Kontrola doraźna gospodarki finansowej Gminy Szypliszki

przeprowadzona w Urzędzie Gminy Szypliszki

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 22 października 2007 roku (znak: RIO.I.6013 - 3/07), o treści jak niżej:

Pan Mariusz Grygieńć

Wójt Gminy Szypliszki

W wyniku doraźnej kontroli gospodarki finansowej, przeprowadzonej w Urzędzie Gminy w Szypliszkach na podstawie art. 1 ust. 1 oraz w trybie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono nieprawidłowości opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

Zakresem kontroli objęto zagadnienie pobierania przez gminę opłat za przyłączenie nieruchomości do wodociągów gminnych w latach 2004-2007.

W trakcie kontroli badaniem objęto opłaty pobierane przez gminę za zgodę na przyłączenie nieruchomości do istniejącego już wodociągu gminnego, jak również dochody realizowane przez gminę z wpłat mieszkańców wnoszonych przed rozpoczęciem budowy nowych sieci wodociągowych lub w trakcie realizacji tych inwestycji, jako związane z zakresem kontroli. W badanym okresie gmina Szypliszki zakończyła realizację pięciu inwestycji polegających na budowie wodociągu, z czego cztery z nich polegały na jednoczesnym wykonywaniu przyłączy do poszczególnych nieruchomości – str. 2-4 protokołu kontroli.

Zarówno dochody realizowane przez gminę w związku z wydaniem zgody na przyłączenie do istniejącej sieci, jak również wpłaty mieszkańców wnoszone w związku z budową nowej sieci wodociągowej, ujmowane były w budżecie gminy w dziale 010 „Rolnictwo i łowiectwo”, rozdziale 01010 „Infrastruktura wodociągowa i sanitacyjna wsi”, paragrafie 0970 „Wpływy z różnych dochodów”. Wykonanie dochodów we wskazanej podziałce kształtowało się następująco:

2006 - 52.750 zł (plan 54.000)

2005 – 157.750 (plan 163.000)

2004 – 96.390 (plan 84.000)

Na rok 2007 zaplanowano dochody w wysokości 327.000 zł. W pierwszym półroczu realizacja dochodów zamknęła się kwotą 16.600 zł. Łącznie w okresie 2004 – I półrocze 2007 dochody gminy ze wskazanych tytułów wyniosły 323.490 zł.

         Na łączna kwotę dochodów złożyły się dochody realizowane w związku z wydaniem w okresie objętym kontrolą zgody na podłączenie do istniejącego wodociągu – 83.700 zł oraz inne wpłaty mieszkańców, dotyczące realizowanych lub projektowanych inwestycji wodociągowych – 218.400 zł. Wśród tych wpłat występowały także wpłaty dotyczące inwestycji sprzed okresu objętego kontrolą – str. 4-6 protokołu kontroli.

         Za podstawę pobierania przez gminę opłat tytułem wydania zgody na podłączenie nieruchomości do istniejącego wodociągu przyjęto zapis zawarty w § 25 regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków wprowadzonego uchwałą nr X/74/03 Rady Gminy Szypliszki z dnia 30 października 2003 r. Wysokość opłat wynosiła w praktyce 1.500 zł, aczkolwiek nie wynikała z żadnych wewnętrznych pisemnych uregulowań czy decyzji. W zakresie warunków przyłączania nieruchomości do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej § 25 regulaminu stanowi, że przyłączenie nieruchomości do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej odbywa się na wniosek osoby ubiegającej się o przyłączenie. Po otrzymaniu wniosku i zgody Urzędu Gminy w Szypliszkach Spółka wydaje warunki techniczne na przyłączenie nieruchomości w terminie do 14 dni od otrzymania wniosku (przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym na terenie gminy jest firma „Optima” z Olecka). Przed podpisaniem umowy na dostawę wody lub odprowadzanie ścieków Spółka dokonuje odbioru wykonanego przyłącza pod kątem spełnienia warunków technicznych. W § 26 regulaminu postanowiono, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858), że realizację budowy przyłącza oraz studni wodomierzowej lub pomieszczeń przewidzianych do lokalizacji wodomierza głównego jak również urządzeń pomiarowych odprowadzanych ścieków zapewnia na własny koszt osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej.

