywanych w 2018 r. przez Bogdana Zdanowicza (…), które wymagały wiele pracy oraz dużego zaangażowania ze strony Wójta Gminy. Bogdan Zdanowicz nie wystąpił z wnioskiem o udzielenie zaległego urlopu. Zgodnie z art. 168 Kodeksu pracy, urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 należy pracownikowi udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego. Powyższe oznacza, że pracodawca nie może jednostronnie wyznaczyć pracownikowi terminu tego urlopu – może natomiast zobowiązać pracownika do wskazania terminów korzystania z zaległych urlopów w wyznaczonym przepisami okresie, czyli do 30 września następnego roku kalendarzowego. Za brak współpracy ze strony pracowników w tym zakresie pracodawca może zaś nakładać kary porządkowe zgodnie z art. 108 k.p., gdyż takie działanie może zostać uznane za nieprzestrzeganie przez pracowników ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy. Ponadto nieudzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego jest wykroczeniem z art. 282 § 1 pkt 2 k.p. zagrożonym karą grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł. Jak z kolei orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 stycznia 2005 r. (sygn. akt I PK 124/05) „Pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet gdy ten nie wyraża na to zgody. Ekwiwalent pieniężny przysługuje tylko wtedy, gdy wykorzystanie urlopu w naturze nie jest możliwe”.

Z ustaleń kontroli wynika zatem, że konieczność wypłaty byłemu Wójtowi ekwiwalentu w wysokości 10.856,75 zł (za 25 dni zaległego urlopu) była wynikiem zaniechania realizacji przez Pana Wójta obowiązków pracodawcy w czasie pełnienia przez Pana funkcji Sekretarza Gminy.

Kontrola wydatków z tytułu dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2018 r. wykazała jeden przypadek zawyżenia go o 41,61 zł z uwagi na uwzględnienie w podstawie naliczenia kwot dodatku specjalnego wypłaconych w 2018 r. pracownikowi wskazanemu w protokole kontroli. Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1872), wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Na podstawie § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. Nr 2, poz. 14 ze zm.), wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcia. Uwzględniony w podstawie naliczenia „trzynastki” dodatek specjalny miał charakter świadczenia nieperiodycznego – został przyznany na okres od 1 sierpnia do 10 września 2018 r. oraz wypłacony odpowiednio w sierpniu 2018 r. w kwocie 400 zł i we wrześniu 2018 r. w kwocie 89,50 zł – str. 166-168  protokołu kontroli.

           Urząd Gminy wykonuje obsługę finansowo-księgową szkół prowadzonych przez gminę Dobrzyniewo Duże, w tym w zakresie zagadnień dotyczących wynagrodzeń pracowników tych szkół. Kontrolą objęto kwestie dotyczące osiągania średnich wynagrodzeń nauczycieli w szkołach prowadzonych przez gminę oraz prawidłowość ustalania i wypłacania wynagrodzeń wybranych nauczycieli, w tym pełniących funkcje kierownicze. Wyniki kontroli prowadzą do wniosku o rażącym charakterze nieprawidłowości w przedstawionym zakresie; na ocenę taką składa się rodzaj, ilość i wymiar finansowy nieprawidłowości w przyjętej do kontroli próbie.

Analiza arkuszy organizacyjnych szkół przeprowadzona została pod kątem przestrzegania przepisów art. 35 ust. 1 i 2 w zw. z art. 42 ust. 6 i 7 Karty Nauczyciela oraz uchwały Nr LIV/226/10 z dnia 29 października 2010 r. w sprawie określenia zasad udzielania i rozmiaru zniżek tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych nauczycielom zajmującym kierownicze stanowiska w szkołach na terenie gminy Dobrzyniewo Duże. Stwierdzone na podstawie tej analizy nieprawidłowości dotyczyły ilości przewidzianych w arkuszach godzin ponadwymiarowych realizowanych przez: dyrektora SP w Pogorzałkach i kierownika administracyjnego SP w Obrubnikach w roku szkolnym 2017/2018 oraz dyrektora ZSP w Dobrzyniewie Dużym w roku szkolnym 2018/2019, a także sposobu ustalenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin dyrektora Szkoły Podstawowej w Obrubnikach – zarówno w roku szkolnym 2017/2018, jak i 2018/2019. Nieprawidłowości te powstały w czasie pełnienia funkcji Wójta Gminy Dobrzyniewo Duże przez Bogdana Zdanowicza.

W zakresie liczby godzin ponadwymiarowych nieprawidłowości dotyczyły zatwierdzenia arkuszy organizacyjnych przewidujących dla wymienionych nauczycieli pełniących funkcje kierownicze liczbę tych godzin przekraczającą ½ tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dyrektora oraz kierownika administracyjnego określonego przez Radę Gminy Dobrzyniewo Duże uchwałą z dnia 29 października 2010 r. w sprawie określenia zasad udzielania i rozmiaru zniżek tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć…, co stanowiło naruszenie art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela. Rada Gminy określiła tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć: dyrektora szkoły (zespołu) liczącej od 8 do 16 oddziałów na 8 godzin (dotyczy dyrektora SP w Pogorzałkach), dyrektora szkoły (zespołu) liczącej 17 i więcej oddziałów na 5 godzin (dotyczy dyrektora ZSP w Dobrzyniewie Dużym) oraz kierownika administracyjnego na 14 godzin. Liczba godzin ponadwymiarowych: dyrektora SP w Pogorzałkach mogła zatem maksymalnie wynosić 3 tygodniowo (po zaokrągleniu), kierownika administracyjnego SP w Obrubnikach – 7 godzin tygodniowo, zaś dyrektora ZSP w Dobrzyniewie Dużym – 4 tygodniowo. Natomiast w roku szkolnym 2017/2018 dyrektorowi SP w Pogorzałkach przyznano 5 godzin ponadwymiarowych tygodniowo, kierownikowi administracyjnemu SP w Obrubnikach – 7,5 godziny ponadwymiarowej tygodniowo, zaś w roku szkolnym 2018/2019 dyrektorowi ZSP w Dobrzyniewie Dużym przyznano 4,5 godziny ponadwymiarowej tygodniowo – str. 168-175 protokołu kontroli.

Należy ponadto wskazać, że zgodnie z postanowieniami art. 42 ust. 6a Karty Nauczyciela, obowiązującego od dnia 1 września 2018 r., dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły oraz innym nauczycielom, o których mowa w art. 42 ust. 6, korzystającym z obniżonego tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, nie przydziela się godzin ponadwymiarowych, chyba że jest to konieczne dla zapewnienia realizacji ramowego planu nauczania w jednym oddziale, a za zgodą organu prowadzącego szkołę także gdy jest to konieczne dla zapewnienia realizacji ramowego planu nauczania w więcej niż jednym oddziale. Zasadą jest zatem nie przydzielanie godzin ponadwymiarowych dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły oraz wymóg szczególnego uzasadnienia podstaw do wyrażenia zgody na ich realizację. Natomiast nawet w przypadku wystąpienia i należytego uzasadnienia podstaw do przyznania godzin ponadwymiarowych – w sytuacjach określonych przez art. 42 ust. 6a Karty Nauczyciela – ich wymiar nadal musi być zgodny z ogólnymi zasadami określonymi w art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela, a zatem nie może przekraczać ½ tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.

Z kolei nieprawidłowości w ustaleniu tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin dyrektora Szkoły Podstawowej w Obrubnikach w roku szkolnym 2017/2018 i 2018/2019 skutkowały zawyżeniem go o 3 godziny w roku szkolnym 2017/2018 i o 1 godzinę w roku szkolnym 2018/2019 względem przywołanej wyżej uchwały Rady Gminy. Szczegółowy opis błędów w obliczeniu pensum łączonego dyrektora SP w Obrubnikach – skutkujących powyższymi wnioskami – został przedstawiony na str. 171 i 173 protokołu kontroli.

           Szczegółowej kontroli poddano też „rozliczenia godzin ponadwymiarowych” dyrektora SP w Obrubnikach (na str. 177-180 protokołu kontroli). Analiza tego zagadnienia wykazała, że wynagrodzenie pobrane w okresie od października 2017 r. do marca 2019 r., przez dyrektora SP w Obrubnikach za realizację godzin ponadwymiarowych i godzin doraźnych zastępstw zostało zawyżone względem wynagrodzenia należnego, według obliczeń kontrolującego, o kwotę 4.020,26 zł. Dyrektor szkoły przy rozliczaniu godzin ponadwymiarowych, co do zasady, przeliczała swój tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć na 8 godzin w tygodniu (tj. zgodnie z postanowieniami uchwały Nr LIV/226/10 z dnia 29 października 2010 r.), poza rozliczeniami za okresy od 17 września do 19 października 2018 r., od 1 do 14 stycznia 2019 r. oraz od 28 stycznia do 15 lutego 2019 r. – kiedy to dyrektor przyjęła swój obowiązkowy wymiar godzin zajęć na 9 godzin w tygodniu. (Błędny wymiar tygodniowy zawarty w arkuszach organizacyjnych zatwierdzonych przez byłego Wójta, opisany w poprzednim akapicie, nie był więc w praktyce stosowany dla celów rozliczenia godzin ponadwymiarowych). Ustalono, iż przyczyną błędnego ustalenia wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dyrektora SP w Obrubnikach były w szczególności:

- błędy arytmetyczne,

- niekonsekwentne pomniejszanie wymiaru godzin za dni nieobecności (np. z powodu choroby, opieki nad dzieckiem) czy dni ustawowo wolne od pracy bądź brak takich pomniejszeń,

- wypłata wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i doraźnych zastępstw niezgodnie z danymi wynikającymi z zestawień sporządzanych przez dyrektora,

- stosowanie błędnych stawek za realizację godzin ponadwymiarowych i doraźnych zastępstw, tj. ustalanych co do zasady z przeliczenia na pensum 18 lub 19 godzin tygodniowo, pomimo że faktycznie dyrektor realizowała pensum łączone.

           W złożonym wyjaśnieniu inspektor ds. księgowości budżetowej poinformowała, że: zestawienie godzin ponadwymiarowych dyrektorów szkół jest przynoszone bezpośrednio do księgowości celem naliczenia wypłat. Nie jest mi wiadome, aby weryfikował to inny pracownik urzędu pod względem merytorycznym oraz formalno-rachunkowym.

