Kontrola kompleksowa gospodarki finansowej

przeprowadzona w Urzędzie Gminy w Juchnowcu Kościelnym

przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 26 maja                 2008 roku (znak: RIO.I.6011 -1 /08), o treści jak niżej:

                                                                           Pan

Czesław Jakubowicz

                                                                                              Wójt Gminy

Juchnowiec Kościelny

         W wyniku kompleksowej kontroli gospodarki finansowej gminy Juchnowiec Kościelny za okres 2007 roku oraz inne wybrane okresy, przeprowadzonej w Urzędzie Gminy w Juchnowcu Kościelnym na podstawie art. 1 ust. 1 oraz w trybie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono nieprawidłowości opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

Zakresem kontroli objęto m.in. regulacje wewnętrzne dotyczące ustroju i funkcjonowania gminy oraz jej jednostek organizacyjnych, funkcjonowanie kontroli wewnętrznej, księgowość i sprawozdawczość, gospodarkę pieniężną i rozrachunki, wykonanie budżetu, w tym realizację wybranych dochodów oraz wydatków, udzielanie zamówień publicznych, realizację zadań zleconych, gospodarowanie mieniem komunalnym oraz rozliczenia budżetu z jednostkami organizacyjnymi.

Najistotniejsze nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli dotyczą sfery ustalania i pobierania dochodów budżetowych. W tym zakresie zbadano m.in. prawidłowość pobierania opłaty planistycznej, o której mowa w przepisach ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.). W trakcie kontroli ustalono, że zgodnie z rejestrem prowadzonym w Referacie Planowania Przestrzennego i Gospodarki Gruntami do Urzędu wpłynęło w 2007 r. 412 aktów notarialnych dotyczących obrotu nieruchomościami położonymi na terenie gminy. Prawidłowość naliczania opłat z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w wyniku uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego sprawdzono na przykładzie uchwały Nr XVII/140/04 Rady Gminy Juchnowiec Kościelny z dnia 28 września 2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części miejscowości Ignatki Osiedle, obręb geodezyjny kol. Księżyno. Przedmiotem zmiany było ustalenie przeznaczenia gruntów rolnych o łącznej powierzchni 60,6171 ha położonych w miejscowości Ignatki Osiedle pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną i wielorodzinną z towarzyszącymi usługami i infrastrukturą techniczną. Jak wynika z załącznika do uchwały, zmianami objęto przeznaczenie 217 nieruchomości, z czego 26 uzyskało przeznaczenie wyłącznie na drogi (wojewódzkie lub osiedlowe). Według załącznika do uchwały 43 działki stanowiły własność Spółdzielni Ogrodniczo-Pszczelarskiej „Witamina”, 9 Skarbu Państwa, a pozostałe w większości stanowiły własność prywatną, z czego 80 własność członków spółdzielni „Witamina”. Wysokość opłaty w przypadku zbywania nieruchomości objętych zmianą planu ustalono w uchwale na 30% wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego zmianą planu, pomniejszoną o zwaloryzowaną wartość nakładów poniesionych przez właścicieli nieruchomości w okresie pomiędzy uchwaleniem planu a zbyciem nieruchomości.

Jak wynika z okazanej dokumentacji, podstawą podjęcia przez gminę działań w celu zmiany planu zagospodarowania w stosunku do wskazanego obszaru był wniosek spółdzielni „Witamina” z dnia 7 lutego 2002 r. w sprawie zmiany sposobu użytkowania gruntu rolnego, znajdującego się na terenie gminy w obrębie geodezyjnym kol. Księżyno. Przychylając się do wniosku spółdzielni ówczesny Zarząd Gminy zawarł ze spółdzielnią w dniu 26 września 2002 r. umowę Nr 6/02 w sprawie „realizacji opracowania zmiany miejscowego planu zagospodarowania terenu pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne na podstawie zatwierdzonego uchwałą Nr XXII/176/2000 Rady Gminy Juchnowiec Kościelny studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy z dnia 20 grudnia 2000 r.” Umowę ze strony gminy podpisali: Wójt Gminy J. Gradkowski, Zastępca Wójta E. Kowalczuk oraz członkowie Zarządu Gminy - J. Bruczko, M. Grabowski, S. Maciejczuk i D. Łuszyńska. Z treści umowy wynika, że spółdzielnia działa w imieniu własnym oraz w imieniu jej członków będących właścicielami nieruchomości na terenie objętym wnioskiem.

         Z treści umowy wynika, że spółdzielnia zobowiązała się do:

- pokrycia kosztów sporządzenia projektu planu zagospodarowania przestrzennego w części, w jakiej grunty zostaną przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną oraz zawarcia z gminą umowy darowizny tej kwoty,

- „poniesienia kosztów, związanych z wyłączeniem gruntów z produkcji rolnej i leśnej pod nowoprojektowane drogi i ulice”. Spółdzielnia jest wolna od tych kosztów związanych z wyłączeniem gruntów przekazanych gminie na inne cele,

- dokonania podziału nieruchomości z wydzieleniem wszystkich dróg objętych opracowaniem planu,

- przekazania na rzecz gminy działek przeznaczonych pod drogi publiczne za odpłatnością równą 1 gr za m²,

- pokrycia kosztów uzbrojenia terenu w urządzenia techniczne – wodociąg, kanalizację sanitarną i deszczową, elektryfikację i gazyfikację w części w jakiej spółdzielnia będzie właścicielem gruntu w chwili ponoszenia wydatków.

Warunkiem spełnienia przez spółdzielnię świadczeń, była zmiana przez Radę Gminy Juchnowiec Kościelny uchwały Nr XXII/176/2000 w sprawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy z dnia 20 grudnia 2000 r. w ten sposób, aby na gruntach stanowiących własność spółdzielni możliwe było wydzielenie 100 działek o powierzchni od ok. 900 do 1000 m² każda na budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne. W razie nie spełnienia powyższego warunku, spółdzielnia miała prawo odstąpić od umowy i żądać zwrotu wszystkich poniesionych świadczeń.

Odnosząc się do zakresu zobowiązań, jakie według umowy miała przyjąć na siebie spółdzielnia należy wskazać, że na gruncie przepisów art. 12 ust. 1 i 11 ust. 4 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 ze zm.), opłaty za wyłączenie gruntów z produkcji ponosi osoba, która uzyskała to wyłączenie, zaś wydanie decyzji zezwalającej na wyłączenie następuje przed uzyskaniem pozwolenia na budowę. Ponadto zgodnie z art. 12 ust. 3 tej ustawy, w przypadku zbycia gruntów, co do których wydano decyzję, a niewyłączonych jeszcze z produkcji, obowiązek uiszczenia należności i opłat rocznych ciąży na nabywcy, który wyłączył grunt z produkcji. Zbywający jest obowiązany uprzedzić nabywcę o tym obowiązku. W zakresie podziału nieruchomości ma zastosowanie ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.), która w art. 97 ust. 1 stanowi, że podziału nieruchomości dokonuje się na wniosek i koszt osoby, która ma w tym interes prawny. Ponadto, art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, iż za działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne (gminne, powiatowe, wojewódzkie), na podstawie podziału dokonanego na wniosek właściciela, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości. Postanowienia § 2 ust. 4 umowy należy zatem traktować jako uzgodnienie w sprawie odszkodowania na podstawie art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami za działki przekazane pod drogi gminne. W dniu 13 listopada 2005 r. gmina nabyła własność 16 działek przeznaczonych pod drogi o łącznej powierzchni 21.559 m² za kwotę 215,59 zł.