Regulamin nie zawiera żadnych merytorycznych czy też formalnych przesłanek warunkujących uzyskanie zgody. Z treści § 25 regulaminu wynika, że jest ona wydawana przed określeniem warunków technicznych przyłączenia przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne „OPTIMA” z Olecka. W praktyce natomiast, instytucja zgody Urzędu na wykonanie przyłącza wykorzystywana jest wyłącznie w celu pobierania opłat nie mających umocowania w przepisach prawa, określonych jako „opłata partycypacyjna”. Brak wskazania w treści regulaminu na wniesienie opłaty jako warunku wydania zgody, a następnie egzekwowanie jej od właścicieli nieruchomości stanowi w istocie działanie zmierzające do obejścia prawa. Utrwalony w orzecznictwie pogląd o bezprawności żądania tego typu opłat przez gminę uzasadnienia m.in. WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 15 marca 2007 r. (sygn. akt II SA/Wr 745/06), z którego wynika, że Wprowadzenie takiej opłaty przy wykorzystaniu władztwa publicznego gminy w związku z samym faktem przyłączenia nieruchomości do urządzenia komunalnego oraz określenie jej jako warunku tego przyłączenia powoduje, że nie można jej traktować jako należności o charakterze cywilnoprawnym, towarzyszącej świadczeniu usług na podstawie umowy zawieranej między dwiema równorzędnymi stronami, korzystającymi z wolności kontraktowej. Ma ona zatem charakter przymusowy, co pozwala zakwalifikować ją jako rodzaj daniny publicznej. Zauważyć zatem należy, że nałożenie przez Radę na podmioty chcące korzystać z sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej obowiązku poniesienia opłaty za przyłączenie nieruchomości do sieci wymagałoby wyraźnego upoważnienia ustawowego. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym utrwalił się już pogląd, że jednostronne nakładanie na obywateli obowiązków lub opłat nie jest dopuszczalne bez wyraźnego upoważnienia ustawowego. Normatywne wsparcie znajduje on przede wszystkim w art. 84 Konstytucji RP (…) Tymczasem przepis art. 19 ust. 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków - w szczególności pkt 4 - nie zawiera, wyraźnego upoważnienia uprawniającego radę gminy do nakładania obowiązku uiszczania opłat z tytułu przyłączenia nieruchomości do sieci, ani też jakichkolwiek innych opłat. Zgodzić się więc należy(…), że w tym zakresie uchwała podjęta została z przekroczeniem delegacji ustawowej zawartej w art. 19 ust. 2 ustawy, gdyż upoważniając radę do określania warunków przyłączania do sieci, ustawodawca nie upoważnił jej do wprowadzania bezpośrednio lub pośrednio z tego tytułu jakichkolwiek opłat. Analogiczne stanowisko zajął NSA w Warszawie w wyroku z dnia 17 maja 2002 r. (sygn. akt I SA 2793/01).

         Pobieranie w opisany wyżej sposób „opłaty partycypacyjnej”, jako udziału w kosztach budowy, również narusza obowiązujący porządek prawny ustalony przepisami art. 143-148 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.). Jak wskazał WSA w Warszawie w wyroku z dnia 31 października 2006 r. (sygn. akt III SA/Wa 2230/06) jedyną legalną drogą uzyskania środków do budżetu gminy związanych z uczestnictwem właścicieli nieruchomości w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej m.in. sieci wodociągowej, kanalizacyjnej budowanych z udziałem Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, których wybudowanie niewątpliwie zwiększa wartość nieruchomości są przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami, w szczególności przepisy regulujące kwestię opłat adiacenckich. Dodania wymaga, że nie została podjęta stosowna uchwała Rady Gminy Szypliszki w sprawie ustalenia stawki opłaty adiacenckiej, stanowiącej prawną formę uczestnictwa właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej.

