Kontrola kompleksowa gospodarki finansowej

przeprowadzona w Urzędzie Miejskim w Krynkach

przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 01 sierpnia 2014 roku (znak: RIO.I.6001-6/14), o treści jak niżej:

                                                                           Pan

                                                                                              Bogusław Marian Panasiuk

                                                                                              Burmistrz Krynek

W wyniku kompleksowej kontroli gospodarki finansowej gminy Krynki za 2013 r. i inne wybrane okresy, przeprowadzonej w Urzędzie Miejskim w Krynkach na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1113, ze zm.) przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono nieprawidłowości i uchybienia opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

                   Zakresem kontroli objęto regulacje wewnętrzne dotyczące ustroju i funkcjonowania gminy oraz jej jednostek organizacyjnych, funkcjonowanie kontroli zarządczej, prowadzenie rachunkowości, gospodarkę pieniężną i rozrachunki, realizację wybranych rodzajów dochodów i wydatków, w tym zagadnienie osiągania przez jednostki samorządu terytorialnego wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r. poz. 191), udzielanie zamówień publicznych, realizację zadań zleconych i w ramach porozumień, gospodarowanie mieniem komunalnym, rozliczenia budżetu z jednostkami organizacyjnymi.

Kontrola zagadnień związanych z funkcjonowaniem gminnych jednostek organizacyjnych wykazała, że Urząd Miejski w dalszym ciągu prowadzi obsługę finansowo-księgową Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej (jednostka budżetowa) oraz Gminnego Ośrodka Kultury i Gminnej Biblioteki Publicznej (instytucje kultury), co sprzeciwia się postanowieniom art. 11 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330, ze zm.). Jednostki te, działające jako odrębne osoby prawne (MGOK i Biblioteka) oraz jako jednostka budżetowa (MGOPS), są podmiotami zobowiązanymi do prowadzenia ksiąg rachunkowych na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 i pkt 4 lit. a) ustawy o rachunkowości, zatem na ich kierownikach spoczywają określone ustawą obowiązki, wynikające w szczególności z przepisów art. 4, art. 10 i art. 11 ust. 1 ustawy. W informacji o sposobie realizacji wniosków pokontrolnych, wystosowanych do poprzedniego Burmistrza J. Gudalewskiej po ostatniej kontroli kompleksowej pismem z dnia 19 października 2010 r. (RIO.I.6001-11/10), wskazała ona, iż z dniem 1 stycznia 2011 r. zostanie zatrudniony pracownik na stanowisko głównego księgowego do obsługi finansowo – księgowej MGOPS w Krynkach. W przypadku GOK i Biblioteki ze względu na obowiązującą strukturę zatrudnienia (…) obsługa finansowa zostanie w Urzędzie Miejskim – str. 2–4 protokołu kontroli.

Analiza prawidłowości prowadzenia ksiąg rachunkowych w świetle przepisów ustawy o rachunkowości oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2013 r. poz. 289) wykazała następujące nieprawidłowości i uchybienia:

a) nie przestrzegano zasady ewidencjowania operacji na koncie 133 „Rachunek budżetu” oraz koncie 130 „Rachunek bieżący jednostki” zgodnie z danymi wyciągów bankowych, co stwierdzono w zakresie księgowania np.: zwrotu do Urzędu Marszałkowskiego dotacji lub niewykorzystanych środków z projektu unijnego dokonanego zapisami ujemnymi Wn 133 – Ma 901 „Dochody budżetu” czy zwrotu przez Urząd Miejski środków niewykorzystanych na wydatki budżetowe danego roku dokonanego zapisem ujemnym Wn 130 – Ma 223 „Rozliczenie wydatków budżetowych”. Wskazane operacje winny zostać ujęte, zgodnie z wyciągami bankowymi, na stronach Ma kont 133 i 130 oraz na stronach Wn kont przeciwstawnych; w przypadku operacji dokonywanych na koncie 130 należało jednocześnie zastosować techniczny zapis ujemny Wn 130 – Ma 130. Jak stanowią przepisy załącznika nr 2 i 3 do rozporządzenia, zapisy na koncie 133 i koncie 130 powinny być dokonywane na podstawie dokumentów bankowych, w związku z czym musi zachodzić pełna zgodność zapisów między jednostką a bankiem. Wyjątek stanowią jedynie techniczne zapisy ujemne służące zachowaniu czystości obrotów na koncie 130; zasada czystości obrotów mająca zastosowanie do konta 130 polega na stosowaniu w odniesieniu do błędnych zapisów, zwrotów, nadpłat i korekt dodatkowego technicznego zapisu ujemnego – str. 8-9 protokołu kontroli,

b) w ewidencji księgowej Urzędu bezpodstawnie, w świetle zasad określonych przepisami rozporządzenia, prowadzono konto 222 „Rozliczenie dochodów budżetowych” (obroty tego konta w 2013 r. wyniosły 1.925.311,05 zł). Jak bowiem ustalono, realizowane przez Urząd dochody budżetowe wpływają bezpośrednio na rachunek bankowy budżetu – Urząd dysponował wyodrębnionym rachunkiem bankowym jedynie dla wydatków budżetowych – i w sposób prawidłowy ujmowane były na subkoncie dochodów (konto 130-1-1). W odniesieniu do części dochodów zrealizowanych przez Urząd w końcu roku dokonano przeksięgowania przy użyciu konta 222 (zapis Wn 800 „Fundusz jednostki” – Ma 222), które nie powinno występować w księgach Urzędu przy wpływie dochodów bezpośrednio na rachunek budżetu. Prawidłowo, obroty księgowane na podstawie wyciągów bankowych na koncie 133 wprowadza się do ewidencji Urzędu na subkonto konta 130 na podstawie polecenia księgowania (zapis wtórny) i saldo tego konta, na podstawie sprawozdań budżetowych o dochodach Rb-27S, przeksięgowuje się okresowo na konto 800 – str.17-18 protokołu kontroli,

c) nieprawidłowo ewidencjonowano naliczone odsetki od należności nieopłaconych w terminie na koncie 720 „Przychody z tytułu dochodów budżetowych” (w korespondencji z kontem 221 „Należności z tytułu dochodów budżetowych”), co skutkowało niewłaściwą ich prezentacją w rachunku zysku i strat jednostki (wariant porównawczy) sporządzonym na dzień 31 grudnia 2013 r. (odsetki ujęto w pozycji A.VI. „Przychody z tytułu dochodów budżetowych”, zamiast w pozycji G.II „Przychody finansowe odsetki”). Stosownie do zasad funkcjonowania kont zawartych w załączniku nr 3 do rozporządzenia, naliczone odsetki za zwłokę w zapłacie należności podlegają ujęciu na koncie 750 „Przychody finansowe”. Dodatkowo, odsetki od należności nieopłaconych w terminie naliczone na koniec 2013 r. w łącznej wysokości 32.575 zł błędnie ujęto na koncie 290 „Odpisy aktualizujące należności”. Należy wskazać, że zgodnie z mającymi zastosowanie od 2011 r. zasadami funkcjonowania konta 290, przypisywane odsetki nie mogą być ewidencjonowane „automatycznie” na tym koncie. Odpisy aktualizujące należności z tytułu odsetek powinny być dokonywane na takich samych zasadach, jak odpisy aktualizujące należność główną, tj. w przypadku wystąpienia przesłanek określonych przepisami art. 35b ust. 1 ustawy o rachunkowości, i ujmowane zapisem Wn 751 „Koszty finansowe” – Ma 290 (z ustaleń kontroli nie wynika, aby w badanej jednostce wystąpiły należności, od których należało dokonać odpisu aktualizującego) – str. 9 i 32-33 protokołu kontroli,

d) przychody ze sprzedaży nieruchomości błędnie ujmowano za pośrednictwem konta 720, podczas gdy na gruncie postanowień zawartych w załączniku nr 3 do rozporządzenia kontem właściwym do ewidencjonowania przychodów ze sprzedaży środków trwałych jest konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne”. Nieprawidłowe księgowanie skutkowało wykazaniem przychodów z omawianego tytułu w poz. A.VI. „Przychody z tytułu dochodów budżetowych” rachunku zysku i strat jednostki (wariant porównawczy) sporządzonym na dzień 31 grudnia 2013 r., zamiast w poz. D.I. „Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych” – str. 9 protokołu kontroli,

e) zobowiązania finansowe z tytułu zaciągniętej pożyczki wynoszące 749.849,47 zł ewidencjonowano na koncie 134 „Kredyty bankowe”, zamiast na koncie 260 „Zobowiązania finansowe”, jak to wynika z zasad funkcjonowania kont zawartych w załączniku nr 2 do rozporządzenia – str. 36 protokołu kontroli,

f) zawyżono realizowane w 2014 r. dochody budżetowe o kwotę 74,42 zł w wyniku opisanych na str. 31-32 protokołu kontroli księgowań, dokonanych na podstawie korekty faktury nr 5563/12/M wystawionej w dniu 30 grudnia 2013 r. przez Office Service z Białegostoku stwierdzającej nadpłatę we wskazanej wysokości. Jako dochód budżetowy 2014 r. bezpodstawnie uznano wpływ kwoty 74,42 zł (równej nadpłacie) dokonany z rachunku bieżącego Urzędu na rachunek budżetu – inną fakturę wystawioną przez Office Service z Białegostoku opłacono bowiem w kwocie zmniejszonej o 74,42 zł (tj. po pomniejszeniu o nadpłatę) – str. 30-31 protokołu kontroli,

g) stan konta syntetycznego 201 „Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami” oraz konta 221 wykazywano per saldo. Ogółem na koncie 201 wykazane zostało saldo Ma w wysokości 12.331,15 zł, zaś należało wykazać należności w kwocie 74,42 zł i zobowiązania w wysokości 12.405,57 zł. Na koncie 221 wykazane zostało saldo Wn w kwocie 85.895,62 zł, podczas gdy zgodnie z danymi ustalonymi podczas kontroli na koncie syntetycznym 221 należało wykazać należności w kwocie 88.649,14 zł i zobowiązania w kwocie 2.753,52 zł. Zaniechanie ustalania sald dwustronnych narusza zasady funkcjonowania kont 201 i 221 zawarte w załączniku nr 3 do rozporządzenia. Wskazane uchybienia nie skutkowały błędami w sprawozdawczości budżetowej – str. 30-31 protokołu kontroli.