W zakresie zobowiązania do pokrycia kosztów sporządzenia projektu planu zagospodarowania przestrzennego w części, w jakiej grunty zostaną przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną oraz zawarcia z gminą umowy darowizny tej kwoty w trakcie kontroli okazano jedynie kserokopię dowodu wpłaty na kwotę 30.500 zł dokonanej przez spółdzielnię „Witamina”, określonej jako „zobowiązanie wg umowy Nr 6’6’2002’03”. Wpłaty dokonano w dniu 19 sierpnia 2003 r.

W treści umowy gmina ze swej strony zobowiązała się do podjęcia niezbędnych działań formalno-prawnych, zmierzających do:

- przekształcenia gruntu rolnego na teren przeznaczony pod budownictwo mieszkaniowe,

- odstąpienia od naliczania opłat wynikających z art. 36 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym,

- wypłaty odszkodowania za działki gruntu wydzielone pod drogi w wysokości 1 gr za 1m² w terminie 30 dni od daty uprawomocnienia się decyzji o podziale nieruchomości.

Jak ustalono w trakcie kontroli, przedmiotowa umowa stanowiła podstawę do nienaliczania opłat z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w wyniku uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego.

Z danych opracowanych przez pracownika Urzędu wynika, że w okresie od wejścia w życie planu do czasu przeprowadzenia kontroli kompleksowej dokonano zbycia 139 działek położonych na terenie objętym zmianą planu zagospodarowania (niektóre działki będące przedmiotem obrotu powstały po wejściu w życie planu, w wyniku podziału nieruchomości objętych zmianą). Zbycie następowało w drodze sprzedaży lub darowizny działek i dotyczyło działek będących własnością Spółdzielni Ogrodniczo-Pszczelarskiej, jak i osób prywatnych, czyli podmiotów, z którymi Zarząd Gminy zawarł umowę w dniu 26 września 2002 r. Stosownie do art. 37 ust. 6 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, właściwy organ zobowiązany jest do bezzwłocznego ustalenia opłaty po otrzymaniu wypisu z aktu notarialnego stanowiącego umowę zbycia nieruchomości. Ustalono, że naliczenia opłaty dotyczącego zmiany planu z 28 września 2004 r. dokonano tylko w stosunku do jednej sprzedaży (działki nr 196/32). W pozostałych przypadkach nie były podejmowane działania w celu ustalenia opłaty. Z wyjaśnienia Pana Wójta wynika, że brak działań w celu ustalenia opłat jest spowodowany postanowieniami umowy z 26 września 2002 r., w której gmina Juchnowiec zobowiązała się m.in. do odstąpienia od naliczania opłat.

Należy wskazać, iż opłata planistyczna stanowi prawem przewidziane, a zatem niezależne od woli organów gminy, źródło dochodów budżetowych o charakterze publicznoprawnym. Wysokość opłaty została ponadto ustalona w uchwale zmieniającej plan zagospodarowania przestrzennego. Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie zawierają żadnych przepisów przewidujących zaniechanie ustalenia opłaty, jeżeli zostaną spełnione przesłanki z art. 36 ust. 4 i art. 37 ust. 4 tej ustawy. Postanowienia umowy z 26 września 2002 r. w zakresie, w jakim przewidują odstąpienie od naliczania opłaty stanowią zatem naruszenie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Stosownie do art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego, czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna w części lub całości.

Na podstawie danych zgromadzonych w trakcie kontroli ustalono szacunkową wartość opłaty planistycznej, która winna być pobrana przez gminę, a od ustalenia której odstąpiono ze względu na zawarcie umowy z 26 września 2002 r. W tym celu przyjęto dane zawarte w operacie szacunkowym sporządzonym dla jedynej działki objętej omawianą zmianą planu, w stosunku do której ustalona została opłata. Działka nr 196/32 o powierzchni 500m² posiadała pierwotnie przeznaczenie rolne, zaś po zmianie planu przeznaczenie pod zabudowę jednorodzinną. Z wyciągu z operatu szacunkowego sporządzonego w listopadzie 2006 r. wynika, że przed zmianą planu wartość działki wynosiła 4.200 zł, zaś po jego zmianie 14.350 zł. W przeliczeniu na wartość 1m² powierzchni daje to wartość 8,40 zł przez zmianą planu i 28,70 zł po zmianie planu. W posiadaniu jednostki znajdował się także operat sporządzony w lipcu 2007 r. dla działki położonej w Kleosinie (jak wyjaśnił pracownik Referatu Gospodarki Przestrzennej i Gospodarki Gruntami, działka będąca przedmiotem wyceny jest położona w bliskim sąsiedztwie działek będących przedmiotem omawianej umowy). Jak wynika z protokołu kontroli, wartość rynkowa 1m² gruntów o funkcji rolniczej wynosiła w styczniu 2006 r. 27,15 zł za m², zaś wartość rynkowa 1m² gruntów po uchwaleniu planu i przeznaczeniu terenu pod zabudowę jednorodzinną w tym samym czasie wynosiła 55,32 zł – str. 123-127 protokołu kontroli, załącznik nr 2.13 do protokołu kontroli.

         Kierując się ostrożnością wyceny przyjęto dla ustalenia szacunkowych dochodów gminy z tytułu opłaty planistycznej dane ustalone w operacie dla działki nr 196/32. Przemnożenie ogółu powierzchni działek rolnych, przekształconych w działki pod zabudowę jednorodzinną i zbytych po wejściu w życie planu, przez ustaloną cenę jednego metra działki rolnej – 8,40 zł, wykazuje, że suma wartości nieruchomości rolnych objętych zmianą planu i zbytych w okresie 2005-2008 wynosiła 1.616.890,80 zł (zbyciem objęto nieruchomości o powierzchni 192.487 m²), natomiast ich wartość po ustaleniu przeznaczenia pod zabudowę jednorodzinną wynosiłaby, przy zastosowaniu stawki za 1m² – 28,70 zł, 5.524.376,90 zł. Łączny wzrost wartości nieruchomości – 3.907.486,10 zł. Po uwzględnieniu stawki opłaty planistycznej w wysokości 30% należne gminie dochody wynosiłyby 1.172.245,83 zł.

         Jednakże należy mieć na uwadze, że ceny sprzedaży (z pierwszej ręki) większości nieruchomości („standardowych” działek pod budownictwo jednorodzinne) na terenie objętym zmianą planu były o wiele wyższe niż wynikające z przyjętego do oszacowania operatu (kształtowały się na poziomie 35-90 zł za 1 m²; nie dotyczy to cen działek zbytych w drodze darowizny, które wykazywały, według większości aktów notarialnych, wartości zbliżone do zawartych w wyżej przedstawionym operacie). Oprócz tego wskazania wymaga, że sprzedana przez spółdzielnię „Witamina” w dniu 16 sierpnia 2007 r. działka nr 196/82 o powierzchni 11.179 m² (powstała w wyniku podziału działki 196/65) osiągnęła cenę 7.237.765,70 zł, co daje cenę za 1m² w wysokości 647 zł, zaś sprzedana 30 kwietnia 2007 r. działka nr 222/115 o powierzchni 11.391 m² (powstała w wyniku podziału działki nr 222/45) cenę 8.546.667,30 zł, co daje cenę 1m² w wysokości 750 zł. Przyjmując cenę 1m² tych nieruchomości przed zmianą planu w wysokości wynikającej z operatu, ich wartość wynosiła 189.588 zł. Specyfika tych nieruchomości (znaczna powierzchnia, dopuszczenie zabudowy wielorodzinnej) powoduje, że należy zakładać odmienny wynik wyceny niż w przypadku działki o przeznaczeniu na budownictwo jednorodzinne o powierzchni 500 m². Przyjmując hipotetycznie cenę ich zbycia jako realną cenę rynkową, ich wartość w momencie sprzedaży mogła wynosić ok. 15.000.000 zł. Ustalona w wyniku ich zbycia opłata planistyczna mogłaby więc stanowić kwotę blisko 5.000.000 zł.

         Łącznie, nieustalony dochód gminy z tytułu zawarcia z firmą „Witamina” umowy przewidującej m.in. odstąpienie od naliczania opłaty planistycznej wyniósł zatem nie mniej niż 1.200.000 zł, zaś realnie może sięgać ponad 5.000.000 zł.

W trakcie kontroli ustalono, że z tytułu opłaty planistycznej kontrolowana jednostka uzyskała w 2007 roku dochody w kwocie 575 zł. Ponadto, decyzją z dnia 27 kwietnia 2007 r. ustalono opłatę z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, powstałej w wyniku zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w kwocie 5.010 zł. Należność wynikająca z decyzji została ujęta w księgach rachunkowych roku 2007 dopiero w trakcie trwania kontroli, z uwagi na fakt, że została przekazana do księgowości w dniu 4 lutego 2008 r. W efekcie, należność ta nie została wykazana w sprawozdaniu Rb-27S za II i III kwartał 2007 r. Stwierdzono, że stanowiąca podstawę ustalenia opłaty sprzedaż nieruchomości (działki oznaczonej numerem geodezyjnym 14/3 o pow. 0,1066 ha położonej w obrębie Ignatki) odbyła się w dniu 16 września 2004 r. Zgodnie z przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, notariusz przesłał do Urzędu Gminy w dniu 22 września 2004 r. wypis aktu notarialnego. Opłata winna być ustalona bezzwłocznie po otrzymaniu wypisu z aktu notarialnego, stosownie do art. 37 ust. 6 przywołanej ustawy. Tymczasem w opisywanej sprawie od wpływu aktu notarialnego do ustalenia opłaty minęło ponad 2 lata. Z treści aktu notarialnego wynika, że „sprzedający przedłożyli notariuszowi pismo wydane przez Urząd Gminy Juchnowiec Kościelny w dniu 6 września 2004 r. Nr B.7324-221/04 z którego wynika, iż zgodnie z miejscowym planem szczegółowym zagospodarowania przestrzennego zespołu wsi: Kleosin, Horodniany, Księżyno i PGR Ignatki zatwierdzonym uchwałą Nr III/10/88 Gminnej Rady Narodowej w Juchnowcu Dolnym z dnia 29 grudnia 1988 roku działka oznaczona numerem geodezyjnym 14/3 położona w obrębie gruntów wsi Księżyno na dzień 31 grudnia 2002 roku posiada przeznaczenie – teren pod projektowaną zabudowę jednorodzinną z dopuszczeniem realizacji zabudowy usługowo-rzemieślniczej...”. Jednakże, jak wskazano w innym miejscu aktu notarialnego, z dniem 1 stycznia 2003 roku przestał obowiązywać miejscowy plan szczegółowy zagospodarowania przestrzennego zespołu wsi: Kleosin, Horodniany, Księżyno i PGR Ignatki obejmujący teren, na którym znajduje się przedmiotowa działka, w związku z tym notariusz pouczył strony, „iż w związku z brakiem planu zagospodarowania przestrzennego gminy Juchnowiec Kościelny, biorąc pod uwagę dane z ewidencji gruntów i budynków – działka oznaczona numerem geod. 14/3 stanowi działkę leśną”. Z powyższego wynika, że sprzedający zostali wprowadzeni w błąd przez Urząd Gminy poprzez brak informacji o uchwaleniu w dniu 18 kwietnia 2002 r. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodę na przeznaczenie gruntów leśnych objętych zmianą planu na cele budowlane Wojewoda Podlaski wyraził decyzją Nr GKN.VI.60144-185/90 z dnia 2 września 1999 r. Z opisanego stanu faktycznego wynika zatem, że okoliczności podane przez Urząd w piśmie z 6 września 2004 r. mogły spowodować u zbywcy błędne przeświadczenie o braku przesłanek do naliczenia opłaty planistycznej, w związku ze wskazaniem, iż przeznaczenie terenu pod zabudowę jednorodzinną nastąpiło w 1988 roku, a zatem ponad 5 lat przed terminem sprzedaży – str. 121-122 protokołu kontroli.

Jak wynika z ustaleń kontroli, gmina Juchnowiec Kościelny uzyskała w 2007 r. dochody w wysokości 83.265,25 zł z tytułu wpłat mieszkańców na rzecz partycypacji w kosztach budowy sieci wodociągowych i kanalizacyjnych oraz nawierzchni drogowych. W budżecie na 2007 r. planowano dochody ze wskazanych źródeł w wysokości 481.600 zł (sklasyfikowane zostały one w par. 6290, w rozdz. 01010 i 60016). Pozyskane w 2007 r. środki dotyczyły inwestycji realizowanych przez gminę nie tylko w 2007 r., lecz także w latach wcześniejszych. W budżecie na 2008 r. zaplanowano wpłaty będące partycypacją w kosztach budowy urządzeń infrastruktury w kwocie 75.000 zł, z czego w rozdz. 01010 - 70.000 zł i rozdz. 60016 - 5.000 zł.

Kontrola wykazała, iż po wybudowaniu urządzeń infrastruktury technicznej nie były ustalane opłaty adiacenckie, o których mowa w przepisach art. 143-148b ustawy o gospodarce nieruchomościami. Ze złożonych w trakcie kontroli wyjaśnień inspektora ds. geodezyjnych wynika, iż przyjętą praktyką było nienaliczanie opłat adiacenckich osobom, które partycypowały w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej. Opłata adiacencka była naliczana jedynie w incydentalnych przypadkach braku zgody właściciela nieruchomości na pokrycie części kosztów związanych z wybudowaniem urządzeń infrastruktury technicznej.

