Kontrola doraźna gospodarki finansowej

przeprowadzona w Urzędzie Gminy Nowy Dwór

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 27 listopada 2014 roku (znak: RIO.I.6003-10/14), o treści jak niżej:

Pan

Andrzej Humienny

Wójt Gminy Nowy Dwór

W wyniku doraźnej kontroli gospodarki finansowej gminy Nowy Dwór w zakresie zbycia w 2014 r. nieruchomości gminy Nowy Dwór z obowiązkiem późniejszego odkupienia przez gminę, przeprowadzonej w Urzędzie Gminy w Nowym Dworze na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1113, ze zm.) przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono nieprawidłowości opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

W dniu 20 sierpnia 2014 r. zawarł Pan z pełnomocnikiem firmy Magellan S.A. z siedzibą w Łodzi umowę pn. „umowa sprzedaży i dzierżawy nieruchomości” (rep. A Nr-9679/14). Przedmiot umowy stanowi jedna nieruchomość niezabudowana (działka nr 171/1 położona w Nowym Dworze o pow. 0,4116 ha) i cztery nieruchomości zabudowane, w tym: jedna zabudowana budynkiem magazynowym (działka nr 171/3 położona w Nowym Dworze o pow. 0,1013 ha), jedna zabudowana budynkiem magazynowo-biurowym (działka nr 171/5 położona w Nowym Dworze o pow. 0,2340 ha), jedna zabudowana budynkiem magazynu pasz i dodatków (działka nr 169/14 położona w Nowym Dworze o pow. 0,5095 ha) oraz jedna zabudowana budynkiem po byłej szkole podstawowej wraz z częścią mieszkalną obejmującą 4 lokale wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu gminy (działka nr 78/7 położona w Sieruciowcach Bobra-Wielka o pow. 0,85 ha). Na mocy aktu notarialnego dokonał Pan zbycia na rzecz Magellan S.A. wymienionych nieruchomości za łączną kwotę 1.166.148 zł; jednocześnie nabywca wydzierżawił gminie te same nieruchomości na okres 60 miesięcy, z którego to tytułu ustalono czynsz dzierżawny wynoszący łącznie w okresie od dnia 31 sierpnia 2014 r. do 31 lipca 2019 r. kwotę 556.532,44 zł brutto. Zgodnie z postanowieniami umowy gmina zobowiązała się do nieodwołalnego i bezwarunkowego zawarcia z Magellan S.A. umowy sprzedaży wszystkich 5 nieruchomości z obowiązkiem ich odkupienia, w terminie do dnia 31 lipca 2019 r., za kwotę 1.166.148 zł. Gmina zastrzegła także możliwość wcześniejszego skorzystania z prawa odkupu nieruchomości; w takim przypadku cena odkupu nieruchomości zostanie powiększona o 20% pozostałych do zapłaty czynszów dzierżawnych.

Ustalenia kontroli, poparte złożonymi przez Pana wyjaśnieniami, wskazują, że transakcji dokonano w celu uzyskania środków na sfinansowanie inwestycji drogowej „Przebudowa i rozbudowa dróg powiatowych nr 1243B na odcinku Nowy Dwór – Sieruciowce – nr 1244B do mostu na rzece Biebrza wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi i niezbędną infrastrukturą techniczną na terenie gm. Nowy Dwór” w związku z przeświadczeniem o braku możliwości zaciągnięcia przez gminę zobowiązań na finansowanie deficytu wymienionych w przepisach art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, ze zm.). Zawarcie umowy umożliwiło pozyskanie środków stanowiących formalnie dochody budżetu i dokonanie wydatków. W innym przypadku zadanie musiałoby zostać sfinansowane w ramach planowanego deficytu budżetu gminy Nowy Dwór, poprzez uzyskanie środków pochodzących z kredytu, pożyczki albo ze sprzedaży papierów wartościowych wyemitowanych przez gminę – art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych.

W trakcie kontroli złożył Pan wyjaśnienie, w którym zawarł zapewnienie o niezbędności dla gminy – w związku z realizacją celów publicznych – nieruchomości objętych umową sprzedaży i dzierżawy, zarówno obecnie jak i w przyszłości. W związku z tym podał Pan, że dzierżawa budynku poszkolnego jest zasadna, ponieważ organizowane są w niej kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży, zaś w przypadku magazynów, że służą one do przechowywania sprzętu i pojazdów gminy. Uzasadnia to Pana zdaniem zawarcie wraz z umową sprzedaży umów dzierżawy nieruchomości oraz zobowiązanie się przez gminę do ich odkupienia w ciągu 5 lat. Zgodnie z danymi planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości na lata 2013-2016, wprowadzonego zarządzeniem nr 33/13 Pana Wójta z dnia 10 maja 2013 r. na podstawie art. 25 ust. 1 i 2 w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2014 r. poz. 518, ze zm.), nieruchomości objęte umową wyszczególniono w załączniku nr 1 do zarządzenia pn. „Plan wykorzystania – pozostawia się do dyspozycji gminy”, co należy rozumieć jako pozostawienie w zasobie. W załączniku tym, w rubryce „Przeznaczenie docelowe”, w zakresie działek o nr 169/14, 171/1, 171.3 i 171/5 wpisano „Teren nieczynnych magazynów przeznaczonych pod usługi, składy, bez funkcji mieszkalnej”, zaś odnośnie działki nr 78/7 wpisano „Szkoła podstawowa” (jak ustalono, szkołę zlikwidowano z dniem 31 sierpnia 2013 r.). Wskazania wymaga, iż opisywany plan wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości nie zawierał prognozy dotyczącej udostępnienia nieruchomości z zasobu oraz nabywania do zasobu, prognozy poziomu wydatków związanych z udostępnianiem nieruchomości z zasobu i nabywaniem nieruchomości do zasobu, a także programu zagospodarowania nieruchomości zasobu, tj. elementów wymaganych przepisami art. 23 ust. 1d pkt 2 lit. a) i b) ustawy o gospodarce nieruchomościami. Pomimo nie zawarcia w planie prognozy co do zbywania nieruchomości zasobu, zarządzeniem nr 65/13 z dnia 13 września 2013 r. przeznaczył Pan do sprzedaży w trybie przetargu ustnego nieograniczonego nieruchomości o nr 169/14, 171/1, 171.3 i 171/5 (ostatecznie do ogłoszenia, zorganizowania i przeprowadzenia przetargu nie doszło). Także w zakresie nieruchomości nr 78/7 położonej w miejscowości Sieruciowce-Bobra Wielka podjął Pan decyzję o jej zbyciu podając w dniu 19 lutego 2014 r. do publicznej wiadomości informację przeznaczeniu do sprzedaży (ogłoszony przetarg ustny nieograniczony zakończył się wynikiem negatywnym).

W związku z planowaną transakcją sprzedaży i dzierżawy nieruchomości uchwałą Nr XXXIII/187/14 Rady Gminy Nowy Dwór z dnia 2 lipca 2014 r. dokonano zmian w budżecie gminy Nowy Dwór polegających na zwiększeniu dochodów oraz wydatków o kwotę 1.200.000 zł. W objaśnieniach do uchwały wskazano, iż zmiany dotyczą zwiększenia dochodów o 1.200.000 zł z tytułu sprzedaży budynku po byłej szkole podstawowej w Sieruciowcach i magazynów na bazie po GS. Kwotę tę przeznacza się na modernizację dróg powiatowych. Jednocześnie wprowadzono zmiany w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Nowy Dwór na lata 2014-2024. Dane WPF z dnia 2 lipca 2014 r., jak i ostatniej z dnia 20 października 2014 r., wskazują na zaplanowanie wydatków majątkowych na wykup nieruchomości w 2016 i 2017 r. oraz ponoszenie wydatków bieżących z tytułu czynszu dzierżawnego w latach 2014-2017. Podczas kontroli Skarbnik Gminy poinformowała, że intencją przy zawieraniu umowy sprzedaży i dzierżawy był wcześniejszy, niż po 5 latach wykup nieruchomości, w miarę możliwości finansowych. Z zapisu obrad zwołanej na dzień 2 lipca 2014 r. XXXIII Nadzwyczajnej Sesji Rady Gminy w sprawie zmian w budżecie (we fragmentach przytoczonego w protokole kontroli) jasno wynika, że potrzeba dokonania transakcji sprzedaży i dzierżawy nieruchomości spowodowana była koniecznością uzyskania środków finansowych w związku z podnoszoną na sesji tezą o niemożności zaciągnięcia przez gminę zobowiązań na finansowanie deficytu.