                   Z ustaleń dotyczących sporządzania sprawozdań budżetowych i finansowych wynikają następujące nieprawidłowości:

a) w jednostkowym sprawozdaniu Rb-27S sporządzonym przez Pana Burmistrza za 2013 r. w kolumnach 7 „Dochody wykonane” i 8 „Dochody otrzymane” wykazano jednakową kwotę 9.902.602,24 zł. Prawidłowo, w kolumnie „Dochody otrzymane” należało uwzględnić kwotę 9.896.088,13 zł (różnica 6.514,11 zł) ustaloną na podstawie przepisów zawartych w § 3 ust. 1 pkt 5, ust. 3 pkt 4 i ust. 4 pkt 3 załącznika nr 39 do obowiązującego w okresie objętym kontrolą rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 3 lutego 2010 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 20, poz. 103), tj. dochody wykonane – 9.902.602,24 zł, minus różnica między udziałami gminy we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych i dochodami zrealizowanymi przez US, które nie wpłynęły na rachunek bankowy w 2013 r. a wpływami z tego tytułu w 2013 r., stanowiącymi dochody 2012 r. – 982,39 zł, minus otrzymane w 2012 r. z budżetu państwa dochody z tytułu części oświatowej subwencji na 2013 r. – 131.899 zł, plus otrzymane w 2013 r. z budżetu państwa dochody z tytułu części oświatowej subwencji na 2014 r. – 125.953 zł, plus dotacja niewykorzystana w 2013 r. zwrócona w roku 2014 – 414,28 zł. Obecnie wskazane zasady wypełniania kolumny „Dochody otrzymane” wynikają z przepisów § 3 ust. 1 pkt 5, ust. 3 pkt 4 i ust. 4 pkt 3 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. z 2014 r. poz. 119) – str. 18 protokołu kontroli;

b) własne sprawozdanie jednostkowe Rb-N sporządzone przez Pana Burmistrza według stanu na koniec IV kwartału 2013 r. obarczone było następującymi błędami w świetle przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz. U. Nr 43, poz. 247 ze zm.):

- w wierszu N.3 „Gotówka i depozyty” uwzględniono kwotę 157.244,37 zł zamiast sumy 56.898,58 zł (różnica 100.345,79 zł) wynikającej z następującego wyliczenia (zgodnego z treścią § 13 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 9 do rozporządzenia obowiązującego przy sporządzaniu tego sprawozdania): środki zdeponowane w banku (saldo Wn kont 133 i 130) – 157.244,37 zł, minus dotacja niewykorzystana w 2013 r. zwrócona w roku 2014 – 414,28 zł, plus należności z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych – 26.021,49 zł (saldo Wn konta 224 w ewidencji budżetu), minus otrzymane w 2013 r. z budżetu państwa dochody z tytułu części oświatowej subwencji na 2014 r. – 125.953 zł,

- w wierszu N.4 „Należności wymagalne” wykazano kwotę 16.374,60 zł wynikającą z salda Wn konta 226 „Długoterminowe należności budżetowe”, podczas gdy prawidłowo (na gruncie przepisów § 13 ust. 1 pkt 5 załącznika nr 9 do rozporządzenia) wykazaniu podlegała suma 42.443,92 zł (różnica 26.069,32 zł) składająca się z: wynikających z ewidencji podatkowej należności wymagalnych z tytułu podatków – 32.904,32 zł, wynikających ze sprawozdania urzędów skarbowych za 2013 r. należności w kwocie łącznej 4.681,60 zł oraz należności z tytułu opłat za opady – 4.858 zł,

- w wierszu N.5 „Pozostałe należności” uwzględniono kwotę 30.313,32 zł (w tym N.5.2 „z tytułu podatków i składek na ubezpieczenia społeczne” – 7.147,50 zł i N.5.3 „z tytułów innych niż wymienione powyżej” – 23.165,82 zł), zamiast sumy 30.004,82 zł (różnica 308,50 zł) – str. 20-21 i 34-35 protokołu kontroli;

c) w bilansie budżetu za 2013 r. nieprawidłowo zaprezentowano dane dotyczące długo- i krótkoterminowych zobowiązań finansowych. Stwierdzono mianowicie, że w bilansie budżetu całość zobowiązań z tytułu kredytów wykazano jako zobowiązania długoterminowe, podczas gdy termin spłaty kredytów na łączną sumę 365.272 zł upływał w 2014 r. Zgodnie z definicją zawartą w art. 3 ust. 1 pkt 22 ustawy o rachunkowości, przez zobowiązania krótkoterminowe rozumie się ogół zobowiązań z tytułu dostaw towarów i usług, a także całość lub tę część pozostałych zobowiązań, które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego. Poza tym dodatni wynik budżetu wynoszący 1.154.129,71 zł błędnie wykazano w poz. II.1.2. „Deficyt budżetu” bilansu, zamiast w poz. II.1.1 „Nadwyżka budżetu” – str. 21-23 protokołu kontroli.

Analiza przedłożonego przez GOK w Krynkach rocznego sprawozdania z wykonania planu finansowego za 2013 r. wykazała, że środki otrzymane przez tę instytucję kultury od Spółdzielni Produkcyjno-Handlowej „Krynka” błędnie wykazano jako przychody z tytułu dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, co stanowiło naruszenie przepisów art. 31 w zw. z art. 265 pkt 2 ustawy o finansach publicznych. Stosownie do postanowień art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2012 r. poz. 406, ze zm.), przychodami instytucji kultury mogą być m.in. dotacje podmiotowe i celowe z budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego oraz środki otrzymane od osób fizycznych i prawnych – str. 110 protokołu kontroli.

W obrębie obrotu gotówkowego stwierdzono niedookreślenie wewnętrznych uregulowań. Z obowiązujących regulacji w tej kwestii nie wynikają: obieg i kontrola dokumentów kasowych, zasady sporządzania raportów kasowych (w praktyce raporty sporządzano codziennie) czy też wymogi w zakresie pomieszczenia kasy. W instrukcji obiegu dokumentów postanowiono, iż „sprawy nie objęte niniejszą instrukcją zostały uregulowane odrębnymi przepisami wewnętrznymi jako np. instrukcja w sprawie gospodarki kasowej”; nie stwierdzono, aby taki akt funkcjonował w kontrolowanej jednostce. Pochodną braku stosownych regulacji był m.in. fakt, iż w przypadku przyjmowania wpłat z tytułu zobowiązań podatkowych oraz opłat za odpady dokumentowanych kwitariuszami K-103, załącznikami do raportów kasowych były dokumenty zbiorcze pn. „Wykaz wpłat sołtysa” (oddzielne dla zobowiązań podatkowych i odpadów, w których wpisywano numery kwitariuszy K-103 i kwoty wpłat wynikające z tych dokumentów), zaś w odniesieniu do pozostałych wpłat przyjmowanych do kasy na kwitariusze przychodowe K-103, ich kopie załączano do raportów kasowych. Nadto, raporty kasowe objęte badaniem nie były podpisane na dowód ich sprawdzenia – str. 23-25 protokołu kontroli.

                   W przedmiocie procedury opracowywania planów finansowych podległych jednostek stwierdzono, że Pan Burmistrz wywiązał się z obowiązku przekazania jednostkom budżetowym informacji, o którym mowa w przepisach art. 248 ust. 1 i art. 249 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, ze zm.). Nie wyegzekwowano jednakże od kierowników jednostek obowiązku przedłożenia projektów planów finansowych celem weryfikacji ich zgodności z projektem uchwały budżetowej. Obowiązek opracowania i przedłożenia Panu Burmistrzowi projektów planów finansowych przez kierowników jednostek budżetowych wynika z art. 248 ust. 2 ustawy o finansach publicznych oraz § 5 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych (Dz. U. Nr 241, poz. 1616). Z § 6 ust. 2 rozporządzenia wynika zaś obowiązek dokonania przez Pana Burmistrza weryfikacji otrzymanych projektów pod względem ich zgodności z projektem uchwały budżetowej.

                   Wskazania wymaga także, iż zgodnie z brzmieniem art. 30 ust. 3 ustawy o finansach publicznych plany finansowe samorządowych osób prawnych są sporządzane zgodnie z ustawami o ich utworzeniu z uwzględnieniem przepisów ustawy o finansach publicznych. W art. 31 tej ustawy określono wymagane elementy planu finansowego wszystkich jednostek posiadających osobowość prawną, zaliczanych do sektora finansów publicznych. Okazane plany finansowe GOK i Gminnej Biblioteki Publicznej na 2013 r., wbrew postanowieniom art. 31, nie zawierały danych na temat stanu należności i zobowiązań na początek i koniec roku oraz stanu środków pieniężnych na początek i koniec roku – str. 43 protokołu kontroli.

Na podstawie okazanej dokumentacji przetargowej dotyczącej dwóch przeprowadzonych postępowań na zbycie nieruchomości stwierdzono, że kontrolowana jednostka:

a) w jednym z postępowań ustaliła postąpienie w wysokości 5% ceny wywoławczej nieruchomości, zaś w drugim określiła, iż postąpienie wynosi 180 zł przy cenie wywoławczej wynoszącej 3.480 zł (5,17%). Należy zauważyć, że według postanowienia § 14 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2004 r. w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania przetargów oraz rokowań na zbycie nieruchomości (Dz. U. Nr 207, poz. 2108 ze zm.) o wysokości postąpienia decydują uczestnicy przetargu, nie zaś organizator. Przywołany przepis zawiera jedynie wskazanie, iż postąpienie nie może wynosić mniej niż 1% ceny wywoławczej, z zaokrągleniem w górę do pełnych dziesiątek złotych. Ustalanie przez organizatora przetargów postąpień w takiej wysokości w stosunku do cen wywoławczych stanowiło nieuprawnione zobowiązywanie nabywców do deklarowania postąpienia znacząco przewyższającego 1% ceny,

b) nie udokumentowała faktu zawiadamiania osób wyłonionych jako nabywcy nieruchomości o miejscu i terminie zawarcia umów sprzedaży. Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2014 r. poz. 518, ze zm.), organizator przetargu jest obowiązany zawiadomić osobę ustaloną jako nabywca nieruchomości o miejscu i terminie zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości, najpóźniej w ciągu 21 dni od dnia rozstrzygnięcia przetargu. Wyznaczony termin nie może być krótszy niż 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, co jasno wskazuje na obowiązek pisemnej formy zawiadomienia. Z art. 41 ust. 2 wynika ponadto, że w zawiadomieniu powinna znaleźć się informacja, iż w przypadku, gdy osoba ustalona jako nabywca nieruchomości nie stawi się bez usprawiedliwienia w miejscu i w terminie podanym w zawiadomieniu, organizator przetargu może odstąpić od zawarcia umowy, a wpłacone wadium nie podlega zwrotowi - str. 44-46 protokołu kontroli.

W zakresie dochodów z najmu i dzierżawy nieruchomości stwierdzono, że w dniu 17 grudnia 2013 r. zawarł Pan z „KRYNMED” Spółka Partnerska Lekarzy umowę najmu nieruchomości gruntowej o powierzchni 798 m², zabudowanej budynkami: przychodni (123,77 m² powierzchni użytkowej), kotłowni (16 m²) oraz byłego prosektorium (37 m²) na czas określony do dnia 16 grudnia 2016 r. Wskazana umowa była kolejną umową zawartą z „KRYNMED” na okres 3 lat; do czasu jej zawarcia obowiązywała umowa z dnia 17 grudnia 2010 r. Z okazanych wyliczeń miesięcznego czynszu, dokonanych w oparciu o stawki określone Pana zarządzeniem nr 272/10 z dnia 27 października 2010 r. w sprawie ustalenia stawek czynszu dzierżawnego za grunty komunalne i lokale użytkowe, wynika, że przy ustalaniu jego wysokości uwzględniano budynek przychodni (123,77 m² × 4 zł) oraz grunt (798 m² × 0,10 zł), pomijano zaś objęty umowami najmu budynek kotłowni oraz budynek po byłym prosektorium. Kontrola wykazała, że miesięczny czynsz za oba budynki należny gminie Krynki według obowiązujących stawek powinien wynosić odpowiednio 64 zł netto za kotłownię i 148 zł netto za prosektorium. Stwierdzono, że w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 30 kwietnia 2014 r. nie pobrano łącznie kwoty 2.560 zł netto z tytułu najmu pomieszczenia kotłowni i 5.920 zł netto z tytułu najmu budynku po byłym prosektorium. Uszczuplenie środków należnych gminie za 3 ostatnie lata, tj. za okres od 30 kwietnia 2011 r. do 30 kwietnia 2014 r., wyniosło w świetle postanowień umowy odpowiednio 2.304 zł i 5.328 zł – łącznie 7.632 zł. W złożonym w tej sprawie wyjaśnieniu przez p.o. kierownika Referatu Gospodarczego wskazano: Podstawowa opieka zdrowotna należy do zadań gminy, Mając na uwadze utrzymanie przychodni ze względu na niewielką ilość mieszkańców-pacjentów trudno byłoby ją utrzymać, dlatego odstąpiono od naliczania czynszu za kotłownię, której powierzchnia wynosi 16 m². Prosektorium o powierzchni 37 m² nie było i nie jest użytkowane przez omawianą wyżej przychodnię. Podkreślenia wymaga, iż w wyjaśnieniu nie zakwestionowano zasadności pobierania czynszu za kotłownię, lecz wprost wskazano, iż odstąpiono od jego naliczania z przyczyn wyżej wymienionych. W kwestii poboru czynszu za budynek po prosektorium podniesiono zaś, iż nie jest on użytkowany przez przychodnię, co powinno skutkować zmianą umowy polegającą na wyłączeniu budynku z przedmiotu najmu - str. 47 protokołu kontroli.

Badanie trybu zawierania umów najmu i dzierżawy nieruchomości wykazało, że objęte kontrolą umowy najmu i dzierżawy na okres powyżej 3 miesięcy były zawierane bez uprzedniego sporządzenia wykazu nieruchomości przeznaczonych do oddania w najem lub w dzierżawę, o którym mowa w art. 35 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Według postanowień art. 35 ust. 1 i 1b ustawy, właściwy organ sporządza i podaje do publicznej wiadomości wykaz nieruchomości. Wykaz ten wywiesza się na okres 21 dni w siedzibie właściwego urzędu, a ponadto informację o wywieszeniu tego wykazu podaje się do publicznej wiadomości przez ogłoszenie w prasie lokalnej oraz w inny sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, a także na stronach internetowych właściwego urzędu. Obowiązek ten nie dotyczy jedynie oddania nieruchomości w najem lub dzierżawę na czas oznaczony do 3 miesięcy; wykaz sporządza się i podaje do publicznej wiadomości, jeżeli po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 miesięcy strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość – str. 48 protokołu kontroli.

Kontrola prawidłowości stosowania przepisów ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.) wykazała, że wniosek o zatwierdzenie taryf zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków na okres od 1 lipca 2013 r. do 30 czerwca 2014 r. przedstawiony Panu Burmistrzowi w dniu 19 kwietnia 2013 r. przez Zakład Komunalny w Krynkach (jednostkę budżetową pełniącą funkcję przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego) nie uwzględniał kosztów amortyzacji urządzeń związanych z prowadzeniem tej działalności; sieć wodociągowa i kanalizacyjna ujęta jest w księgach rachunkowych Zakładu. Obowiązek ujęcia tych kosztów w kalkulacji określają przepisy § 6 pkt 1 lit. a) rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz. U. Nr 127, poz. 886) oraz załącznik do tego rozporządzenia zawierający wzór wniosku. Z kolei § 9 ust. 3 rozporządzenia przewiduje, że przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, których forma organizacyjno-prawna uniemożliwia zaliczanie kosztów amortyzacji lub umorzenia do kosztów uzyskania przychodów, mogą uwzględniać je w niezbędnych przychodach, stanowiących podstawę do ustalania cen i stawek opłat, jeżeli środki pochodzące z amortyzacji lub umorzenia będą stanowić wyłącznie źródło finansowania modernizacji i odtworzenia środków trwałych oraz spłaty kredytów i pożyczek zaciągniętych na sfinansowanie inwestycji.

W zakresie omawianego zagadnienia stwierdzono ponadto nieprzedłożenie przez Pana Burmistrza Radzie Miejskiej w Krynkach wniosku o zatwierdzenie taryf, wbrew przepisom 24 przywołanej ustawy. Wynika z nich podstawowa reguła nakazująca poddanie przedłożonego przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne projektu taryf zatwierdzeniu przez radę gminy. Zgodnie z brzmieniem art. 24 ust. 5 ustawy, rada gminy podejmuje uchwałę o zatwierdzeniu taryf (w wysokości wynikającej z kalkulacji) albo o odmowie zatwierdzenia taryf, jeżeli zostały one sporządzone niezgodnie z przepisami. W okazanej dokumentacji, zamiast tego, znajdowało się Pana pismo z dnia 20 czerwca 2013 r. skierowane do Zakładu, z którego wynika, iż na podstawie art. 24 ust. 8 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę… zatwierdza Pan złożony przez Zakład wniosek. W udzielonym wyjaśnieniu dyrektor Zakładu wskazał zaś, iż przedmiotowa uchwała została opracowana, a koszty zostały zweryfikowane pozytywnie. Ze względu, że nie była planowana sesja Rady Miejskiej ostateczny termin uchwalenia lub nie nowych taryf upływał 3 czerwca 2013 r. Uchwała nie była rozpatrywana. Po uzgodnieniu Burmistrza z Przewodniczącą Rady Miejskiej w Krynkach zaniechano zwołania specjalnej sesji w tej sprawie. Zgodnie z treścią art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, ze zm.), do zadań wójta należy m.in. przygotowywane projektów uchwał; przepisy zawarte w art. 20 ust. 3 tego aktu stanowią zaś, że przewodniczący rady gminy obowiązany jest zwołać sesję m.in. na wniosek wójta. Jak ustalono, sesje Rady Miejskiej w Krynkach miały miejsce: XV sesja w dniu 2 kwietnia 2013 r. (przed złożeniem wniosku przez Zakład) oraz XVI sesja w dniu 28 czerwca 2013 r. (po upływie terminu na podjęcie przez Radę Miejską uchwały o zatwierdzeniu taryf lub o odmowie ich zatwierdzenia) – str. 50 protokołu kontroli.

W toku kontroli dochodów budżetowych miasta, badaniu poddano również dochody z tytułu podatków i opłat lokalnych, dla których organem podatkowym pierwszej instancji, w myśl art. 13 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.), jest Burmistrz. Kontrola prowadzona była w szczególności pod kątem prawidłowości i powszechności poboru wskazanych dochodów, windykacji zaległości podatkowych oraz rachunkowości podatkowej, w tym rzetelności sporządzania sprawozdań budżetowych, co doprowadziło do następujących ustaleń.

Z przestawionej w trakcie kontroli ewidencji kontroli podatkowych wynika, że w roku 2013 przeprowadzono ich dwie. Dokonana weryfikacja akt kontroli wskazuje, że w protokołach kontroli nie zawarto oceny prawnej sprawy będącej przedmiotem kontroli. Sytuacja taka stanowi naruszenie art. 290 § 2 pkt 6a ustawy Ordynacja podatkowa – str. 51-52 protokołu kontroli.

Analiza prawidłowości, wykazanych w sprawozdaniach Rb-27S i Rb-PDP za 2013 rok, skutków stosowania zwolnień wynikających z uchwały Rady Miejskiej Krynki Nr XVIII/134/05 w sprawie zwolnień w podatku od nieruchomości oraz obniżenia górnych stawek w podatku rolnym, wykazała zawyżenie tych pierwszych o kwotę 26.495,92 zł, a kolejnych o 1582,32 zł. W pierwszym przypadku przyczyną nieprawidłowości było nie uwzględnienie korekty deklaracji złożonej przez podatnika wymienionego w zał. nr 3/2 pod poz. 27. W przypadku skutków dotyczących obniżenia górnych stawek w podatku rolnym od osób prawnych przyczyny zawyżenia skutków nie ustalono. W związku z powyższym sprawozdania w tej części zostały sporządzone z naruszeniem § 5 pkt 2, § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 stycznia 2014 roku w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U z 2014 r. poz. 119) – str. 53 protokołu kontroli.