Na okoliczność udziału w kosztach budowy sieci wodociągowych i kanalizacyjnych z mieszkańcami gminy zawierano umowy „cywilnoprawne” o zezwolenie na przyłączenie się do sieci wodociągu wiejskiego, bądź o zezwolenie na przyłączenie się do kanalizacji sanitarnej, które określały wysokość udziału w kosztach budowy linii głównej. Zgodnie z umową właściciel sieci wodociągowej (gmina) zezwalał na wykonanie przyłącza do wodociągu, bądź kanalizacji, zaś osoba z którą zawierano umowę zobowiązywała się do wykonania na własny koszt i we własnym zakresie przyłącza wodociągowego (kanalizacyjnego) prowadzącego do budynku mieszkalnego. Zgodnie z umową właściciel nieruchomości zobowiązany był do zapłaty określonej sumy jako partycypacja w kosztach budowy danego urządzenia. Z treści umów wynika zatem, że gmina realizując inwestycje nie wykonywała przyłączy domowych a jedynie odcinki sieci. Okazana dokumentacja poświadcza, że warunkiem przyłączenia do sieci była zgoda Urzędu, wyrażana w treści zawieranych umów, umowy były zaś zawierane po dostarczeniu dowodu wpłaty (załącznik nr 2.15 do protokołu kontroli). Należy zauważyć, że stosowana praktyka zawierania umów o odpłatne „zezwolenie na przyłączenie do wodociągu/kanalizacji” nie wynika z treści regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków, uchwalonego przez Radę Gminy dnia 24 sierpnia 2006 r. Jedynie w § 36 regulaminu zawarto postanowienie, że przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ma prawo odmówić przyłączenia do sieci, jeżeli przyłącze zostało wykonane bez zgody przedsiębiorstwa, bądź zostało wykonane niezgodnie z wydanymi warunkami technicznymi.

Stwierdzono, iż podstawę zawierania umów stanowiła uchwała Nr XI/100/03 Rady Gminy Juchnowiec Kościelny z dnia 29 grudnia 2003 r. w sprawie ustalenia wysokości opłat stanowiących finansowy udział przyszłych użytkowników w kosztach budowy urządzeń użyteczności publicznej oraz uchwała Nr XXI/219/05 Rady Gminy z dnia 31 marca 2005 r. w sprawie zmiany wskazanej wyżej uchwały. Jako podstawę wydania uchwał wskazano art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 9, poz. 43 ze zm.) oraz art. 18 ust. 1 i art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.). Na mocy uchwały z 29 grudnia 2003 r., od dnia 1 stycznia 2004 r. finansowy udział wszystkich użytkowników (tj. osób fizycznych, osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej) w kosztach budowy ustalono na 1.000 zł w zakresie urządzeń wodociągowych ( z wyłączeniem sołectwa Zalesek) i 1.300 zł w zakresie urządzeń kanalizacyjnych. Uchwałą zmieniającą wprowadzono zmniejszoną opłatę za wykonanie urządzeń wodociągowych w Kolonii Rostołty i Bogdanek – 700 zł. Badana jednostka posiada również uchwałę Nr XIII/118/04 Rady Gminy Juchnowiec Kościelny z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie ustalenia wysokości opłaty stanowiącej finansowy udział przyszłych użytkowników w kosztach budowy kanalizacji deszczowej ustalającą udział wszystkich użytkowników tj. osób fizycznych, osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej w kosztach budowy kanalizacji deszczowej w kwocie 400 zł.

Analiza okazanej dokumentacji wykazała, że część osób, które wcześniej dokonały wpłat, zwróciła się do Urzędu o ich zwrot. Na podaniach widnieje adnotacja o konieczności dokonania wypłaty zgodnie z uchwałą IX/59/07 z dnia 2 sierpnia 2007 r.  Adnotacja jest podpisana przez p.o. kierownika Referatu Gospodarki Komunalnej i Inwestycji. Jak ustalono, w dniu 2 sierpnia 2007 r. Rada Gminy Juchnowiec Kościelny podjęła uchwałę Nr IX/59/07 w sprawie uchylenia uchwały Nr XVII/145/2000 Rady Gminy w Juchnowcu Kościelnym z dnia 23 maja 2000 r. w sprawie ustalenia zasad wykonywania przyłączy domowych do istniejącej sieci wodociągowej i sieci kanalizacji sanitarnej. Pomimo faktu, że zwracano wpłaty na rzecz partycypacji osobom, które złożyły podanie o ich zwrot, nadal zawierane były z mieszkańcami umowy o zezwolenie na podłączenie – np. w dniu 18 października 2007 r. zawarto umowę o zezwolenie na przyłączenie się do kanalizacji sanitarnej, którą ustalono, że partycypacja w kosztach budowy linii głównej kanalizacji sanitarnej realizowanej w ramach inwestycji gminnej w kol. Olmonty wyniesie 1.300 zł, a w dniu 21 stycznia 2008 r. zawarto umowę zezwalającą na wykonanie przyłącza do wodociągu wiejskiego. Umowa ta nie zawiera postanowień w zakresie wnoszenia opłat, jednakże osoba, z którą zawarto umowę, wniosła w dniu 21 stycznia 2008 r. opłatę w wysokości 1.000 zł.

Dochody budżetu z tytułu wpłat mieszkańców dokonanych w związku z partycypacją w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej w latach 2004-2007 stanowiły następujące kwoty:

- dział 600 rozdz. 60016 „Drogi publiczne gminne” - 231.999,29 zł,

- dział 600 rozdz. 60014 „Drogi publiczne powiatowe” – 18.895 zł,

- dział 010 rozdz. 01010 „Infrastruktura wodociągowa i sanitacyjna wsi”– 463.420 zł

Razem za lata 2004-2007 – 714.314,29 zł (załącznik nr 2.16 do protokołu kontroli).

Odnosząc się do ustaleń kontroli należy wskazać, że w świetle obowiązującego stanu prawnego, wynikającego w szczególności z art. 84 Konstytucji RP, ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.) oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami, właściciel nieruchomości może wnieść opłatę w celu partycypacji w kosztach budowy urządzenia infrastruktury technicznej, jeżeli ma taką wolę. Prawnie zobowiązany jest natomiast tylko do wniesienia opłaty adiacenckiej ustalonej decyzją administracyjną wójta, podlegającą kontroli w toku instancji, mającą oparcie w oszacowaniu wzrostu wartości nieruchomości. Gmina, jako organ władzy publicznej, nie może zatem, w świetle art. 7 Konstytucji RP, ani pobierać opłat partycypacyjnych jako świadczeń o charakterze obowiązkowym ani prowadzić działań skierowanych na utrwalanie systemu cechującego się odczuciem mieszkańców o istnieniu obowiązku wnoszenia opłat w związku z realizacją inwestycji, lecz informować mieszkańców o dobrowolności wpłat tytułem partycypacji w kosztach budowy urządzeń.