W złożonym do protokołu wyjaśnieniu znalazło się stwierdzenie, iż wydanie zgody na budowę „przyłącza” przez właściciela nieruchomości w żaden sposób nie jest uzależnione od wniesienia opłaty, ponieważ jest to forma darowizny, która rekompensuje w części koszty budowy i eksploatacji sieci wodociągowej na terenie gminy. Okazana dokumentacja nie potwierdza jednak tej tezy. Po pierwsze należy podkreślić, iż wystąpienie o warunki przyłączenia powiązano z okazaniem dowodu wpłaty. Po drugie natomiast, o podejściu gminy do charakteru tych opłat i wykorzystywaniu instytucji zgody wyłącznie do pobierania odpłatności świadczy dokumentacja sporu między Urzędem a właścicielami działek letniskowych w Rybalni (załącznik nr 8 do protokołu kontroli).

         Istotny argument w ocenie stosowanej przez gminę praktyki stanowią dowody wskazujące na posiadanie przez Pana Wójta świadomości o bezprawności wydawania zgody na podłączenie i pobierania z tego tytułu opłaty. W teczce dokumentacji dotyczącej wydawania zgód znajdowało się bowiem pismo Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 24 stycznia 2006 r. oceniające jako niezgodne z ustawą rozwiązania polegające na ustanawianiu warunku „zgody na budowę przyłączy”. Uwagi Ministra dotyczące dopuszczalnej treści regulaminu zostały przekazane za pośrednictwem Wojewody Podlaskiego do wszystkich gmin (załącznik nr 6 do protokołu kontroli). W uwagach zawartych w piśmie wskazano, że przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne posiada wyłącznie uprawnienia do określenia warunków technicznych i sprawdzenia ich zgodności ze stanem faktycznym. Dokumentacja sporu gminy z właścicielami działek letniskowych w Rybalni wskazuje ponadto, że w piśmie z 10 stycznia 2007 r. właściciele powołują się na uzyskaną z Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego opinię, iż tego typu wpłaty na rzecz gminy związane z partycypacją w kosztach budowy mogą mieć charakter wyłącznie dobrowolny.

Ponadto, dnia 2 września 2005 roku spółka OPTIMA, wykonująca zadania przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, przekazała Urzędowi Gminy projekt regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków, dostosowany do stanu prawnego zmienionego ustawą z dnia 22 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 85, poz. 729). W proponowanej przez OPTIMA treści regulaminu nie znalazło się postanowienie o zgodzie wydawanej przez Urząd. Na posiadanej przez Urząd wersji projektu znalazł się jednak dopisany ołówkiem pkt 3 w § 21 ust. 2 projektu regulaminu, z którego wynika, że do wniosku o wydanie warunków technicznych przyłączenia powinna być dołączona zgoda właściciela wodociągu. Przedłożony przez OPTIMA projekt regulaminu do czasu kontroli nie został uchwalony.

Kolejnym elementem pogłębiającym bezprawność pobieranych przez gminę opłat za wydanie zgody na podłączenie do wodociągu jest zakres czynności podlegających wykonaniu przez właściciela nieruchomości, uzależniony od otrzymania zgody. Treść pisma w sprawie wyrażenia zgody nakazuje bowiem:

- wystąpienie do eksploatatora sieci o warunki przyłączenia (za okazaniem „zgody” oraz dowodu wpłaty – nie sprecyzowano w jakiej wysokości; faktycznie wykonujący podłączenia wnosili wpłaty w wysokości 1.500 zł),

- wykonanie na koszt właściciela całości inwestycji (tj. „podłączenia”),

- wykonanie „wcinki” w sieć gminną wyłącznie w porozumieniu z konserwatorem sieci.

W praktyce zatem właściciel nieruchomości zobowiązany był do wykonania na własny koszt całego odcinka przewodu od tzw. „wcinki” do punktu podłączenia, tj., w świetle ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę…, zarówno elementu sieci, jak i przyłącza położonego w granicach jego nieruchomości, oraz do wniesienia wpłaty za umożliwienie wykonania tych działań (należących notabene w części do zadań gminy w świetle obowiązujących przepisów jako budowa sieci, tj. budowa odcinka przewodu pozostającego poza granicami nieruchomości). Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę… właściciela nieruchomości obciąża wyłącznie koszt budowy przyłącza.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, przyłączem wodociągowym jest odcinek przewodu łączącego sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług wraz z zaworem za wodomierzem głównym. Siecią natomiast są przewody wodociągowe wraz z uzbrojeniem i urządzeniami, którymi dostarczana jest woda, będące w posiadaniu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego. Podziału urządzenia doprowadzającego wodę na sieć, będącą w posiadaniu przedsiębiorstwa, i przyłącze należy dokonywać zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, co podkreśla Ministerstwo Transportu i Budownictwa w piśmie z dnia 10 stycznia 2006 r., wskazując (na użytek wyjaśnienia kwestii definicji przyłącza kanalizacyjnego), że zasadą generalną przy ustalaniu odpowiedzialności (art. 5 ust. 1 i 2 ustawy), za sieć lub przyłącza jest ich posiadanie. Odbiorca usług odpowiada zatem za przewody kanalizacyjne znajdujące się w pasie nieruchomości gruntowej do niego należącej, z wyjątkiem sytuacji wskazanej w art. 49 Kc, tj. gdy przewody te wchodzą w skład przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego. Zasada ta odnosi się również do przyłącza wodociągowego. Biorąc pod uwagę odmienne uregulowanie definicji przyłącza wodociągowego i kanalizacyjnego – w przypadku przyłącza wodociągowego nie występuje sytuacja wymagająca uwzględnienia położenia studzienki na nieruchomości jako wyznacznika miejsca rozpoczęcia się przyłącza a zakończenia sieci – w przypadku przyłącza wodociągowego, na tle wskazanego pisma, przyłączem może być tylko odcinek przewodu biegnący w pasie nieruchomości ubiegającego się o przyłączenie, łączący wewnętrzną instalację wodociągową z siecią. Tylko w odniesieniu do tego odcinka właściciel nieruchomości może bowiem wykonywać ustawowe obowiązki w zakresie zapewnienia niezawodnego działania przyłącza. Na temat zakresu pojęcia przyłącza wodociągowego wypowiedział się także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 maja 2004 r. (sygn. akt III SK39/04), wskazując, że odbiorca usług odpowiada za zapewnienie niezawodnego działania posiadanych instalacji i przyłączy wodociągowych lub instalacji i przyłączy kanalizacyjnych, z urządzeniem pomiarowym włącznie. Z ustawowej definicji przyłączy (art. 2 pkt 5 i 6) wynika przy tym, że są to odcinki przewodów, które wewnętrzną instalację wodociągową lub kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy usług łączą z ogólną siecią wodociągowo-kanalizacyjną. Trudno wyobrazić sobie (…) aby powinność "zapewnienia niezawodnego działania posiadanych instalacji i przyłączy" obciążała inny podmiot niż ich właściciela. Należałoby zatem konsekwentnie przyjąć, że osoba, która wybudowała przyłącza (dla uproszczenia wywodu przyjmujemy, że jest to właściciel gruntu i zarazem właściciel posadowionego na nim budynku) zachowuje prawo własności tych przyłączy również po ich fizycznym połączeniu z ogólną siecią wodociągowo-kanalizacyjną.

         Na podstawie analizy przyjętej przez gminę praktyki, związanej z zakresem udzielanej zgody, pragnę wskazać Panu Wójtowi, iż skutkiem wydania zgody – oprócz pobrania bezprawnej opłaty – jest także powstanie obowiązku gminy (którego realizacja może wynikać z podjęcia stosownych kroków przez właścicieli nieruchomości, lecz może też nastąpić z inicjatywy gminy) do odpłatnego przejęcia, na podstawie zawartej umowy, urządzeń wodociągowych, wybudowanych z własnych środków właścicieli nieruchomości – art. 31 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę... Składnikiem urządzenia wodociągowego w rozumieniu ustawy jest jedynie odcinek stanowiący element sieci (a zatem będący w posiadaniu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego), nie jest zatem składnikiem urządzenia przyłącze wodociągowe. Na podstawie udzielanej przez Urząd zgody na przyłączenie dochodzi tymczasem do wykonania przez właściciela na własny koszt także elementu sieci, jako odcinka przewodu, którego nie może „posiadać” właściciel nieruchomości zgodnie z wyrażoną w art. 48 k.c. zasadą superficies solo cedit. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 czerwca 2004 r. (sygn. akt II CK 404/03), osobie, która z własnych środków wybudowała urządzenia wodociągowe lub kanalizacyjne przysługuje roszczenie o ich odpłatne nabycie przez gminę (…) nabycie takiego prawa - jako prawa własności rzeczy ruchomych niebędących częścią składową nieruchomości, jest pożądane ze względu na prowadzenie gospodarki finansowej przedsiębiorstwa (…) oraz techniczne wymagania w zakresie utrzymywania sieci. Natomiast w wyroku z 31 stycznia 2007 r. (sygn. akt II CNP 81/06) Sąd Najwyższy stwierdził, iż w sprawie o zawarcie przez gminę (przedsiębiorstwo wodociągowe lub kanalizacyjne) umowy o przejęcie sieci wodnej lub kanalizacyjnej zbudowanej przez innego inwestora sąd ustala wysokość ekwiwalentu pieniężnego (odpłatność) uwzględniając wartość urządzeń oraz nakładów koniecznych w celu doprowadzenia jej do standardu technicznego umożliwiającego eksploatację bezpieczną, trwałą i ekonomicznie uzasadnioną.

         Oprócz dochodów będących wynikiem udzielania zgody na przyłączenie do istniejącego wodociągu gmina zrealizowała w kontrolowanym okresie także dochody z wpłat wnoszonych przez właścicieli nieruchomości w związku z projektowanymi i realizowanymi inwestycjami w zakresie budowy sieci wodociągowych z podłączeniami domowymi. Opłaty te wnoszone były przez mieszkańców w wysokości 2.000 zł. W odniesieniu do charakteru wpłat wskazano w wyjaśnieniu, że miały one charakter „zaliczek” na poczet udziału w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej w rozumieniu art. 148 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Jednakże stwierdzono również – w innym punkcie wyjaśnienia – że wpłaty dotyczą sfinansowania zarówno kosztów budowy sieci jak i przyłącza. Trzeba podkreślić, iż gmina nie zawierała żadnych umów z właścicielami nieruchomości, z których wynikałoby, czy wpłaty wnoszone są na poczet budowy przyłącza, tj. realizacji obowiązku spoczywającego na właścicielach na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, czy też są wpłatami na poczet budowy sieci (urządzenia wodociągowego), o których to wpłatach mowa w art. 148 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Ich wysokość oraz przeznaczenie nie wynika też z jakiegokolwiek aktu podjętego przez organy gminy. Zakres ich „dobrowolności” nie może zatem być jednoznacznie rozstrzygnięty w oparciu o posiadaną dokumentację. Charakter opłat niejasnym czynią też ujawnione jednostkowe przypadki ich nie wnoszenia przez niektórych mieszkańców, figurujących w dokumentacji jako osoby, którym według dokumentacji wykonano przyłącza oraz przypadek nie wykonania przyłącza mieszkańcowi Rybalni, który wniósł opłatę w wysokości 2.000 zł i został wymieniony w wykazie wykonanych przyłączy, mimo że nie wykonano żadnego odcinka przewodu a jedynie „wcinkę” w głównym przewodzie. Świadczy to, iż kontrolowana jednostka swobodnie – i w oderwaniu od regulacji ustawowych – traktowała definicję przyłącza wodociągowego.

W wyjaśnieniu wskazano, że wiedza o wysokości wnoszonych opłat była powszechna, dlatego że opłaty te nie były nowością ostatnich lat, ale istniały już od lat 80-tych, a mieszkańcy znając trudności budżetowe gmin nie kwestionowali potrzeby ich wnoszenia. Z treści wyjaśnienia wynika zatem, iż wśród mieszkańców istnieje przeświadczenie o powinności wnoszenia opłat w związku z realizacją przez gminę inwestycji.

Na tle obowiązującego stanu prawnego, wynikającego w szczególności z art. 84 Konstytucji RP, ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami, należy podkreślić, że mieszkaniec może wnieść opłatę w celu partycypacji w kosztach budowy urządzenia wodociągowego, jeżeli ma taką wolę. Prawnie zobowiązany jest natomiast tylko do wniesienia opłaty adiacenckiej ustalonej decyzją administracyjną wójta, podlegającą kontroli w toku instancji, mającą oparcie w oszacowaniu wzrostu wartości nieruchomości, a więc wydaną już po zbudowaniu urządzenia. Gmina nie może zatem, w świetle art. 7 Konstytucji RP, prowadzić działań skierowanych na utrwalanie systemu cechującego się de facto obowiązkiem wnoszenia opłat w związku z realizacją inwestycji, lecz informować mieszkańców o dobrowolności wpłat tytułem partycypacji w kosztach budowy sieci. Istotny wpływ na poczucie nieuniknionego wniesienia opłaty na rzecz gminy ma bowiem praktyka związana z późniejszym wydawaniem „zgody” na podłączenie.

Właściciel (użytkownik wieczysty) nieruchomości zobowiązany jest do poniesienia kosztów budowy przyłącza. Finalny koszt budowy przyłącza nie może być jednak przez gminę ustalany ryczałtowo. Ewentualne ryczałtowe wpłaty właścicieli nieruchomości na poczet kosztów budowy przyłączy do poszczególnych nieruchomości winny być rozliczone do wysokości faktycznego kosztu budowy przyłącza.

         Stwierdzone nieprawidłowości były wynikiem nieprzestrzegania obowiązującego porządku prawnego, pomimo posiadania pisemnych interpretacji wskazujących zasady prawidłowego postępowania.

Organem wykonawczym gminy jest Wójt, na którym spoczywają obowiązki dotyczące m.in. przygotowania projektów uchwał Rady Gminy, wykonywania budżetu i gospodarowania mieniem gminy, a także ogólna odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową gminy (art. 30 ust. 1 i 2, art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Wójt wykonuje zadania przy pomocy Urzędu, którego jest kierownikiem (art. 33 ust. 1 i 3 ustawy).

         Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Bezwzględne zaniechanie pobierania opłat za wydawanie zgody na podłączenie do wodociągów gminnych, mając na uwadze odpowiedzialność majątkową gminy z tytułu wyrządzenia szkody przy wykonywaniu władzy publicznej (art. 417 k.c.).

2. Dokonanie zwrotu właścicielom nieruchomości opłat pobranych w związku z wydaniem zgody na podłączenie.

3. Przedstawienie Radzie Gminy projektu zmiany regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków, obejmującej w szczególności rezygnację z zapisu o zgodzie Urzędu jako warunku podłączenia.

4. Rozważenie wystąpienia przez gminę z inicjatywą odpłatnego przejęcia od właścicieli nieruchomości elementów sieci, wybudowanych przez nich z własnych środków, mając na uwadze ich prawo wystąpienia do sądu o ustalenie wysokości odpłatności.

5. Uregulowanie kwestii opłat wnoszonych przez mieszkańców w związku z realizacją inwestycji, mając na uwadze, iż:

a) gmina nie posiada prawa do zobowiązywania mieszkańców do wnoszenia opłat tytułem partycypacji w kosztach budowy sieci,

b) pobierane wpłaty zaliczkowe na poczet kosztów budowy przyłączy do poszczególnych nieruchomości (jeżeli są wykonywane przez gminę w ramach budowy sieci) nie mogą mieć charakteru ryczałtowego, lecz powinny być rozliczane do wysokości faktycznych kosztów poszczególnych przyłączy, stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę…

6. Przedstawienie Radzie Gminy projektu uchwały w sprawie ustalenia stawki opłaty adiacenckiej z tytułu wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego wybudowaniem przez gminę urządzeń infrastruktury technicznej.

O sposobie wykonania zaleceń proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych.

Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

                 Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

           w Białymstoku

Do wiadomości:

Rada Gminy Szypliszki