Kontrola wynagrodzeń nauczycieli na stanowiskach kierowniczych wykazała też, że w roku szkolnym 2018/2019 w ZSP w Fastach oraz w ZSP w Nowym Aleksandrowie (liczących po 13 oddziałów) powołano wicedyrektorów, którzy realizowali tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć w ilości 14 (tj. jak kierownicy administracyjni, które to stanowiska nauczyciele ci zajmowali przez tym rokiem szkolnym). Zgodnie zaś z postanowieniami uchwały Nr LIV/226/10 Rady Gminy z dnia 29 października 2010 r. tygodniowe pensum wicedyrektorów szkół o takiej liczbie oddziałów powinno wynosić 18 godzin. Godziny ponadwymiarowe realizowane w roku szkolnym 2018/2019 przez wicedyrektorów: ZSP w Nowym Aleksandrowie (2 h) i ZSP w Fastach (7 h) powinny być zatem traktowane jako godziny obowiązkowego wymiaru godzin zajęć wicedyrektorów. W przypadku wicedyrektora ZSP w Nowym Aleksandrowie obie godziny realizowane jako ponadwymiarowe powinny być traktowane jako wymiar obowiązkowy (14 h + 2 h = 16 h), zaś w przypadku wicedyrektora ZSP w Fastach – 4 godziny powinny być traktowane jako wymiar obowiązkowy (14 h + 4 h = 18 h), a 3 godziny jako godziny ponadwymiarowe. Kontrola „rozliczeń godzin ponadwymiarowych” zrealizowanych w okresie od września 2018 r. do lutego 2019 r. (wypłaconych w okresie od października 2018 r. do marca 2019 r.) przez wicedyrektorów: ZSP w Nowym Aleksandrowie i ZSP w Fastach, wykazała że:

- wicedyrektorowi ZSP w Nowym Aleksandrowie w okresie od października 2018 r. do marca 2019 r. ustalono wynagrodzenie za zrealizowane godziny ponadwymiarowe w łącznej wysokości 2.226,97 zł, które to godziny powinny być zrealizowane w ramach obowiązującego wicedyrektora tygodniowego pensum, ustalonego przez Radę Gminy

- wicedyrektorowi ZSP w Fastach w okresie od października 2018 r. do marca 2019 r. ustalono za godziny ponadwymiarowe, które powinny być wykonane w ramach obowiązującego pensum, ustalonego przez Radę Gminy, wynagrodzenie w kwocie 4.249,72 zł – str. 175-176 protokołu kontroli.

           Po zaprezentowaniu ustaleń kontroli pracownikowi Urzędu Gminy prowadzącemu te zagadnienia, do księgowości Urzędu wpłynęło pismo dyrektora ZSP w Fastach z dnia 1 kwietnia 2019 r., z którego wynika, że od 1 stycznia 2019 r. uległo zmianie stanowisko nauczyciela z wicedyrektora na kierownika administracyjnego (z wymiarem godzin: 14 obowiązkowych i 7 ponadwymiarowych). Uwzględnienie postanowień tego pisma skutkuje tym, iż stosowanie zaniżonego pensum tego nauczyciela miałoby miejsce tylko w okresie od września do grudnia 2018 r., w związku z czym wypłacone od 1 września 2018 r. wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, które powinny być zrealizowane w ramach pensum, zmniejsza się do kwoty 2.202,66 zł. Należy jednak wskazać, że pismo to skutkuje przywróceniem w ZSP stanu sprzecznego z obowiązującym prawem, ponieważ ponownie powoduje nieobsadzenie stanowiska wicedyrektora. Zgodnie bowiem z art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 1148) w szkole, która liczy co najmniej 12 oddziałów tworzy się stanowisko wicedyrektora – str. 176-177 protokołu kontroli.

           Kontrola prawidłowości ustalenia danych na potrzeby sporządzenia przez Pana Wójta sprawozdania, o którym mowa w art. 30a ust. 4 Karty Nauczyciela, dotyczących przede wszystkim struktury zatrudnienia na poszczególnych stopniach awansu zawodowego nauczycieli oraz faktycznych wydatków na wynagrodzenia nauczycieli poniesionych w 2018 r. (str. 181-185 protokołu kontroli), wykazała, że:

a) zaniżono średnią arytmetyczną liczbę etatów  nauczycieli stażystów za okres styczeń-marzec 2018 r. o 0,14 etatu (wykazano 11,34 zamiast 11,48 etatu) oraz zawyżono za okres kwiecień-grudzień 2018 r. o 0,47 etatu (wykazano 11,52 zamiast 11,05 etatu). Przełożyło się to na zawyżenie sumy iloczynów średniorocznej liczby etatów i średnich wynagrodzeń nauczycieli stażystów o 11.111,62 zł,

b) zawyżono średnią arytmetyczną liczbę etatów nauczycieli mianowanych za okres styczeń-marzec 2018 r. o 0,19 etatu (wykazano 28,92 zamiast 28,73 etatu) oraz zaniżono za okres kwiecień-grudzień 2018 r. o 0,01 etatu (wykazano 28,88 zamiast 28,89 etatu). Przełożyło się to na zawyżenie sumy iloczynów średniorocznej liczby etatów i średnich wynagrodzeń nauczycieli mianowanych o 1.883,73 zł,

c) kwota wydatków faktycznie poniesionych w 2018 r. na wynagrodzenia nauczycieli stażystów została zawyżona o 23.145,30 zł, natomiast na wynagrodzenia nauczycieli mianowanych została zawyżona o 106,93 zł. Na zawyżenie kwoty wydatków faktycznie poniesionych na wynagrodzenia poszczególnych nauczycieli stażystów i mianowanych miało wpływ głównie wliczanie kwot dodatków wiejskich ujętych w wyrównaniu wynagrodzeń wypłacanych nauczycielom w związku ze zmianą stawki wynagrodzenia zasadniczego oraz zaliczenie do wynagrodzeń nauczycieli stażystów wynagrodzeń wypłaconych w okresie od września do grudnia 2018 r. trzem nauczycielom kontraktowym.

Wpływ na błędne ustalenie liczby etatów nauczycieli stażystów i mianowanych miał m.in. przyjęty sposób obliczania struktury zatrudnienia nauczycieli, których stosunek pracy był nawiązywany lub wygasł w trakcie miesiąca – jako wyniku podzielenia liczby dni przepracowanych w danym miesiącu przez 30. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Edukacji Narodowej, akceptowanym również przez RIO w Białymstoku w świetle obowiązujących przepisów, w przypadku nauczycieli, którzy nie przepracowali pełnego miesiąca, wynagrodzenie liczy się stosownie do treści § 12 ust. 1 i 2  rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927). Oznacza to, że nauczyciel powinien mieć wyliczane wynagrodzenie proporcjonalnie do liczby przepracowanych godzin z uwzględnieniem, iż dla każdego miesiąca ustala się odrębną liczbę dni roboczych. Ustalając zatem średnioroczną strukturę zatrudnienia, wielkość etatu nauczyciela należy obliczyć proporcjonalnie do liczby dni roboczych w danym miesiącu.

Ponadto stwierdzono, że utrwaloną praktyką w jednostce było ustalanie liczby etatów nauczycieli w poszczególnych miesiącach na podstawie wypłaconego w danym miesiącu wynagrodzenia a nie faktycznych nieobecności, co w przypadku nieobecności nauczyciela (finansowanej z ZUS) przez część miesiąca grudnia danego roku wiązało się z błędnym ustaleniem wymiaru etatu za ten miesiąc (a w efekcie i za rok), ponieważ pomniejszenie etatu w związku z tą nieobecnością uwzględniano w styczniu kolejnego roku (wraz z rozliczeniem wynagrodzenia za ten okres). W myśl postanowień § 3 ust. 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 6, poz. 35), przy ustalaniu średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli nie uwzględnia się liczby etatów nauczycieli, proporcjonalnie do okresów, w których pobierali zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub zasiłek opiekuńczy.

W konsekwencji przedstawionych błędów w ustaleniu średniorocznej liczby etatów oraz kwot wydatków poniesionych na wynagrodzenia, różnica między wydatkami faktycznie poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli a iloczynem średniorocznej liczby etatów i średnich wynagrodzeń nauczycieli powinna wynosić odpowiednio:

a) (+) 24.202,56 zł zamiast (+) 36.236,24 zł w odniesieniu do nauczycieli stażystów (zmniejszenie dodatniej różnicy o 12.033,68 zł),

b) (-) 21.846,84 zł zamiast (-) 23.623,64 zł w odniesieniu do nauczycieli mianowanych (zmniejszenie ujemnej różnicy o 1.776,80 zł).

Ustalenia kontroli skutkują zmniejszeniem kwoty przeznaczonej na wypłatę jednorazowych dodatków uzupełniających za 2018 r. nauczycielom mianowanym. Kwoty dodatków uzupełniających dla poszczególnych nauczycieli mianowanych, po uwzględnieniu ustaleń kontroli, w wysokościach zgodnych z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli… przedstawiono w tabeli zamieszczonej na str. 190-194 protokołu kontroli.

W związku z przedstawioną wyżej analizą wynagrodzeń nauczycieli na potrzeby weryfikacji sprawozdania, karty wynagrodzeń nauczycieli stażystów i mianowanych badaniu poddano także pod kątem prawidłowości ustalanych i wypłacanych wynagrodzeń. Kontrola w tym zakresie wykazała szereg nieprawidłowości, szczegółowo opisanych na str. 185-189 protokołu kontroli, polegających w szczególności na (część z ustalonych nieprawidłowości została usunięta do czasu podpisania protokołu kontroli):

a) wypłaceniu nauczycielom szkół w Pogorzałkach, Dobrzyniewie Dużym, Obrubnikach i Fastach dodatku motywacyjnego za lipiec i sierpień 2018 r., pomimo że dodatki te zostały przyznane na okres luty-czerwiec 2018 r.; z obliczeń kontrolującego wynika, iż łącznie zawyżono wypłacone wynagrodzenie z tytułu dodatku motywacyjnego w następujących kwotach: nauczycielom stażystom – 400 zł (ZSP w Dobrzyniewie Dużym – 300 zł i ZSP w Fastach – 100 zł); nauczycielom mianowanym – 4.815,44 zł (SP w Pogorzałkach – 1.153,83 zł, ZSP w Dobrzyniewie Dużym – 1.651,61 zł, ZSP w Fastach – 2.010 zł), tj. razem o 5.215,44 zł;

b) wypłacaniu dodatkowego wynagrodzenia rocznego nauczycielom zatrudnionym w okresie od września 2017 r. do czerwca bądź sierpnia 2018 r. jednorazowo za cały okres zatrudnienia, a nie za poszczególne lata kalendarzowe; należy wskazać, iż w myśl postanowień ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, dla ustalenia podstaw do nabycia przez nauczyciela prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego ważny jest okres zatrudnienia w roku kalendarzowym, co oznacza, że okoliczności mające wpływ zarówno na przyznanie prawa do tzw. „trzynastki”, jej wysokość, jak i pozbawiające pracownika prawa do niej bada się wyłącznie w danym roku kalendarzowym;

c) zawyżeniu kwoty dodatku motywacyjnego nauczycielowi mianowanemu zatrudnionemu w SP w Pogorzałkach o kwotę 53,66 zł; do czasu podpisania protokołu kontroli potrącono kwotę 44,56 zł (zgodnie z listą płac z dnia 1 czerwca 2019 r.), przy czym do wyrównania pozostała kwota  9,10 zł;

d) zawyżeniu wynagrodzenia za wrzesień 2018 r. nauczycielowi stażyście, zatrudnionemu po raz pierwszy od dnia 1 września 2018 r. w ZSP w Dobrzyniewie Dużym, o dzień nieobecności z powodu zwolnienia lekarskiego; należy wskazać, że prawo do wynagrodzenia chorobowego przysługuje pracownikowi po upływie tzw. okresu wyczekiwania, czyli 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, zatem dni choroby przypadające w pierwszych 30 dniach ubezpieczenia chorobowego należy uznać za nieobecność usprawiedliwioną bez zachowania prawa do wynagrodzenia – ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2019 r. poz. 645);

e) nienależnej wypłacie dodatkowego wynagrodzenia rocznego nauczycielowi stażyście zatrudnionemu w ZSP w Dobrzyniewie Dużym, w kwocie 2.005,59 zł, naliczonej za okres od 6 listopada 2017 r. do 22 czerwca 2018 r.; zgodnie z przepisami ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, warunku przepracowania co najmniej 6 miesięcy w roku kalendarzowym nie stosuje się w przypadkach określonych w art. 2 ust. 3 ustawy, tj. m.in. w przypadku nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły (szkoły wyższej); przy czym określenie „nawiązanie stosunku pracy z nauczycielem zgodnie z organizacją pracy szkoły” oznacza, że prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego dotyczy nauczycieli, z którymi stosunek pracy został nawiązany z początkiem roku szkolnego, tj. z dniem 1 września (z uwzględnieniem dopuszczonej przepisami możliwości rozpoczęcia zajęć w innym terminie), co potwierdza także stanowisko MEN z 4 grudnia 2009 r.;

f) zawyżeniu wyrównania wynagrodzenia nauczyciela mianowanego, zatrudnionego w ZSP w Dobrzyniewie Dużym, na łączną kwotę 12,79 zł;

g) zaniżeniu wynagrodzenia nauczyciela stażysty, zatrudnionego na podstawie dwóch umów o pracę na czas określony odpowiednio od dnia 1 września 2018 r. do dnia 31 sierpnia 2020 r. w wymiarze 11/22 oraz od dnia 29 października 2018 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r. w wymiarze 20/20 w ZSP w Fastach, na łączną kwotę 3.212,04 zł;

h) zawyżeniu wynagrodzenia za wrzesień 2018 r. nauczycielowi stażyście, zatrudnionemu w ZSP w Nowym Aleksandrowie, o 2 dni nieobecności z powodu urlopu bezpłatnego (nauczycielowi potrącono wynagrodzenie za 3 dni nieobecności, podczas gdy faktycznie nauczyciel przebywał na urlopie bezpłatnym przez 5 dni).

