Kontrola doraźna gospodarki finansowej

przeprowadzona w Gminnym Biurze Obsługi Szkół w Sidrze

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

           Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 23 sierpnia 2019 roku (znak: RIO.I.6003-8/19), o treści jak niżej:

Pani

Joanna Maria Wojtulewicz

p.o. Kierownika

Gminnego Biura Obsługi Szkół

w Sidrze

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przeprowadziła, na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 561, ze zm.), doraźną kontrolę gospodarki finansowej w Gminnym Biurze Obsługi Szkół w Sidrze, obejmując jej zakresem zagadnienia związane z osiąganiem przez gminę Sidra wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967, ze zm.) oraz inne wybrane zagadnienia dotyczące wynagradzania nauczycieli.

W zakresie średnich wynagrodzeń nauczycieli kontroli poddano m.in. prawidłowość ustalenia danych na potrzeby sporządzenia przez Wójta Gminy Sidra sprawozdania, o którym mowa w art. 30a ust. 4 Karty Nauczyciela, dotyczących przede wszystkim struktury zatrudnienia na poszczególnych stopniach awansu zawodowego nauczycieli oraz faktycznych wydatków na wynagrodzenia nauczycieli poniesionych w 2018 r., a także prawidłowość ustalenia wysokości dodatków uzupełniających dla poszczególnych nauczycieli.

W wyniku kontroli danych przedstawionych przez Panią Wójtowi w celu sporządzenia sprawozdania za 2018 r. stwierdzono przypadki błędnego ustalania, w celu obliczenia średniorocznej struktury zatrudnienia, wymiaru etatów nauczycieli, których stosunek pracy był nawiązywany lub wygasł w trakcie miesiąca – jako ilorazu liczby dni przepracowanych w danym miesiącu przez 30 (tj. jak w przypadku pobierania przez część miesiąca zasiłku lub innego świadczenia z ZUS). Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Edukacji Narodowej, akceptowanym również przez RIO w Białymstoku w świetle obowiązujących przepisów, w przypadku nauczycieli, którzy nie przepracowali pełnego miesiąca, wynagrodzenie liczy się stosownie do treści § 12 ust. 1 i 2  rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927). Oznacza to, że nauczyciel powinien mieć wyliczane wynagrodzenie proporcjonalnie do liczby przepracowanych godzin, z uwzględnieniem, iż dla każdego miesiąca ustala się odrębną liczbę dni roboczych. Ustalając średnioroczną strukturę zatrudnienia wielkość etatu nauczyciela należy zatem obliczyć proporcjonalnie do liczby dni roboczych w danym miesiącu. Ustalenia w tym zakresie nie przełożyły się w efekcie na zmianę średniorocznej struktury zatrudnienia na stopniu awansu zawodowego nauczycieli stażystów i kontraktowych – str. 12-13 protokołu kontroli.

Stwierdzone podczas kontroli błędy w zakresie ustalania wymiaru etatów nauczycielom, których stosunek pracy rozpoczął się bądź ustał w trakcie miesiąca, miały natomiast przełożenie na wysokość dodatków uzupełniających wypłaconych poszczególnym nauczycielom stażystom i kontraktowym. Kwoty dodatków uzupełniających dla poszczególnych nauczycieli stażystów i kontraktowych, obliczone po uwzględnieniu ustaleń kontroli, tj. w wysokościach zgodnych z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, przedstawiono w tabeli zamieszczonej na str. 15-16 protokołu kontroli. Zmniejszenia i zwiększenia kwot dodatków dla poszczególnych nauczycieli stażystów dotyczą znikomych kwot (od 0,14 zł do 1,28 zł). W przypadku nauczycieli kontraktowych jednemu z nauczycieli podlega wypłacie kwota dodatku w wysokości 343,17 zł, natomiast od pozostałych nauczycieli kontraktowych zwrotowi podlegają dodatki w łącznej wysokości 343,17 zł (od 7,51 zł do 94,70 zł od poszczególnych nauczycieli).

Kontrola kart wynagrodzeń nauczycieli stażystów i kontraktowych wykazała, że w przypadku nauczycieli, których stosunek pracy rozpoczął się bądź ustał w trakcie miesiąca, należne nauczycielom wynagrodzenie również wyliczano w oparciu o okres 30 dni w każdym miesiącu, zamiast w oparciu o dni robocze, jak to wynika z przywołanego wyżej rozporządzenia, co szerzej opisano na str. 13 protokołu kontroli. W przypadku przykładowo przeliczonym w trakcie kontroli skutkowało to zaniżeniem wynagrodzenia nauczyciela zatrudnionego w Szkole Podstawowej w Jacowlanach o 55,23 zł.

Ponadto ustalono, iż w przypadku niepełnych etatów nauczycieli stażystów i kontraktowych wynagrodzenie zasadnicze zaokrąglano, co do zasady, do pełnych złotych, poza dwoma przypadkami nauczyciela stażysty, którego wynagrodzenie zasadnicze zaokrąglono do pełnych dziesiątek złotych, co szczegółowo opisano na str. 13-14 protokołu kontroli. Powodowało to nieuzasadnione (aczkolwiek niewielkie) zmiany w wysokości wypłacanych wynagrodzeń, względem kwot należnych według angaży.

Analiza arkuszy organizacyjnych szkół obsługiwanych przez GBOS, przeprowadzona pod kątem przestrzegania przepisów art. 35 ust. 1 i 2 w zw. z art. 42 ust. 6 i 7 Karty Nauczyciela oraz uchwały Nr VII/43/2011 Rady Gminy Sidra z dnia 30 sierpnia 2011 r. w sprawie ustalenia zasad udzielania i rozmiaru zniżek dla nauczycieli, którym powierzono stanowiska kierownicze w szkołach oraz zasad zwalniania od obowiązku realizacji tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, zmienionej uchwałą Nr XVII/132/2013 Rady Gminy Sidra z dnia 14 marca 2013 r., wykazała nieprawidłowości w zakresie sposobu ustalenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin dyrektora i wicedyrektora Szkoły Podstawowej w Sidrze w roku szkolnym 2017/2018. Tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin dyrektora i wicedyrektora Szkoły Podstawowej w Sidrze w roku szkolnym 2017/2018 został zaniżony względem postanowień uchwały o 2 godziny w stosunku do dyrektora i o 6 godzin w stosunku do wicedyrektora. Jednocześnie dyrektor i wicedyrektor realizowali w tym roku szkolnym godziny ponadwymiarowe, które były dodatkowo opłacane.

Wobec powyższego, zgodnie z uchwałą, 2 godziny ponadwymiarowe realizowane przez dyrektora SP w Sidrze w roku szkolnym 2017/2018 powinny być realizowane w ramach obowiązującego go pensum i nie powinny być dodatkowo opłacane (5 godzin dyrektor powinien realizować jako wymiar obowiązkowy i 4 jako godziny ponadwymiarowe, zamiast 3 godzin obowiązkowych i 6 ponadwymiarowych). Podobnie 1 godzina ponadwymiarowa realizowana tygodniowo przez wicedyrektora SP w Sidrze w roku szkolnym 2017/2018 powinna być traktowana jako godzina obowiązującego nauczyciela tygodniowego pensum, a zatem nie powinna być dodatkowo opłacana – str. 8 i 10 protokołu kontroli. W arkuszach organizacyjnych szkół na rok szkolny 2018/2019 nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie przyjętego tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć po obniżce dla nauczycieli pełniących funkcje kierownicze.

Kontrola wykazała natomiast nieprawidłowości w liczbie godzin ponadwymiarowych zatwierdzonych przez Wójta Gminy Sidra w arkuszach organizacyjnych szkół prowadzonych przez gminę Sidra w świetle art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela – zarówno na rok szkolny 2017/2018, jak i 2018/2019. Polegały one na przyznaniu nauczycielom pełniącym funkcje kierownicze godzin ponadwymiarowych w liczbie przekraczającej ½ tygodniowego wymiaru godzin zajęć obowiązującego tych nauczycieli po obniżce uchwalonej przez Radę Gminy. Jak wynika z omówionych wcześniej ustaleń, w roku szkolnym 2017/2018 nieprawidłowość ta dotyczyła dyrektora SP w Sidrze. Oprócz tego w roku szkolnym 2017/2018 dyrektorowi SP w Majewie przyznano 6 godzin ponadwymiarowych przy obowiązującym pensum 10 godzin. Z kolei w roku szkolnym 2018/2019 omawiana nieprawidłowość dotyczyła dyrektora SP w Jacowlanach (przyznano 4 godziny ponadwymiarowe przy obowiązującym pensum 5 godzin) – str. 10-11 protokołu kontroli.