Stosownie do postanowień art. 25 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami gminny zasób nieruchomości może być wykorzystywany na cele rozwojowe gminy i dla potrzeb zorganizowanej działalności inwestycyjnej, a w szczególności na realizację budownictwa mieszkaniowego i związanych z tym budownictwem urządzeń infrastruktury technicznej, a także na realizację innych celów publicznych. Zasady te powielono w treści uchwały Rady Gminy Nowy Dwór w sprawie określenia zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości gruntowych… określając, iż nabywania nieruchomości dokonuje się w przypadkach uzasadnionych interesami gminy, w szczególności w związku z: zamierzeniami inwestycyjnymi gminy, tworzeniem gminnych zasobów nieruchomości na realizację budownictwa mieszkaniowego oraz związanych z tym budownictwem urządzeń infrastruktury technicznej, obowiązkami gminy wynikającymi z przepisów szczególnych, realizacją innych celów publicznych. Cele publiczne powinny być w tym przypadku rozumiane zgodnie z przepisami art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Poza tym gospodarowanie gminnym zasobem nieruchomości powinno odbywać się zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki, o czym mowa w art. 12 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Prawidłowa gospodarka obejmuje m.in. proces podejmowania decyzji dotyczących zbywania i nabywania nieruchomości, z uwzględnieniem zarówno racjonalności ekonomicznej, jak i niezbędności do wykonywania zadań publicznych lub przydatności wykorzystania nieruchomości do innych ważnych celów. Wskazania wymaga, iż skutkiem dokonanej transakcji jest czasowe (maksymalnie na 5 lat) uszczuplenie gminnego zasobu o sprzedane nieruchomości z jednoczesnym zobowiązaniem (o charakterze nieodwołalnym i bezwarunkowym) do ponownego ich nabycia. Z punktu widzenia ustawy o gospodarce nieruchomościami opisanej transakcji nie można uznać za posiadającej cechy prawidłowej gospodarki.

Ustalenia kontroli wykazały, iż zawarcie umowy sprzedaży i dzierżawy nieruchomości, stanowiące przedsięwzięcie na gruncie przepisów art. 226 ust. 4 ustawy o finansach publicznych, nie skutkowało ujęciem w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Nowy Dwór na lata 2014-2024 kwot wydatków bieżących i majątkowych wynikających z limitów wydatków na to przedsięwzięcie – art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy. Prawidłowo w uchwale w sprawie WPF należało uwzględnić limity wydatków bieżących w postaci zapłaty czynszu dzierżawnego w latach 2014-2019 w łącznej wysokości 556.632,44 zł i majątkowych w postaci wykupu nieruchomości za kwotę 1.166.148 zł. Częścią uchwały w sprawie WPF, zgodnie z treścią art. 228 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych, powinno być także upoważnienie dla Pana Wójta do zaciągania zobowiązań związanych z realizacją zamieszczonych w niej przedsięwzięć. Zbadane uchwały Rady Gminy Nowy Dwór w sprawie WPF na lata 2014-2024 (w szczególności uchwała z dnia 2 lipca 2014 r.) nie zawierają załącznika obejmującego jakiekolwiek przedsięwzięcia, skutkiem czego jest brak zapisów upoważniających Pana Wójta do zaciągania zobowiązań związanych z ich realizacją (ponoszenia wydatków w latach przyszłych). W konsekwencji zaciągnął Pan zobowiązanie bez formalnego upoważnienia organu stanowiącego.