           Na tle powyższych ustaleń należy zwrócić uwagę, że szczegółową analizą objęto jedynie wynagrodzenia nauczycieli stażystów i mianowanych. Zaobserwowane praktyki nakazują założyć występowanie podobnych nieprawidłowości także w grupach awansu zawodowego nauczycieli kontraktowych i dyplomowanych, nieobjętych próbą kontrolną. Szczególnie znaczące skutki finansowe mogą dotyczyć zwłaszcza wypłaty dodatków motywacyjnych za lipiec i sierpień 2018 r.

W wyniku analizy prawidłowości naliczenia odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych stwierdzono, że kwota odpisu została zaniżona o 1.185,66 zł, gdyż przeciętna liczba zatrudnionych w 2018 r., obliczona stosownie do § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (Dz. U. Nr 43, poz. 349), została zaniżona o 1 etat – str. 195 protokołu kontroli.

Kontrola wydatków na krajowe podróże służbowe pracowników (str. 198-199 protokołu kontroli), przeprowadzona w świetle przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167) oraz regulacji wewnętrznych obowiązujących w jednostce, wykazała w przyjętej do badania próbie, że:

a) w trzech przypadkach druki delegacji nie zawierały podpisu osoby zlecającej wyjazd, co narusza § 3 ust. 1 i § 6 ust. 1 rozporządzenia;

b) w jednym przypadku rachunek kosztów podróży przedstawiono do rozliczenia dzień po upływie 14 dni od dnia powrotu z podróży służbowej, wbrew § 5 ust. 1 rozporządzenia;

c) w jednym przypadku w rachunku kosztów podróży wskazano, iż w czasie podróży służbowej przejechano 38 km, za co wypłacono kwotę 31,76 zł, podczas gdy z załączonej do druku delegacji „ewidencji przebiegu pojazdu” wynika 39 przejechanych kilometrów, za co powinien zostać wypłacony zwrot kosztów w wysokości 32,60 zł, świadczy to o braku spójności dokumentacji;

d) dwie delegacje posiadały ten sam numer, tj. delegacja nr 183/18 z 19 października 2018 r. i delegacja nr 183/18 z 15 października 2018 r. (potwierdzają to zapisy w rejestrze delegacji).

W okresie objętym kontrolą ryczałt za jazdy lokalne  pobierał Zastępca Wójta, kierownik referatu gospodarki komunalnej oraz inni pracownicy Urzędu Gminy, z którymi Wójt zawarł stosowne umowy. Analiza zagadnień dotyczących używania do celów służbowych w jazdach lokalnych samochodów prywatnych, w świetle przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. Nr 27, poz. 271 ze zm.), wykazała, że:

a) liczba dni, w których pracownik (kierownik referatu gospodarki komunalnej) nie dysponował samochodem była niezgodna z listą obecności; w dniu 28 września 2018 r. pracownik miał dzień usprawiedliwionej nieobecności za przepracowane nadgodziny, mimo czego nie zmniejszył w oświadczeniu ryczałtu o ten dzień; na podstawie oświadczenia za wrzesień 2018 r. wypłacono pracownikowi ryczałt zawyżony o 11,40 zł w stosunku do informacji wynikającej z listy obecności za ten miesiąc oraz postanowień § 4 ust. 2 rozporządzenia – str. 201 protokołu kontroli;

b) w oświadczeniach o używaniu samochodu prywatnego do celów służbowych za październik i listopad 2018 r. Zastępca Wójta stwierdził, iż:

- nie dysponował samochodem przez dwa dni, w których odbywał podróż służbową (w październiku). Z rejestru delegacji wynikało, iż w październiku 2018 r. Zastępcy Wójta wystawiono tylko jedną delegację na podróż służbową, tj. delegację nr 184/18 (brak innych danych poza numerem delegacji oraz imieniem i nazwiskiem delegowanego), zaś na liście obecności wskazano, iż pracownik miał wystawioną delegację (D) w dniach 16 i 29 października oraz szkolenie (S) w dniu 5 października;

b) nie dysponował samochodem osobowym przez 1 dzień urlopu wypoczynkowego i 4 dni podróży służbowych (w listopadzie). Na liście obecności za listopad 2018 r. wstawiono pracownikowi delegację (D) w dniach: 5, 28 i 29 listopada, szkolenie (S) w dniu 8 listopada i urlop (W) w dniu 19 listopada. Z rejestru delegacji wynikało natomiast, że w listopadzie 2018 r. Zastępcy Wójta wystawiono delegacje na odbycie podróży służbowych w dniach: 8-9 samochodem służbowym do Warszawy, 14-15 samochodem służbowym do Lublina, 16 samochodem służbowym na Białoruś, 28 samochodem służbowym na Białoruś i 29 samochodem służbowym do Warszawy. Z kolei z danych zawartych w miesięcznej karcie drogowej pojazdu służbowego za listopad 2018 r. wynikają wyjazdy Zastępcy Wójta w dniach: 2, 5 i 6 do Białegostoku; 7 do Warszawy; 14 i 15 do i z Lublina; 16 i 28 na Białoruś; 29 do Warszawy oraz 31 do Białegostoku (mimo, że miesiąc listopad ma 30 dni kalendarzowych). Karta drogowa została podpisana przez: użytkownika, sprawdzającego oraz Pana Wójta jako zatwierdzającego.

Rozbieżności między przedstawioną dokumentacją, brak delegacji na szkolenie w dniu 5 października 2018 r. oraz brak delegacji na wyjazd służbowy w dniu 5 listopada 2018 r. uniemożliwiają stwierdzenie czy ryczałt za miesiące październik i listopad 2018 r. został wypłacony w prawidłowej wysokości. Jednocześnie rozbieżności te świadczą o nierzetelności prowadzonej dokumentacji i jej ograniczonej funkcji jako źródła wiarygodnej wiedzy o faktycznym przebiegu zdarzeń – str. 201-202 protokołu kontroli.

W zakresie wydatków poniesionych tytułem zwrotu kosztów zagranicznych podroży służbowych odbywanych w okresie objętym kontrolą przez Zastępcę Wójta (szczegółowo opisanych na str. 202-208 protokołu kontroli), stwierdzono nieprawidłowości polegające na:

a) niewskazywaniu na drukach polecenia wyjazdu miejscowości docelowej (2 delegacje) oraz środka lokomocji (1 delegacja), wbrew postanowieniom § 2 i § 3 ust. 1 rozporządzenia w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej,

b) niewskazaniu w rozliczeniu kosztów jednej podróży godziny i miejscowości, w której przekroczono granicę państwa, co stanowi istotne utrudnienie w określeniu łącznego czasu trwania podróży zagranicznej; zgodnie z § 12 pkt 1 rozporządzenia czas podróży zagranicznej liczy się, w przypadku odbywania jej środkami komunikacji lądowej, od chwili przekroczenia granicy państwowej w drodze za granicę do chwili jej przekroczenia w drodze powrotnej do kraju,

c) zaniżeniu diety o równowartość 4 euro za podróż służbową do Czech w dniach 11-13 grudnia 2018 r. – wypłacono dietę stanowiącą równowartość 34,85 euro, zamiast 38,85 euro;

d) bezpodstawnym zawyżeniu wypłaconych kosztów podróży służbowej do Wilna w dniu 12 czerwca 2018 r. – w myśl postanowień § 13 ust. 3 pkt 2 lit. b) rozporządzenia, za niepełną dobę podróży zagranicznej wynoszącą od ponad 8 do 12 godzin przysługuje 50% diety (w przypadku przedmiotowej podróży 19,5 euro) o ile delegowany nie miał zapewnionego bezpłatnego wyżywienia, czego kontrolujący nie byli w stanie stwierdzić wobec braku informacji na ten temat w załączonej do druku delegacji dokumentacji; tymczasem – oprócz udokumentowanych fakturą kosztów zakupu paliwa do samochodu służbowego – Zastępcy Wójta wypłacono równowartość 90 euro, tj. kwotę 387 zł. Kwota ta odpowiada zakupowi waluty na „potrzeby wyjazdu zagranicznego na Litwę”. Z rozliczenia kosztów nie wynika, aby Zastępca Wójta poniósł z tej kwoty jakiekolwiek wydatki związane z podróżą, które uzasadniałyby zwrot mu środków. W złożonym wyjaśnieniu Zastępca Wójta poinformował: Druk rozliczenia delegacji oddałem bez faktur, które najprawdopodobniej zagubiłem podczas podróży służbowej. Nie wypłacono natomiast diety w wysokości 19,5 euro. W świetle powyższych ustaleń wypłatę zawyżono o równowartość 70,5 euro (90 – 19,5);

e) rozliczeniu diety w zawyżonej wysokości w zakresie obejmującym krajową część podróży, w wyniku zsumowania godzin do i od momentu przekroczenia granicy Polski (łącznie 10 godzin, za co wypłacono ½ diety), czym naruszono postanowienia § 7 ust. 2 w zw. z § 21 rozporządzenia (podróż krajowa do granicy, jak i od granicy Polski trwała po 5 godz., tj. w obie strony mniej niż po 8 godzin, zatem dieta nie przysługiwała). Zgodnie ze stanowiskiem Departamentu Prawa Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 kwietnia 2013 r. dotyczącym ustalania należności z tytułu diety za krajową część podróży zagranicznej, odcinki podróży krajowej – odpowiednio poprzedzające moment rozpoczęcia podróży zagranicznej i odbywane po przekroczeniu granicy polskiej w drodze powrotnej – należy traktować rozdzielnie. Rozpoczęcie podróży zagranicznej w chwili przekroczenia granicy polskiej, w ocenie Departamentu, oznacza przerwanie czasu trwania podróży krajowej. Także Główny Inspektorat Pracy opowiada się za rozdzielnym traktowaniem krajowych odcinków zagranicznej podróży służbowej, chyba że odbyłaby się ona w obrębie tej samej doby podróży (pismo z dnia 2 lutego 2009 r., znak GPP-417-4560-RP). Błędne rozliczenie kosztów tej podróży przełożyło się na zawyżenie zwrotu kosztów o 15 zł w części krajowej podróży;

f) niewypłacaniu zaliczki, o której mowa w § 20 ust. 1 przywołanego wyżej rozporządzenia. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, pracownik otrzymuje zaliczkę w walucie obcej na niezbędne koszty podróży zagranicznej. Oznacza to, że pracodawca jest zobligowany do jej wypłaty niezależnie od tego czy pracownik wystąpi z wnioskiem o jej wypłatę czy też nie. Za zgodą pracownika zaliczka może być wypłacona w walucie polskiej, w wysokości stanowiącej równowartość przysługującej pracownikowi zaliczki w walucie obcej. Przepisy nie wskazują, w jakiej wysokości zaliczka powinna zostać wypłacona. Kwota ta powinna być jednak wystarczająca na „niezbędne koszty podróży”. Wynika z tego, że wysokość zaliczki powinna pozwolić co najmniej na pokrycie wszystkich przewidywalnych kosztów wyjazdu (przejazdy, noclegi, dojazdy lokalne);

g) rozliczaniu kosztów podróży w walucie obcej według różnych kursów, np. z dnia 10 października 2017 r. (tj. na ponad 2 miesiące przed faktycznym terminem podróży służbowej) – delegacja nr 180/17 z dnia 17 grudnia 2017 r.; z dnia poprzedzającego dzień przedłożenia delegacji do rozliczenia – delegacja nr 203/18 z dnia 16 listopada 2018 r., czy też z zastosowaniem kursu obowiązującego na trzy dni przed przedłożeniem kosztów podróży służbowej do rozliczenia – delegacja nr 222/18 z dnia 10 grudnia 2018 r. Postępowanie takie nie ma uzasadnienia w świetle § 20 ust. 3 rozporządzenia, zgodnie z którym rozliczenie kosztów podróży zagranicznej jest dokonywane w walucie otrzymanej zaliczki (w walucie wymienialnej albo w walucie polskiej) według średniego kursu z dnia jej wypłacenia. Zastosowanie tego przepisu nie było jednak możliwe, gdyż nie były wypłacane zaliczki;

h) pomijaniu w poleceniu wyjazdu zagranicznego miejscowości na terenie kraju, od której rozpoczyna się i kończy podróż zagraniczna (tj. następuje: przekroczenie granicy państwowej w przypadku podróży lądowej, start samolotu w drodze za granicę lub lądowanie w drodze powrotnej w przypadku podroży lotniczej oraz wyjście statku z portu polskiego w drodze za granicę i jego wejście do tego portu w drodze powrotnej w przypadku podróży morskiej). Zgodnie z § 21 rozporządzenia, w przypadku odbywania podróży zagranicznej w połączeniu z przejazdem na obszarze kraju, stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 2 „Podróż krajowa”. Stosownie zaś do § 6 rozporządzenia pracodawca określa miejscowość rozpoczęcia i zakończenia podróży służbowej. Na gruncie przywołanych przepisów krajowe odcinki podróży, mimo iż są integralnie złączone z podróżą zagraniczną, podlegają przepisom regulującym podróże krajowe. Z tego wynika, że należy oddzielnie traktować krajową część podroży zagranicznej, co wiąże się m.in. z obowiązkiem określania miejscowości jej rozpoczęcia i zakończenia, mającej zasadnicze znaczenie dla miejsca rozpoczęcia i zakończenia podróży zagranicznej (np. miejsca przekroczenia granicy czy startu samolotu),

i) klasyfikowaniu wydatków dotyczących krajowych odcinków podróży zagranicznej w par 4420 „Podróże służbowe zagraniczne”, zamiast w par. 4410 „Podróże służbowe krajowe”.

           Ponadto w przyjętych przez jednostkę procedurach dotyczących podróży służbowych zagranicznych (zawartych w załączniku nr 1 „Instrukcja zasad sporządzania, obiegu i kontroli oraz przechowywania i zabezpieczania dokumentów księgowych i ksiąg rachunkowych” do zarządzenia Nr 27/08 Wójta Gminy z dnia 31 lipca 2008 r.) wskazano, iż podróże służbowe zagraniczne są rozliczane zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Należy wskazać, że ww. rozporządzenie jest nieaktualne, a od dnia 1 marca 2013 r. obowiązują w tym zakresie postanowienia przywoływanego wyżej rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r.

Zarządzeniem z dnia 6 kwietnia 2017 r. były Wójt Gminy ustalił dziesięcioosobowy skład Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Dobrzyniewie Dużym. Następnie zarządzeniem z dnia 1 sierpnia 2018 r. powołano nowy dziesięcioosobowy skład GKRPA, w którym zmieniła się jedynie osoba wykonująca zadania sekretarza komisji. Z okazanych w czasie kontroli zaświadczeń o odbyciu przez poszczególnych członków Komisji przeszkoleń w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych wynika, że dwóch z członków komisji odbyło takie przeszkolenie już po powołaniu ich na członków komisji, tj. 17 września 2018 r. i 7 lutego 2019 r. Należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 4¹ ust. 4 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2018 r. poz. 2137, ze zm.), w skład gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych wchodzą osoby przeszkolone w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Brzmienie przepisu odnosi się do czasu przeszłego, co oznacza, iż skład Komisji powinien mieć charakter wyspecjalizowany już w momencie jego powoływania. Nie okazano zaś w ogóle zaświadczenia o przeszkoleniu dwóch innych członków Komisji – str. 208-209 protokołu kontroli.

Kontrola prawidłowości wypłaty wynagrodzenia dla poszczególnych członków komisji za posiedzenia GKRPA, które odbyły się w miesiącach lipiec-grudzień 2018 wykazała, że nie wypłacono wynagrodzenia sekretarzowi komisji za udział w pięciu posiedzeniach, w łącznej kwocie 500 zł, czego przyczyną – jak wynika z udzielonych wyjaśnień – był fakt wpłynięcia zarządzenia o powołaniu nowego składu GKRPA do księgowości dopiero w styczniu 2019 r. Zaległą kwotę wypłacono w trakcie czynności kontrolnych – str. 209 protokołu kontroli.

Analiza wydatków związanych z realizacją Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2018 r. wykazała, w przypadku części wydatków sklasyfikowanych w rozdz. 85154 „Przeciwdziałanie alkoholizmowi” brak należytego wykazania ich związku z realizacją Programu. Znaczna część spośród okazanych kontrolującym faktur zakwalifikowanych do wydatków w rozdz. 85154 nie zawierała  opisu pozwalającego na jednoznaczne stwierdzenie, że dokonane wydatki mają rzeczywisty związek z realizacją zadań ujętych w Programie na 2018 r. Świadczyć miała o tym dekretacja na fakturze wskazująca na sklasyfikowanie wydatku jako dotyczącego realizacji Programu. Dotyczy to m.in. wydatków takich jak: zakup kubków, zakup gier i artykułów spożywczych (do świetlicy parafialnej), zakup materiałów profilaktycznych i promocyjnych związanych z organizacją pielgrzymki, czy zakup usługi gastronomicznej „na organizację wyjazdu grupy seniorów z miejscowości Chraboły” – str. 214-216 protokołu kontroli. Jak stanowi art. 18² ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, dochody z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych wykorzystywane będą na realizację gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnych programów przeciwdziałania narkomanii, a także zadań realizowanych przez placówkę wsparcia dziennego, o której mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w ramach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnego programu przeciwdziałania narkomanii, i nie mogą być przeznaczane na inne cele. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 44 ust. 2 ustawy o finansach publicznych jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków.

W wyjaśnieniu dotyczącym poszczególnych wydatków obecna przewodnicząca GKRPA poinformowała m.in., że (…) materiały profilaktyczne i promocyjne zostały zakupione przez Archidiecezję Białostocką, dotyczyły profilaktyki uzależnień, zagrożeń jakie niesie za sobą nadużywanie alkoholu oraz znaczenia rodziny i spędzania wspólnego czasu razem. Materiały zostały rozdane mieszkańcom gminy Dobrzyniewo Duże biorącym udział w pielgrzymce pieszej na Jasną Górę – w zakresie zakupu materiałów profilaktycznych i promocyjnych związanych z organizacją pielgrzymki oraz (…) zgodnie z harmonogramem i sprawozdaniem z wycieczki, złożonym przez organizatora wycieczki wynika, że w trakcie wyjazdu odbyła się pogadanka dotycząca zdrowego stylu życia bez używek. Osoby starsze również borykają się z problemem alkoholowym wśród najbliższej rodziny, dlatego postanowiono udzielić dofinansowania. Z dostępnych środków finansowania, pkt. III.3. (dofinansowanie nagród w działaniach profilaktycznych podejmowanych przez inne instytucje) był najbardziej odpowiedni do zapłaty ww. faktury – w zakresie zakupu usługi gastronomicznej „na organizację wyjazdu grupy seniorów z miejscowości Chraboły”.

W zakresie wydatków poniesionych na promocję gminy, których szczegółowy opis znajduje się na str. 216-219 protokołu kontroli, stwierdzono m.in., że wydatki w tym zakresie były zatwierdzane pod względem merytorycznym przez inspektora ds. organizacyjnych, pomimo że zakres czynności tego pracownika z dnia 10 lutego 2016 r. nie zawiera upoważnienia do sprawdzania dokumentów pod względem merytorycznym.

W ramach kontroli wydatków sklasyfikowanych jako poniesione na promocję gminy zwrócono się też o wskazanie konkretnych czynności realizowanych przez wykonawcę umowy nr 13/2018 z dnia 6 kwietnia 2018 r., opiewającej na kwotę 5.000 zł. Umową tą zlecono: przygotowanie merytoryczne, organizację, dokumentację i przeprowadzenie w dniu 8 kwietnia 2018 r. Festynu Wielkanocne Pogorzałki oraz Wielkanocnej Konferencji Kół Gospodyń Wiejskich w godzinach 14.00 – 18.00. Zacytowane zapisy umowy nie pozwalają bowiem na konkretne ustalenie obowiązków zleceniobiorcy. W wyjaśnieniu wskazano: Konferencja Wielkanocne Pogorzałki odbyła się w Wiejskim Domu Kultury w Pogorzałkach (…). Gmina zapłaciła (…) za całościową organizację Konferencji w ramach przekazanych środków finansowych firma (…) poniosła koszty zakupu produktów do przygotowania regionalnych potraw wielkanocnych przez koła gospodyń wiejskich z terenu Gminy Dobrzyniewo Duże, jak również inne koszty związane z oprawą artystyczną, w tym nagłośnienie, prowadzenie iwentu, organizację Biegu Wielkanocnego. Firma wywiązała się ze swoich obowiązków należycie w związku z tym Gmina uregulowała należności zgodnie z przedstawioną fakturą. W świetle wyjaśnienia należy zwrócić uwagę na jedynie dwudniowy okres między zawarciem umowy a terminem jej wykonania, podczas gdy według wyjaśnienia uzasadnieniem wynagrodzenia wykonawcy miało być m.in. „poniesienie kosztów zakupu produktów do przygotowania regionalnych potraw wielkanocnych przez koła gospodyń wiejskich” oraz całościowa organizacja konferencji. Daty umowy i wydarzenia, którego organizację miała ta umowa zapewnić, wskazują na ograniczone możliwości wykonania całościowych czynności organizacyjnych. Załączone do wyjaśnienia sprawozdanie wykonawcy z datą 16 kwietnia 2018 r., opatrzone 4 zdjęciami (obowiązek sporządzenia sprawozdania nie był przewidziany umową), stanowi jedynie, że Podczas konferencji, prezentowane były regionalne potrawy wielkanocne przygotowane przez koła gospodyń wiejskich (…). Oprócz tego wymieniono nazwy 22 potraw. Treść sprawozdania nie dokumentuje zatem faktycznych czynności zleceniobiorcy a przez to nie uzasadnia kwoty wypłaconego wynagrodzenia. W świetle ustaleń kontroli niemożliwe jest w ocenie Izby potwierdzenie zachowania przepisu art. 44 ust. 3 pkt 1 lit. a) ustawy o finansach publicznych, tj. dokonania wydatku w wysokości 5.000 zł w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów.