Nie ma przy tym znaczenia w obecnym stanie prawnym, czy opłaty partycypacyjne zostały przewidziane uchwałą Rady Gminy, czy też wynikają bezpośrednio z zawieranych umów. Utrwalony w orzecznictwie pogląd o bezprawności żądania tego typu opłat przez gminę uzasadnia m.in. WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 15 marca 2007 r. (sygn. akt II SA/Wr 745/06), z którego wynika, że Wprowadzenie takiej opłaty przy wykorzystaniu władztwa publicznego gminy w związku z samym faktem przyłączenia do urządzenia komunalnego oraz określanie jej jako warunku tego przyłączenia powoduje, że nie można jej traktować jako należności o charakterze cywilnoprawnym, towarzyszącej świadczeniu usług na podstawie umowy zawieranej między dwiema równorzędnymi stronami, korzystającymi z wolności kontraktowej. Ma ona zatem charakter przymusowy, co pozwala zakwalifikować ją jako rodzaj daniny publicznej. Zauważyć zatem należy, że nałożenie przez Radę na podmioty chcące korzystać z sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej obowiązku poniesienia opłaty za przyłączenie nieruchomości do sieci wymagałoby wyraźnego upoważnienia ustawowego. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym utrwalił się już pogląd, że jednostronne nakładanie na obywateli obowiązków lub opłat nie jest dopuszczalne bez wyraźnego upoważnienia ustawowego. Normatywne wsparcie znajduje on przede wszystkim w art. 84 Konstytucji RP (...) Tymczasem przepis art. 19 ust. 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków – w szczególności pkt 4 – nie zawiera, wyraźnego upoważnienia uprawniającego radę gminy do nakładania obowiązku uiszczania opłat z tytułu przyłączenia nieruchomości do sieci, ani też jakichkolwiek innych opłat. Wymienione wyżej, obowiązujące na terenie gminy uchwały w sprawie pobierania opłat partycypacyjnych, od których uzależniane było następnie przyłączenie nieruchomości, należy zatem uznać na niezgodne z obecnie obowiązującym prawem, w związku z brakiem ustawowego upoważnienia do ich wydania. Należy wskazać, że przepisy przewidujące wykonywanie urządzeń kanalizacyjnych i wodociągowych za zwrotem części kosztów przez właścicieli nieruchomości, zawarte w art. 99 i 100 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 38, poz. 230 ze zm.), utraciły moc obowiązującą z dniem 1 stycznia 2002 r. Regulująca od tego czasu zasady ponoszenia kosztów budowy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę... nie przewiduje obowiązku partycypacji właścicieli nieruchomości w tych kosztach, nakładając na nich jedynie obowiązek poniesienia kosztów budowy przyłączy (art. 15 ustawy), zatem w świetle art. 84 Konstytucji ustalanie takich opłat jest nielegalne. Pobieranie w opisany sposób opłat, jako udziału w kosztach budowy, narusza również obowiązujący porządek prawny ustalony przepisami art. 143-148b ustawy o gospodarce nieruchomościami. Jak wskazał WSA w Warszawie w wyroku z dnia 31 października 2006 r. (sygn. akt III SA/Wa 2230/06) jedyną legalną drogą uzyskania środków do budżetu gminy związanych z uczestnictwem właścicieli nieruchomości w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej m.in. sieci wodociągowej, kanalizacyjnej budowanych z udziałem Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, których wybudowanie niewątpliwie zwiększa wartość nieruchomości są przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami, w szczególności przepisy regulujące kwestię opłat adiacenckich.

Przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami (art. 148 ust. 4) dopuszczają udział mieszkańców w kosztach prowadzonej przez gminę inwestycji poprzez poniesienia na jej rzecz nakładów. Jednakże nie oznacza to, że zawierane umowy cywilnoprawne w sprawie partycypacji w kosztach budowy mogą być kształtowane w sposób dowolny, tj. bez uwzględnienia regulacji obu wskazanych ustaw. Przede wszystkim umowy te nie mogą zastąpić instytucji opłat adiacenckich jako prawem określonego instrumentu partycypacji właścicieli nieruchomości w rozwoju infrastruktury gminy, wprowadzanego w drodze decyzji administracyjnej. Mieszkaniec może wnieść opłatę w celu partycypacji w kosztach budowy urządzenia, jeżeli ma taką wolę. Prawnie zobowiązany jest natomiast tylko do wniesienia opłaty adiacenckiej ustalonej decyzją administracyjną wójta, mającą oparcie w oszacowaniu wzrostu wartości nieruchomości, a więc wydaną już po zbudowaniu urządzenia. Żadna opłata mieszkańców związana z budową sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej a wynikająca z zawartej umowy nie może być ustalana przez gminę jako „obowiązkowa”.

Z ustaleń kontroli nie wynika, aby były zawierane umowy w sprawie partycypacji w kosztach budowy dróg, jednakże należy wskazać, że legalnie wpłaty mieszkańców z tego tytułu mogą stać się dochodami budżetu tylko w sytuacji ich całkowitej dobrowolności. Poniżej wskazane okoliczności wskazują jednak, że wpłaty dotyczące budowy dróg również miały charakter obowiązkowy.

Jak wyżej wskazano, ustalenie opłaty adiacenckiej następowało wyłącznie w przypadkach odmowy wniesienia wpłaty partycypacyjnej. Dochody z opłaty adiacenckiej w 2007 r. wyniosły 100 zł. W trakcie kontroli ustalono, że w dniu 10 października 2004 r. należność właściciela nieruchomości w kwocie 680 zł z tytułu partycypacji w kosztach budowy ulicy Osiedlowej w Juchnowcu Górnym rozłożono na 3 raty. W piśmie dotyczącym rozłożenia na raty ówczesny Wójt poinformował, że „za nieterminowe dokonywanie wpłat zostaną naliczone ustawowe odsetki (...) na potwierdzenie zaproponowanych warunków oczekuję w terminie 7 dni od otrzymania niniejszego pisma. W przypadku negatywnego stanowiska zostanie ustalona stosowna opłata adiacencka”. Na podstawie ewidencji księgowej ustalono, że w 2004 r. osoba ta nie dokonała wpłat zaproponowanych w piśmie, nie zgadzając się na proponowany system spłat, w wyniku czego ustalono opłatę adiacencką. Decyzją z dnia 4 maja 2005 r. w sprawie zmiany decyzji ustalającej opłatę adiacencką rozłożono kwotę opłaty w wysokości 941 zł na dziesięć równych rat rocznych, podlegających oprocentowaniu przy zastosowaniu stopy procentowej równej stopie redyskonta weksli stosowanej przez NBP. Pierwotnie podjętej decyzji w sprawie naliczenia opłaty adiacenckiej w trakcie kontroli nie okazano. Widniejący w księgach przypis należności w kwocie 680 zł dotyczył niewniesionej opłaty partycypacyjnej w kosztach budowy ulicy Osiedlowej w Juchnowcu Górnym. Z wyjaśnień Skarbnika Gminy wynika, że nie dokonano przypisu w wysokości naliczonej opłaty adiacenckiej w kwocie 941 zł, ponieważ decyzja w sprawie naliczenia tej opłaty trafiła do księgowości w dniu 5 lutego 2008 r. W trakcie trwania kontroli kwota 680 zł została wyksięgowana z ksiąg rachunkowych, natomiast zaksięgowano przypis należności z tytułu opłaty adiacenckiej rozłożonej na 10 równych rat. Należność zaewidencjonowano na koncie rozrachunkowym 226 „Długoterminowe należności budżetowe”. Ogółem do zapłaty na dzień 12 lutego 2008 r. pozostaje kwota 90,90 zł (należność główna).