Zastosowaną formą zbycia nieruchomości był przetarg pisemny ograniczony. Z ustalonych przez Pana w załączniku do zarządzenia nr 55/14 warunków przetargu wynikało, iż mogą w nim wziąć udział podmioty prowadzące działalność związaną z obsługą rynku nieruchomości w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek oraz wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi i dzierżawionymi. Dodano, iż oferenci są zobowiązani złożyć ofertę na sprzedaż i dzierżawę nieruchomości (bez możliwości składania ofert częściowych), zaś komisja przetargowa dokonuje wyboru najkorzystniejszej oferty biorąc pod uwagę cenę sprzedaży oraz koszty, jakie korzystający będzie musiał ponieść w toku realizacji umowy dzierżawy. W warunkach przetargu określono ponadto, iż po zakończeniu okresu dzierżawy oraz uregulowaniu wszystkich zobowiązań wynikających z umowy, własność przedmiotu przetargu zostanie przeniesiona z powrotem na gminę Nowy Dwór, w wykonaniu przedwstępnej umowy sprzedaży za cenę określoną w umowie sprzedaży i dzierżawy zwrotnej.

Przeprowadzona na podstawie analizy przedmiotowego postępowania przetargowego kontrola przestrzegania przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2004 r. w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania przetargów oraz rokowań na zbycie nieruchomości (Dz. U. Nr 207, poz. 2108 ze zm.) wykazała, że:

a) ustalone na kwotę 28.214 zł wadium zaniżono o 30.093,15 zł. Na podstawie przepisów § 4 ust. 2 rozporządzenia właściwy organ ustala wadium, które nie może być niższe niż 5% ceny wywoławczej i wyższe niż 20% tej ceny. Z uwagi na to, że cena wywoławcza wszystkich nieruchomości wynosiła 1.166.143 zł, minimalna kwota wadium (w wysokości 5% przyjętej ceny wywoławczej) powinna była wynieść 58.307,15 zł. Dodatkowo z brzmienia § 4 ust. 6 przywołanego rozporządzenia wynika, iż wyznaczony termin wniesienia wadium powinien być ustalony w taki sposób, aby umożliwiał komisji przetargowej stwierdzenie, nie później niż 3 dni przed przetargiem, że dokonano jego wniesienia. Z okazanej dokumentacji nie wynika, aby w ogóle wyznaczono termin wniesienia wadium. W praktyce jedyny oferent dokonał wpłaty wadium w kwocie 28.214 zł w dniu 1 sierpnia 2014 r., tj. w terminie wymaganym wskazanymi przepisami,

b) ogłoszenie o przetargu podano do publicznej wiadomości z naruszeniem przepisów § 6 ust. 1 rozporządzenia. Zobowiązują one właściwy organ do podania do publicznej wiadomości ogłoszenia o przetargu, w przypadku nieruchomości, której cena wywoławcza jest wyższa niż równowartość 100.000 euro, co najmniej na okres 2 miesięcy przed wyznaczonym terminem przetargu. Stwierdzono, iż ogłoszenie o przetargu podał Pan do publicznej wiadomości w dniu 4 lipca 2014 r. wyznaczając pierwotny termin przetargu na dzień 25 lipca 2014 r. godz. 10.00; na mocy Pana obwieszczenia z dnia 21 lipca 2014 r. termin złożenia ofert przesunięto na 4 sierpnia 2014 r. godz. 10.00. Należy wskazać, iż w warunkach przetargu nie dopuszczono możliwości składania ofert częściowych (na poszczególne nieruchomości), co oznacza, że cena wywoławcza wszystkich nieruchomości, jako przedmiotu postępowania, przekraczała próg 100.000 euro, co obligowało Pana do podania ogłoszenia o przetargu do publicznej wiadomości co najmniej na okres 2 miesięcy przed wyznaczonym terminem przetargu,

c) wyciąg z ogłoszenia o przetargu upubliczniono niezgodnie z przepisami § 6 ust. 5 rozporządzenia. Zamieszczono go bowiem w dniu 15 lipca 2014 r. w Kurierze Sokólskim, tj. w prasie o zasięgu lokalnym obejmującym powiat. Na gruncie przywołanych przepisów rozporządzenia, w przypadku przetargu na zbycie nieruchomości, której cena wywoławcza jest wyższa niż równowartość 100.000 euro, wyciąg z ogłoszenia zamieszcza się, co najmniej na 2 miesiące przed wyznaczonym terminem przetargu, w prasie codziennej ogólnokrajowej,