Kontrola wydatków związanych z eksploatacją samochodu służbowego Volkswagen Passat wykazała liczne i istotne nieprawidłowości opisane na str. 220-226 protokołu kontroli, polegające na:

a) braku karty drogowej za styczeń 2018 r., pomimo że samochód służbowy był już używany przez pracowników Urzędu w tym miesiącu (protokół zdawczo-odbiorczy z 17 stycznia 2018 r.), o czym świadczy faktura zakupu paliwa w dniu 28 stycznia 2018 r. w ilości 65,4 l,

b) braku związku między tankowaniami wpisanymi w kartach drogowych a danymi z faktur zakupu, przykładowo tankowanie z dnia 19 marca 2018 r. w ilości 32,59 l, wpisano w karcie drogowej jako tankowanie w dniu 18 marca 2018 r., zaś tankowanie z dnia 29 marca 2018 r. w ilości 42,1 l, wpisano w karcie drogowej jako 30,52 l w dniu 30 marca 2018 r.;

c) nie odnotowywania niektórych przejazdów i tankowań w kartach drogowych pojazdu za okres maj-grudzień 2018 r.; przykładowo według faktury tankowano w dniu 7 maja 2018 r. 26,23 l paliwa (stacja paliw w Białymstoku), natomiast według karty drogowej wyjazdu w samochodem służbowym w dniu 7 maja 2018 r. i takiego tankowania w ogóle nie odnotowano; podobna sytuacja dotyczyła tankowania w Białymstoku w dniu 19 czerwca 2018 r. w ilości 66,18 l;

d) braku ciągłości w przebiegach pojazdu odnotowywanych w miesięcznych kartach drogowych – brak odnotowanych wpisów na 157 km w listopadzie 2018 r.; stan licznika „przyjazd” – 316.599 km, zaś przy następnej podróży stan licznika „wyjazd” – 316.756 km;

e) braku comiesięcznych kart kontroli zużycia paliwa za okres maj-grudzień 2018 r. (w zamian sporządzono zbiorcze rozliczenie za ten okres, które nie uwzględniało wszystkich tankowań z tego okresu), co świadczy także o braku uzgadniania wydatków poniesionych na zakup paliwa do samochodu służbowego między pracownikiem referatu gospodarki komunalnej (zajmującego się sprawami związanymi z eksploatacją samochodów służbowych) a księgowością Urzędu,

f) wielokrotnym korzystaniu, głównie przez Zastępcę Wójta z samochodu służbowego na wyjazdy odbywane poza miejscowość, w której znajduje się miejsce pracy, bez wystawionego polecenia  wyjazdu służbowego (delegacji). Odbywanie podróży przy braku dokumentu polecenia wyjazdu służbowego stanowi naruszenie § 3 ust. 1 i § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej, zgodnie z którymi termin, miejsce rozpoczęcia i zakończenia oraz środek transportu do odbycia podróży służbowej określa pracodawca. Brak poleceń wyjazdu służbowego stanowi również naruszenie przepisów wewnętrznych obowiązujących w Urzędzie Gminy. Ponadto w kartach drogowych nie określano godzin wyjazdu i powrotu (druk karty nie zawierał stosowanych rubryk w tym zakresie) oraz celów wyjazdu za okres maj-grudzień 2018 r. (pomimo, iż druk karty zawierał stosowaną rubrykę w tym zakresie).

Ze sporządzonego „rozliczenia” paliwa za okres maj-grudzień wynika „oszczędność” według normy w ilości 76,86 l paliwa, której powstanie jest efektem nieprzedkładania faktur za tankowanie pojazdu. Należy przy tym podkreślić, że „oszczędność” na poziomie 76,86 l jest wartością ustaloną w wyniku działań kontrolujących. W okazanym „rozliczeniu” widniała bowiem ilość 262,7 l, co było wynikiem nieposiadania przez pracownika rozliczającego karty drogowe kserokopii 5 faktur za paliwo ujętych w ewidencji księgowej (co ustalono podczas kontroli), z których wynikał zakup 185,84 l paliwa.

Wynikający z przyjętego sposobu wypełniania kart drogowych brak jawności i przejrzystości w zakresie korzystania z samochodu służbowego – w połączeniu z brakiem poleceń wyjazdu służbowego – uniemożliwia zweryfikowanie celowości wyjazdów w zakresie ich związku z wykonywaniem czynności służbowych, a tym samym celowości wydatku poniesionego na zakup paliwa. Natomiast korzystanie z pojazdu służbowego i nieprzedkładanie faktur za paliwo może świadczyć o wykorzystywaniu pojazdu służbowego w niewiadomym celu, niezwiązanym z realizacją zadań gminy. Reasumując, sposób wypełniania kart drogowych i prowadzenia rozliczeń nie pozwala na przyjęcie racjonalnego założenia wykluczającego występowanie nadużyć w zakresie gospodarowania pojazdem Volkswagen Passat.

Analiza zagadnień związanych z udzielaniem dotacji na podstawie uchwały Nr XXXVI/202/17 Rady Gminy Dobrzyniewo Duże z dnia 30 listopada 2017 r. w sprawie określenia warunków i trybu finansowania zadania własnego Gminy Dobrzyniewo Duże w zakresie wspierania rozwoju sportu wykazała, że zgodnie z brzmieniem § 4 ust. 1 pkt 6 tej uchwały udzielona dotacja może być przeznaczona na sfinansowanie lub dofinansowanie kosztów obsługi zadania (obsługa księgowa, koordynator projektu, utrzymanie rachunku bankowego) związanych z realizacją przedsięwzięcia, stanowiących maksymalnie 6% wysokości dofinansowania. Na przykładzie dotacji udzielonej w 2018 r. dla Uczniowskiego Klubu Sportowego Tenisa Stołowego „Płomień” w wysokości 15.000 zł na realizację zadania pn. „Prowadzenie sekcji tenisa stołowego w okresie od 01.01.2018 r. do 31.12.2018 r.” stwierdzono niezachowanie wyżej wymienionych wymogów przewidzianych uchwałą Rady Gminy. W kalkulacji przewidywanych kosztów realizacji zadania wskazano: I. Koszty merytoryczne – 13.000 zł, z czego 11.400 zł z wnioskowanej dotacji i 1.600 zł ze środków własnych; II. Koszty obsługi projektu, w tym koszty administracyjne – 1.800 zł, z czego 1.600 zł z wnioskowanej dotacji i 200 zł ze środków własnych; III. Inne koszty – 2.200 zł z czego 2.000 zł z wnioskowanej dotacji i 200 zł ze środków własnych,  Wnioskowana kwota dotacji na koszty obsługi zadania przekraczała zatem 6% wysokości dofinansowania realizacji całego zadania, wynosząc 10,7%. W przedmiotowym stanie faktycznym ostateczne dofinansowanie kosztów obsługi zadania mogło wynieść maksymalnie 990 zł (zgodnie z wyliczeniem: 15.000 zł x 6% = 900 zł; 900 zł + 10% dopuszczonego umową przekroczenia limitu kosztów = 990 zł). Ostatecznie rozliczenie ze względu na rodzaj kosztów wskazuje, że na koszty obsługi projektu, w tym koszty administracyjne, wydatkowano 1.607,88 zł, z czego 1.597,89 zł z dotacji i 9,99 zł ze środków własnych. Zatem w zakresie kosztów obsługi projektu limit finansowania wynikający z postanowień uchwały z dnia 30 listopada 2017 r. został przekroczony o 607,89 zł – str. 227-230 protokołu kontroli.

Szczegółową kontrolą objęto udzielenie zamówienia publicznego na dostawę oleju napędowego na potrzeby gminy Dobrzyniewo Duże (str. 238-243 protokołu kontroli). Zgodnie z warunkami przetargu nieograniczonego, cena paliwa miała zawierać marżę wykonawcy. Ponadto zarówno w formularzu  ofertowym, jak też w treści umów zawartych w dniu 29 stycznia 2018 r. (na zadania I i II; obie zawarte według wzoru stanowiącego załącznik do specyfikacji istotnych warunków zamówienia) określono „stałą marżę” wykonawcy na poszczególne zadania, pomimo że faktycznie chodziło o upust, o czym świadczą m.in. zwroty w ofertach „marża Wykonawcy wynosi: minus 100 zł/1000 l” – w zakresie zadania I oraz „marża Wykonawcy wynosi: minus 20 zł/1000 l” – w zakresie zadania II. Zgodnie z definicją zawartą w słowniku języka polskiego PWN marża to różnica między ceną zakupu a ceną sprzedaży towarów, przeznaczona na pokrycie kosztów własnych przedsiębiorstwa handlowego i stanowiąca jego zysk. W praktyce zaś cena hurtowa netto 1.000 l oleju napędowego ogłaszana przez producenta i publikowana na jego stronie internetowej, obowiązująca w dacie dostawy, była pomniejszana o odpowiednio 100 zł i 20 zł, poza jednym przypadkiem – faktura VAT nr 18/01469/FH z 21 czerwca 2018 r., w której zastosowano cenę jednostkową za litr paliwa w wysokości 3,91 zł, podczas gdy zgodnie z ustaleniami kontroli powinno to być 3,89 zł. Za zakup 2.200 litrów oleju napędowego nadpłacono zatem 44 zł.

Ponadto ustalono, iż w 4 przypadkach ilość paliwa dostarczonego jednorazowo do zbiornika przekroczyła 2.200 l, co było niezgodnie z brzmieniem § 2 ust. 2 zd. pierwsze umowy (dostawy z: 25 października 2018 r. w ilości 2.300 l; 5 października 2018 r. w ilości 2.400 l; 24 września 2018 r. w ilości 2.300 l i 2 sierpnia 2018 r. w ilości 2.301 l).

Analiza postanowień umowy z dnia 22 czerwca 2018 r. na przebudowę kompleksu lekkoatletycznego przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Dobrzyniewie Dużym wykazała, że w jej treści strony określiły, iż „Wykonawca niniejszym udziela gwarancji na wykonane roboty na okres 6 lat (72 miesiące) oraz rękojmi na okres 3 lat, której bieg rozpoczyna się w dniu następnym licząc od daty potwierdzenia usunięcia wad/usterek stwierdzonych przy odbiorze ostatecznym przedmiotu umowy i podpisania przez Zamawiającego i Wykonawcę protokołu odbioru końcowego – zgodnie z kartą gwarancyjną wystawioną najpóźniej w dniu odbioru końcowego (…)”. Należy wskazać, że zastrzeżony przez strony termin rękojmi (która de facto przysługuje z mocy prawa, a zatem nie można mówić o jej „udzielaniu” przez wykonawcę) jest mniej korzystny niż przewidują to obowiązujące przepisy Kodeksu cywilnego, czyli 5 lat na wady nieruchomości, a zatem i wykonanych na niej robót budowlanych (art. 656 § 1 k.c. w zw. z art. 638 § 1 i art. 568 § 1 k.c.). Trzyletni okres rękojmi obowiązywał dla wad budynku do dnia 25 grudnia 2014 r., na mocy ówczesnego brzmienia art. 568 § 1 k.c. Sugeruje to oparcie brzmienia umowy na nieobowiązujących przepisach. Z kolei obecnie obowiązujący art. 568 § 1 k.c. w zakresie skracania okresu rękojmi przewiduje jedynie, że jeżeli kupującym jest konsument a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu – str. 247 i 248 protokołu kontroli.