Na kwestię zatwierdzania arkuszy organizacyjnych szkół zgodnych z przepisami prawa w zakresie wymiarów godzin pensum i godzin ponadwymiarowych nauczycieli zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych zwrócę uwagę Wójtowi Gminy Sidra w wystąpieniu wystosowanym na podstawie ustaleń kompleksowej kontroli gospodarki finansowej gminy Sidra, formułując stosowne wnioski pokontrolne. Wójtowi Gminy Sidra – jako pełniącemu funkcję pracodawcy wobec dyrektora SP w Sidrze – zalecone zostanie w wystąpieniu z kontroli kompleksowej także podjęcie działań w celu wyegzekwowania nienależnie wypłaconych w roku szkolnym 2017/2018 wynagrodzeń za godziny ponadwymiarowe dyrektorowi i wicedyrektorowi SP w Sidrze.

Stwierdzone nieprawidłowości i uchybienia były w głównej mierze wynikiem nieprzestrzegania przepisów prawnych dotyczących przeprowadzania analizy osiągania średnich wynagrodzeń nauczycieli oraz przepisów regulujących zasady ustalania wynagrodzeń nauczycieli i wymiaru godzin zajęć. Część ustaleń kontroli dotyczy nieprawidłowych działań Wójta Gminy Sidra jako organu zatwierdzającego arkusze organizacyjne szkół.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Ustalanie wymiaru etatu nauczyciela w miesiącu, w trakcie którego stosunek pracy został z nim nawiązany bądź rozwiązany, zgodnie z podanymi w części opisowej wystąpienia zasadami wynikającymi z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy…

2. Rozliczenie z nauczycielami stażystami i kontraktowymi różnic w podziale kwot tytułem dodatków uzupełniających za 2018 r., wynikających z błędnego wyliczania im etatów (będącego przedmiotem zalecenia nr 1), zobrazowanych w tabeli na str. 15-16 protokołu kontroli.

3. Ponowne przeprowadzenie analizy danych dotyczących osiągania średnich wynagrodzeń nauczycieli na stopniu awansu zawodowego nauczycieli mianowanych i dyplomowanych za 2018 r., przy uwzględnieniu uwag zawartych w protokole kontroli i niniejszym wystąpieniu, mając na celu prawidłowe ustalenie średniorocznej liczby etatów tych nauczycieli poprzez wyeliminowanie błędnej praktyki stwierdzonej podczas kontroli danych dotyczących nauczycieli stażystów i kontraktowych. Poinformowanie Izby o skutkach finansowych analizy przeprowadzonej w stosunku do nauczycieli mianowanych i dyplomowanych oraz przekazanie Wójtowi Gminy Sidra danych niezbędnych do sporządzenia ewentualnej korekty sprawozdania za 2018 r.

4. Ustalanie kwot potrącenia miesięcznego wynagrodzenia za dni nieświadczenia pracy przez nauczyciela proporcjonalnie do ilości przepracowanych dni, jeżeli stosunek pracy został nawiązany bądź rozwiązany w trakcie miesiąca, stosownie do zasad określonych rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy… Prawidłowe naliczenie wypłaconych w 2018 r. wynagrodzeń w takich przypadkach oraz rozliczenie ich z poszczególnymi nauczycielami. Poinformowanie o skutkach finansowych ustaleń w odpowiedzi o sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych.

5. Zaprzestanie zaokrąglania kwot wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli. Rozliczenie z nauczycielami różnic wynikających z dotychczas stosowanej praktyki. Poinformowanie o skutkach finansowych ustaleń.

6. Obliczenie kwot wynagrodzenia nienależnie wypłaconego za realizację w roku szkolnym 2017/2018 godzin ponadwymiarowych przez dyrektora i wicedyrektora SP w Sidrze, które to godziny powinny zostać zrealizowane w ramach obowiązującego tych nauczycieli tygodniowego wymiaru godzin uchwalonego przez Radę Gminy, bezpodstawnie zaniżonego w arkuszu organizacyjnym na rok szkolny 2017/2018. Poinformowanie Izby o wysokości nienależnie wypłaconego wynagrodzenia w informacji o sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych.

           O sposobie wykonania wniosków pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartego w wystąpieniu wniosku, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie wówczas zawieszeniu.

Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

    Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości:

Wójt Gminy Sidra