d) termin na złożenie ofert oraz ich otwarcie wyznaczono na ten sam dzień (pierwotnie był to dzień 25 lipca, godz. 10.00; następnie termin składania ofert przesunięto na dzień 4 sierpnia 2014 r. godz. 10.00, ich otwarcia zaś na ten sam dzień, godz. 10.10). Zgodnie zaś z przepisami § 17 ust. 1 rozporządzenia wyznaczony termin składania ofert w przetargu pisemnym nieograniczonym (stosowanym odpowiednio, na podstawie § 24 ust. 4 rozporządzenia, do przetargów pisemnych ograniczonych) nie może upłynąć później niż 3 dni przed terminem przetargu,

d) z przeprowadzonego postępowania nie sporządzono protokołu wymaganego przepisami § 10 ust. 1 rozporządzenia. Okazano dokument pn. „Dokumentacja czynności postępowania przeprowadzonego w formie zapytania ofertowego o udzielenie zamówienia publicznego o równowartości powyżej 1 tys. euro, a nieprzekraczającej 30 tys. euro” Wynikało z niego, iż przedmiotem zamówienia o wartości szacunkowej wynoszącej 126.000 zł netto (równowartość 29.823,19 euro) jest wydzierżawienie w trybie przetargu 5 nieruchomości; w wyznaczonym terminie złożona została 1 oferta Magellan S.A., którą uznano za najkorzystniejszą (oferowana cena dzierżawy w okresie 5 lat wynosiła 556.532,44 zł, była więc znacznie wyższa od „wartości szacunkowej zamówienia”). W złożonym wyjaśnieniu Przewodniczący Stałej Komisji Przetargowej oświadczył, iż protokół ten stanowił podstawę do zawarcia aktu notarialnego. Należy podkreślić, iż opisywany dokument nie zawierał w swej treści większości informacji wskazanych w § 10 ust. 1 rozporządzenia – m.in. terminu, miejsca i rodzaju przetargu, ceny wywoławczej nieruchomości oraz najwyższej ceny osiągniętej w przetargu wraz z uzasadnieniem wyboru, danych podmiotu wyłonionego jako nabywca nieruchomości; przede wszystkim zaś nie został podpisany przez wyłonionego w przetargu nabywcę nieruchomości, do czego obligują przepisy § 10 ust. 3 rozporządzenia. Należy zatem uznać, iż dokument ów stanowił udokumentowanie toczącego się postępowania na sprzedaż nieruchomości i wyłonienie wydzierżawiającego. Należy zauważyć, że podpisanie protokołu przeprowadzonego przetargu na zbycie nieruchomości wywołuje istotne skutki prawne. Zgodnie z brzmieniem § 10 ust. 4 przywołanego aktu protokół stanowi podstawę zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości w formie aktu notarialnego. Poza tym z przepisów § 23 ust. 1 rozporządzenia wynika, iż przetarg uważa się za zamknięty z chwilą podpisania protokołu. Protokół stanowi zatem potwierdzenie dopełnienia przez właściwe organy i osoby uczestniczące w przetargu trybu i zasad jego przeprowadzenia, potwierdza prawidłowość przebiegu samego przetargu.

Mając na uwadze zaprezentowane ustalenia kontroli należy podnieść kwestię realnego wpływu dokonanej przez gminę transakcji na gospodarkę finansową gminy w latach przyszłych, przy uwzględnieniu obowiązujących regulacji prawnych wyznaczających dopuszczalny poziom spłat zobowiązań zaciąganych w związku z koniecznością pozyskania środków o charakterze zwrotnym na finansowanie budżetu oraz poniesienia kosztów obsługi tych zobowiązań. Podkreślenia wymaga, że środki uzyskane przez gminę od Magellan S.A. w kwocie 1.166.148 zł stanowią dochody budżetu jedynie w znaczeniu formalnym – w efekcie powiązania operacji udostępnienia tych środków z transakcją zbycia nieruchomości. Obciążenie gminy bezwarunkowym i nieodwołalnym obowiązkiem odkupu nieruchomości za taką samą kwotę przesądza zaś, że w sensie ekonomicznym uzyskane środki posiadają charakter zwrotny. Również w aspekcie wyłącznie formalnym należy traktować jako wydatek obowiązkowy zwrot kapitału udostępnionego gminie przez Magellan S.A. – w efekcie powiązania obowiązku zwrotu kapitału z ponownym przeniesieniem na gminę własności nieruchomości. Ponoszone przez gminę wydatki tytułem czynszu dzierżawnego, mające według umowy wynieść łącznie 556.532,44 zł, należy zaś ocenić jako opłacenie kosztów udostępnienia gminie środków zwrotnych przez Magellan S.A.

