Kontrola problemowa gospodarki finansowej w zakresie wykonania dochodów

z tytułu podatków gminy Suchowola za 2013 rok i inne wybrane okresy

przeprowadzona w Urzędzie Miejskim w Suchowoli

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

Zespół w Suwałkach

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 23 stycznia 2015 roku (znak: RIO.V.6002-3/14), o treści jak niżej:

Pan

Michał Grzegorz Matyskiel

Burmistrz Suchowoli

W wyniku problemowej kontroli gospodarki finansowej w zakresie wykonania dochodów z tytułu podatków gminy Suchowola za 2013 rok i inne wybrane okresy, przeprowadzonej w Urzędzie Miejskim w Suchowoli na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1113, ze zm.) przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku Zespół w Suwałkach, stwierdzono nieprawidłowości i uchybienia opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

Zakresem kontroli objęto dochody z tytułu podatków i opłat lokalnych, dla których organem podatkowym pierwszej instancji, w myśl art. 13 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, ze zm.), jest Pan Burmistrz. Kontrola prowadzona była w szczególności pod kątem prawidłowości i powszechności poboru wskazanych dochodów, windykacji zaległości podatkowych oraz rachunkowości podatkowej, w tym rzetelności sporządzania sprawozdań budżetowych.

Burmistrzem Suchowoli w okresie objętym kontrolą był Kazimierz Marciszel.

Badanie dokonane w zakresie powszechności doręczania decyzji wymiarowych ujawniło 20 przypadków braku postępowania wyjaśniającego dotyczącego niedoręczonych decyzji ustalających wysokość zobowiązania podatkowego na kwotę 1.016 zł. Z ustaleń kontroli wynika, że w 10 przypadkach dotyczy to podatników nieżyjących (spadkobierców nie ustalono), zaś w kolejnych 10 nie ustalono miejsca pobytu podatników. Brak możliwości skutecznego ustalenia miejsca zamieszkania podatnika może być podstawą do ustanowienia kuratora sądowego do doręczeń dla takiej osoby, nieznanej z miejsca pobytu (art. 154 § 2 w zw. z art. 138 § 2 Ordynacji podatkowej). W związku z powyższym organ podatkowy, jako zainteresowana strona, winien skierować wniosek do sądu opiekuńczego miejsca ostatniego zamieszkania osoby nieobecnej. Natomiast w przypadku podatników nieżyjących organ podatkowy powinien wydać decyzję o odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy, stosownie do przepisów art. 100, w zw. z art. 102 Ordynacji podatkowej. Jest to możliwe po ustaleniu spadkobierców, między innymi poprzez wystąpienie do sądu, w związku z treścią art. 1025 Kodeksu cywilnego, z wnioskiem o przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Brak szybkich i efektywnych działań mających na celu doręczenie nakazów płatniczych powoduje, że zobowiązanie podatkowe nie powstaje – art. 21 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej. Natomiast jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie zostanie doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy, ulega przedawnieniu stosownie do przepisów art. 68 § 1 Ordynacji podatkowej – str. 43-44 protokołu kontroli.

Ustalenia w omawianym obszarze dotyczyły także nieprowadzenia przez organ podatkowy czynności sprawdzających w zakresie wskazanym treścią art. 272 Ordynacji podatkowej. Świadczy o tym brak reakcji organu podatkowego na naruszenie przez podatników będących osobami fizycznymi obowiązku przedkładania informacji w sprawie podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości, w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie lub wygaśnięcie obowiązku podatkowego. Informacji nie wyegzekwowano od:

61 podatników podatku rolnego tj. 66,56% sprawdzonych pozycji; wymiar podatku dokonany bez aktualnych informacji podatkowych wynosił 28.326 zł. Brak informacji stanowi naruszenie art. 6a ust. 5 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1381), gdyż osoby fizyczne są obowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informacje o gruntach, sporządzone na formularzach według ustalonego wzoru, w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku rolnego. W trakcie kontroli organ podatkowy wezwał podatników do złożenia informacji podatkowych – 19 z nich złożyło informacje. Wymiar podatku w przypadku tych podatników wyniósł 12.251 zł;

