Kontrola problemowa gospodarki finansowej

przeprowadzona w Zespole Szkół Technicznych w Kolnie

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

Zespół w Łomży

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 25 października 2012 roku (znak: RIO.IV.6002-2/12), o treści jak niżej:

Pan

Eugeniusz Gromadzki

Dyrektor Zespołu Szkół

Technicznych w Kolnie

W wyniku problemowej kontroli gospodarki finansowej za okres 2011 r., przeprowadzonej w Zespole Szkół Technicznych w Kolnie na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach  obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono nieprawidłowości i uchybienia opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

Zakresem kontroli objęto zagadnienia organizacyjne dotyczące funkcjonowania Zespołu, funkcjonowanie kontroli zarządczej, księgowość i sprawozdawczość, gospodarkę pieniężną i rozrachunki, plan finansowy i jego wykonanie, w tym zagadnienie osiągania przez jednostki samorządu terytorialnego wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.), zamówienia publiczne, gospodarkę składnikami majątku, inwentaryzację, rozliczenia z budżetem powiatu.

Obsługę finansowo-księgową Zespołu Szkół Technicznych w Kolnie prowadzi Powiatowy Zespół Obsługi Szkół i Placówek Oświatowych w Kolnie, w związku z czym wyeliminowanie nieprawidłowości z zakresu rachunkowości wymaga podjęcia działań przez kierownika i głównego księgowego jednostki obsługującej. Stosowne uwagi przekazano dyrektorowi ZOSiPO w Kolnie odrębnym pismem, w którym wskazano także na potrzebę skoordynowania procesu opracowania i wdrożenia przepisów wewnętrznych przez dyrektorów obsługiwanych szkół. Kontrola wykazała bowiem, że księgi rachunkowe kontrolowanej jednostki prowadzono w oparciu o zasady rachunkowości wprowadzone przez dyrektora Zespołu Obsługi zarządzeniem Nr 7/2011 z dnia 25 października 2011 r. Stan ten jest sprzeczny z obowiązującym od 22 kwietnia 2009 r. brzmieniem art. 5 ust. 7 pkt 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.). Zgodnie z przywołanym przepisem, w ramach wykonywania obsługi administracyjnej i finansowej szkół mieści się wykonywanie czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 ze zm.). Okoliczność obsługiwania szkoły przez inną jednostkę nie zwalnia zatem Pana Dyrektora z obowiązku określenia przyjętych zasad rachunkowości na podstawie art. 4 ust. 3 pkt 1 i art. 10 ustawy o rachunkowości. Z ustaleń kontroli wynika, że obowiązek opracowania własnych przepisów wewnętrznych składających się na dokumentację opisującą przyjęte zasady rachunkowości przedstawiono dyrektorom obsługiwanych szkół na spotkaniu w Zespole Obsługi w dniu 29 września 2011 r., mimo czego rachunkowość była nadal prowadzona głównie w oparciu o regulacje opracowane przez dyrektora Zespołu Obsługi Szkół i Placówek Oświatowych w Kolnie.

Wśród przepisów wewnętrznych wprowadzonych przez Pana Dyrektora dla ZST w Kolnie stwierdzono jedynie instrukcję inwentaryzacyjną oraz regulamin określający procedury dokonywania zamówień publicznych, co do których nie ma obowiązku stosowania przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.). Z przepisów art. 68 i 69 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) oraz standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych, ogłoszonych komunikatem Nr 23 Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2009 r. (Dz. Urz. Min. Fin. Nr 15, poz. 84) wynika, że do kierownika każdej jednostki sektora finansów publicznych należy powinność zapewnienia funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej. Podstawowym elementem systemu kontroli w jednostce są pisemne procedury, m.in. obiegu i kontroli dowodów dokumentujących operacje gospodarcze jednostki – str. 3-8  protokołu kontroli.

Przedstawiony w formie graficznej schemat organizacyjny Zespołu Szkół Technicznych, stanowiący załącznik do Statutu ZST, jako jedną z komórek wymienia  księgowość, co jest niezgodne ze stanem faktycznym, ponieważ w zakresie rachunkowości Zespół obsługiwany jest przez inną jednostkę – str. 3 protokołu kontroli.

Badając prawidłowość pobierania dochodów za najem pomieszczeń w budynkach będących w trwałym zarządzie Zespołu Szkół Technicznych, pod kątem przestrzegania ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.), stwierdzono umowy zawierane na okres jednego roku, które stanowiły ponowienie umów z tymi samymi najemcami, zawieranymi z nimi sukcesywnie od kilku lat (minimum trzech). Zawarcie tych umów powinno być poprzedzone uzyskaniem zgody organów powiatu, jak to wynika z art. 43 ust. 2 pkt 3 ustawy. Przywołany przepis stanowi, że jednostka organizacyjna ma prawo do oddania nieruchomości lub jej części w najem, dzierżawę albo użyczenie na czas nie dłuższy niż czas, na który został ustanowiony trwały zarząd, z równoczesnym zawiadomieniem właściwego organu i organu nadzorującego, jeżeli umowa jest zawierana na czas oznaczony do 3 lat. Natomiast gdy umowa zostaje zawarta na okres dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, wymagana jest zgoda tych organów. Zgoda jest wymagana także wówczas, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość. Dowodów uzyskania zgody organów powiatu nie okazano – str. 18-19 protokołu kontroli.

Stwierdzone uchybienia i nieprawidłowości były w głównej mierze wynikiem nieprzestrzegania przepisów prawnych dotyczących gospodarki finansowej i rachunkowości jednostek oświatowych oraz organizacji kontroli zarządczej.

Odpowiedzialność za gospodarkę finansową jednostki sektora finansów publicznych, w tym za wykonywanie obowiązków w zakresie kontroli zarządczej, spoczywa na Panu Dyrektorze, jako kierowniku jednostki, zgodnie z art. 53 ust. 1 i art. 69 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych. Kierownik jednostki oświatowej objętej wspólną obsługą finansowo-księgową odpowiedzialny jest także za opracowane dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości, stosownie do art. 10 ust. 2 w zw. z art. 4 ust. 3 pkt 1 ustawy o rachunkowości i art. 5 ust. 7 pkt 3 ustawy o systemie oświaty.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Opracowanie i wdrożenie – w porozumieniu z Dyrektorem Zespołu Obsługi Szkół i Placówek Oświatowych w Kolnie – brakujących regulacji określających przyjęte zasady (politykę)  rachunkowości i procedury kontroli zarządczej.

2. Wskazanie Radzie Pedagogicznej, jako organowi właściwemu do dokonania zmian w Statucie ZST na podstawie art. 52 ust. 2 w zw. z art. 50 ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie oświaty, na potrzebę uaktualnienia schematu organizacyjnego poprzez wykreślenie nieistniejącej komórki księgowości.

3. Uzyskiwanie zgody organów powiatu na zawieranie kolejnych umów na najem pomieszczeń z tymi samymi podmiotami, jeżeli łączny czas trwania najmu przekracza 3 lata.

O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku Zespół w Łomży w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

        Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości:

1. Zarząd Powiatu Kolneńskiego

2. Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku

Zespół w Łomży

         W wyniku kontroli w ww. jednostce skierowano pismo z dnia 25 października 2012. roku, do jednostki prowadzącej obsługę finansowo-księgową Zespołu Szkół Technicznych w Kolnie:

Pan

Sławomir Zalewski

Dyrektor Powiatowego Zespołu

Obsługi Szkół i Placówek Oświatowych

w Kolnie

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przeprowadziła problemową kontrolę gospodarki finansowej Zespołu Szkół Technicznych w Kolnie, obsługiwanego pod względem finansowo-księgowym przez Zespół Obsługi Szkół i Placówek Oświatowych w Kolnie. Kontrola, obejmująca okres 2011 r., wykazała nieprawidłowości i uchybienia przedstawione w protokole kontroli, podpisanym przez  w dniu 11 września 2012 r. przez dyrektora Zespołu Szkół Technicznych w Kolnie przy udziale Pana Dyrektora i głównego księgowego Powiatowego Zespołu Obsługi Szkół i Placówek Oświatowych w Kolnie. Z ustaleń kontroli wynika, że wyeliminowanie niektórych nieprawidłowości i uchybień wymaga podjęcia działań przez Pana Dyrektora, jako kierownika jednostki prowadzącej obsługę.

Kontrola sposobu wykonywania wspólnej obsługi jednostek oświatowych wykazała, że rachunkowość ZOSiPO, Zespołu Szkół Technicznych w Kolnie oraz pozostałych jednostek oświatowych Powiatu Kolneńskiego prowadzona jest w oparciu o zasady (politykę) rachunkowości ustalone przez Pana Dyrektora zarządzeniem Nr 7/2011 z dnia 25 października 2011 r. Stan ten jest sprzeczny z obowiązującym od 22 kwietnia 2009 r. brzmieniem art. 5 ust. 7 pkt 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem w ramach wykonywania obsługi administracyjnej i finansowej szkół mieści się wykonywanie czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 1 i art. 10 ustawy o rachunkowości. Okoliczność obsługiwania szkół przez inną jednostkę nie zwalnia zatem dyrektorów obsługiwanych jednostek z określenia przyjętych zasad rachunkowości na podstawie przywołanych przepisów. Stwierdzono zaś, że dyrektorzy szkół wydali jedynie regulacje określające zasady inwentaryzacji.

Wymienionym wyżej zarządzeniem wprowadził Pan również procedury składające się na system kontroli zarządczej, które – jak odnotowano w treści tej regulacji – mają zastosowanie do Placówek Oświatowych w Kolnie. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) nakłada na kierownika każdej jednostki sektora finansów publicznych obowiązki w zakresie organizacji kontroli zarządczej – art. 68 i art. 69 ust. 1 pkt 3. W świetle standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych, ogłoszonych komunikatem Nr 23 Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2009 r. (Dz. Urz. Min. Fin. Nr 15, poz. 84), zapewnienie właściwego funkcjonowania kontroli zarządczej wymaga udokumentowania organizacji systemu kontroli w jednostce, co powinno przejawiać się we wprowadzeniu przez kierownika każdej jednostki pisemnych procedur wewnętrznych (instrukcji) służących zapewnieniu realizacji celów tej kontroli wskazanych przywołanymi przepisami ustawy.

Proces opracowania przez kierowników poszczególnych jednostek regulacji wewnętrznych opisujących przyjęte zasady rachunkowości oraz składających się na system kontroli zarządczej winien być koordynowany przez Pana Dyrektora jako kierownika jednostki prowadzącej obsługę finansowo-księgową.

W zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych stwierdzono, że operacje dotyczące ZOSiPO, ZST i pozostałych jednostek oświatowych ujmowane są w odrębnych rejestrach, które nie wykazują cech w pełni odrębnych ksiąg rachunkowych dla poszczególnych jednostek. Prowadzenie ksiąg rachunkowych, na podstawie dowodów księgowych, nakazuje jednostkom artykuł 4 ust. 3 pkt 2 ustawy o rachunkowości. Do przepisu tego odsyła art. 5 ust. 7 pkt 3  ustawy o systemie oświaty, wskazujący obowiązki wiążące się z wykonywaniem obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej szkoły. Z przepisów tych nie wynika możliwość odstąpienia od obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych dla poszczególnych jednostek w przypadku zorganizowania dla nich wspólnej obsługi księgowej.

Na stwierdzony stan w zakresie prowadzenia ksiąg wpływa m.in. okoliczność realizacji dochodów i wydatków ZOSiPO oraz obsługiwanych jednostek za pomocą wspólnego rachunku bankowego. Wymusza to dokonywanie przeksięgowań obrotów między rejestrami w celu ustalenia właściwych sald na koniec roku. Z ustaleń kontroli wynika, że dyspozycje środkami ujętymi w planach finansowych obsługiwanych jednostek wydawane są przez dyrektorów tych jednostek, natomiast kasowa realizacja następuje z wymienionego rachunku bankowego, którego dysponentem jest Pan Dyrektor.

Praktykowany sposób obsługi bankowej wpływa na sposób ujmowania w rejestrach poszczególnych jednostek obrotów bankowych i rozliczeń zrealizowanych dochodów i wydatków. W szczególności podkreślenia wymaga, że wspólny rachunek powoduje istotne utrudnienie w bieżącym śledzeniu jego obrotów i sald w ewidencji księgowej, będących wypadkową zapisów księgowych w kilku rejestrach, przy czym obroty w rejestrach obrazujące wielkość wydatków wykazywano na subkontach do konta 130 „Rachunek bieżący jednostki” wbrew zasadom – po stronie Wn ze znakiem minus. Z kolei na koncie 223 „Rozliczenie wydatków budżetowych” salda w trakcie roku, będące pochodną sposobu ujmowania obrotów bankowych, wykazywano po stronie Wn, zamiast po stronie Ma jak to wynika z załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych… (Dz. U. Nr 128, poz. 861 ze zm.).

Stosownie do postanowień art. 53 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, kierownik jednostki sektora finansów publicznych jest odpowiedzialny za całość  gospodarki finansowej jednostki. Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan finansowy (art. 11 ust. 3 ustawy), którego realizacja, tj. gromadzenie dochodów i dokonywanie wydatków, należy do podstawowych obowiązków kierownika jednostki. Obowiązki i odpowiedzialność dyrektora szkoły w zakresie dysponowania środkami określonymi w planie finansowym wynikają także z art. 39 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie oświaty. Z uwagi na okoliczność, że bank aktualnie obsługujący jednostki Powiatu Kolneńskiego nie pobiera opłat za prowadzenie rachunków, właściwym rozwiązaniem byłoby zatem założenie odrębnych rachunków dla każdej z obsługiwanych jednostek, co ułatwiłoby wykonywanie przez kierowników jednostek czynności z zakresu gospodarki finansowej, za które ponoszą odpowiedzialność zgodnie z ustawą o finansach publicznych, oraz prowadzenie ksiąg rachunkowych dla poszczególnych jednostek w sposób odpowiadający wymogom ustawy o rachunkowości.

Realizacja wydatków z jednego rachunku bankowego powoduje też, że dowody bankowe i powiązane z nimi dowody źródłowe wszystkich jednostek gromadzone są w jednym zbiorze, co koliduje z przepisami art. 73 ustawy o rachunkowości, nakazującymi przechowywanie dowodów księgowych i dokumentów inwentaryzacyjnych jednostki w ustalonym porządku dostosowanym do sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w podziale na okresy sprawozdawcze, w sposób pozwalający na ich łatwe odszukanie. Kontrola wykazała ponadto, że odszukanie i powiązanie z zapisami księgowymi dowodów poszczególnych jednostek jest istotnie utrudnione ze względu na sposób ich oznaczania tylko pozycją księgowa nadaną dowodowi zbiorczemu, w którym zostały ujęte, co sprzeciwia się postanowieniom art. 14 ust. 2 ustawy o rachunkowości.

Z analizy wewnętrznych regulacji wprowadzonych przez Pana Dyrektora wynika, że zawierają one postanowienia, które nie mogą znaleźć zastosowania w praktyce, są wewnętrznie sprzeczne lub sprzeczne z przepisami określającymi zasady rachunkowości oraz gospodarki finansowej samorządowych jednostek budżetowych. Dotyczą one:

a) zasad ewidencji akcji i udziałów w obcych podmiotach gospodarczych, długoterminowych papierów wartościowych traktowanych jako lokaty o terminie wykupu dłuższym niż rok, które błędnie sugerują, że Zespół Obsługi Szkół i Placówek Oświatowych oraz obsługiwane jednostki mogą prowadzić działalność polegającą na zakupie akcji i udziałów oraz  papierów wartościowych traktowanych jako lokaty, a zatem w celu ich odsprzedaży,

b) w zasadach funkcjonowania konta 071 „Umorzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych” zapisano, że służy do ewidencji zmniejszeń wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które podlegają umorzeniu według stawek amortyzacyjnych stosowanych przez jednostkę; nie określono jakie stawki są stosowane w jednostce. Faktycznie stosowane są stawki określone ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.),

c) zbędnego wprowadzenia regulacji dotyczących funkcjonowania kasy jednostki, mimo że obrót gotówkowy realizowany jest w punkcie kasowym prowadzonym przez bank obsługujący.

Kontrola zapisów w księgach rachunkowych wykazała uchybienia w sposobie ewidencji operacji w świetle zasad ustalonych rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont…:

a) przychody z tytułu dochodów z najmu ujmowano na koncie 760 „Pozostałe przychody operacyjne”, zamiast na koncie 720 „Przychody z tytułu dochodów budżetowych” odpowiednim ze względu na rodzaj realizowanych dochodów,

b) rozliczenia z pracownikami z tytułu pożyczek udzielonych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych ewidencjonowano na koncie 240 „Pozostałe rozrachunki”, zamiast na koncie 234 „Pozostałe rozrachunki z pracownikami”.

Kontrola zagadnień dotyczących Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych ZOSiPO i obsługiwanych szkół, przeprowadzona pod kątem zgodności z przepisami ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 592 ze zm.), wykazała, że mimo nie zawarcia umów o prowadzeniu wspólnej działalności socjalnej na podstawie art. 9 ustawy, odpisy na ZFŚS wszystkich jednostek organizacyjnych obsługiwanych przez Zespół są gromadzone na jednym rachunku bankowym. Narusza  to postanowienia art. 12 ust. 1 ustawy, który zobowiązuje jednostkę tworzącą Fundusz do gromadzenia środków Funduszu na odrębnym rachunku bankowym.

Reasumując, dla usunięcia wskazanych nieprawidłowości niezbędne jest podjęcie przez Pana Dyrektora stosownych działań, polegających na:

a) wskazaniu kierownikom jednostek obsługiwanych przez ZOES na powinność:

- opracowania dokumentacji opisującej zasady rachunkowości przyjęte w ich jednostkach,

- określenia zasad obiegu i kontroli dokumentów finansowo-księgowych w ich jednostkach;

b) usunięciu z wprowadzonych przez Pana Dyrektora przepisów określających przyjęte zasady rachunkowości postanowień wskazujących na ich zastosowanie do prowadzenia rachunkowości obsługiwanych jednostek;

c) podjęciu, w porozumieniu z kierownikami obsługiwanych jednostek, działań zmierzających do założenia odrębnych ksiąg rachunkowych dla poszczególnych jednostek oraz odrębnych rachunków bieżących, których dysponentami będą kierownicy obsługiwanych jednostek;

d) podjęciu, w porozumieniu z kierownikami obsługiwanych jednostek, działań zmierzających do założenia odrębnych rachunków bankowych ZFŚS dla poszczególnych jednostek albo zawarciu z dyrektorami obsługiwanych szkół umów o prowadzeniu wspólnej działalności socjalnej;

e) skorygowaniu przepisów wewnętrznych ZOSiPO poprzez:

- usunięcie zapisu sugerującego możliwość prowadzenia działalności polegającej na zakupie akcji i udziałów oraz  papierów wartościowych traktowanych jako lokaty,

- wskazanie stosowanych stawek amortyzacyjnych,

- usunięcie zapisów odnoszących się do prowadzenia kasy;

f) wskazaniu głównemu księgowemu na ewidencjonowanie operacji na właściwych kontach, w tym:

- ujmowanie przychodów z tytułu dochodów z najmu na koncie 720,

- ewidencjonowanie rozrachunków z pracownikami z tytułu pożyczek z ZFŚS na koncie 234.

          Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości:

1. Zarząd Powiatu Kolneńskiego

2. Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku

Zespół w Łomży

W wyniku kontroli w ww. jednostce skierowano pismo z dnia 25 października 2012 roku, do organu wykonawczego:

Pan

Henryk Duda

Starosta Powiatu Kolneńskiego

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przeprowadziła w okresie lipiec-sierpień 2012 r. problemową kontrolę gospodarki finansowej Zespołu Szkół Technicznych w Kolnie. Z ustaleń zawartych w protokole kontroli, podpisanym 11 września 2012 r. przez dyrektora Zespołu przy udziale dyrektora i głównej księgowej Powiatowego Zespołu Obsługi Szkół i Placówek Oświatowych w Kolnie wynika, że wyeliminowanie jednej spośród stwierdzonych nieprawidłowości wymaga podjęcia działań przez Pana Starostę.

Badając wydatki na wynagrodzenia nauczycieli stwierdzono, że faktyczna liczba godzin ponadwymiarowych realizowana przez zastępcę dyrektora ZST i kierownika szkolenia praktycznego ZST przekraczała ½ tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Wymiar godzin ponadwymiarowych zastępcy dyrektora, jak wynika z arkusza organizacyjnego na rok szkolny 2011/2012 zatwierdzonego przez Pana Starostę, wynosił 5 godzin, zaś kierownika szkolenia praktycznego 4 godziny. Na podstawie § 1 uchwały Nr XXX/191/10 Rady Powiatu Kolneńskiego z dnia 26 kwietnia 2010 r. w sprawie zasad udzielania i rozmiaru zniżek tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz przyznawania zwolnień od obowiązku realizacji tego wymiaru dla nauczycieli, którym powierzono stanowiska kierownicze w szkołach i placówkach oświatowych, zastępcy dyrektora obniżono obowiązkowy wymiar godzin dydaktycznych do 7 godzin tygodniowo, zaś kierownikowi  szkolenia praktycznego do 6 godzin tygodniowo. Jednocześnie w § 3 uchwały wskazano, że nauczycielom, którym powierzono stanowiska kierownicze w szkołach (zespole, placówce) Starosta Kolneński może przydzielić godziny ponadwymiarowe w wymiarze nie przekraczającym 3 godzin tygodniowo, chyba że z planów nauczania przedmiotu wynika potrzeba przydzielenia większej liczby godzin.

Przepisy art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) przewidują możliwość pracy nauczyciela w godzinach ponadwymiarowych, których liczba nie może przekroczyć ¼ tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć; przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą, jednak w wymiarze nieprzekraczającym ½ tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć. Wynika z tego, że przyznanie zastępcy dyrektora godzin ponadwymiarowych w ilości 5 tygodniowo nie naruszałoby postanowień art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela tylko wówczas, gdyby obowiązkowy wymiar godzin nauczania nie był niższy niż 10, zaś w odniesieniu do kierownika szkolenia praktycznego przyznanie 4 godzin ponadwymiarowych byłoby prawidłowe, gdyby posiadał on wymiar tygodniowy nie niższy niż 8 godzin. W opisywanych przypadkach wymiar godzin nauczycieli (po obniżeniu) wynosi odpowiednio 7 i 6. Należy dodać, że przywołane przepisy art. 35 Karty Nauczyciela regulują kompleksowo zagadnienie dopuszczalnej liczby godzin ponadwymiarowych. W ustawie brak delegacji dla organu prowadzącego do odmiennego regulowania limitu godzin ponadwymiarowych.

Mając na uwadze powyższe ustalenia pragnę wskazać na potrzebę wnikliwej analizy przedkładanych arkuszy organizacyjnych szkół w celu wyeliminowania przypadków ustalania liczby godzin ponadwymiarowych nauczycieli z naruszeniem postanowień art. 35 Karty Nauczyciela. Rozważenia wymaga także zasadność dalszego utrzymywania przepisu zawartego w uchwale Rady Powiatu, iż Starosta Kolneński może przydzielić godziny ponadwymiarowe w wymiarze nie przekraczającym 3 godzin tygodniowo, ponieważ operowanie dopuszczalną liczbą godzin ponadwymiarowych w oderwaniu od tygodniowego wymiaru godzin danego nauczyciela na stanowisku kierowniczym (po obniżce) może prowadzić do naruszenia art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela. Taki skutek miałoby np. przyznanie dyrektorowi ZST dopuszczonej uchwałą liczby 3 godzin ponadwymiarowych, podczas gdy ustalony tygodniowy wymiar zajęć tego nauczyciela wynosi po obniżce również 3 godziny (w okresie objętym kontrolą dyrektor ZST nie realizował godzin ponadwymiarowych).

          Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

Do wiadomości:

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku

Zespół w Łomży