Rozważanie zaistniałego stanu faktycznego wyłącznie w oparciu o przepisy regulujące gospodarkę nieruchomościami prowadzi bowiem do konkluzji, że gmina nabyła dzierżawę nieruchomości będących przedtem jej własnością za bardzo wysoki czynsz (sięgający 50% ich wartości za okres 5 lat) względem planowanego sposobu ich wykorzystania podanego przez Pana w wyjaśnieniu. W tym kontekście należy przywołać jedną z podstawowych reguł gospodarki finansowej jednostki sektora finansów publicznych, wyrażoną w art. 44 ust. 3 pkt 1 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którą wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów.

Przeprowadzona transakcja wywołuje zatem w zakresie gospodarki finansowej gminy skutki analogiczne do umowy długoterminowego kredytu lub pożyczki. Zawarcie w jej treści postanowień o  dwukrotnym przeniesieniu własności nieruchomości nie zmienia faktu istnienia obowiązku zwrotu przez gminę kapitału w wysokości udostępnionej przez Magellan S.A. Zobowiązuje też gminę do corocznego angażowania środków budżetu na opłacanie czynszu. Niezależnie od tego, czy ciążące na gminie obowiązki w zakresie zapłaty środków na rzecz Magellan S.A. byłyby określone jako wydatki czy rozchody, gmina musi wygospodarować środki na ich sfinansowanie, co ma jednakie znaczenie z punktu widzenia zdolności płatniczych.

Wobec powyższego, z uwagi na treść § 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz. U. Nr 298, poz. 1767), umowę tę należy traktować jako zobowiązanie zaliczane do państwowego długu publicznego. W związku z tym w kolumnach 14.2, 14.3 i 14.3.2.WPF powinny znaleźć się wartości dotyczące długu spłacanego wydatkami.

Z uwagi na powiązanie transakcji udostępnienia gminie środków ze zbyciem i dzierżawą nieruchomości, formalnie zobowiązania z niej wynikające nie podlegają uwzględnieniu przy obliczaniu dla gminy Nowy Dwór dopuszczalnego wskaźnika spłaty zobowiązań zaciąganych przez gminę m.in. na finansowanie deficytu, o którym mowa w art. 243 ustawy o finansach publicznych. Zawarta umowa powoduje jednak analogiczne obciążenie budżetów lat przyszłych jak umowa kredytu czy pożyczki – ponoszone wydatki nie wykazują bowiem dostatecznego związku z realizacją zadań publicznych (art. 216 ust. 2 w zw. z art. 44 ust. 3 pkt 1 ustawy o finansach publicznych), nie znajdują uzasadnienia w świetle zasad prawidłowej gospodarki nieruchomościami, ani nie skutkują przysporzeniem gminie majątku względem stanu sprzed zawarcia umowy. Realnie związane są jedynie z koniecznością sfinansowania budżetu w 2014 r.

Mając na uwadze, że wskaźnik dopuszczalnych spłat zobowiązań zaciąganych m.in. na sfinansowanie deficytu, określony w art. 243 ustawy o finansach publicznych, ma zapewnić – jak wynika z uzasadnienia do projektu obowiązującej ustawy o finansach publicznych – wyeliminowanie zagrożeń dla realizacji zadań gminy wynikających z nadmiernego obciążenia budżetów koniecznością spłaty zobowiązań finansowych i kosztów ich obsługi, zawarcie przez gminę Nowy Dwór umowy będącej przedmiotem kontroli należy ocenić jako zaciągnięcie podobnych zobowiązań, których spłaty pozostają (ze względu na szczegółowe zasady obliczania wskaźnika) poza oceną według reguł zawartych w art. 243 ustawy. Stwierdzony podczas kontroli stan faktyczny należy zatem ocenić jako potencjalne zagrożenie dla prawidłowości gospodarki finansowej, w tym płynności finansowej w latach przyszłych, a w konsekwencji i realizacji zadań gminy.

Stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości były wynikiem nieprzestrzegania przepisów prawnych regulujących podstawowe zasady gospodarki finansowej oraz zasady gospodarowania mieniem jednostek samorządu terytorialnego.

Organem wykonawczym gminy jest Wójt, na którym spoczywają obowiązki dotyczące m.in. wykonywania budżetu i gospodarowania mieniem gminy, a także ogólna odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową gminy (art. 30 ust. 1 i 2, art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Wójt jako organ wykonawczy gminy wykonuje zadania przy pomocy Urzędu, którego jest kierownikiem (art. 33 ust. 1 i 3 ustawy). Odpowiedzialność za gospodarkę finansową Urzędu, jako jednostki sektora finansów publicznych, spoczywa na Panu Wójcie – kierowniku jednostki, stosownie do art. 53 ust. 1 i art. 69 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Finansowanie budżetu gminy poprzez zaciąganie zobowiązań wymienionych przepisami art. 89 ust. 1 ustawy o finansach publicznych. Zaniechanie zawierania umów, rodzących po stronie gminy – w związku  z koniecznością sfinansowania budżetu – zobowiązania o skutkach analogicznych do zobowiązań wymienionych w art. 89 ust. 1 ustawy, których zasadniczym celem jest możliwość niestosowania regulacji z art. 243 ustawy o finansach publicznych dla oceny zdolności spłaty zobowiązań z nich wynikających.

2. Rozważenie podjęcia działań w celu jak najszybszego zwrotu środków udostępnionych przez Magellan S.A., mając na uwadze wysokość kosztów wynikających z obowiązku opłacania czynszu w stosunku do wartości udostępnionego gminie kapitału.

3. Określenie w WPF kwot wydatków bieżących i majątkowych wynikających z limitów wydatków na przedsięwzięcie związane z transakcją sprzedaży i dzierżawy nieruchomości z obowiązkiem odkupu, stosownie do art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 226 ust. 4 ustawy o finansach publicznych, definiującym przedsięwzięcia jako wieloletnie programy, projekty lub zadania, oraz sporządzenie załącznika do WPF, o którym mowa w art. 226 ust. 3 ustawy.

4. Ujęcie w kolumnach 14.2, 14.3 i 14.3.2. WPF odpowiednich danych dotyczących kwoty długu wynikającego z umowy będącej przedmiotem kontroli oraz wydatków na jego spłatę.

5. Zawieranie w planie wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości wszystkich elementów wymaganych przepisami art. 23 ust. 1d ustawy o gospodarce nieruchomościami.

6. Przestrzeganie, aby rozporządzanie majątkiem gminnym odbywało się w granicach obowiązującego prawa i z uwzględnieniem obowiązku przestrzegania zasad prawidłowej gospodarki.

7. W zakresie procedury sprzedaży nieruchomości:

a) ustalenie kwot wadium w wysokości zgodnej z przepisami § 4 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2004 r. w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania przetargów oraz rokowań na zbycie nieruchomości,

b) wyznaczanie w ogłoszeniu o przetargu terminu wniesienia wadium w taki sposób, aby komisja przetargowa miała możliwość stwierdzenia, że dokonano wpłaty nie później niż 3 dni przed datą przetargu,

c) podawanie do publicznej wiadomości ogłoszenia o przetargu, w przypadku nieruchomości, której cena wywoławcza jest wyższa niż równowartość 100.000 euro, co najmniej na okres 2 miesięcy przed wyznaczonym terminem przetargu,

d) zamieszczanie wyciągu z ogłoszenia o przetargu na zbycie nieruchomości, której cena wywoławcza jest wyższa niż równowartość 100.000 euro, co najmniej na 2 miesiące przed wyznaczonym terminem przetargu, w prasie codziennej ogólnokrajowej,

e) wyznaczanie terminu składania ofert w przetargu pisemnym nieograniczonym i ograniczonym, co najmniej na 3 dni przed terminem przetargu,

f) każdorazowe sporządzanie protokołu przeprowadzonego przetargu.

O sposobie wykonania zaleceń proszę powiadomić Regionalna Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

         Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa Izby do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

                  Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

           w Białymstoku