Badając prawidłowość ustalania dochodów z majątku gminy stwierdzono, że gmina Juchnowiec Kościelny nie posiada uchwalonych przez organ stanowiący zasad nabycia, zbycia i obciążania nieruchomości gruntowych i wydzierżawiania lub najmu na okres dłuższy niż trzy lata oraz na czas nieokreślony, o których mowa w przepisach art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a) ustawy o samorządzie gminnym. Należy wskazać, że uchwała organu stanowiącego, określająca w sposób uniwersalny zasady gospodarowania nieruchomościami, winna służyć wykonywaniu uprawnienia Pana Wójta do gospodarowania mieniem komunalnym, wynikającego z art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym. Tezę tę potwierdza brzmienie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a) ustawy o samorządzie gminnym (ukształtowane zmianą wynikająca z ustawy z dnia 6 listopada 1992 r. o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 100, poz. 499)), zawierające zwrot, iż „do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy”. Ustalenie znaczenia tej normy przy zastosowaniu reguł wykładni funkcjonalnej prowadzi do wniosku, iż ustawodawca zmieniając treść art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a) miał na celu zobowiązanie Rady Gminy do określenia ogólnych zasad gospodarowania nieruchomościami gruntowymi w formie uchwały zawierającej normy o charakterze generalnym i abstrakcyjnym. Natomiast przed zmianą w 1992 roku przepis ten przewidywał każdorazowe podejmowanie stosownej uchwały w sprawach dotyczących gospodarowania nieruchomościami gruntowymi gminy. Istnienie ogólnych i stałych zasad gospodarowania nieruchomościami należy uznać za służące prawidłowej i ukierunkowanej realizacji ustawowych zadań organu wykonawczego, a także ułatwienia jego pracy. Natomiast każdorazowe podejmowanie uchwał przez Radę przenosi na nią w praktyce część uprawnień Pana Wójta z zakresu gospodarowania nieruchomościami gruntowymi.

Przedstawiony przez Pana Wójta projekt uchwały, o której mowa w art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a) ustawy o samorządzie gminnym był przedmiotem obrad na sesji Rady Gminy w dniu 29 marca 2007, na której radni zadecydowali o „odłożeniu” projektu.

Stwierdzono, że stosowaną praktyką jest zawieranie umów najmu lub dzierżawy nieruchomości gruntowych na okres do 3 lat samodzielnie przez Pana Wójta. Umowy na wynajem lokali użytkowych podpisywane były z reguły na okres 1 roku, a następnie w drodze aneksu przedłużane o kolejne okresy. W ten sposób większość umów obowiązuje w praktyce przez okres powyżej 3 lat. Ich przedłużenie dokonywane było samodzielnie przez Pana Wójta także po 22 października 2007 r. i nie było poprzedzone zgodą Rady Gminy. W okresie objętym kontrolą zawarto 32 umowy na najem lokali użytkowych z dotychczasowymi najemcami. Termin obowiązywania 5 umów upłynął 31 grudnia 2007 r. Stwierdzono, że do dnia zakończenia kontroli nie zostały z tymi najemcami podpisane nowe umowy, jednakże nadal wynajmowane są im pomieszczenia oraz dokonywane przypisy z tytułu czynszu.

Od dnia 22 października 2007 r. znowelizowane zostało brzmienie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a) ustawy o samorządzie gminnym. Zmiana ta ma na celu zapobieżenie „obchodzenia” obowiązku zastosowania zasad ustalonych przez radę gminy dla najmu i dzierżawy nieruchomości na okres dłuższy niż 3 lata (lub uzyskania każdorazowo zgody organu stanowiącego na wynajęcie lub wydzierżawienie – jeżeli ogólne zasady nie zostały jeszcze uchwalone), poprzez zawieranie kolejnych umów na okres do 3 lat – jak to miało miejsce w kontrolowanej jednostce. Obecnie przywołany przepis ustawy o samorządzie gminnym stanowi, iż uchwała rady powinna regulować także zawieranie kolejnych umów na czas oznaczony, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość, jeżeli kumulatywnie okres najmu lub dzierżawy przekroczy 3 lata. Do czasu określenia przez Radę Gminy zasad wynajmowania i wydzierżawiania nieruchomości na podstawie tego typu umów (przedłużających dotychczasowy stosunek prawny), może Pan zawierać je wyłącznie po uprzednim wyrażeniu zgody przez Radę. Z przywołanego przepisu ustawy o samorządzie gminnym wynika ponadto nadal, że taki tryb obowiązuje do czasu ustalenia przez radę ogólnych zasady nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub najmu – str. 109-110 protokołu kontroli.

W trakcie kontroli ustalono, że nie był sporządzany i podawany do publicznej wiadomości wykaz nieruchomości przeznaczonych do najmu lub dzierżawy. Wymóg ten wynika z art. 35 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 maja 2005 r. (sygn. akt III CK 562/04), przy gospodarowaniu mieniem gminy musi być zachowana zasada jawności postępowania. Jej naruszenie, m.in. poprzez działanie niezgodne z regulacją art. 35 ustawy o gospodarce nieruchomościami, może spowodować nieważność zawartej umowy. Nowelizacja ustawy o gospodarce nieruchomościami, obowiązująca od dnia 22 października 2007 r. na mocy ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 173, poz. 1218), wprowadziła w tym zakresie istotne zmiany. Dodany tą nowelizacją przepis art. 35 ust. 1a wyraźnie wskazuje, że obowiązek zamieszczenia w wykazie nie dotyczy tylko oddania nieruchomości w najem lub dzierżawę na czas oznaczony do 3 miesięcy. Natomiast wykaz sporządza się i podaje do publicznej wiadomości także wówczas, jeżeli po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 miesięcy strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość.

W trakcie kontroli analizie poddano, na podstawie wybranej próby, realizację dochodów z tytułu najmu lokali użytkowych, stwierdzając następujące nieprawidłowości:

- kontrola realizacji umowy na najem lokalu w Kleosinie zawartej 1 lipca 2007 r., wykazała, że odsetki karne z tytułu opóźnienia w zapłacie czynszu oraz innych opłat obciążających najemcę ustalono w wysokości 25% w stosunku rocznym. W trakcie kontroli stwierdzono, że pracownik referatu finansowego nalicza odsetki w wysokości odsetek ustawowych tj. 11,5 % w stosunku rocznym. W wyniku naliczania odsetek ustawowych, zamiast w wysokości wynikającej z zawartych umów, w 2007 r. zaniżono odsetki z tytułu czynszu oraz refakturowanych kosztów eksploatacyjnych w kwocie 336,63 zł; stosownie do art. 481 § 2 k.c. w przypadku opóźnienia dłużnika w zapłacie świadczenia odsetki w wysokości ustawowej należą się tylko wówczas, jeżeli stopa odsetek nie została z góry oznaczona – str. 111 protokołu kontroli,