Kontrola realizacji obowiązków inwentaryzacyjnych w zakresie inwentaryzacji materiałów, przeprowadzonej na dzień 31 grudnia 2018 r., której przedmiotem miał być – zgodnie z zarządzeniem Pana Wójta – m.in. stan paliwa w pojazdach i zbiorniku na paliwo, wykazała, że benzynę w momencie zakupu odnoszono w koszty (w odróżnieniu od oleju napędowego przechowywanego w zbiorniku), stosując metodę określoną w art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości, co wynikało z przepisów wewnętrznych jednostki. W zakresie ustalenia stanu benzyny znajdującej się w samochodzie służbowym Volkswagen Passat nie okazano oryginału arkusza spisu z natury, a jedynie jego kopię załączoną do wyjaśnienia Pana Wójta, na której wykazano 20 litrów paliwa, tj. taką samą ilość, jak wynikająca z „Miesięcznego zużycie paliwa (benzyny) za miesiąc maj-grudzień 2018 r.” dla samochodu służbowego Volkswagen Passat. Na dokumencie tym, sporządzonym przez pracownika Urzędu, dokonano zapisu „w/w rozliczenie wykonano na podstawie miesięcznych kart drogowych za okres maj – grudzień 2018 r. wypełnionych przez użytkownika samochodu”. W świetle przedstawionych wyżej nierzetelności danych wynikających z kart drogowych w zakresie nabywanego paliwa rozliczenia tego nie można traktować za wiarygodne.

Nie stwierdzono wyceny wartości paliwa i ujęcia jej w księgach na koncie 310 wraz z korektą kosztów, co pozostaje wbrew art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Według wyjaśnienia byłej Skarbnik Gminy (…) nie wyceniono zapasu zinwentaryzowanego paliwa i nie dokonano korekty kosztów gdyż arkusz spisu z natury nie został przekazany do księgowości. Zgodnie z § 25 obowiązującej w Urzędzie instrukcji inwentaryzacyjnej „Przewodniczący komisji inwentaryzacyjnej po zgromadzeniu wszystkich wypełnionych arkuszy spisu z natury i sprawdzeniu ich poprawności i kompletności przekazuje je księgowej, celem dokonania ich wyceny i ustalania ewentualnych różnic inwentaryzacyjnych, które należy ująć w arkuszu zestawienia różnic inwentaryzacyjnych według przyjętego wzoru.” Odnośnie kwestii przeprowadzenia spisu z natury benzyny w samochodzie służbowym Volkswagen Passat przedstawił Pan: Przewodnicząca Komisji Inwentaryzacyjnej wyjaśniła, że spis z natury benzyny znajdującej się w samochodzie służbowym Volkswagen Passat, według stanu na dzień 31.12.2018 r. został przeprowadzony i udokumentowany na arkuszu spisu z natury, który został przekazany do księgowości (kopia w załączeniu).

W trakcie kontroli okazano 4 wypełnione arkusze spisu z natury materiałów (o nr 001-004). Załączona do wyjaśnienia Pana Wójta kserokopia arkusza spisu z natury benzyny w samochodzie Volkswagen Passat nie zawiera numeru arkusza. Zgodnie z § 16 instrukcji inwentaryzacyjnej „druki arkuszy spisowych podlegają szczegółowej ewidencji i kontroli, przewidzianej dla druków ścisłego zarachowania z tym, że stają się drukami ścisłego zarachowania  dopiero z chwilą ponumerowania. Ewidencję arkuszy spisu z natury prowadzi się w specjalnej założonej w tym celu księdze druków ścisłego zarachowania. Osoba odpowiedzialna za druki arkuszy spisowych, po nadaniu im numerów, wpisuje przychód druków do księgi, a następnie ewidencjonuje rozchód arkuszy wydanych przewodniczącemu komisji inwentaryzacyjnej. Przewodniczący komisji inwentaryzacyjnej wydaje arkusze spisowe poszczególnym zespołom, a także jest odpowiedzialny za rozliczenie arkuszy po zakończeniu spisu z natury. Wypełniony arkusz spisu z natury powinien zawierać co najmniej (m.in.): numer kolejny arkusza oraz oznaczenie uniemożliwiające ich zamianę” (pkt 2 § 17 instrukcji inwentaryzacyjnej).

Z księgi druków ścisłego zarachowania wynika, że przewodniczącemu komisji inwetaryzacyjnej wydano jedynie arkusze spisu z natury o nr 001-004 (rozchód 4) pod datą 2 stycznia 2019 r.; natomiast brak jest podpisu osoby potwierdzającej ich odbiór. Nie ma w tej księdze adnotacji o wydaniu arkusza, którego kserokopię przedstawiono kontrolującym jako udokumentowanie inwentaryzacji benzyny, co uprawnia wniosek o braku rzetelnej dokumentacji poświadczającej przeprowadzenie inwentaryzacji – str. 258-261 protokołu kontroli.

Stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości były w głównej mierze wynikiem nieprzestrzegania bądź błędnej interpretacji przepisów prawnych dotyczących gospodarki finansowej i rachunkowości gminy oraz nieprawidłowego funkcjonowania kontroli zarządczej.

Organem wykonawczym gminy wiejskiej jest Wójt, na którym spoczywają obowiązki dotyczące m.in. przygotowywania projektów uchwał Rady Gminy, wykonywania budżetu i gospodarowania mieniem, a także ogólna odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową (art. 30 ust. 1 i 2, art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Wójt jako organ wykonawczy wykonuje zadania przy pomocy Urzędu, działającego w strukturze organizacyjnej wskazanej w protokole kontroli, którego jest kierownikiem (art. 33 ust. 1 i 3 ustawy). Odpowiedzialność za gospodarkę finansową Urzędu, jako jednostki sektora finansów publicznych, w tym za wykonywanie obowiązków w zakresie kontroli zarządczej, spoczywa na Wójcie Gminy – kierowniku jednostki – zgodnie z art. 53 ust. 1 i art. 69 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych oraz pracownikach, którym powierzono obowiązki w zakresie gospodarki finansowej.

Wójt Gminy jest również organem podatkowym pierwszej instancji w myśl przepisu art. 13 § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

Obowiązki w zakresie prowadzenia rachunkowości spoczywały, stosownie do postanowień zakresu czynności, na osobie zajmującej do dnia 29 kwietnia 2019 r. stanowisko Skarbnika Gminy. Prawa i obowiązki głównego księgowego (skarbnika) określają przepisy art. 54 ustawy o finansach publicznych.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Wzmożenie nadzoru nad wykonywaniem zadań przez audytora wewnętrznego, m.in. w zakresie zgodności z prawem sporządzanej dokumentacji audytu.

2. Dokonanie zmian w treści przepisów wewnętrznych składających się na procedury kontroli zarządczej i dokumentację opisującą przyjęte zasady rachunkowości, poprzez:

a) usunięcie postanowień sugerujących możliwość nie podejmowania czynności egzekucyjnych w stosunku do należności cywilnoprawnych o określonej wysokości, mając na uwadze kompetencję Rady Gminy do zezwalania na niedochodzenie należności cywilnoprawnych w wysokości nieprzekraczającej 100 zł oraz ogólny nakaz podejmowania wobec dłużników czynności zmierzających do wykonania zobowiązania,

b) usunięcie postanowień przewidujących prowadzenie odrębnych ksiąg rachunkowych dla poszczególnych projektów realizowanych z udziałem środków europejskich,

c) usunięcie postanowień odnoszących się do „wiekowania” jako podstawy ustalania wysokości odpisów aktualizujących należności.

3. Zobowiązanie Skarbnika Gminy do wyeliminowania nieprawidłowości i uchybień w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych, stwierdzonych w okresie pełnienia funkcji przez poprzedniego Skarbnika, poprzez:

a) przestrzeganie zasady czystości obrotów na koncie 130-1,

b) prowadzenie ewidencji na koncie 130-1 w sposób umożliwiający bezpośrednie zobrazowanie obrotów i salda rachunku bieżącego wydatków, wynikających z wyciągów bankowych,

c) założenie i prowadzenie ewidencji analitycznej gruntów spełniającej wymagania ustawy o rachunkowości,

d) ujmowanie na koncie 221 w ewidencji Urzędu danych dotyczących nadpłat w udziałach w podatkach dochodowych oraz nadpłat w podatkach pobieranych przez urzędy skarbowe, w kwotach wykazywanych w sprawozdaniu Rb-27S,

e) ewidencjonowanie wpłat do kasy należności z tytułu dochodów budżetowych w sposób wskazany w części opisowej wystąpienia,

f) księgowanie operacji dotyczących rozłożonych na raty należności z tytułu dochodów budżetowych, mających cechy należności długoterminowych, zgodnie z zasadami przedstawionymi w części opisowej wystąpienia,

g) ujmowanie rozrachunków dotyczących pożyczek udzielonych pracownikom ze środków ZFŚS na koncie 234,

h) dokonywanie na koncie 290 odpisów aktualizujących należności posiadające cechy wypełniające którąś z przesłanek określonych przepisami art. 35b ust. 1 ustawy o rachunkowości; stosowanie zapisów Wn 761 „Pozostałe koszty operacyjne” – Ma 290 (do odpisu należności głównej) i Wn 751 „Koszty finansowe” – Ma 290 (do odpisu odsetek od należności głównej). Dokonanie odpisów aktualizujących należności wskazane w protokole kontroli i części opisowej wystąpienia,

i) zaprzestanie dokonywania zapisu Wn 810 – Ma 224 już w momencie przekazania dotacji podmiotowi dotowanemu, mając na uwadze, że zapis ten ma obrazować uznanie dotacji za wykorzystaną i rozliczoną a zatem powinien być dokonywany dopiero na podstawie dokumentacji rozliczeniowej,

j) ewidencjonowanie pozostałych środków trwałych na koncie 013 zgodnie z zasadami przyjętymi w przepisach wewnętrznych.

4. W zakresie przechowywania i rozliczania środków depozytowych wniesionych przez wykonawców zamówień publicznych:

a) przechowywanie wnoszonych w pieniądzu wadiów i zabezpieczeń należytego wykonania umów na oprocentowanym rachunku bankowym oraz dokonywanie ich zwrotu wraz z naliczonym oprocentowaniem, po pomniejszeniu o koszty przelewu i prowadzenia rachunku,

b) ostateczne rozstrzygnięcie kwestii zwrotu uprawnionym podmiotom kwoty 1.499,17 zł, oznaczającej odsetki od środków depozytowych naliczone przed końcem 2015 r.; w przypadku braku możliwości zwrotu (ze względu na nieistnienie podmiotu uprawnionego do odbioru środków lub brak możliwości jego ustalenia) dokonanie przelewu tych środków na dochody budżetu,

c) dokonanie zwrotu firmie „Sofi Sport” sp. z.o.o z Poznania nadpłaconej kwoty zabezpieczenia należytego wykonania umowy w wysokości 42,30 zł.

5. W zakresie sprawozdawczości:

a) wykazywanie w sprawozdaniu Rb-ST stanu środków na rachunku budżetu gminy zgodnie z danymi wyciągu bankowego do rachunku budżetu,

b) wykazywanie w sprawozdaniu Rb-N rzetelnych danych w zakresie gotówki i depozytów oraz należności wymagalnych, ustalonych zgodnie z instrukcją sporządzania tego sprawozdania; wypełnianie we własnym jednostkowym sprawozdaniu Rb-N wszystkich pozycji, w których powinny być wykazane dane,

c) zaprzestanie wykazywania w sprawozdaniu Rb-27S należności długoterminowych,

d) wykazywanie w sprawozdaniu Rb-28S wynikających z deklaracji VAT-7 i ksiąg rachunkowych zobowiązań gminy z tytułu wydatków dotyczących podatku VAT podlegającego odprowadzeniu do urzędu skarbowego,

e) zaprzestanie wypełniania kolumny „Dochody potrącone na rzecz jednostek samorządu terytorialnego” w jednostkowym sprawozdaniu Rb-27ZZ Urzędu Gminy; wypełnianie tej kolumny wyłącznie w sprawozdaniu zbiorczym,

f) zaprzestanie stosowania par. 2360 w treści jednostkowego sprawozdania Rb-27ZZ Urzędu Gminy,

g) zapewnienie wykazywania w jednostkowym sprawozdaniu Rb-27S GOPS zrealizowanych dochodów gminy związanych z realizacją zadań zleconych w par. 2360.

6. Dołożenie należytej staranności w zakresie monitorowania faktycznej realizacji budżetu gminy pod kątem zasadności zaciągania zobowiązań finansowych mających służyć sfinansowaniu planowanego deficytu, mając na uwadze, że zaciąganie ich mimo braku takiej potrzeby – wynikającego z faktycznej realizacji budżetu – skutkuje ponoszeniem z budżetu zbędnych kosztów obsługi powstałego w ten sposób zadłużenia.

7. Zobowiązanie kierownika GBP w Dobrzyniewie Dużym do sporządzania planu finansowego zawierającego wszystkie elementy wymagane przepisami art. 31 ustawy o finansach publicznych.

8. Zapewnienie prawidłowego stosowania klasyfikacji budżetowej dochodów i wydatków, z uwzględnieniem uwag zawartych w części opisowej wystąpienia.

9. Ujmowanie w uchwale budżetowej dotacji udzielanej instytucji kultury na podstawie umowy dotyczącej realizacji konkretnego celu jako dotacji celowej a nie jako dotacji podmiotowej, mając na uwadze postanowienia przepisów ustawy o finansach publicznych przywołane w części opisowej wystąpienia.

10. Przeznaczanie całości środków z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na wydatki w rozdz. 90002 służące pokryciu kosztów systemu gospodarowania odpadami. Planowanie wydatków na funkcjonowanie systemu z uwzględnieniem niewydanych na ten cel środków uzyskanych z opłat za lata ubiegłe. Dokonanie zmian w budżecie na 2019 r. polegających na uwzględnieniu po stronie wydatków kwoty 235.900,94 zł oznaczającej dochody z opłat za gospodarowanie odpadami pobrane w latach ubiegłych a nieprzeznaczone na koszty funkcjonowania systemu do końca 2018 r.

11. Realizowanie obowiązków w zakresie przeprowadzania kontroli podatkowych na podstawie wskazanych przepisów Ordynacji podatkowej.

12. Wyeliminowanie nieprawidłowości w zakresie realizacji dochodów z tytułu podatków lokalnych opisanych w protokole kontroli. Poinformowanie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku o efektach i skutkach finansowych tych działań.

13. Prowadzenie kompletnych i skutecznych czynności sprawdzających względem złożonych przez podatników deklaracji oraz informacji podatkowych.

14. Dokonanie ustaleń w zakresie obowiązku podatkowego dotyczącego budowli stanowiących własność gminy.

15. Wyeliminowanie nieprawidłowości dotyczących wymiaru opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

16. Dokonywanie wydatków do wysokości limitów określonych w aktualnej wersji planu finansowego.

17. Zobowiązanie pracowników do przestrzegania obowiązujących w Urzędzie Gminy procedur obiegu dokumentów, m.in. w celu wyeliminowania przypadków nieterminowego regulowania zobowiązań.

18. Przestrzeganie obowiązku wykorzystywania urlopu wypoczynkowego przez pracowników Urzędu Gminy (w tym przez Pana Wójta), w terminie wynikającym z przepisów Kodeksu pracy podanych w części opisowej wystąpienia.

19. Pomijanie w podstawie naliczania dodatkowego wynagrodzenia rocznego pracowników Urzędu dodatku specjalnego, który nie miał charakteru świadczenia periodycznego. Wystąpienie do pracownika wskazanego w protokole kontroli o dobrowolny zwrot kwoty 41,61 zł, o którą zawyżono dodatkowe wynagrodzenie roczne za 2018 r.

20. Podjęcie zdecydowanych działań dyscyplinujących wobec pracowników oraz rozważenie wprowadzenia odpowiednich zmian organizacyjnych, mając na względzie konieczność niezwłocznego wyeliminowania rażących nieprawidłowości w zakresie ustalania i naliczania wynagrodzeń nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez gminę Dobrzyniewo Duże (objętych obsługą finansowo-księgową Urzędu Gminy) oraz usunięcia skutków finansowych nieprawidłowości stwierdzonych podczas kontroli. W tym celu:

a) zatwierdzanie arkuszy organizacyjnych szkół, w których obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze będzie zgodny z postanowieniami uchwały Rady Gminy w sprawie określenia zasad udzielania i rozmiaru zniżek tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, zaś liczba godzin ponadwymiarowych tych nauczycieli – z przepisami art. 35 ust. 1 i art. 42 ust. 6a Karty Nauczyciela,

b) wdrożenie i zapewnienie należytego funkcjonowania odpowiedniej procedury weryfikacji prawidłowości zestawień godzin ponadwymiarowych i godzin doraźnych zastępstw nauczycieli, w szczególności zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych, w celu wyeliminowania nieprawidłowości opisanych w protokole kontroli w tym zakresie,

c) wystąpienie do dyrektora SP w Obrubnikach o dobrowolny zwrot kwoty 4.020,26 zł wypłaconej w zawyżonej wysokości – według ustaleń kontroli – za realizację godzin ponadwymiarowych i godzin doraźnych zastępstw w okresie od września 2017 r. do lutego 2019 r.,

d) podjęcie przez Pana Wójta – jako pełniącego funkcję pracodawcy wobec dyrektora ZSP w Fastach oraz organu prowadzącego tę szkołę – odpowiednich działań w związku z przedstawionym kontrolującym w dniu 1 kwietnia 2019 r. pismem dyrektora ZSP w Fastach, którego przedmiotem jest wprowadzenie z datą wsteczną, tj. od 1 stycznia 2019 r., stanu sprzecznego z art. 97 ust. 1 Prawa oświatowego poprzez likwidację stanowiska wicedyrektora ZSP w Fastach,

e) wskazanie dyrektorowi ZSP w Fastach na obowiązek wystąpienia do wicedyrektora/kierownika administracyjnego ZSP w Fastach o dobrowolny zwrot kwoty 4.249,72 zł wypłaconej za realizację godzin ponadwymiarowych na stanowisku wicedyrektora, które w rzeczywistości powinny stanowić godziny obowiązkowego pensum wicedyrektora (kwota ta nie uwzględnia skutków wynikających ze sprzecznej z art. 97 ust. 1 Prawa oświatowego decyzji wynikającej z pisma dyrektora ZSP w Fastach z dnia 1 kwietnia 2019 r., o której mowa we wniosku poprzedzającym),

f) wskazanie dyrektorowi ZSP w Nowym Aleksandrowie na obowiązek wystąpienia do wicedyrektora ZSP w Nowym Aleksandrowie o dobrowolny zwrot kwoty 2.226,97 zł wypłaconej za realizację godzin ponadwymiarowych na stanowisku wicedyrektora, które w rzeczywistości powinny stanowić godziny obowiązkowego pensum wicedyrektora,

g) zapewnienie zwrócenia się przez dyrektorów poszczególnych szkół do nauczycieli stażystów i mianowanych zatrudnionych w szkołach w Dobrzyniewie Dużym, Pogorzałkach, Obrubnikach i Fastach o dobrowolny zwrot dodatku motywacyjnego wypłaconego im bezpodstawnie za lipiec i sierpień 2018 r.; jak wynika z ustaleń kontroli nienależnie wypłacono kwotę 400 zł nauczycielom stażystom oraz kwotę 4.815,44 zł nauczycielom mianowanym,

h) ustalenie skali zjawiska nienależnego wypłacenia dodatków motywacyjnych wszystkim nauczycielom kontraktowym i dyplomowanym za lipiec i sierpień 2018 r.; podanie łącznych kwot nienależnie wypłaconych dodatków w podziale na stopnie awansu zawodowego oraz zapewnienie zwrócenia się przez dyrektorów poszczególnych szkół do nauczycieli kontraktowych i dyplomowanych zatrudnionych w szkołach w Dobrzyniewie Dużym, Pogorzałkach, Obrubnikach i Fastach o dobrowolny zwrot dodatku motywacyjnego wypłaconego im bezpodstawnie za ten okres,

i) naliczanie i wypłacanie dodatkowego wynagrodzenia rocznego nauczycielom na podstawie okresu zatrudnienia jedynie w danym roku kalendarzowym, mając na uwadze, że warunku przepracowania co najmniej 6 miesięcy w roku kalendarzowym nie stosuje się tylko do nauczycieli, z którymi stosunek pracy został nawiązany z początkiem roku szkolnego. Zapewnienie wystąpienia przez dyrektora ZSP w Dobrzyniewie Dużym do nauczyciela zatrudnionego w tej szkole o dobrowolny zwrot kwoty 2.005,59 zł, nienależnie wypłaconej tytułem dodatkowego wynagrodzenia rocznego naliczonego za okres od 6 listopada 2017 r. do 22 czerwca 2018 r.,

j) zapewnienie wystąpienia przez dyrektora SP w Pogorzałkach do nauczyciela mianowanego zatrudnionego w tej szkole o dobrowolny zwrot kwoty 9,10 zł, o którą zawyżono wypłacony dodatek motywacyjny (ogólna kwota zawyżenia dodatku wyniosła 53,66 zł, zaś w trakcie kontroli potrącono kwotę 44,56 zł),

k) naliczenie kwoty zawyżenia wynagrodzenia za wrzesień 2018 r. nauczycielowi stażyście zatrudnionemu w ZSP w Dobrzyniewie Dużym o dzień nieobecności z powodu zwolnienia lekarskiego w pierwszych 30 dniach zatrudnienia oraz zapewnienie wystąpienia przez dyrektora tej szkoły do nauczyciela o jej dobrowolny zwrot,

l) zapewnienie wystąpienia przez dyrektora ZSP w Dobrzyniewie Dużym do nauczyciela mianowanego zatrudnionego w tej szkole o dobrowolny zwrot kwoty w łącznej wysokości 12,79 zł, o którą zawyżono wyrównanie wynagrodzenia,

ł) naliczenie kwoty zawyżenia wynagrodzenia za wrzesień 2018 r. nauczycielowi stażyście zatrudnionemu w ZSP w Nowym Aleksandrowie o dwa dni nieobecności z powodu urlopu bezpłatnego oraz zapewnienie wystąpienia przez dyrektora tej szkoły do nauczyciela o jej dobrowolny zwrot,

m) zapewnienie wypłacenia przez dyrektora ZSP w Fastach kwoty 3.212,04 zł, o którą zaniżono wynagrodzenie wskazanemu w protokole kontroli nauczycielowi stażyście, zatrudnionemu równolegle na podstawie dwóch umów o pracę w tej szkole,

n) podjęcie – w miarę posiadanych możliwości – czynności weryfikacyjnych dotyczących prawidłowości wynagrodzeń wypłacanych nauczycielom kontraktowym i dyplomowanym, mając na względzie skalę błędów stwierdzonych w zakresie wynagrodzeń nauczycieli stażystów i mianowanych,

o) poinformowanie w odpowiedzi o sposobie wykonania wniosków pokontrolnych o skutkach finansowych działań podjętych w wyniku powyższych wniosków, tj. o:

- nienależnie wypłaconych kwotach wynagrodzeń zwróconych przez nauczycieli,

- wypłaconych nauczycielom kwotach wynagrodzeń, o które zostały one zaniżone,

- kwotach nieprawidłowości ustalonych dodatkowo w wyniku działań podjętych na podstawie niniejszego wystąpienia (m.in. w zakresie dodatków motywacyjnych za lipiec i sierpień 2018 r,).