Weryfikując dane wykazane w złożonych przez podatników deklaracjach na podatek od nieruchomości stwierdzono nieprawidłowości, w przypadku podatników wymienionych pod wskazanymi pozycjami, polegające na:

- poz. 3 należy dokonać weryfikacji danych wykazanych w deklaracji w zakresie zgodności ze stanem faktycznym. Podatnik wykazał do opodatkowania budynek mieszkalny o pow. 90 m2 oraz grunty sklasyfikowane jako Bi o pow. 3,38 ha, korzystające ze zwolnienia  z podatku na mocy art. 45 ustawy dnia 21 kwietnia 1936 roku o stosunku Państwa do Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1936 Nr 30, poz. 240 ze zm.), w związku z art. 13 ust. 6 ustawy z dnia 17 maja 1989 rok o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (tekst jedn. Dz. U. z 2005 roku Nr 231, poz. 1965 ze zm.). Mając na uwadze treść zwolnienia, z którego mogą korzystać jedynie nieruchomości zajęte na cele niemieszkalne należy ustalić, czy wykazane przez podatnika grunty nie są zajęte na cele mieszkalne. Podatnik nie wykazał w deklaracji obiektów związanych z kultem religijnym, co może świadczyć o powiązaniu posiadanych gruntów w całości lub w części z budynkiem mieszkalnym, co tym samym wyłączałoby je z kręgu przedmiotów korzystających ze zwolnienia;

- poz. 8 i 9 podatnicy nie wykazując w złożonych deklaracjach posiadanych gruntów sklasyfikowanych jako Bi naruszyli art. 2 ust. 1 pkt 1, w związku z art. 3 ust. 1 pkt 1ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 roku Nr 95, poz. 613 ze zm.). Pierwszy z podatników posiada przedmiotowe grunty o pow. 45900 m2, natomiast w drugim przypadku jest to pow. 54081 m2;

- poz. 13 należy wyjaśnić prawidłowość zapisów ewidencji gruntów i budynków. W złożonej deklaracji podatnik wykazał do opodatkowania grunty o pow. 4044,78 m2. Z ewidencji gruntów i budynków wynika, że w posiadaniu podatnika są grunty sklasyfikowane jako Bi o pow. 12850 m2 i Ba o pow. 3904 m2. Podatnik posiada również grunty we współwłasności z innymi podmiotami sklasyfikowane jako B o pow. 2870 ha. Z wyjaśnień złożonych w trakcie kontroli wynika, że zapisy ewidencji gruntów i budynków są niezgodne ze stanem faktycznym ponieważ nie jest on użytkownikiem wieczystym pozostałych gruntów;

- poz. 15 podatnik wykazał w deklaracji  grunty o pow. 29520 m2, a z  ewidencji gruntów i budynków wynika, że w jego posiadaniu są grunty o pow. 26285 m2. Ponieważ zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt w związku z art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach  opłatach lokalnych  podatnik jest zobowiązany do wykazania gruntów, których jest właścicielem, użytkownikiem wieczystym, posiadaczem samoistnym lub posiadaczem gruntów Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Należy zatem ustalić, czy na gruncie obowiązujących przepisów podatnik był w posiadaniu gruntów innych niż wynika to z zapisów geodezyjnych, które był zobowiązany wykazać w deklaracji;

- poz. 19 podatnik naruszył art. 3 ust. 5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych ponieważ sporządzając deklarację, do gruntów będących w jego wyłącznym posiadaniu dołączył grunty, których jest współposiadaczem. Z zapisów ewidencji gruntów i budynków wynika, że w jego wyłącznym posiadaniu są grunty o pow. 4865 m2 sklasyfikowane jako „dr”, natomiast we współwłasności posiada 25038 m2 gruntów sklasyfikowanych jako „B”. W złożonej deklaracji wykazane zostały do opodatkowania grunty o pow. 8263 m2. Porównanie załącznika dołączonego do deklaracji, który ma prezentować dane w niej wykazane z zapisami  geodezyjnymi wykazało, że:

a) podatnik nie wykazał do podatkowania  gruntów z działek 2924/13; 2924/4, a w przypadku działek 4212; 4200; 4215; 4213; 4199; 4204; 4197 wyliczona powierzchnia, odpowiadająca posiadanemu udziałowi różni się o 651 m2 od danych geodezyjnych,

b) wykazał nieprawidłową pow. gruntów sklasyfikowanych jako N – nieużytki. W deklaracji pow. nieużytków wynosi 41.734,00 m2. Natomiast zgodnie z zapisami ewidencji gruntów i budynków powierzchnia tego rodzaju gruntów będąca w posiadaniu podatnika (po wyliczeniu udziałów) wynosi  42848 ha,

c) w deklaracji zostało wykazane 100 m2 Lz-ów. Z ewidencji gruntów i budynków ustalono, że podatnik nie posiada gruntów sklasyfikowanych jako „Lz” objętych przepisami o podatku od nieruchomości.

W trakcie roku (18.03.2013r.) podatnik złożył korektę deklaracji, wykazując w niej dodatkowo 457,72 m2 budynków mieszkalnych i 72 m2 budynków pozostałych, które podlegają opodatkowaniu od początku roku 2013. Z wyjaśnienia do korekty nie wynika dlaczego podatnik nie wykazał budynków w pierwotnej deklaracji;

- poz. 18 wyjaśnienia wymaga prawidłowość sporządzenia deklaracji w której podatnik wykazał do opodatkowania grunty o pow.798 m2 i budynki o pow. 141,17 m2. Przedmiotowa nieruchomość jest własnością Gminy Krynki. Z przedstawianej w trakcie kontroli umowy dzierżawy wynika, że podatnik wydzierżawił  nieruchomość zabudowaną trzema budynkami, z czego tylko w jednym przypadku podana została pow. użytkowa budynku wynosząca 123 m2. W pozostałych dwóch wskazano jedynie pow. zabudowy, która wynosi odpowiednio 16 m2 i 37 m2. Można przypuszczać, że pow. użytkowa budynków, których pow. zabudowy wynosi 53 m2 jest większa niż deklaruje to podatnik tj. 18,17 m2;

- poz. 20 podatnik zaniżył wykazaną w deklaracji pow. gruntów czym naruszył art. 2 ust. 1 pkt 1 i art. 3 ust. 1 u.p.o.l. W złożonym dokumencie wykazano grunty o pow. 22480 m2, które korzystają ze zwolnienia na mocy art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 20 luty 1997 roku o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 41, poz. 251 ze zm.). Według zapisów ewidencji gruntów i budynków wynika, że w posiadaniu podatnika są grunty o pow. 22643 m2;

- poz. 17 podatnik wykazał do opodatkowania budynki pozostałe o pow. 10,40 m2, co w przypadku przedsiębiorcy jest sprzeczne z treścią art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. W aktach podatkowych podatnika nie ma dokumentów, które uwiarygodniałyby prawidłowość takiego sposobu wykazania budynku. W związku z powyższym należy wyjaśnić prawidłowość sporządzenia deklaracji;  

- poz. 38 należy zweryfikować prawidłowość sporządzenia deklaracji. W złożonym dokumencie wykazano do opodatkowania budynki pozostałe o pow. 87 m2 i budowle o wartości 48.500 zł. Z ewidencji gruntów i budynków wynika, że podatnik posiada również grunty sklasyfikowane jako R VI o pow. 1,332 ha, których nie wykazano w deklaracji na podatek od nieruchomości lub w deklaracji na podatek rolny. Z przedstawionej w trakcie kontroli dokumentacji wynika, że podatnik jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. A zatem weryfikując prawidłowość sporządzenia deklaracji należy mieć na uwadze  art. 1 ust. 1 pkt 3, art. 2 ust. 2 i art. 7 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy o podatkach i opłatach lokalnych budynki. Zgodnie z tymi przepisami wszystkie grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy są uznawane za związane z działalnością gospodarczą, co determinuje sposób ich opodatkowania. Od zasady tej ustawodawca przewidział odstępstwa, zgodnie z którymi w przypadku użytków rolnych opodatkowanie ich podatkiem od nieruchomości jest dopuszczalne jedynie kiedy są one zajęte na działalność gospodarczą, natomiast budynki  mogą być opodatkowane jako pozostałe w przypadku gdy ich stan techniczny nie pozwala na wykorzystywanie ich do działalności gospodarczej. Ponieważ z jednej strony podatnik wykazuje do opodatkowania budowle, co sugeruje, że prowadzi działalność gospodarczą to za niezrozumiałe jest wykazanie budynku jako pozostałego oraz nie wykazanie do opodatkowania gruntów . Należy zatem ustalić sposób wykorzystania posiadanych przez podatnika gruntów i budynków;

- poz. 36 podatnik zawyżył wykazaną w deklaracji pow. gruntów sklasyfikowanych jako dr–drogi. Na podstawie ewidencji gruntów i budynków ustalono, że w posiadaniu podatnika jest jedynie 1210360 m2 tego rodzaju gruntów, natomiast podatnik zadeklarował drogi o pow.  1249083 m2. Ponieważ mamy do czynienia z drogami  publicznymi korzystającymi ze zwolnienia na mocy art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz art. 1b ust. 3 ustawy ww. nieprawidłowość nie rodzi skutków finansowych dla podatnika. W związku z powyższym należy wezwać podatnika do złożenia prawidłowo sporządzonej deklaracji.

Analizując deklaracje podatników wymienionych w zał. nr 3/2 pod kątem przestrzegania  zapisów art. 6 ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych stwierdzono, że terminów wskazanych przywołanym przepisem nie dotrzymali  następujący podatnicy, składający deklaracje w terminie:

- poz. 3 – 15.03.2013 r.,

- poz. 9 – 06.02.2013 r.,

- poz. 13 – 29.03.2013 r. (korekta deklaracji od początku roku),

- poz. 19 – złożono dwie korekty dotyczące opodatkowania od początku roku. Pierwsza wpłynęła w dniu  18.03.2013 r., druga w dniu 18.04.2013 r.,

- poz. 37 – 05.09.2013 r. (obowiązek podatkowy powstał  od lipca).

Z dokumentacji podatkowej wynika, że organ podatkowy w przypadku podatników wymienionych pod poz. 13, 19 i 37  wystosował do nich wezwania do złożenia deklaracji. Natomiast brak reakcji w pozostałych przypadkach jest tłumaczony wpływem wymaganych  dokumentów  przed zakończeniem czynności sprawdzających bądź też organ podatkowy nie posiadał informacji wskazujących na potrzebę złożenia korekty. W żadnym z przypadków organ podatkowy nie występował do właściwych miejscowo dla podatników urzędów skarbowych o wszczęcie postępowania o naruszeniem art. 56 § 4 ustawy z dnia 10 września 1999 roku Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz. U. z 2013 roku poz. 186 ze zm.).

Opis powyższych ustaleń jest zawarty na stronach  54-58 protokołu kontroli.

         Kontrola prawidłowości i powszechności realizacji dochodów z tytułu podatku rolnego od osób prawnych i jednostek nie mających osobowości prawnej  wykazała, że:

- podatnik wymieniony pod poz. 1 składał korekty deklaracji podatkowych z naruszeniem art. 6a ust. 8 pkt 2 ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 1381 ze zm.) oraz art. 56 § 4 ustawy z dnia 10 września 1999 roku Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz. U. z 2013 poz. 186 ze zm.). Składanie korekt było podyktowane zmianą stanu pow. gruntów oddanych w dzierżawę lub ich sprzedażą w różnych miesiącach. Należy również zakwestionować sposób wyjaśniania przyczyn złożenia korekt. Zgodnie z art. 81 § 2 Ordynacji podatkowej skorygowanie deklaracji następuje poprzez złożenie korygującej deklaracji wraz z dołączonym pisemnym wyjaśnieniem przyczyn jej złożenia. W dołączonym do deklaracji piśmie przewodnim podatnik nie wyjaśnia powodów korekty, a jedynie odsyła do załącznika w postaci tabeli, z której to mają wynikać informacje potwierdzające zasadność złożenia deklaracji korygujących. Ponadto mając na uwadze opis zawarty na stronie 61 protokołu kontroli należy stwierdzić, że dane prezentowane w złożonych deklaracjach nie mają potwierdzenia w danych geodezyjnych i dokumentach dotyczących gruntów przekazanych w dzierżawę. Z danych geodezyjnych wynika, że na koniec 2013 roku pow. posiadanych gruntów (w tym leśnych i podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości) wynosiła 955,9153 ha. Odejmując od  tej pow.  grunty oddane w dzierżawę (725,5909 ha), grunty wykazane w deklaracji na podatek leśny (13,8071 ha) oraz grunty wykazane w deklaracji na podatek od nieruchomości (5,0009 ha) otrzymamy pow. gruntów rolnych  jaką podatnik posiadał na dzień 01.01.2013 r. wynoszącą 211,5164 ha. Wartość ta jest mniejsza od pow. wynikającej z ostatniej deklaracji dotyczącej tego okresu o 14,3355 ha.

Ponadto w wyniku weryfikacji ustalono, że podatnik w deklaracjach wykazuje do opodatkowania łącznie grunty będące w jego wyłącznym posiadaniu i będące we współposiadaniu. Taki sposób sporządzania deklaracji stanowi naruszenie art. 3 ust. 5 ustawy o podatku rolnym, zgodnie z którym grunty, o których mowa w art. 1, będące we współwłasności lub znajdujące się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, stanowią odrębny przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach (posiadaczach), z zastrzeżeniem ust. 6. Należy zatem uznać, że dane wykazane w złożonych deklaracjach należy podać ponownej weryfikacji i w oparciu o dokonane ustalenia wezwać podatnika do złożenia dokumentów zgodnych ze stanem faktycznym panującym w roku 2013;

- podatnik wymieniony pod poz. 10 naruszył art. 4 ust. 6 ustawy o podatku rolnym ponieważ do ustalenia pow. przeliczeniowej gruntów sklasyfikowanych jako S-Ps IV o pow. 0,12 ha wykorzystał przelicznik przyporządkowany gruntom o oznaczeniu Ps IV. Spowodowało to zaniżenie podatku o 5 zł;

- podatnik wymieniony pod poz. 12 w złożonej deklaracji wykazał grunty będące w wyłącznym posiadaniu podatnika i będące we współwłasności, czym naruszył art. 3 ust. 5 ustawy o podatku rolnym, zgodnie z którym grunty, o których mowa w art. 1, będące we współwłasności lub znajdujące się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, stanowią odrębny przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach (posiadaczach), z zastrzeżeniem ust. 6. Nieprawidłowość ta dotyczy działki nr 280;

- podatnik wymieniony pod poz. 15 -  należy ustalić, czy prawidłowo obliczono kwotę podatku. W złożonej deklaracji do opodatkowania wykazano grunty rolne o pow. 0,26 ha, które zostały opodatkowane na zasadach wynikających z art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku rolnym (podatek 23 zł). W aktach podatnika nie ma dokumentów, z których wynikałoby, że organ podatkowy ustalił, iż podatnik jest posiadaczem tylko tych gruntów, co uwiarygodniałoby sposób obliczenia podatku.

Ponadto deklaracji w kontrolowanym okresie nie złożyli podatnicy wymienieni pod poz. 17 i 18. Z danych geodezyjnych wynika, że  pierwszy z podatników posiada grunty rolne o pow. 0,4008 ha, sklasyfikowane jako R IIIb, IVa i IVb. Natomiast drugi Ł IV o pow. 3,37 ha. Nie złożenie deklaracji podatkowych stanowi naruszenie art. 6a ust. 1 pkt 8 lit. A, w związku z art. 1, art. 3 ust. 1 ustawy o podatku rolnym. W myśl tych przepisów opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Podatnikami podatku rolnego są podmioty będące właścicielami gruntów, z zastrzeżeniem ust. 2; posiadaczami samoistnymi gruntów; użytkownikami wieczystymi gruntów; posiadaczami gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie: wynika z umowy zawartej z właścicielem, z Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa lub z innego tytułu prawnego albo jest bez tytułu prawnego, z wyjątkiem gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Lasów Państwowych; w tym przypadku podatnikami są odpowiednio jednostki organizacyjne Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa i Lasów Państwowych. Osoby będące podatnikami w rozumieniu wskazanych przepisów mają obowiązek złożenia deklaracji w ustawowym terminie. Ponadto zgodnie z art. 54 § 1 ustawy kks podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie – str. 59-65 protokołu kontroli.

Analizując deklaracje podatników podatku leśnego od osób prawnych i jednostek nieposiadających osobowości prawnej mających w zakresie powszechności i prawidłowości opodatkowania stwierdzono, że:

- podatnik wymieniony pod poz. 3 – wykazując w deklaracji na podatek leśny grunty sklasyfikowane jako Bi – tereny inwestycyjne naruszył art. 1 ust. 1 ustawy o podatku leśnym. Przepis ten stanowi, ze opodatkowaniu podatkiem leśnym podlegają określone w ustawie lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie innej działalności gospodarczej niż działalność leśna. W związku z powyższym 0,4 ha gruntów powinno być opodatkowane podatkiem od nieruchomości. Ponieważ grunty te zostały wykazane jako zwolnione na mocy art. 7 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku leśnym ww. nieprawidłowość nie ma wpływu na wysokość należnego podatku;

- podatnik wymieniony poz. 4 - wykazał w złożonej deklaracji inną pow. opodatkowania  aniżeli wynikająca z ewidencji geodezyjnej naruszając art. 3 ustawy o podatku leśnym. W myśl tego przepisu podstawę opodatkowania podatkiem leśnym stanowi powierzchnia lasu, wyrażona w hektarach, wynikająca z ewidencji gruntów i budynków. Z ewidencji gruntów i budynków wynika, że w posiadaniu podatnika są lasy o pow. 1,34 ha, natomiast w deklaracji wykazano grunty o pow. 1,2 ha. Opodatkowanie różnicy zwiększyłoby kwotę należnego podatku o 6 zł;

- podatnik wymieniony pod poz. 7 - wykazał w deklaracji grunty leśne o pow.  13,8071 ha. Na podstawie danych wynikających z ewidencji gruntów i budynków ustalono, że w posiadaniu podatnika są grunty leśne o pow. 45,8522 ha, z których 24,34 ha stanowi współwłasność. Z dokumentacji podatkowej wynika również, że w dzierżawę przekazano 14,3274 ha. Mając na uwadze treść art. 2 ust. 4 o podatku leśnym grunty tego typu stanowią odrębny przedmiot opodatkowania. W związku z powyższym należy wyegzekwować prawidłowo sporządzoną deklarację;

- podatnik wymieniony pod poz. 9 - organ podatkowy nie podjął działań w celu wyegzekwowania prawidłowo sporządzonej deklaracji. Z ustaleń kontroli wynika, że zadeklarowany do opodatkowania podatek nie stanowi iloczynu podstawy opodatkowania i obowiązującej stawki. Ponieważ różnica ta jest mniejsza niż 1000 zł organ podatkowy ma możliwość, zgodnie z art. 274  § 1 pkt 1  i pkt 2 Ordynacji podatkowej, skorygować deklarację samodzielnie lub wezwać podatnika do jej skorygowania;

- podatnik wymieniony pod poz. 11 - z przedstawionej dokumentacji wynika, że nie posiada użytków ekologicznych, a wykazana w deklaracji i wykazie gruntów rozdysponowanych pow. gruntów leśnych jest mniejsza o 2,4526 ha od pow. geodezyjnej. Ponadto dołączone do deklaracji korygujących wyjaśnienia nie wskazują przyczyn dokonania korekty, a zawierają jedynie opis dokonanych zmian. W związku z powyższym mamy do czynienia z naruszeniem art. 3 ustawy o podatku leśnym oraz art. 81 § 2 Ordynacji podatkowej. Pierwszy ze wskazanych przepisów stanowi, że podstawę opodatkowania podatkiem leśnym stanowi powierzchnia lasu, wyrażona w hektarach, wynikająca z ewidencji gruntów i budynków, natomiast drugi przepis stanowi, iż korekta deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty.

         W kontrolowanym okresie deklaracji nie złożyły następujące podmioty posiadające grunty leśne nie zajęte na działalność gospodarczą:

a) podatnik wymieniony pod poz. 12, pow.  2,8887 ha,

b) podatnik wymieniony pod poz. 13, pow.  2,6994 ha,

c) podatnik wymieniony pod poz. 14,  pow. 2,49 ha

Niezłożenie deklaracji przez wymienione podmioty narusza art. 6 ust. 5, w związku z art. 2 ustawy o podatku leśnym oraz zgodnie z art. 54 ustawy kks może być co najmniej wykroczeniem skarbowym. Ponadto brak reakcji organu podatkowego wskazuje na naruszenie art. 272 pkt 1 lit. a Ordynacji podatkowej, który obliguje go do sprawdzania terminowego składania deklaracji oraz zaniechania prowadzenia czynności wyjaśniających przyczyny niezłożenia dokumentów na podstawie art. 274a § 1 ustawy.

Równocześnie ustalono, iż podatnicy wymienieni pod poz. 1 i 5 nie dotrzymali terminu złożenia deklaracji wynikającego z art. 6 ust. 5 pkt 1 ustawy o podatku leśnym. Niezłożenie deklaracji w ustawowym terminie może stanowić naruszenie art. 56 § 4 ustawy kks. W związku z powyższym w takich przypadkach należy rozważyć przesyłanie zawiadomień o możliwości popełnienia przez podatnika czynu zabronionego.

Opis nieprawidłowości jest zawarty na stronach 66 - 69 protokołu kontroli.

Z kolei kontrola prawidłowości realizacji dochodów z tytułu podatków rolnego, leśnego i od nieruchomości opłacanych przez osoby fizyczne wykazała, że:

         - podatnik wymieniony pod poz. 27 wykazał w informacji podatkowej grunty podlegające opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości o pow. 800 m2 oraz budowle o wartości 217.819 zł. Przedmiotowe grunty zostały opodatkowane jako „pozostałe”. Pomimo, iż podatnik z jednej strony deklaruje obiekty budowlane związane z działalnością gospodarczą, a z drugiej grunty jako pozostałe organ podatkowy nie prowadził działań zmierzających do rozstrzygnięcia tej kwestii. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 u.p.o.l budowle podlegają opodatkowaniu w przypadku gdy są związane z działalnością gospodarczą. Jeżeli zatem podatnik prowadzi działalność gospodarczą, to adekwatnie należałoby opodatkować grunty będące w jego posiadaniu mając na uwadze art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Przepis ten stanowi, że grunty, budynki i budowle uznaje się za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej gdy są w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych. W związku z powyższym należy ustalić, czy podatnik faktycznie prowadzi i jakiego rodzaju jest to działalność. Ponadto ustalono, że podatnik posiada użytki rolne o pow. 0,79 ha opodatkowane odrębnie podatkiem rolnym. Zgodnie z art. 6c ust. 1 ustawy o podatku rolnym organ podatkowy był zobligowany do opodatkowania podatnika w formie łącznego zobowiązania pieniężnego. Naruszenie przepisu stwierdzono również w przypadku podatnika wymienionego pod poz. 44, który posiada użytki rolne o pow. 0,1971 ha i grunty sklasyfikowane jako Bi (udział w gruncie do lokalu z wyodrębnionym prawem własności) o pow. 104,92 m2;

- w przypadku podatnika wymienionego pod poz. 43 organ podatkowy zawyżył podstawę opodatkowania gruntów, przyjmując do opodatkowania pow. 844 m2. Z ewidencji geodezyjnej wynika, że podatnik posiada grunty o pow. 834 m2. Również w informacji podatkowej złożonej w 2011 roku podatnik wykazał do podatkowania taką pow. gruntów. Zgodnie z art. 2 ust. 1 kt 1 i art., 3 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają wszystkie grunty będące w posiadaniu podatnika za wyjątkiem wymienionych w art. 2 ust. 2 i 3 ustawy; 

- podatnik wymieniony pod poz. 54 organ podatkowy wymierzając w jednej decyzji podatek od nieruchomości za grunty będące własnością podatnika oraz grunty stanowiące współwłasność małżeńską naruszył art. 3 ust. 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Przepis ten stanowi, że jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach, z zastrzeżeniem ust. 5;

- podatnik wymieniony pod poz. 57 na podstawie przedstawionej w toku kontroli dokumentacji ustalono, że nie składając aktualnej informacji na podatek leśny naruszył art. 6 ust. 2 ustawy o podatku leśnym. Zgodnie z jego treścią osoby fizyczne, z zastrzeżeniem ust. 7, są obowiązane złożyć organowi podatkowemu, właściwemu ze względu na miejsce położenia lasu, informacje o lasach, sporządzone na formularzach według ustalonego wzoru, w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku w podatku leśnym, lub o zaistnieniu zmian, o których mowa w art. 5 ust. 4. Ze znajdującej się w dokumentacji podatkowej informacji podatkowej  złożonej w roku 2009 wynika, że pow. lasu będąca w posiadaniu podatnika wynosi 2,7332 ha. Natomiast zgodnie z ewidencją geodezyjną  i  podatkową w posiadaniu podatnika jest las o pow. 5,1232 ha – str. 70-71 protokołu kontroli.

Kontrola prawidłowości udzielania ulg podatkowych na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 oraz art. 13 ustawy o podatku rolnym wykazała, że:

- w przypadku decyzji Nr Fn-3121.37.2013, Fn-3121.1.6.2013, Nr Fn-3121.1.5.2013 z akt sprawy nie wynika, aby organ podatkowy weryfikował stopień pokrewieństwa zachodzący pomiędzy kupującym i sprzedającym. Zgodnie z art. 12 ust. 5 ustawy o podatku rolnym w razie nabycia gruntów od indywidualnych właścicieli gospodarstw rolnych, nie stosuje się zwolnienia, jeżeli nabywca jest małżonkiem, krewnym w linii prostej lub jego małżonkiem, pasierbem, zięciem lub synową sprzedawcy gruntów;

- decyzja Fn-3123.10.1.2013 w sprawie udzielenia ulgi z tytułu wydatków  poniesionych na modernizację budynku inwentarskiego nie zawiera definicji modernizacji oraz nie zawiera uzasadnienia faktycznego. Artykuł 210 § 4 Ordynacji podatkowej obliguje organ podatkowy do zawarcia w decyzji wyjaśnienia podstawy prawnej, co w przypadku tego rodzaju spraw powinno skutkować przedstawieniem definicji modernizacji budynku. W ten sposób organ podatkowy uwiarygodniłby podjęte rozstrzygniecie. Natomiast w uzasadnieniu faktycznym organ podatkowy zobowiązany jest zawrzeć opis ustalonych faktów, zebranych dowodów oraz dokonać ich oceny pod kątem ich przydatności do zakończenia sprawy. Brak tych elementów stanowi naruszenie art. 210 § 1 pkt 6 Ordynacji podatkowej – str. 72-74 protokołu kontroli.

Badanie prawidłowości realizacji dochodów z tytułu opłaty targowej pozwoliło ustalić, że inkasentowi  nie wypłacono wynagrodzenia za pobraną i odprowadzoną opłatę. W oparciu o dokumentację stwierdzono, że w roku 2013 inkasentowi przysługiwało wynagrodzenie w wysokości: za I kw. – 14 zł, za II kw. – 26 zł, za III kw. – 22 zł i za IV kw. 28 zł. Niewypłacenie wynagrodzenia jest sprzeczne z § 2 pkt 6 Uchwały Rady Gminy w Krynkach Nr XIII/105/02 z dnia 1 grudnia 2004 roku w sprawie ustalenia stawek opłaty targowej, zasad ustalania i poboru oraz terminów płatności – str. 74-75 protokołu kontroli.

Na podstawie ewidencji podatkowej ustalono, że dokonano odpisu z tytułu przedawnienia zaległych zobowiązań podatkowych z roku 2007 w wysokości 12 zł, które  to należności obciążały podatnika nieżyjącego od 2007 roku. Z dokumentacji podatkowej wynika, że decyzja wymiarowa została odebrana przez córkę podatniczki (adnotacja na potwierdzeniu odbioru). W aktach podatkowych nie ma dokumentów wskazujących, iż prowadzono czynności mające na celu ustalenie spadkobierców. Miedzy innymi nie ustalono kto ma prawo spadku, czy nastąpiło przyjęcie lub jego odrzucenie (art. 1012 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz. U. z 2014 roku Nr 121)). Organ podatkowy ze swojej strony nie wystąpił również do sądu o ustalenie spadkobierców. Z ewidencji wynika, że w roku 2007 wystawiono dwa upomnienia, które zostały zwrócone jako nieodebrane – str. 75 protokołu kontroli.

W wyniku analizy dokumentacji w sprawie udzielania ulg w zapłacie podatku na mocy art. 67a Ordynacji podatkowej nieprawidłowości stwierdzono tylko w przypadku decyzji o numerze Fn.3123.6.9.2013. Nieprawidłowość ta polegała na udzieleniu ulgi pomimo, iż w toku postępowania  nie stwierdzono żadnej z przesłanek wymienianych w wyjaśnieniu do uzasadnienia prawnego wskazujących na występowanie ważnego interesu podatnika lub ważnego interesu publicznego. W tym kontekście organ podatkowy nie uzyskał prawa do dowolnego dysponowania wierzytelnością publicznoprawną. Zgodnie bowiem z treścią art. 67a § 1 Ordynacji podatkowej „Organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może…” – str. 78-79 protokołu kontroli.

         Dokonano także kontroli prawidłowości i powszechności realizacji dochodów z tytułu podatku od środków transportowych oraz prawidłowości prowadzenia ewidencji księgowej w tym zakresie i ustalono, że:

- w przypadku podatnika wymienionego pod poz. 3 zapisy widniejące na koncie w zakresie przypisów są niezgodne z dokumentami źródłowymi (deklaracjami) ponieważ po stronie przypisów nie ujęto należnego podatku w wysokości 1357 zł, w związku z opodatkowaniem pojazdu o nr rejestracyjnym …[1]. Przedmiotowy pojazd został wykazany do opodatkowania w deklaracji złożonej w dniu 17.05.2013 r. Następnie złożono kolejną deklarację (korygującą), w której kwota podatku za przedmiotowy pojazd została zmniejszona o 509 zł w związku z jego wyrejestrowaniem w dniu 20.09.2013 r. Kwotę odpisu zaksięgowano w dniu 21.10.2013 r. Z konta podatnika wynika, że w kontrolowanym okresie dokonał on wpłat w wysokości 34.387,00 zł. W związku z powyższym powstała na nim nadpłata w wysokości 1384 zł, która w dniu 19.12.2013r. została podatnikowi zwrócona. Faktycznie podatnik powinien mieć nadpłatę w wysokości 27 zł. Mamy tu zatem do czynienia z naruszeniem § 3 ust. 1 pkt 1 w związku z § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 października 2010 roku w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 208, poz. 1375 ze zm.);

- podatnik wymieniony pod poz. 2 składając w dniu 17.05.2013 r., deklaracje dotyczące  wycofania z ruchu pojazdów o numerach rejestracyjnych … i …[2], które  nastąpiło w marcu 2013 naruszył zapisy art. 9 ust. 6 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Przywołany przepis obliguje podatnika do składania deklaracji w terminie 14 dni  od dnia zaistnienia okoliczności mających wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego – str. 82 protokołu kontroli.

Badanie wydatków ponoszonych przez Urząd wykazało, że w dniu 25 kwietnia 2013 r. zawarł Pan umowę zlecenia z referentem ds. wymiaru podatków i opłat lokalnych na przygotowanie w okresie od 1 lutego do 30 kwietnia 2013 r. dokumentacji związanej ze zwrotem podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej za wynagrodzeniem 1.400 zł brutto, pomimo iż wskazane obowiązki pokrywały się z zadaniami przypisanymi pracownikowi zakresem czynności. Odnosząc się do tej kwestii Skarbnik Gminy wyjaśniła, że umowę z P. Milewskim podpisano, gdyż nie sprawdzono zakresu czynności pracownika; w innym wypadku nie miałoby to miejsca – str. 87-88 protokołu kontroli.

Analizie poddano też prawidłowość naliczenia odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych Urzędu Miejskiego oraz podległych i nadzorowanych jednostek organizacyjnych (obowiązywała bowiem umowa o wspólnym prowadzeniu działalności socjalnej zawarta w dniu 17 lutego 2012 r.), a także przekazania środków na rachunek bankowy Funduszu. Jak wynika z ustaleń kontroli, odpis na 2013 r. dla Urzędu Miejskiego został zawyżony o kwotę 3.435,60 zł i winien wynosić 33.864,44 zł, zaś odpis dla Zakładu Komunalnego w Krynkach został zawyżony o 2.093,90 zł i winien wynosić 17.411,71 zł. Szczegółowe wyliczenie różnicy zawarto na str. 88-90 protokołu kontroli.

Ponadto, równowartość naliczonego na 2013 r. odpisu na Fundusz MGOPS w Krynkach nie została przekazana na rachunek Funduszu w terminach wskazanych w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 592, ze zm.). Zgodnie z treścią przywołanego przepisu pracodawca przekazuje środki na rachunek bankowy Funduszu w terminie do dnia 30 września tego roku, z tym że w terminie do dnia 31 maja tego roku przekazuje kwotę stanowiącą co najmniej 75% równowartości odpisów. W omawianym przypadku do 31 maja 2013 r. przekazano kwotę 4.260 zł, która stanowiła 68,58% wysokości naliczonego przez jednostkę odpisu (za mało o 399 zł).

W wyniku kontroli wydatków z tytułu wypłacanych ryczałtów za używanie samochodów niebędących własnością pracodawcy do jazd lokalnych ustalono, że nie wykazał Pan w złożonym oświadczeniu za październik 2013 r. dnia nieobecności w pracy, w związku z czym nie potrącono 1/22 miesięcznego ryczałtu. Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U Nr 27, poz. 271 ze zm.), kwotę ustalonego ryczałtu zmniejsza się o jedną dwudziestą drugą za każdy roboczy dzień nieobecności pracownika w miejscu pracy z powodu choroby, urlopu, podróży służbowej trwającej co najmniej 8 godzin lub innej nieobecności oraz za każdy dzień roboczy, w którym pracownik nie dysponował pojazdem do celów służbowych. W trakcie kontroli dokonał Pan wpłaty 11,40 zł tytułem zwrotu nienależnie otrzymanego ryczałtu za używanie samochodu prywatnego do jazd lokalnych – str. 90-91 protokołu kontroli.

Badając wydatki poniesione na profilaktykę i przeciwdziałanie alkoholizmowi w kontekście postanowień gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych stwierdzono, że w 2 przypadkach zrealizowano wydatki nie objęte programem. Dokonano zakupu sprzętu sportowego o wartości 1.947,34 zł (buty, stroje) dla Klubu Sportowego UM Krynki (działalność Klubu finansowana jest z budżetu gminy) oraz pokryto koszty podróży odbytej do Warszawy przez kierownika biblioteki oraz 4 dzieci na „Mediateka Dni Animacji” w wysokości 435,96 zł. W złożonym wyjaśnieniu przewodnicząca GKRPA wskazała, iż jej zdaniem wydatki były zgodne z planem finansowym Komisji. Dodała, iż gmina zgodnie z planem pracy może dofinansowywać sport oraz zajęcia związane z projektami;(…) zakup sprzętu sportowego oraz dofinansowanie wyjazdu do Warszawy miały na celu wspieranie zainteresowań młodzieży i organizowanie im wolnego czasu. Kontrolującym nie okazano dokumentacji potwierdzającej wskazane w wyjaśnieniu tezy o związku zakupu sprzętu sportowego dla Klubu oraz wyjazdu do Warszawy z profilaktyką i przeciwdziałaniem z alkoholizmowi – str. 91–92 i 97 protokołu kontroli.

W dniu 26 stycznia 2013 r. zawarł Pan umowę z ELABMED P. Żero z Warszawy na zakup i dostarczenie odczynników i materiałów m.in. w postaci minidil LMG, minilyse LMG, minoclair, crp – testy, nakłuwaczy palca, igieł, probówek itp. Wartość przedmiotu umowy określono na kwotę 24.400 zł brutto. Łączna wartość dostaw zrealizowanych w oparciu o opisywaną umowę w trakcie 2013 r. wyniosła 23.862,60 zł (3 faktury: z dnia 22 lutego na kwotę 9.006,12 zł, 11 lipca na kwotę 6.340,68 zł i z dnia 13 listopada na kwotę 8.515,80 zł). Wydatki sklasyfikowano w r. 85195 „Pozostała działalność”, par. 4210 „Zakup materiałów i wyposażenia”. Jak wynika z ustaleń kontroli, dostawy realizowano na potrzeby laboratorium medycznego funkcjonującego przy przychodni lekarskiej prowadzonej przez „KRYNMED” I. Hansson i B. Rogalska Spółka Partnerska Lekarzy, czyli w praktyce na rzecz podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Odnosząc się do faktu wspierania przez gminę działalności gospodarczej spółki p.o. kierownika Referatu Gospodarczego stwierdziła: gmina Krynki wydatki na zakup odczynników i materiałów do prowadzenia działalności gospodarczej przez wymienioną wyżej spółkę ponosi na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 i 16 ustawy o samorządzie gminnym. Liczba mieszkańców – pacjentów oraz stawka z NFZ powoduje, że Przychodnia Lekarzy Rodzinnych ulegałby likwidacji. Ochrona zdrowia jest zadaniem własnym gminy, w związku z czym zmuszeni jesteśmy do uczestnictwa finansowego w zadaniu.

Wskazania wymaga, iż w istocie ochrona zdrowia na gruncie przywołanych w wyjaśnieniu przepisów stanowi zadanie własne gminy. Jest to jednakże pojęcie szerokie i niezdefiniowane wprost w obowiązującym systemie prawa. Zadania z zakresu ochrony zdrowia, w tym podstawowej opieki zdrowotnej – rozumianej jako świadczenia zdrowotne profilaktyczne, diagnostyczne, lecznicze, rehabilitacyjne oraz pielęgnacyjne z zakresu medycyny ogólnej, rodzinnej, chorób wewnętrznych i pediatrii, udzielane w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej zgodnie z przepisem art. 5 pkt 27 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.) – realizują podmioty lecznicze, którymi mogą być przedsiębiorcy oraz podmioty niebędące przedsiębiorcami. Te pierwsze to lekarze wykonujący działalność leczniczą jako indywidualną lub grupową praktykę m.in. w postaci spółki: cywilnej, jawnej albo spółki partnerskiej, jak to ma miejsce w przypadku kontrolowanej jednostki – zgodnie z art. 4-5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 217, ze zm.). Katalog ogólnych zadań władz publicznych w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej formułuje art. 6 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej…; wymieniono w nim m.in. tworzenie warunków funkcjonowania systemu zdrowia, co obliguje m.in. samorządy do zapewnienia, aby na terenach objętych ich działaniem świadczenia w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej były udzielane. Gmina oprócz prawnych możliwości utworzenia podmiotu leczniczego może także szukać świadczeniodawcy „na zewnątrz” tworząc warunki do jego pozyskania (np. dzierżawa pomieszczeń, jak to uczyniła kontrolowana jednostka). Przepis art. 7 ustawy precyzuje natomiast zadania gminy w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, wyróżniając zadania własne i zlecone. Nie przewiduje on dofinansowywania działalności podmiotu leczniczego będącego przedsiębiorcą. Wśród zadań własnych gminy wymienione zostały w szczególności: opracowywanie i realizacja oraz ocena programów zdrowotnych wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców gminy, przekazywanie powiatowi informacji o realizowanych programach zdrowotnych, inicjowanie i udział w wytyczaniu przedsięwzięć lokalnych zmierzających do zaznajamiania mieszkańców z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia oraz ich skutkami, podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców gminy.

Odnośnie zasad funkcjonowania podmiotu leczniczego, określanego, na gruncie przepisów przywołanej ustawy jako świadczeniodawca, przepisy art. 32 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej… stanowią, iż świadczeniobiorca ma prawo do świadczeń z zakresu badań diagnostycznych, w tym medycznej diagnostyki laboratoryjnej, wykonywanych na podstawie skierowania lekarza lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego. Zasadą jest, iż finansowanie badań diagnostycznych (za wyjątkiem tzw. kosztochłonnych) przez NFZ odbywa się za pośrednictwem świadczeniodawców, którzy rozliczają się bezpośrednio z pracowniami diagnostycznymi za zlecone badania. Natomiast koszt badania jest wkalkulowany w cenę świadczenia opieki zdrowotnej, z którym związane jest badanie diagnostyczne. Świadczeniodawca, który zawarł umowę z NFZ, na podstawie postanowień § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 81, poz. 484) zapewnia udzielanie świadczeń w sposób kompleksowy, w szczególności obejmujący wykonanie niezbędnych badań, w tym badań laboratoryjnych i diagnostyki obrazowej oraz procedur medycznych związanych z udzielaniem tych świadczeń. Z kolei świadczeniodawca udzielający świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej zapewnia świadczeniobiorcom, w kosztach własnej działalności, m.in. dostęp do badań diagnostycznych na podstawie art. 55 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej… Reasumując, analiza zaprezentowanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, iż ponoszenie przez gminę kosztów zakupu odczynników i materiałów niezbędnych do badań laboratoryjnych świadczonych w ramach podstawowej opieki zdrowotnej nie ma znajduje formalnego umocowania – str. 94 protokołu kontroli.

W zakresie prawidłowości udostępniania nieruchomości z gminnego zasobu stwierdzono, że GOK nie został formalnie wyposażony w majątek, przy wykorzystaniu którego prowadzi działalność. Z kolei nieruchomości, którymi dysponuje Zespół Szkół i Zakład Komunalny nie zostały im oddane w trwały zarząd. Wszystkie te nieruchomości objęte są ewidencją księgową Urzędu. Trwały zarząd jest prawną formą władania nieruchomościami przez jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Ustanawiany jest w drodze decyzji na podstawie przepisów art. 43 i 45 w zw. z art. 4 pkt 10 ustawy o gospodarce nieruchomościami - str. 99–100 protokołu kontroli.

Z ustaleń kontroli w zakresie prawidłowości przeprowadzenia inwentaryzacji środków trwałych wynika, iż niektóre środki trwałe nie zostały zinwentaryzowane w drodze spisu z natury (dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej na podstawie zarządzenia nr 4/2013 Pana Burmistrza z dnia 9 września 2013 r.). Stan środków trwałych, objętych arkuszami nr 6 i 22 ustalony został w drodze weryfikacji (wymienione arkusze spisowe w rubryce „sposób przeprowadzenia” zawierały bowiem określenie „weryfikacja”). Arkusz nr 6 oprócz gruntów dotyczył także m.in. budynku OSP (wartość 125.549,67 zł), boiska piłkarskiego (wartość 6.233 zł), budynku Urzędu Miejskiego (wartość 387.554,81 zł), pieca c.o. w budynku Urzędu (wartość 35.249 zł), kotłowni (wartość 31.967 zł), budynków poradni (wartość 304.482 zł) oraz przy ul. Piłsudskiego 3 (wartość 39.480 zł), targowicy (wartość 13.336 zł), oświetlenia parku (wartość 34.719 zł), boiska Orlik (wartość 1.376.462,76 zł); w arkuszu nr 22 uwzględniono zaś aparat cyfrowy Minolta (wartość 1.438 zł), drukarkę (wartość 449 zł) oraz urządzenia medyczne (łącznie 5 sztuk o łącznej wartości 27.315,84 zł). Dodatkowo wskazania wymaga, że na arkuszu nr 22 znajdowały się podpisy aspiranta sztabowego, komendanta Placówki Straży Granicznej w Krynkach oraz przedstawiciela spółki lekarzy I. Hansson potwierdzające użytkowanie wyżej wymienionych urządzeń. W myśl postanowień art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości inwentaryzację powyższych aktywów należało przeprowadzić w drodze spisu z natury – str. 102-105 protokołu kontroli.

Stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości i uchybienia były wynikiem nieprzestrzegania bądź błędnej interpretacji przepisów prawnych dotyczących gospodarki finansowej i rachunkowości gminy, a także nieprawidłowego funkcjonowania kontroli zarządczej.

Organem wykonawczym gminy miejsko-wiejskiej jest Burmistrz, na którym spoczywają obowiązki dotyczące m.in. przygotowywania projektów uchwał Rady Miejskiej, wykonywania budżetu i gospodarowania mieniem, a także ogólna odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową gminy (art. 30 ust. 1 i 2, art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Burmistrz jako organ wykonawczy wykonuje zadania przy pomocy Urzędu, którego jest kierownikiem (art. 33 ust. 1 i 3 ustawy). Odpowiedzialność za gospodarkę finansową Urzędu, jako jednostki sektora finansów publicznych, w tym za wykonywanie obowiązków w zakresie kontroli zarządczej, spoczywa na Burmistrzu – kierowniku jednostki – zgodnie z art. 53 ust. 1 i art. 69 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych oraz pracownikach, którym powierzono obowiązki w zakresie gospodarki finansowej.

Burmistrz jest również organem podatkowym pierwszej instancji w myśl przepisu art. 13 § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

Obowiązki w zakresie prowadzenia rachunkowości spoczywały, stosownie do postanowień zakresu czynności, na Skarbniku Gminy. Prawa i obowiązku głównego księgowego (skarbnika) określają przepisy art. 54 ustawy o finansach publicznych.

Mając na uwadze ustalenia kontroli na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Podjęcie działań w celu stworzenia warunków umożliwiających samodzielne wykonywanie przez kierowników MGOPS i instytucji kultury obowiązków nałożonych przepisami ustawy o rachunkowości.

2. Zobowiązanie Skarbnika do wyeliminowania uchybień i nieprawidłowości w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych, poprzez:

a) przestrzeganie wskazanych w części opisowej wystąpienia zasad ewidencji na kontach 133 i 130,

b) zaniechanie wykorzystywania konta 222 w ewidencji Urzędu,

c) ujmowanie przychodów z tytułu odsetek za pośrednictwem konta 750; wyksięgowanie z konta 290 i ujęcie na koncie 750 odsetek na kwotę 32.575 zł,

d) ewidencjonowanie przychodów z tytułu ze sprzedaży środków trwałych na koncie 760,

e) ujmowanie zobowiązań finansowych z tytułu pożyczek przy wykorzystaniu konta 260,

f) wyksięgowanie z dochodów budżetowych kwoty 74,47 zł bezpodstawnie potraktowanej jako dochód,

g) zaniechanie ustalania stanu kont 201 i 221 jako per salda należności i zobowiązań.

3. W zakresie sprawozdawczości budżetowej i finansowej:

a) zapewnienie rzetelności sporządzanej sprawozdawczości, w szczególności poprzez wykazywanie w sprawozdaniach jednostkowych danych zgodnych z danymi ksiąg rachunkowych, a także sporządzanie wymaganej sprawozdawczości budżetowej zgodnie z ustalonymi zasadami,

b) wykazywanie w bilansie budżetu krótkoterminowych zobowiązań finansowych stosownie do przepisów art. 3 ust. 1 pkt 22 ustawy o rachunkowości,

c) właściwe prezentowanie w bilansie wyniku z wykonania budżetu,

d) zobowiązanie dyrektora GOK do prawidłowego wykazywania danych w rocznych sprawozdaniach z wykonania planu finansowego.

4. Doprecyzowanie zasad funkcjonowania kasy przy uwzględnieniu uwag zawartych w części opisowej wystąpienia.

5. W kwestii planowania budżetowego:

a) egzekwowanie od kierowników jednostek budżetowych obowiązku sporządzania i przekazywania Panu Burmistrzowi projektów planów finansowych, zgodnie z przepisami wskazanymi w części opisowej wystąpienia. Realizowanie obowiązków w zakresie weryfikacji zgodności projektów planów finansowych z projektem uchwały budżetowej,

b) zobowiązanie dyrektorów instytucji kultury do sporządzania planów finansowych zawierających elementy wymagane przepisami art. 31 ustawy o finansach publicznych.

6. W zakresie przetargów na sprzedaż nieruchomości:

a) zaniechanie ustalania wysokości postąpienia, jako czynności nieprzynależnej organizatorowi przetargu,

b) pisemne informowanie nabywcy nieruchomości o terminie podpisania aktu notarialnego.

7. Ustalenie czynszu wobec „KRYNMED” w wysokości obejmującej całość pomieszczeń będących przedmiotem umowy najmu; ewentualne dokonanie stosownej zmiany umowy wyłączającej z najmu budynek po byłym prosektorium. Naliczenie i wyegzekwowanie od najemcy czynszu za okres 3 ostatnich lat z tytułu najmu budynku kotłowni i prosektorium w łącznej wysokości 7.632 zł.

8. Sporządzanie i podawanie do publicznej wiadomości wykazów nieruchomości przeznaczonych do oddania w najem lub dzierżawę, jak tego wymagają przepisy art. 35 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

9. W kwestii opracowywania i uchwalania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków:

a) wskazanie kierownikowi przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego na obowiązek kalkulowania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków z uwzględnieniem kosztów amortyzacji urządzeń wykorzystywanych przy prowadzeniu działalności wodociągowej i kanalizacyjnej, mając jednocześnie na uwadze postanowienia § 9 ust. 3 rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf…

b) wykonywanie przez Pana określonych ustawą obowiązków w zakresie przedstawiania wniosku przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego o zatwierdzenie taryf pod obrady Rady Miejskiej.

10. Przestrzeganie zasad przeprowadzania i dokumentowania kontroli podatkowych określonych we wskazanych przepisach Ordynacji podatkowej.

11. Sporządzenie korekty sprawozdań Rb-27S i Rb-PDP za 2013 rok.

12. Gromadzenie dokumentacji podatkowej umożliwiającej prowadzenie czynności sprawdzających w zakresie wynikającym z treści wskazanych przepisów Ordynacji podatkowej.

13. Wyeliminowanie oraz wyjaśnienie wskazanych w protokole i części opisowej wystąpienia nieprawidłowości w zakresie danych wykazanych w informacjach i deklaracjach podatkowych oraz ich zgodności z obowiązującymi przepisami. W odpowiedzi na zalecenia przedstawienie wyników (w tym finansowych) poszczególnych ustaleń (dotyczących każdego podatnika) .

14. Przestrzeganie przepisów o egzekucji w administracji w zakresie prowadzonych działań upominawczych i egzekucyjnych.

15. Przestrzeganie przepisów materialnego prawa podatkowego i Ordynacji podatkowej w zakresie prowadzenia postępowania podatkowego oraz wymogów formalnych dotyczących wydawanych decyzji podatkowych.

16. Uwzględnianie przy ewentualnym zawieraniu umów zlecenia z pracownikami Urzędu, że ich przedmiotem nie mogą być czynności mieszczące się w nadanych pracownikom zakresach obowiązków.

17. W zakresie Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych:

a) naliczanie odpisu na Fundusz zgodnie z obowiązującymi przepisami w celu wyeliminowania nieprawidłowości wskazanych w części opisowej wystąpienia i protokole kontroli; wskazanie kierownikom poszczególnych jednostek prowadzących wspólną działalność socjalną na analogiczną powinność,

b) zmniejszenie odpisu na ZFŚS Urzędu Miejskiego na 2014 r. o kwotę 3.435,60 zł odpowiadającą jego zawyżeniu w 2013 r.,

c) zobowiązanie dyrektora Zakładu Komunalnego w Krynkach do zmniejszenia odpisu na ZFŚS Zakładu na 2014 r. o kwotę 2.093,90 zł odpowiadającą jego zawyżeniu w 2013 r.,

d) zapewnienie terminowego odprowadzania równowartości odpisu na rachunki ZFŚS przez kierowników jednostek objętych wspólną obsługą.

18. Rzetelne wypełnianie oświadczeń w zakresie liczby dni, w których nie korzystał Pan z samochodu prywatnego do jazd lokalnych.

19. Wydatkowanie środków pochodzących z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych na cele przewidziane w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz należyte dokumentowanie związku finansowanych działań z problematyką profilaktyki i przeciwdziałania alkoholizmowi.

20. Zaprzestanie dofinansowywania ze środków budżetu gminy działalności „KRYNMED” Spółka Partnerska Lekarzy, jako niemającego umocowania na gruncie obowiązujących przepisów prawa.

21. W zakresie funkcjonowania gminnych jednostek organizacyjnych:

a) określenie cywilnoprawnej formy prawnej władania majątkiem przez GOK w Krynkach,

b) wydanie decyzji ustanawiającej trwały zarząd nieruchomościami, którymi włada Zespół Szkół i Zakład Komunalny.

22. Przeprowadzanie inwentaryzacji środków trwałych z zastosowaniem właściwych metod.

O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

                Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

          w Białymstoku