17 podatników podatku od nieruchomości tj. 12,82% sprawdzonych pozycji wymiarowych; wymiar podatku dokonany bez aktualnych informacji podatkowych wynosił 822 zł. Brak informacji jest nieprawidłowością, która narusza przepis art. 6 ust.6 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 849, ze zm.), gdyż osoby fizyczne są obowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych, sporządzoną na formularzu według ustalonego wzoru, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości. Informacja podatkowa jest podstawowym dokumentem, na podstawie którego organ podatkowy ustala wysokość zobowiązania podatkowego; z informacji podatkowej wynikają również powierzchnie nieruchomości oraz sposób wykorzystania przedmiotów opodatkowania. W trakcie kontroli organ podatkowy wezwał podatników do złożenia informacji podatkowych – 6 z nich złożyło informacje. Wymiar podatku w przypadku tych podatników wynosił 292 zł;

45 podatników podatku leśnego, tj. 57,69% sprawdzonych pozycji. Brak informacji jest nieprawidłowością, która narusza art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 465), gdyż osoby fizyczne są obowiązane złożyć organowi podatkowemu, właściwemu ze względu na miejsce położenia lasu, informacje o lasach, sporządzone na formularzach według ustalonego wzoru, w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku w podatku leśnym, lub o zaistnieniu zmian, które mają wpływ na wysokość podatku. Uniemożliwia to sprawdzenie prawidłowości wymiaru należności podatkowych. Szczególnie w przypadku podatku leśnego z informacji złożonej przez podatnika winno wynikać czy las podlega obciążeniu, czy korzysta ze zwolnienia na mocy art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy. W trakcie kontroli organ podatkowy wezwał podatników do złożenia informacji podatkowych – 10 z nich złożyło informacje. Wymiar podatku w przypadku tych podatników wynosił 935 zł.

Nieprawidłowości stwierdzono także w zakresie wymierzania podatnikom łącznego zobowiązania pieniężnego. Polegały one na:

opodatkowaniu gruntów, których powierzchnia nie była zgodna z ewidencją geodezyjną, co stwierdzono u 8 podatników o numerze ewidencyjnym: …[1] (w 1 przypadku nie utworzono nowej pozycji), zaniżenie podatku rolnego z tego tytułu w latach 2011-2014 wynosiło 2.804 zł – str. 8-12 protokołu kontroli;

łączeniu gruntów będących własnością podatnika z gruntami będącymi we współwłasności z małżonkiem. Narusza to wskazania art. 3 ust. 5 ustawy o podatku rolnym, ponieważ jeżeli grunty stanowią współwłasność lub znajdują się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowią odrębny przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach (dotyczy to również małżonków). W obowiązującym stanie prawnym małżonkowie otrzymują jedną, odrębną decyzję na grunty stanowiące współwłasność małżeńską, natomiast ich nieruchomości niewchodzące w skład wspólności majątkowej są opodatkowane oddzielnie. Małżonek, który jest właścicielem takiego gruntu, otrzymuje odrębną decyzję wymiarową. Nieprawidłowość wystąpiła w 5 pozycjach wymiarowych (…[2]);

ujęciu do ewidencji osób fizycznych podatnika o numerze ewidencyjnym …[3], który wraz z osobą prawną posiada gospodarstwo rolne o pow. 1,0200 ha (grunty sklasyfikowane jako Ł V i VI kl.). Artykuł 6a ust. 10 ustawy o podatku rolnym stanowi, że jeżeli grunty stanowią współwłasność lub znajdują się w posiadaniu osób fizycznych oraz osób prawnych, jednostek organizacyjnych, w tym spółek, nieposiadających osobowości prawnej – osoby fizyczne składają deklarację na podatek rolny – str. 10 protokołu kontroli;

nieopodatkowaniu nieruchomości zajętej na prowadzenia działalności gospodarczej, w przypadku jej zawieszenia. Przepisy art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych stanowią, iż grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej to grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b), chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych. Z tej definicji wynika, że sam fakt posiadania przez przedsiębiorcę skutkuje tym, że budynek, budowla, grunt są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zdaniem Ministra Finansów w okresie niewykonywania przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej grunty, budynki i budowle nadal pozostają w jego posiadaniu i podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości według wyższych stawek. Pogląd ten znajduje również oparcie w orzecznictwie (np. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 2 lutego 2011 r. – sygn. I SA/Gd 1028/10, wyrok WSA w Olsztynie z dnia 10 września 2009 r. sygn. I SA/OI 474/09, wyrok WSA w Olsztynie z dnia 3 października 2007 r. SA/Ol 302/07, wyrok WSA w Warszawie z dnia 29 września 2005 r. III SA/Wa 1411/05). W związku z powyższym zawieszenie działalności gospodarczej nie skutkuje opodatkowaniem nieruchomości będącej w posiadaniu przedsiębiorcy stawką właściwą dla budynków i gruntów pozostałych. Zaniżenie podatku z tego tytułu wynosiło 67 zł;

opodatkowaniu gruntów sklasyfikowanych jako Ls, których powierzchnia nie była zgodna z ewidencją geodezyjną, co stwierdzono u 7 podatników o numerach ewidencyjnych …[4]. Spowodowało to: w 3 przypadkach zaniżenie wymiaru podatku leśnego o kwotę 211 zł, a w przypadku 2 podatników zawyżenie wymiaru podatku o kwotę 171 zł. W odniesieniu do 2 przypadków nie wystąpiły skutki finansowe;

nieopodatkowaniu, w przypadku 2 podatników o numerach ewidencyjnych … oraz …[5], gruntów sklasyfikowanych w ewidencji geodezyjnej jako drogi wewnętrzne; zaniżenie podatku w latach 2011-2014 wynosiło 1.071 zł – str. 28 protokołu kontroli.

Działania kontrolne prowadzone w zakresie prawidłowości wymiaru podatku rolnego obejmowały też zagadnienia dotyczące stosowania ulg i zwolnień w omawianej należności. Ustalono, że we wszystkich badanych przypadkach kontrolowana jednostka nie przeprowadzała kontroli podatkowej (oględzin) w siedzibie podatnika. W aktach poszczególnych spraw są protokoły sporządzone przez pracownicę w siedzibie Urzędu Miejskiego w Suchowoli, które podpisane zostały przez podatnika. Z protokołów ani też ze zgromadzonych dokumentów nie wynika, jaki zakres robót został wykonany oraz czy wykonane prace nosiły znamiona modernizacji budynku. Kontrolę winna przeprowadzać komisja powołana przez organ podatkowy a jej celem powinno być stwierdzenie wykonania inwestycji oraz zakres wykonanych robót. W skład komisji winna wchodzić osoba mająca wiedzę w dziedzinie budownictwa, która ustaliłaby zakres i charakter przeprowadzonych prac. Kontrole, co do zasady, mają służyć zgromadzeniu danych, które zostaną następnie wykorzystane w postępowaniu podatkowym kończącym się wydaniem decyzji podatkowej.  W tym przypadku pozwoliłyby ustalić, czy wykonane przez podatnika prace miały na celu przebudowę obiektu poprzez wprowadzenie zmian w jego konstrukcji, bądź unowocześnienie starych lub zainstalowanie nowych urządzeń, stanowiących trwałe wyposażenie budynku, noszące znamiona modernizacji. Modernizacją nie będą natomiast wszelkiego rodzaju remonty, naprawy, konserwacje służące przywróceniu wartości użytkowej budynku lub utrzymaniu go w odpowiednim stanie technicznym. Kwestii tej nie można jednoznacznie rozstrzygnąć na bazie dokumentów przedłożonych przez podatników. Przeprowadzone kontrole podatkowe pozwoliłyby również stwierdzić, czy wszystkie materiały wskazane w przedłożonych, wraz z wnioskiem podatnika, fakturach zostały wykorzystane przy realizacji inwestycji, na którą przysługuje ulga w podatku rolnym. Udzielone ulgi opiewały na kwotę 60.543,62 zł – str. 16-19 protokołu kontroli.

Z kolei badanie zagadnień z zakresu opodatkowania osób prawnych podatkiem od nieruchomości doprowadziło do ustalenia nieprawidłowości polegających na:

zadeklarowaniu przez podatnika o numerze …[6], w kategorii pozostałe grunty, powierzchni 4.437 m². Z danych ewidencyjnych wynikało, iż są to grunty sklasyfikowane jako rolne. W przypadku, gdy podatnik nie złożył deklaracji na podatek rolny należy przyjąć, że są to grunty związane z działalnością gospodarczą inną niż działalność rolnicza i podlegają opodatkowaniu według najwyższych stawek nawet wówczas, gdy nie są wykorzystywane do prowadzenia tej działalności. Zaniżenie dochodów z tego tytułu wynosiło 7.544,10 zł – str. 33-34 protokołu kontroli;

braku korekt deklaracji przez kontrolowaną jednostkę w związku ze sprzedażą nieruchomości gruntowych; z ustaleń kontroli wynika, że w 2013 r. siedmiokrotnie zbywano działki (w jednym z miesięcy dwukrotnie); zawyżenie podatku z tego tytułu wynosiło 8.418 zł – str. 34 protokołu kontroli.

Naruszenia przepisów dotyczących prawidłowości i powszechności opodatkowania stwierdzono również w przypadku podatników podatku od środków transportowych, w grupie osób prawnych i fizycznych. Z ustaleń kontroli wynika, że:

podatnik o numerze ewidencyjnym … [7]od posiadanego samochodu ciężarowego o nr rej. …[8] zadeklarował podatek niezgodny ze stawką wynikającą z uchwały Rady, tj. w wysokości 1.725 zł – winno być 1.856 zł;

podatnik o nr ewid. … [9]od posiadanego samochodu ciężarowego:

o nr rej. … [10]zadeklarował podatek niezgodny ze stawką wynikającą z uchwały Rady, tj. w wysokości 1.503 zł – winno być 2.339 zł,

o nr rej. … [11]zadeklarował podatek niezgodny ze stawką wynikającą z uchwały Rady, tj. w wysokości 1.503 zł – winno być 2.339 zł;

podatnik o nr ewid. …[12], od posiadanego samochodu ciężarowego zadeklarował podatek niezgodny ze stawką wynikającą z uchwały Rady, tj. w wysokości 2.454 zł – winno być 3.018 zł.

Zaniżenie podatku od środków transportowych ogółem wynosiło 2.367 zł.

Ustalenia dotyczyły także niedostatecznej reakcji organu podatkowego na fakt naruszenia przez podatników, będącymi osobami fizycznymi, prawnymi bądź jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, obowiązku terminowego składania deklaracji podatkowych,  określonego odpowiednio w: art. 6a ust. 8 pkt 1 ustawy o podatku rolnym,  art. 6 ust. 5 pkt 1 ustawy o podatku leśnym, art. 6 ust. 9 pkt 1 oraz art. 9 ust. 6 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, przez:

11 podatników podatku rolnego, średnio 22 dni po terminie; kwota podatku wynikająca z deklaracji złożonych po terminie wynosiła 10.631 zł – str. 20 protokołu kontroli,

4 podatników podatku leśnego; kwota podatku wynikająca z deklaracji złożonych po terminie wynosiła 432 zł – str. 26 protokołu kontroli,

3 podatników podatku od nieruchomości, średnio 14 dni po terminie; kwota podatku wynikająca z deklaracji złożonych po terminie wynosiła 322.118 zł – str. 32-33 protokołu kontroli,

2 podatników podatku od środków transportowych od osób prawnych, średnio 36 dni po terminie; kwota podatku wynikająca z deklaracji złożonych po terminie wynosiła 1.900 zł – str. 36 protokołu kontroli,

1 podatnika podatku od środków transportowych od osób fizycznych, 5 dni po terminie; kwota podatku wynikająca z deklaracji złożonej po terminie wynosiła 749 zł – str. 37-38 protokołu kontroli.

Dokonane ustalenia wskazują, że organ podatkowy z opóźnieniem dokonywał czynności sprawdzających m.in. w zakresie terminowości składania deklaracji, stosownie do przepisów art. 272 Ordynacji podatkowej. Niedotrzymanie przez podatników ustawowych terminów składania deklaracji w większości przypadków skutkowało nieterminową wpłatą pierwszej raty podatku.

Badając zagadnienia dotyczące terminowości wpłat podatków stwierdzono także przypadki niepobierania odsetek od zaległości podatkowych. Nienaliczone i nieujęte w księgach rachunkowych odsetki za zwłokę wynosiły 1.808 zł. Powyższe narusza przepisy Ordynacji podatkowej, gdyż zgodnie z art. 53 § 1 tej ustawy od zaległości podatkowych (z wyjątkami określonymi w art. 54) nalicza się odsetki za zwłokę. Szczegółowe zasady naliczania odsetek za zwłokę zostały uregulowane w przepisach Ordynacji podatkowej oraz w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz. U. Nr 165, poz. 1373). Ustalenia dotyczyły także braku rozksięgowania wniesionych wpłat, których wysokość nie pokrywała kwoty podatku i należnych na dzień zapłaty odsetek za zwłokę, co narusza art. 55 § 2 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę – str. 35, 37, 39 oraz 45 protokołu kontroli.

W zakresie stosowania przepisów dotyczących postępowania upominawczego oraz egzekucyjnego stwierdzono nieprawidłowości, które polegały na braku pełnych i terminowych działań windykacyjnych. Świadczy to o naruszeniu przez organ podatkowy obowiązków wynikających z art. 6 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r. poz. 1015, ze zm.), obligującego wierzyciela, aby w sytuacji gdy zobowiązany uchyla się od wykonania obowiązku, podjął czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych. Natomiast z § 3 ust. 1 obowiązującego do dnia 21 maja 2014 r., a więc w kontrolowanym okresie, rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 137, poz. 1541) wynikało, że jeżeli należność nie zostanie zapłacona w terminie określonym w decyzji lub wynikającym z przepisu prawa, wierzyciel wysyła do zobowiązanego upomnienie, z zagrożeniem wszczęcia egzekucji po upływie siedmiu dni od dnia doręczenia upomnienia. Przepisy nie określają wysokości kwoty zaległości, od której należy bezwzględnie prowadzić działania egzekucyjne. Przepisy wewnętrzne kontrolowanej jednostki, dotyczące zasad prowadzenia działań upominawczych i egzekucyjnych, wskazują, iż upomnienia oraz tytuły wykonawcze będą wysyłane po upływie terminu płatności II oraz IV raty łącznego zobowiązania pieniężnego, nie określają natomiast terminów prowadzenia postępowania do pozostałych podatków i opłat. Z konstrukcji przepisów zawartych w ustawie i rozporządzeniu, dotyczących działań windykacyjnych, wynika, że mają być one podejmowane systematycznie i niezwłocznie, tj. w najbliższym możliwym terminie po uzyskaniu informacji o nieopłaceniu podatku. Brak określenia w przepisach powszechnie obowiązujących ścisłych terminów pozwala, aby organ podatkowy, mając na uwadze m.in. możliwości organizacyjne (kadrowe), doprecyzował zasady i terminy prowadzenia tych czynności w stosunku do wszystkich podatków, z uwzględnieniem obowiązku dbałości o kompletność dochodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Należy zauważyć, iż obecnie w omawianej materii obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 maja 2014 r. w sprawie trybu postępowania wierzycieli należności pieniężnych przy podejmowaniu czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 656).

Na dzień 31 grudnia 2013 r. zaległość nieobjęta tytułami egzekucyjnymi w poszczególnych podatkach wynosiła:

w podatku od nieruchomości od osób prawnych 3.467,28 zł – str. 35 protokołu kontroli,

w łącznym zobowiązaniu pieniężnym 14.088,73 zł – str. 46 protokołu kontroli.

Badając uregulowania wewnętrzne dotyczące zasad prowadzenia ewidencji księgowej podatków i opłat lokalnych i ich zgodności z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 października 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 208, poz. 1375) stwierdzono, iż nie ujęto w wykazie kont konta pozabilansowego 990 „Rozrachunki z osobami trzecimi z tytułu ich odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe podatnika”. Obowiązek prowadzenia tego konta wynika z § 12 ust. 1 rozporządzenia.

Kontrola prawidłowości i rzetelności sporządzania sprawozdania z wykonania podstawowych dochodów podatkowych (Rb-PDP) za rok 2013 wykazała zawyżenie skutków finansowych w wierszu A5 (podatek od nieruchomości), w kolumnie 3 (skutki obniżenia górnych stawek podatków) o kwotę 707 zł (jest 141.518 zł, winno być 140.811 zł). Różnica wynikała z braku korekt deklaracji, które winna sporządzać osoba odpowiedzialna za prowadzenie mienia komunalnego kontrolowanej jednostki, w przypadku zaistnienia zmian mających wpływ na wymiar podatku (w tym przypadku dotyczyło to zbywania nieruchomości gruntowych) i po zatwierdzeniu przez Burmistrza przedkładać do działu finansowego – str. 50-51 protokołu kontroli.

Obowiązujące zasady sporządzania sprawozdań budżetowych Rb-PDP zawarte są rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. z 2014 r. poz. 119) a przepis § 9 ust. 1 przywołanego rozporządzenia stanowi, iż kierownicy jednostek są obowiązani sporządzać sprawozdania rzetelnie i prawidłowo pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym. Nierzetelne wykazanie omawianych skutków ma wpływ na prawidłowość ustalania kwoty podstawowej stanowiącej element składowy części wyrównawczej subwencji ogólnej dla gmin.

Podkreślić należy, iż część z ustalonych podczas niniejszej kontroli nieprawidłowości ma charakter powtarzających się, ponieważ nie zostały one wyeliminowane poprzez uwzględnienie wniosków z poprzedniej kontroli gospodarki finansowej gminy przeprowadzonej przez Izbę Obrachunkową. Organ wykonawczy gminy poinformował o działaniach zmierzających do wykonania przekazanych przez Izbę zaleceń pokontrolnych. Świadczy to, iż nie dokonano niezbędnych działań w celu poprawy przestrzegania przepisów prawa w obszarze podatków i opłat lokalnych. W wyjaśnieniu Burmistrz wskazał, iż brak wykonania zaleceń nie wynika ze złej woli tylko z błędnego ich zrozumienia (wyeliminowano nieprawidłowości w próbie przyjętej do kontroli) – str. 51 protokołu kontroli.

Stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości i uchybienia były w głównej mierze wynikiem nieprzestrzegania przepisów prawnych dotyczących gospodarki finansowej i rachunkowości gminy w zakresie podatków i opłat lokalnych, a także niewłaściwego funkcjonowania kontroli.

Organem wykonawczym gminy miejsko-wiejskiej jest Burmistrz, na którym spoczywa odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową gminy (art. 30 ust. 1 i 2, art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Burmistrz, jako organ wykonawczy gminy, wykonuje zadania przy pomocy Urzędu, którego jest kierownikiem (art. 33 ust. 1 i 3 ustawy). Odpowiedzialność za gospodarkę finansową Urzędu, jako jednostki sektora finansów publicznych, w tym za wykonywanie obowiązków w zakresie kontroli wewnętrznej, spoczywa na Burmistrzu (kierowniku jednostki) zgodnie z art. 53 ust. 1 i art. 69 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, a także na pracownikach, którym powierzono obowiązki w zakresie gospodarki finansowej.

Burmistrz jest również organem podatkowym pierwszej instancji w myśl przepisu art. 13 § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

Obowiązki w zakresie prowadzenia rachunkowości oraz nadzorowania prac z tego zakresu spoczywały, stosownie do zakresu czynności, na Skarbniku. Prawa i obowiązki głównego księgowego (skarbnika) określają przepisy art. 54 ustawy o finansach publicznych.

         Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Prowadzenie działań zmierzających do doręczenia wszystkich decyzji wymiarowych mając na uwadze zasadę powszechności opodatkowania oraz wskazane przepisy Ordynacji podatkowej.

2. Zachowanie powszechności i prawidłowości opodatkowania podatkami lokalnymi, w tym przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, z uwzględnieniem wskazanych w protokole kontroli i części opisowej wystąpienia pokontrolnego przepisów materialnego prawa podatkowego wynikających z ustaw o podatku rolnym, leśnym oraz o podatkach i opłatach lokalnych. Wyeliminowanie opisanych nieprawidłowości w opodatkowaniu podatkami lokalnymi, podanie w odpowiedzi na zalecenia pokontrolne skutków, w tym także finansowych podjętych działań.

3. Wyegzekwowanie od wszystkich podatników brakujących informacji w sprawie podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości.

4. Udzielanie ulg inwestycyjnych w podatku rolnym po przeprowadzeniu oględzin wykonanej inwestycji.

5. Egzekwowanie od podatników terminowego składania deklaracji podatkowych.

6. Prowadzenie pełnych, terminowych i systematycznych działań windykacyjnych w stosunku do podatników, na których ciążą zaległości podatkowe, mając na względzie przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz obowiązujące akty wykonawcze.

7. Przestrzeganie powszechności i prawidłowości naliczania odsetek za zwłokę przy wpłatach dokonywanych po terminie płatności, zgodnie ze wskazanymi przepisami Ordynacji podatkowej, mając również na uwadze, przywołane przepisy wykonawcze.

8. Prowadzenie w zakresie ewidencji księgowej podatków i opłat wszystkich wymaganych kont.

9. Zapewnienie rzetelnego sporządzania sprawozdań z wykonania podstawowych dochodów podatkowych gminy. Sporządzenie korekty sprawozdań Rb-27S oraz Rb-PDP za 2013 r. i przekazanie ich do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku.

10. Wdrożenie stosownych mechanizmów nadzoru nad realizacją wniosków pokontrolnych celem zapewnienia rzetelnego ich wykonania, stosownie do udzielonej odpowiedzi.

O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku Zespół w Suwałkach w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

                 Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

           w Białymstoku

Do wiadomości:

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku

Zespół w Suwałkach