21. W zakresie ustalania danych stanowiących podstawę sporządzania przez Pana Wójta sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli:

a) zobowiązanie odpowiedzialnego pracownika do przestrzegania obowiązujących przepisów i dołożenia należytej staranności w celu zapewnienia prawidłowości danych o średniorocznej liczbie etatów oraz poniesionych wydatkach na wynagrodzenia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, ustalanych na potrzeby sporządzenia przez Pana Wójta sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli, przy uwzględnieniu uwag zawartych w części opisowej wystąpienia i protokole kontroli,

b) ponowne przeprowadzenie analizy danych dotyczących osiągania średnich wynagrodzeń nauczycieli na stopniu awansu zawodowego nauczycieli kontraktowych i dyplomowanych za 2018 r., przy uwzględnieniu uwag zawartych w protokole kontroli i niniejszym wystąpieniu, mając na celu prawidłowe ustalenie średniorocznej liczby etatów nauczycieli oraz wydatków poniesionych na ich wynagrodzenia poprzez wyeliminowanie błędnych praktyk stwierdzonych podczas kontroli danych dotyczących nauczycieli stażystów i mianowanych. Poinformowanie o skutkach finansowych analizy przeprowadzonej w stosunku do nauczycieli kontraktowych i dyplomowanych,

c) sporządzenie korekty sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli za 2018 r., uwzględniającej ustalenia kontroli w stosunku do nauczycieli stażystów i mianowanych oraz wyniki realizacji wniosku poprzedzającego w stosunku do nauczycieli kontraktowych i dyplomowanych,

d) ponowne obliczenie wysokości jednorazowych dodatków uzupełniających dla nauczycieli mianowanych, poprzez dokonanie podziału między tych nauczycieli kwoty ujemnej różnicy między wydatkami poniesionymi w 2018 r. na wynagrodzenia nauczycieli a iloczynem średniorocznej liczby etatów i średnich wynagrodzeń niższej o 1.776,82 zł, tj. skorygowanej względem pierwotnej wersji sprawozdania w wyniku ustaleń kontroli. Zapewnienie wystąpienia przez dyrektorów szkół do nauczycieli mianowanych, którzy otrzymali dodatki za 2018 r. o dobrowolny zwrot kwot dodatków wypłaconych w zawyżonej wysokości.

22. W zakresie odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych:

a) prawidłowe ustalanie przeciętnej liczby zatrudnionych na potrzeby naliczania odpisu,

b) zwiększenie odpisu na 2019 r. o kwotę 1.185,66 zł odpowiadającą jego zaniżeniu w 2018 r. z powodu pominięcia w podstawie naliczenia jednego etatu.

23. W zakresie rozliczania kosztów krajowych podróży służbowych:

a) zapewnienie odbywania wszystkich podróży na podstawie poleceń wyjazdu służbowego podpisanych przez osobę zlecającą wyjazd,

b) zobowiązanie pracowników do przedkładania rozliczenia kosztów podróży w terminie 14 dni od dnia zakończenia podróży,

c) zapewnienie spójności i rzetelności dokumentacji stanowiącej podstawę odbywania podróży i zwrotu kosztów; w tym celu m.in. zobowiązanie pracownika odpowiedzialnego za kontrolę formalno-rachunkową do dołożenia należytej staranności przy weryfikacji rozliczeń.

24. W zakresie ryczałtów za używanie samochodów prywatnych w celach służbowych:

a) zobowiązanie osoby odpowiedzialnej za przyjmowanie i kontrolę oświadczeń o używaniu samochodu prywatnego w jazdach lokalnych do rzetelnego weryfikowania prawidłowości zawartego w oświadczeniu wykazu dni, w których pracownik nie dysponował pojazdem do celów służbowych. Wykaz dni powinien być zgodny z danymi rzetelnie prowadzonych: listy obecności, rejestru delegacji oraz kart drogowych pojazdu służbowego, bowiem realizacja tego zalecenia nie będzie możliwa, jeżeli wskazana dokumentacja nie będzie wiarygodna,

b) zobowiązanie Zastępcy Wójta do zamieszczania w oświadczeniach o używaniu samochodów prywatnych w celach służbowych rzetelnych danych, uzgodnionych z wymienioną powyżej dokumentacją,

c) potrącenie kierownikowi referatu gospodarki komunalnej kwoty 11,40 zł odpowiadającej zawyżeniu ryczałtu za wrzesień 2018 r.

25. W zakresie zagranicznych podróży służbowych:

a) wskazywanie w poleceniu wyjazdu miejscowości docelowej oraz środka lokomocji,

b) egzekwowanie podawania w rozliczeniu kosztów podróży godziny i miejscowości przekroczenia granicy państwa,

c) zobowiązanie osób dokonujących rozliczeń kosztów podróży do należytego ustalania wysokości przysługującej pracownikowi diety z tytułu podróży,

d) wyegzekwowanie od Zastępcy Wójta zwrotu zawyżonej kwoty należności w łącznej wysokości 301,02 zł, wynikającej z zawyżenia wypłat związanych z podróżą do Wilna w kwocie 303,15 zł (równowartość 70,5 euro po kursie zakupu waluty 4,30 zł) i z podróżą do Pragi w kwocie 15 zł (część krajowa) oraz z zaniżenia diety zagranicznej z podróży do Pragi o 17,13 zł (4 euro po kursie 4,2832 zł),

e) wypłacanie zaliczek na niezbędne koszty podróży, mając na uwadze m.in. umożliwienie rozliczenia kosztów podróży w danej walucie według średniego kursu z dnia wypłacenia zaliczki, jak tego wymagają obowiązujące przepisy,

f) wystawianie pracownikom poleceń wyjazdu służbowego w sposób umożliwiający określenie miejscowości rozpoczęcia i zakończenia krajowej podróży związanej z podróżą zagraniczną,

g) uaktualnienie, w związku ze zmianą stanu prawnego, procedur wewnętrznych regulujących kwestie odbywania podróży zagranicznych.

26. Powoływanie w skład Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych jedynie osób przeszkolonych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz zapewnienie, aby wszystkie osoby wchodzące aktualnie w skład tej Komisji posiadały przeszkolenie w tym zakresie.

27. Dołożenie należytej staranności w zakresie opisywania dowodów księgowych dokumentujących wydatki sklasyfikowane w rozdz. 85154, mając na uwadze zapewnienie jednoznacznego wykazania ich związku z realizacją zadań zawartych w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

28. Precyzyjne określanie i należyte dokumentowanie obowiązków przyjętych umową przez zleceniobiorców, pod kątem wykazania obiektywnej adekwatności wydatków budżetu z tytułu wypłacanego im wynagrodzenia do zleconych czynności, tj. realizacji wydatku zgodnie z zasadą określoną w art. 44 ust. 3 pkt 1 lit. a) ustawy o finansach publicznych.

29. Zapewnienie opatrywania dowodów księgowych adnotacjami o dokonaniu kontroli pod względem merytorycznym wyłącznie przez pracowników pisemnie upoważnionych do wykonywania tych czynności.

30. Podjęcie zdecydowanych działań zapewniających rzetelność i wiarygodność dokumentacji obrazującej eksploatację samochodu służbowego. W tym celu:

a) zapewnienie pełnej zgodności między danymi kart drogowych a danymi wynikającymi z faktur za paliwo w zakresie dat i ilości tankowanego paliwa do tego pojazdu,

b) wystawianie poleceń wyjazdu służbowego jako podstawy odbywania samochodem służbowym podróży poza miejscowość, w której znajduje się miejsce pracy,

c) zapewnienie wypełniania kart drogowych w sposób umożliwiający ustalenie celów wyjazdu oraz godzin rozpoczęcia i zakończenia podróży,

d) zobowiązanie pracownika zajmującego się prowadzeniem spraw związanych z eksploatacją samochodów służbowych do należytej kontroli danych zamieszczanych w kartach drogowych, w tym rzetelnej kontroli rozliczenia paliwa oraz stanu licznika, przy uwzględnieniu uwag zawartych w części opisowej wystąpienia i protokole kontroli,

e) zobowiązanie pracowników korzystających z samochodu służbowego, w szczególności Zastępcy Wójta, do rzetelnego wypełniania kart drogowych, przy uwzględnieniu uwag zawartych w części opisowej wystąpienia i protokole kontroli.

31. Rzetelne weryfikowanie zgodności wniosków złożonych w postępowaniach o udzielenie dotacji z wymogami określonymi obowiązującą uchwałą Rady Gminy w zakresie maksymalnego poziomu dofinansowania kosztów obsługi zadania z zakresu wspierania rozwoju sportu.

32. W zakresie udzielania i realizacji zamówień publicznych:

a) konstruowanie w specyfikacji istotnych warunków zamówienia zasad ustalania cen ofertowych za paliwa poprzez stosowanie prawidłowych pojęć (marża bądź upust), mając na uwadze ewentualne skutki finansowe późniejszego egzekwowania warunków umowy przez wykonawcę zamówienia,

b) przestrzeganie, określonych na etapie postępowania jako wymagane, warunków realizacji zamówienia w zakresie ilości paliwa dostarczanego jednorazowo do zbiorników zamawiającego,

c) wystąpienie do dostawcy paliwa o zwrot kwoty 44 zł wynikającej z zawyżenia ceny dostawy udokumentowanej fakturą VAT nr 18/01469/FH z 21 czerwca 2018 r.; zapewnienie należytej kontroli cen podawanych w fakturach,

d) zaniechanie określania w postanowieniach zawieranych umów o wykonanie zamówienia publicznego wymagań wobec wykonawców przewidujących warunki mniej korzystne dla zamawiającego niż gwarantowane obowiązującymi przepisami prawa.

33. Zapewnienie rzetelnego przeprowadzania inwentaryzacji materiałów odnoszonych w koszty w momencie zakupu, należytego dokumentowania tej inwentaryzacji oraz dokonywania wyceny i ujęcia w księgach stwierdzonego w jej wyniku stanu.

34. Zapewnienie rzetelnej realizacji zaleceń pokontrolnych, stosownie do udzielonej odpowiedzi o sposobie ich wykonania.

O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

           Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

    Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku