Kontrola problemowa gospodarki finansowej

przeprowadzona w Bielskim Domu Kultury w Bielsku Podlaskim

przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 20 sierpnia 2007 roku (znak: RIO.I.6012 - 4/07), o treści jak niżej:

                                                                           Pan Sergiusz Łukaszuk

                                                                                              Dyrektor

                                                                                              Bielskiego Domu Kultury

                                                                                              w Bielsku Podlaskim

         W wyniku problemowej kontroli gospodarki finansowej za lata 2005-2006, przeprowadzonej w Bielskim Domu Kultury w Bielsku Podlaskim na podstawie art. 1 ust. 1 oraz w trybie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono nieprawidłowości opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

Kontrolę przeprowadzono w oparciu o Program Kontroli Koordynowanej Gospodarki Finansowej Instytucji Kultury z kwietnia 2007 r. opracowany przez koordynatora kontroli - Regionalną Izbę Obrachunkową w Opolu. Zakresem kontroli objęto: regulacje wewnętrzne dotyczące ustroju i funkcjonowania Ośrodka, prowadzenie ksiąg rachunkowych, przychody i koszty instytucji kultury oraz zamówienia publiczne.

         Stwierdzono, że w ewidencji księgowej Bielskiego Domu Kultury ujęty jest budynek, w którym znajduje się siedziba badanej jednostki, o powierzchni użytkowej 894,6 m², powierzchnia zabudowy 643m². Z przedłożonych kontrolującemu dokumentów wynika, że grunt zabudowany wymienionym budynkiem przeszedł w zarząd Bielskiego Domu Kultury w Bielsku Podlaskim, w związku z czym ustalona została opłata roczna za zarząd. W okresie kontrolowanym badana jednostka z tytułu władania nieruchomością ponosiła na rzecz miasta Bielsk Podlaski opłaty roczne w kwocie 32,04 zł - str. 6-7 protokołu kontroli.

         Należy wskazać, że przepisy art. 202 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) stanowią, że komunalne instytucje kultury nabyły z mocy prawa, z dniem ich wpisu do rejestru instytucji kultury, użytkowanie wieczyste gruntów, którymi zarządzały w dniu 5 grudnia 1990 r. oraz własność położonych na nich budynków, innych urządzeń i lokali (nieodpłatnie), jeżeli w dniu wejścia ustawy o gospodarce nieruchomościami nadal zarządzają tymi gruntami.

Podkreślenia wymaga, iż trwały zarząd, o którym mowa w art. 43 i nast. ustawy o gospodarce nieruchomościami, jest formą władania nieruchomościami przez jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (art. 43 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 10 ustawy). Bielski Dom Kultury, będący samorządową osobą prawną, nie może zatem władać nieruchomościami gminy w formie trwałego zarządu i – w konsekwencji – ponosić opłat wynikających z tego rodzaju władztwa nad mieniem komunalnym. W sprawie uregulowania kwestii formy władania nieruchomościami przez BDK skierowane zostało odrębne pismo do Burmistrza Bielska Podlaskiego.

         W wyniku kontroli wydatków na wynagrodzenia ustalono, że w 2005 i 2006 roku zostały przyznane Panu Dyrektorowi i Głównej Księgowej nagrody z zakładowego funduszu nagród w kwocie brutto odpowiednio 727 i 522 zł. W świetle przepisu art. 7 w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. Nr 26, poz. 306 ze zm.), kierownikowi i głównemu księgowemu nie przysługują nagrody z zakładowego funduszu nagród. Osoby zatrudnione na tych stanowiskach mogą otrzymywać jedynie nagrody roczne na podstawie art. 10 przywołanej ustawy – str. 21-22 protokołu kontroli.

         W wyniku kontroli stwierdzono, że wypłacane były Panu Dyrektorowi i Głównej Księgowej także nagrody roczne w wysokości 8,5% wynagrodzenia za rok poprzedni. Jako podstawę wypłacenia tych nagród wskazywano regulamin wynagradzania pracowników BDK wprowadzony zarządzeniem Pana Dyrektora z dnia 8 grudnia 2003 r. – str. 20 i 21 protokołu kontroli. Należy zwrócić uwagę, że podstawą prawną wypłaty tych nagród mogą być przepisy zawarte w ustawie o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi. Wskazana ustawa ma zastosowanie do wynagradzania osób kierującymi samorządowymi instytucjami kultury, tj. dyrektorów i głównych księgowych, z mocy jej art. 1 pkt 3 w związku z art. 2 pkt 1 i 4. Zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy, osobom takim może być przyznana nagroda roczna, jednakże jej przyznanie powinno nastąpić w trybie przepisów art. 10 ustawy. Z art. 10 ust. 2 ustawy wynika, że nagrodę roczną kierownikom (dyrektorom) samorządowych jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną przyznaje właściwy organ na umotywowany wniosek rady nadzorczej lub innego statutowego organu nadzorczego (w świetle postanowień BDK organem nadzoru nad instytucją kultury jest Burmistrz Bielska Podlaskiego). Przyznanie nagrody rocznej głównemu księgowemu instytucji kultury należy do kompetencji dyrektora (art. 10 ust. 3 ustawy). Przesłanki udzielenia nagrody określa art. 10 ust. 4-5 ustawy.

         W zakresie prawidłowości ustalania wynagrodzeń stwierdzono ponadto, że w okresie od 1 stycznia 2005 do 1 września 2006 r. dodatek funkcyjny dla pracowników na stanowiskach kierowniczych naliczany był od kwoty 650 zł zamiast od kwoty 700 zł, która zgodnie z obowiązującym od 1 stycznia 2005 r. brzmieniem przepisów rozporządzenia Ministra Kultury i Sztuki z dnia 23 kwietnia 1999 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w instytucjach kultury prowadzących w szczególności działalność w zakresie upowszechniania kultury (Dz. U. Nr 45, poz. 446 ze zm.) stanowiła najniższe wynagrodzenie zasadnicze w I kategorii zaszeregowania. Łącznie, w wyniku zastosowania niewłaściwej podstawy obliczania dodatku funkcyjnego, za wskazany okres wypłacono pracownikom wynagrodzenia niższe o kwotę 2.400 zł – str. 17-18 protokołu kontroli.

         Analiza uregulowań wewnętrznych obowiązujących w kontrolowanej jednostce wykazała, że treść instrukcji inwentaryzacyjnej w niepełny sposób reguluje zasady przeprowadzania i dokumentowania inwentaryzacji aktywów i pasywów, ograniczając się jedynie do inwentaryzacji drogą spisu z natury a pomijając m.in. inwentaryzację drogą weryfikacji sald. Mimo braku uregulowań w tym zakresie, w kontrolowanej jednostce obowiązki dotyczące przeprowadzania inwentaryzacji składników aktywów i pasywów przy pomocy metod innych niż spis z natury były przestrzegane, co świadczy o funkcjonowaniu procedur kontroli mimo ich nie wprowadzenia w formie pisemnej – str. 8-9 protokołu kontroli

         Stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości były w głównej mierze wynikiem nieprzestrzegania bądź błędnej interpretacji przepisów prawnych dotyczących gospodarki finansowej instytucji kultury. Stosownie do postanowień art. 44 ustawy o finansach publicznych odpowiedzialność za całość gospodarki finansowej jednostki sektora finansów publicznych, w tym wykonywanie obowiązków w zakresie kontroli finansowej, ponosi jej kierownik.

         Mając na uwadze przedstawione nieprawidłowości, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Dokonanie zwrotu na rachunek BDK nagród pobranych Pana Dyrektora i Główną Księgową w 2005 i 2006 r. z zakładowego funduszu nagród mimo zakazu wynikającego z art. 7 w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi.

2. Rozliczenie z pracownikami kwoty wynagrodzeń zaniżonych w okresie 1 stycznia 2005 – 1 września 2006 z powodu przyjęcia niewłaściwej podstawy obliczania dodatku funkcyjnego.

3. Uregulowanie w instrukcji inwentaryzacyjnej zasad przeprowadzania inwentaryzacji aktywów i pasywów podlegających inwentaryzacji metodami innymi niż spis z natury.

O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

         Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

    Z-ca Prezesa

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

         W wyniku kontroli w w/w jednostce skierowano pismo z dnia 20.08.2007 roku, do organu wykonawczego:

                                                                           Pan Eugeniusz Berezowiec

                                                                                              Burmistrz Bielska Podlaskiego

         W wyniku kontroli przeprowadzonej w Bielskim Domu Kultury w Bielsku Podlaskim przez inspektora Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku stwierdzono nieprawidłowości opisane w wystąpieniu pokontrolnym skierowanym do Dyrektora BDK, którego egzemplarz przekazuję Panu w załączeniu do niniejszego pisma.

Jednocześnie chciałbym wskazać, iż dla wyeliminowania niektórych spośród stwierdzonych nieprawidłowości niezbędne jest podjęcie przez Pana Burmistrza stosownych działań.

Z ustaleń kontroli wynika, że BDK, działający w formie instytucji kultury wyposażonej w przymiot osobowości prawnej, ponosi koszty z tytułu trwałego zarządu nieruchomości (opłata roczna od 1999 r. stanowiła kwotę 32,04 zł). W myśl postanowień art. 43 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 10 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) trwały zarząd jest formą prawną władania nieruchomością przez samorządową jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. BDK będący samorządową osobą prawną, nie może zatem władać nieruchomościami gminy w formie trwałego zarządu i – w konsekwencji – ponosić opłat wynikających z tego rodzaju władztwa nad mieniem komunalnym.

Przepisy art. 202 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowią, że komunalne instytucje kultury nabyły z mocy prawa, z dniem ich wpisu do rejestru instytucji kultury, użytkowanie wieczyste gruntów, którymi zarządzały w dniu 5 grudnia 1990 r. oraz własność położonych na nich budynków, innych urządzeń i lokali (nieodpłatnie), jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami nadal zarządzają tymi gruntami. Stwierdzenie nabycia prawa użytkowania wieczystego oraz własności wymagało jednak decyzji Pana Burmistrza, wydanej na podstawie art. 200 ust. 1 tejże ustawy. W omawianym przypadku decyzja „komunalizacyjna” nie została wydana.

Chciałbym ponadto zwrócić uwagę Pana Burmistrza, jako statutowego organu nadzoru nad działalnością instytucji kultury oraz wykonującego funkcję pracodawcy, iż Dyrektorowi BDK nie może być przyznawana nagroda z zakładowego funduszu nagród w świetle art. 7 ustawy z dnia 3 marca 2003 r. o wynagradzaniu osób kierującymi niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. Nr 26, poz. 306 ze zm.). Zgodnie z art. 10 tej ustawy może Pan przyznać Dyrektorowi BDK jedynie nagrodę roczną.

W świetle przedstawionych okoliczności faktycznych i prawnych uznaję za uzasadnione podjęcie przez Pana Burmistrza działań zmierzających do formalnego uregulowania formy władania nieruchomościami niezbędnymi do wykonywania działalności statutowej przez BDK a także zapobieżenia w przyszłości wypłat nagród z zakładowego funduszu nagród osobie kierującej instytucją.

    Z-ca Prezesa

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku