Kontrola doraźna gospodarki finansowej

przeprowadzona w Centrum Usług Samorządowych w Piątnicy

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

           Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 26 marca 2019 roku (znak: RIO.I.6003-6/19), o treści jak niżej:

Pani

Agnieszka Beata Filipkowska

Dyrektor

Centrum Usług Samorządowych

w Piątnicy

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przeprowadziła, na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 561, ze zm.), doraźną kontrolę gospodarki finansowej w Centrum Usług Samorządowych w Piątnicy, obejmując jej zakresem zagadnienia związane z osiąganiem przez gminę Piątnica wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967, ze zm.). Kontroli poddano prawidłowość ustalenia danych na potrzeby sporządzenia przez Wójta Gminy Piątnica sprawozdania, o którym mowa w art. 30a ust. 4 Karty Nauczyciela, dotyczących przede wszystkim struktury zatrudnienia na poszczególnych stopniach awansu zawodowego nauczycieli oraz faktycznych wydatków na wynagrodzenia nauczycieli poniesionych w 2018 r., a także prawidłowość ustalenia wysokości dodatków uzupełniających dla poszczególnych nauczycieli.

W wyniku kontroli danych przedstawionych przez Panią Dyrektor Wójtowi w celu sporządzenia sprawozdania za 2018 r. stwierdzono następujące nieprawidłowości (szerzej opisane na str. 14-19 protokołu kontroli):

a) zaniżono średnią arytmetyczną liczbę etatów nauczycieli stażystów za okres: styczeń-marzec 2018 r. o 0,01 etatu (wykazano 3,74 zamiast 3,75 etatu) oraz kwiecień-grudzień 2018 r. o 0,04 etatu (wykazano 5,05 zamiast 5,09 etatu). Przełożyło się to na zaniżenie sumy iloczynów średniorocznej liczby etatów i średnich wynagrodzeń nauczycieli stażystów o 1.126,66 zł,

b) zaniżono średnią arytmetyczną liczbę etatów nauczycieli kontraktowych za okres: styczeń-marzec 2018 r. o 0,99 etatu (wykazano 24,71 zamiast 25,70 etatu) oraz kwiecień-grudzień 2018 r. o 0,01 etatu (wykazano 24,95 zamiast 24,96 etatu). Przełożyło się to na zaniżenie sumy iloczynów średniorocznej liczby etatów i średnich wynagrodzeń nauczycieli kontraktowych o 9.365,27 zł,

c) do wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli stażystów błędnie nie zaliczono kwoty 53,72 zł, stanowiącej wartość dodatku za wysługę lat, wypłaconego za okres wrzesień-grudzień 2018 r. jednemu nauczycielowi stażyście. Przełożyło się to na zaniżenie kwoty wydatków faktycznie poniesionych w 2018 r. na wynagrodzenia nauczycieli stażystów (wykazano 160.933,71 zł zamiast 160.987,43 zł).

Wpływ na błędne ustalenie liczby etatów miało w pierwszej kolejności obliczanie struktury zatrudnienia nauczycieli, których stosunek pracy był nawiązywany lub wygasł w trakcie miesiąca – jako ilorazu liczby dni przepracowanych w danym miesiącu przez liczbę dni danego miesiąca. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Edukacji Narodowej, akceptowanym również przez RIO w Białymstoku w świetle obowiązujących przepisów, w przypadku nauczycieli, którzy nie przepracowali pełnego miesiąca, wynagrodzenie liczy się stosownie do treści § 12 ust. 1 i 2  rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927). Oznacza to, że nauczyciel powinien mieć wyliczane wynagrodzenie proporcjonalnie do liczby przepracowanych godzin z uwzględnieniem, iż dla każdego miesiąca ustala się odrębną liczbę dni roboczych. Ustalając zatem średnioroczną strukturę zatrudnienia wielkość etatu nauczyciela należy obliczyć proporcjonalnie do liczby dni roboczych w danym miesiącu.

Ponadto stwierdzono, że utrwaloną praktyką w jednostce było ustalanie liczby etatów nauczycieli w poszczególnych miesiącach na podstawie wypłaconego w danym miesiącu wynagrodzenia a nie faktycznych nieobecności, co w przypadku nieobecności nauczyciela (finansowanej z ZUS) przez część miesiąca grudnia danego roku wiązało się z błędnym ustaleniem wymiaru etatu za ten miesiąc (a w efekcie i za rok), ponieważ pomniejszenie etatu w związku z tą nieobecnością uwzględniano w styczniu kolejnego roku (wraz z rozliczeniem wynagrodzenia za ten okres przez pracodawcę). W myśl postanowień § 3 ust. 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 6, poz. 35), przy ustalaniu średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli nie uwzględnia się liczby etatów nauczycieli, proporcjonalnie do okresów, w których pobierali zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub zasiłek opiekuńczy.

W konsekwencji powyższych błędów w ustaleniu średniorocznej liczby etatów oraz kwot wydatków poniesionych na wynagrodzenia, różnica między wydatkami faktycznie poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli a iloczynem średniorocznej liczby etatów i średnich wynagrodzeń nauczycieli powinna wynosić odpowiednio:

a) (-) 2.841,08 zł zamiast (-) 1.768,14 zł w odniesieniu do nauczycieli stażystów (zwiększenie ujemnej różnicy o 1.072,94 zł),

b) (+) 6.229,80 zł zamiast (+) 15.595,07 w odniesieniu do nauczycieli kontraktowych (zmniejszenie dodatniej różnicy o 9.365,27 zł).

Ustalenia kontroli skutkują zwiększeniem kwoty przeznaczonej na wypłatę jednorazowych dodatków uzupełniających za 2018 r. nauczycielom stażystom. Wpływ na prawidłową wysokość dodatków dla poszczególnych nauczycieli stażystów będzie miała także zmiana błędnego sposobu obliczania sum osobistych stawek wynagrodzenia zasadniczego poszczególnych nauczycieli stażystów w zakresie ustalania okresów zatrudnienia tych nauczycieli. Stwierdzono bowiem, że czas w którym nauczyciel był zatrudniony na danym stopniu awansu zawodowego i pobierał wynagrodzenie ze środków ujętych w planie finansowym szkoły w ciągu roku podlegającego analizie liczono odrębnie w okresie styczeń-marzec 2018 r. i kwiecień-grudzień 2018 r., zamiast dla całego roku (tzn., że jeżeli nauczyciel był zatrudniony i pobierał wynagrodzenie przez 5 miesięcy – np. od kwietnia do sierpnia – wówczas jego zatrudnienie przeliczano jako iloraz 5/9, zamiast 5/12). Kwoty dodatków uzupełniających dla poszczególnych nauczycieli stażystów, po uwzględnieniu ustaleń kontroli, w wysokościach zgodnych z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, przedstawiono w tabeli zamieszczonej na str. 18-19 protokołu kontroli.

Stwierdzone błędy w ustalaniu średniorocznej liczby etatów i wysokości wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli należy uznać za efekt niewłaściwej interpretacji przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2010 r. przez specjalistę ds. księgowości, który opracowywał dane poddane kontroli.

Ponadto analiza kart wynagrodzeń nauczycieli stażystów wykazała przypadek zaniżenia wynagrodzenia zasadniczego jednego z nauczycieli o kwotę 69,08 zł. Ustalono, że nauczyciel był zatrudniony w szkole w pełnym wymiarze czasu pracy (20/20) do dnia 22 czerwca 2018 r.; w lipcu 2018 r. wypłacono mu ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wymiarze 23 dni pomniejszony o nadpłacone wynagrodzenie zasadnicze za czerwiec 2018 r., przy czym nadpłatę wyliczono w oparciu o dni kalendarzowe (8/30), a nie dni robocze (5/21) – str. 16 protokołu kontroli.

Kontrola zagadnień organizacyjnych pozwoliła stwierdzić, że wykaz jednostek obsługiwanych przez Centrum określony uchwałą Nr 116/XXI/2016 Rady Gminy Piątnica z dnia 27 października 2016 r. nie odpowiada obecnie stanowi faktycznemu, bowiem na podstawie uchwały Nr 143/XXVI/2017 Rady Gminy z dnia 28 marca 2017 r. Publiczne Gimnazjum w Piątnicy zostało włączone do Szkoły Podstawowej w Piątnicy, wchodzącej w skład Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Piątnicy – str. 2-3 protokołu kontroli. Na potrzebę przedłożenia Radzie Gminy projektu uchwały dostosowującej do rzeczywistości wykaz jednostek obsługiwanych przez CUS wskażę Wójtowi Gminy Piątnica w wystąpieniu wystosowanym po kompleksowej kontroli gospodarki finansowej gminy.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Zobowiązanie odpowiedzialnego pracownika do przestrzegania obowiązujących przepisów i dołożenia należytej staranności w celu zapewnienia prawidłowości danych ustalanych przez Centrum Usług Samorządowych w Piątnicy na potrzeby sporządzenia przez Wójta Gminy Piątnica sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli, a także prawidłowości obliczania sum osobistych stawek wynagrodzenia zasadniczego poszczególnych nauczycieli na potrzeby ustalenia przysługujących tym nauczycielom kwot dodatków uzupełniających, przy uwzględnieniu uwag zawartych w części opisowej wystąpienia i protokole kontroli.

2. Ponowne przeprowadzenie analizy danych dotyczących osiągania średnich wynagrodzeń nauczycieli na stopniu awansu zawodowego nauczycieli mianowanych i dyplomowanych za 2018 r., przy uwzględnieniu uwag zawartych w protokole kontroli i niniejszym wystąpieniu, mając na celu prawidłowe ustalenie średniorocznej liczby etatów nauczycieli poprzez wyeliminowanie błędnych praktyk, stwierdzonych podczas kontroli danych dotyczących nauczycieli stażystów i kontraktowych. Poinformowanie o skutkach finansowych analizy przeprowadzonej w stosunku do nauczycieli mianowanych i dyplomowanych.

3. Przekazanie skorygowanych danych Wójtowi Gminy Piątnica celem sporządzenia korekty sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli za 2018 r.

4. Ponowne obliczenie wysokości jednorazowych dodatków uzupełniających dla nauczycieli stażystów, poprzez dokonanie podziału między tych nauczycieli kwoty ujemnej różnicy między wydatkami poniesionymi w 2018 r. na wynagrodzenia nauczycieli a iloczynem średniorocznej liczby etatów i średnich wynagrodzeń wyższej o 1.072,94 zł, tj. skorygowanej względem pierwotnej wersji sprawozdania w wyniku ustaleń kontroli.

5. Zobowiązanie odpowiedzialnego pracownika do ustalania kwoty potrącenia wynagrodzenia za dni nieobecności nauczyciela proporcjonalnie do ilości przepracowanych dni, jeżeli stosunek pracy został rozwiązany w trakcie miesiąca. Wypłacenie kwoty 69,08 zł, o którą nienależnie zmniejszono wynagrodzenie zasadnicze za czerwiec 2018 r. nauczycielowi wskazanemu w protokole kontroli.

           O sposobie wykonania wniosków pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartego w wystąpieniu wniosku, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie wówczas zawieszeniu.

Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

  Zastępca Prezesa

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości:

Wójt Gminy Piątnica