- w przypadku umowy najmu lokalu położonego w Kleosinie zawartej 15 kwietnia 2004 r. stwierdzono na podstawie ewidencji analitycznej, że najemca posiadał na początek i koniec 2007 r. zaległość w kwocie 1.888,29 zł. Ustalono, że w dniu 1 października 2004 r. ujęto przypis czynszu w kwocie 1.384,75 zł za okres od 15 kwietnia do 30 września 2004 r., tj. w kwocie wynikającej z umowy, następnie dokonano przypisu czynszu w miesiącu październiku i grudniu 2004 r. Nie dokonano przypisu czynszu w miesiącu listopadzie 2004 r. W trakcie kontroli został okazany protokół zdawczo-odbiorczy, sporządzony w dniu 30 listopada 2004 r., z którego wynika, że najemca zwrócił wydzierżawiony lokal. Protokół zawiera informację, że „lokal został wydzierżawiony na prowadzenie działalności zgodnie ze złożonym podaniem ale taka działalność nie została podjęta w związku z tym lokal został przekazany o 1 m-c wcześniej i umowa została rozwiązana z dniem 31 listopada 2004 r.” Protokół zdawczo-odbiorczy nie został opatrzony żadnymi podpisami (załącznik nr 2.4 do protokołu kontroli). W aktach sprawy znajduje się ponadto podanie złożone w dniu 1 kwietnia 2004 r., w którym najemca zwrócił się z prośbą o wydzierżawienie lokalu, chcąc przystosować go do prowadzenia działalności gospodarczej, prosząc jednocześnie o zwolnienie z opłat czynszu na okres 3 miesięcy, ponieważ budynek wymaga gruntownego remontu. Na podaniu widnieje adnotacja „zgoda” i podpis byłego Wójta Gminy J. Gradkowskiego. Na podstawie wyjaśnień złożonych w trakcie kontroli oraz protokołu zdawczo-odbiorczego ustalono, że najemca faktycznie nie zajął tego lokalu i jest on nadal przeznaczony do remontu. Najemca nie wniósł żadnej wpłaty z tytułu czynszu za wynajmowany lokal. W dniu 30 października 2007 r. zostało wystawione wezwanie do zapłaty (w wezwaniu wskazano należność główną w kwocie 1.888,29 zł) oraz naliczono odsetki w wysokości 690,55 zł). Wezwanie zostało dostarczone najemcy w dniu 23 listopada 2007 r. Ustalono, że w związku z wyrażeniem zgody na zwolnienie z opłat czynszu na okres 3 miesięcy (czyli do 15 lipca), najemcy nie należało przypisywać należności za ten okres. Po uwzględnieniu powyższych okoliczności najemcy należało wystawić wezwanie na kwotę należności głównej 1.384,75 zł plus odsetki od zaległości. Brak terminowych działań windykacyjnych spowodował, że w stosunku do wskazanej należności powstała okoliczność umożliwiająca skorzystanie przez dłużnika z zarzutu przedawnienia na podstawie art. 118 k.c. (w okazanej dokumentacji brak dowodów na oświadczenia woli wskazujące na uznanie długu w okresie od jego powstania do czasu przeprowadzenia kontroli) – str. 112-113 protokołu kontroli.

Analizie poddano wpływy z tytułu wybranych umów dzierżawy gruntów. Z okazanej ewidencji analitycznej nie wynika, czy były one wnoszone w terminach wskazanych w umowach, nie można także powiązać zapisu w ewidencji z dowodem księgowym. Zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.), zapis księgowy powinien zawierać co najmniej: datę dokonania operacji gospodarczej, określenie rodzaju i numer identyfikacyjny dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu oraz jego datę, jeżeli różni się ona od daty dokonania operacji, zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji, z tym że należy posiadać pisemne objaśnienia treści skrótów lub kodów, kwotę i datę zapisu, oznaczenie kont, których dotyczy. Ewidencja analityczna wyszczególnia jedynie nazwisko dzierżawcy, kwotę czynszu do zapłaty (przypis) oraz zapis świadczący o dokonaniu wpłaty – str. 113-114 protokołu kontroli.

Spośród dochodów z najmu lokali mieszkalnych skontrolowano m.in. umowę najmu zawartą w dniu 1 kwietnia 2003 r. na najem lokalu położonego w Bielach. Na podstawie ewidencji księgowej za okres od 2003 do 2007 roku ustalono, że ostatnia wpłata czynszu nastąpiła 9 grudnia 2003 r. Najemcy dokonywano przypisu czynszu w wysokości 40,40 zł miesięcznie. Na koniec 2004 r. najemca posiadał zaległość w kwocie 510,40 zł, na koniec 2005 r. w kwocie 995,20 zł, zaś na koniec 2006 r. w kwocie 1.480 zł. Ostatniego przypisu dokonano w styczniu 2007 r., zatem zadłużenie ogółem wyniosło 1.520,40 zł. Należy zauważyć, że umowa z najemcą została zawarta do dnia 1 maja 2006 r., a więc po tej dacie nie należało dokonywać przypisu należności. W trakcie kontroli ustalono, że nie były naliczane odsetki od zaległości oraz nie wystawiano wezwań do zapłaty. Sprawy nie skierowano również na drogę postępowania sądowego. Stwierdzono, że w wyniku braku terminowych działań windykacyjnych upłynął określony w art. 118 k.c. termin przedawnienia części należności w kwocie 510,40 zł – str. 115 protokołu kontroli. Jak wynika z wyjaśnienia złożonego przez Skarbnika Gminy (załącznik nr 2.5 do protokołu kontroli), mimo zawarcia umowy najmu najemca nigdy nie zajmował lokalu. Należność wraz z odsetkami (razem 1.623,45 zł) została zaś umorzona przez Pana Wójta w trakcie trwania kontroli. Naliczanie czynszu mimo faktycznego niewykorzystywania lokalu przez najemcę, jak również po upływie terminu obowiązywania umowy, świadczy o nieprawidłowym obiegu dokumentacji w Urzędzie i braku należytej weryfikacji prawidłowości wykazanych stanów ewidencyjnych.

W zakresie podstaw pozyskiwania dochodów z mieszkaniowego zasobu gminy stwierdzono, że w gminie obowiązują stawki czynszu regulowanego określone uchwałą Rady Gminy z dnia 20 grudnia 2000 r. w sprawie stawki bazowej czynszu regulowanego. Należy wskazać, iż z dniem 10 lipca 2001 roku weszła w życie ustawa z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.). Zgodnie z przepisami art. 8 tej ustawy, ustalanie stawek czynszu za najem lokali wchodzących w skład zasobu mieszkaniowego gminy należy do kompetencji organu wykonawczego (wójta). Podstawą ustalenia stawek, z uwzględnieniem czynników podwyższających lub obniżających wartość użytkową lokalu, wymienionych enumeratywnie w art. 7 ustawy, winna być zaś uchwała organu stanowiącego w sprawie zasad polityki czynszowej, wchodząca w skład wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy (art. 21 ust. 2 pkt 4 ustawy). Uchwała w tej sprawie nie została podjęta do czasu zakończenia kontroli – str. 116 protokołu kontroli.

W trakcie kontroli dochodów z użytkowania wieczystego nieruchomości stwierdzono, że wpływy kontrolowanej jednostki w 2007 r. z tego tytułu wyniosły 50.409,09 zł. Na dzień 1 stycznia 2007 r. zaległości stanowiły kwotę 229.792,75 zł, w tym 227.521,55 zł stanowiła należność od 1 użytkownika wieczystego. W aktach sprawy dotyczących tego użytkownika znajduje się pismo, z którego wynika, że „na podstawie postanowienia Sądu z 11 lipca 2005 r. w planie podziału nie zostały uwzględnione należności Gminy Juchnowiec w kwocie 321.955,41 zł z uwagi na nie złożenie tytułów wykonawczych”. W dniu 2 sierpnia 2005 r. Urząd Gminy Juchnowiec Kościelny wniósł do Sądu Rejonowego II Wydział Cywilny w Białymstoku zarzuty przeciwko podziałowi. W aktach sprawy brak jest odpowiedzi Sądu. Ostatnia wpłata od tego użytkownika wieczystego została zaksięgowana pod datą 30 kwietnia 2001 r. Wpłat tych dokonywał Urząd Skarbowy na podstawie tytułów wykonawczych. W oparciu o ewidencję ustalono, że w 2003 r. na koncie tego użytkownika zaksięgowano przypis roczny w wysokości 37.877,55 zł, w 2004 – 20.526,11 zł, w 2005 – 25.041,85 zł, w 2006 - 12.778,83 i w 2007 r. przypis roczny w kwocie 17.664,57 zł. W aktach sprawy brak jest informacji o egzekucji należności po dacie 11 lipca 2005 r. Na dzień 31 grudnia 2007 r. zaległość z tytułu opłat za wieczyste użytkowanie gruntów stanowiła kwotę 246.341,63 zł, zaś odsetki 181.423,61 zł.

Na podstawie pisma Nr RGG.72240-15/04 z dnia 9 lutego 2004 r. ustalono, że użytkownik wieczysty posiadał prawo użytkowania wieczystego działek:118/30, 118/33, 118/35, 119/14, 120/23, 120/29, 120/31, 120/32, 120/45, 120/49, 120/50, 144/4, 144/7, 146/2 i 146/6. Zgodnie z postanowieniem sądu (sygn. akt II Co 412/03) Sąd Rejonowy w Białymstoku II Wydział Cywilny przysądził prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w Ignatkach składającej się z działek o numerach geodezyjnych: 120/45, 144/7, 146/2, 118/30, 118/35, 119/14, 120/31 i 120/32 na rzecz następujących nabywców:

- „Komfort-Meble” Sp. jawna – działki o numerach: 118/30, 118/35 i 119/14,

- K. i W. M. – działki o numerach 120/45, 144/7 i 146/2,

- T. D. – działki o numerach 120/31 i 120/32

W wyniku postanowienia Sądu w użytkowaniu wieczystym omawianego dłużnika pozostały w działki o numerach: 118/33, 120/23, 120/29, 120/49, 120/50, 144/4 i 146/6.  Stwierdzono, że Kierownik Referatu Rolnictwa i Gospodarki Przestrzennej przekazał do księgowości informację o wysokości przypisu opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego na 2006 rok, z której wynika, że dotychczasowy użytkownik ma wnieść opłatę w związku z prawem użytkowania wieczystego m.in. działki o numerze 146/2, podczas gdy działka ta została postanowieniem Sądu z dnia 11 lutego 2005 r. przysądzona K. i W. M. W piśmie nie ujęto jednakże działki o numerze 146/6, która była nadal we władaniu dotychczasowego użytkownika wieczystego. Pismem z dnia 8 marca 2007 r. naprawiono ten błąd, tj. wykreślono działkę o numerze 146/2 i ujęto działkę o numerze 146/6 co skutkowało prawidłowym przypisem na rok 2007. Konsekwencją błędu w 2006 roku było zaniżenie dotychczasowemu użytkownikowi przypisu opłaty rocznej na 2006 r. o kwotę 4.885,74 zł. Różnica ta wynikała z faktu, że powierzchnia działki 146/2 wynosi 2.150m², zaś działki o numerze 146/6 - 7.871m².

W trakcie kontroli ustalono, że w związku z przysądzeniem postanowieniem Sądu działek o numerach 118/30, 118/35, 119/14, 120/45, 144/7 i 146/2 użytkownicy wieczyści zostali obciążeni opłatą, za wyjątkiem użytkownika T.D. z tytułu nabycia prawa użytkowania wieczystego działek o numerach 120/31 i 120/32. Ustalono, ze T. D. opłaca jedynie podatek od nieruchomości dotyczący tych działek. Stwierdzono też, że poprzedni użytkownik obciążany był za wskazane działki opłatą w wysokości 335,20 zł rocznie, co spowodowało zaniżenie przypisu użytkownikowi T.D. na kwotę 670,40 zł za lata 2006-2007 – str. 117-119 protokołu kontroli.

W toku kontroli dochodów budżetowych gminy, badaniu poddano również dochody z tytułu podatków i opłat lokalnych, dla których organem podatkowym pierwszej instancji, w myśl art. 13 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 roku Nr 8, poz. 60 ze zm.), jest Wójt Gminy. Kontrola prowadzona była w szczególności pod kątem prawidłowości i powszechności poboru wskazanych dochodów, windykacji zaległości podatkowych oraz rachunkowości podatkowej, w tym rzetelności sporządzania sprawozdań budżetowych, co doprowadziło do następujących ustaleń.

Kontrola przeprowadzona pod kątem stosowania przepisów wewnętrznych wykazała, że nie są przestrzegane regulacje zawarte w zał. nr 2 do instrukcji obiegu, kontroli i archiwizowania dokumentów finansowo-księgowych, wprowadzonej zarządzeniem Wójta Gminy Juchnowiec Kościelny Nr 33/2007 z dnia 2 maja 2007 roku. Stwierdzono, że komórka organizacyjna zajmująca się gospodarką komunalną i mieniem gminnym nie przekazuje komórce wymiaru podatków i opłat informacji na temat zawieranych umów najmu lokali mieszkalnych i użytkowych, dzierżawy gruntów, sprzedaży gruntów, lokali mieszkalnych i użytkowych, sprzedaży nieruchomości niezabudowanych, oddania w użytkowanie wieczyste gruntów. Ponadto przepisy te nie regulują obiegu dokumentów, o których mowa w art. 37 ust. 5 ustawy z dnia 23 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.) i § 5 i 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2002 w sprawie informacji podatkowych (Dz. U. Nr 240, poz. 2061 ze zm.). Ze wskazanych dokumentów wynikają informacje na temat zmiany właściciela lub posiadacza nieruchomości, oddania do użytku budynku, jego rozbiórki lub zmiany sposobu użytkowania. Brak informacji wynikających z ww. dokumentów powoduje, iż prace wymiarowe prowadzone są z opóźnieniem – str. 63 – 64 i 70 protokołu kontroli.

Podczas kontroli prawidłowości wykazanych w sprawozdaniach Rb-27S i Rb-PDP za 2007 rok skutków obniżenia górnych stawek podatków oraz skutków udzielonych ulg odroczeń, umorzeń, zwolnień oraz zaniechań poboru stwierdzono, że:

- zaniżono o 752.649,30 zł skutki obniżenia górnych stawek w podatku od nieruchomości od osób prawnych. Powodem było nie ujęcie do ich obliczenia danych wynikających z deklaracji podatnika, o którym mowa w zał. Nr 4/5 pod poz. 18,

- zawyżono o 749.535,31 zł skutki zastosowanych zwolnień w podatku od nieruchomości wynikających z uchwał podjętych przez Radę Gminy Juchnowiec Kościelny. Nieprawidłowość ta powstała, ponieważ w przypadku podatnika wymienionego w zał. nr 4/5 pod. poz. 18 do obliczenia skutków przyjęto maksymalne stawki podatku na rok 2007 wynikające z Obwieszczenia Ministra Finansów, zamiast uwzględnić w tym zakresie jako punkt odniesienia stawki przyjęte na ten rok uchwałą Rady Gminy (skutki obniżenia stawek są prezentowane odrębnie),

- zaniżono o 151 zł skutki obniżenia górnych stawek w podatku rolnym od osób fizycznych,

- zaniżono o 13.588,23 zł skutki obniżenia górnych stawek w podatku od środków transportowych. Prawdopodobną przyczyną tej nieprawidłowości było wykazanie danych ustalonych na początku roku podatkowego. A zatem nie zostały uwzględnione zmiany zachodzące w jego trakcie skutkujące powstaniem lub wygaśnięciem obowiązku podatkowego,

- zawyżono skutki udzielonych ulg w podatku rolnym od osób fizycznych o kwotę 469 złotych,

- w podatku od nieruchomości zawyżono prezentowane skutki ulg o kwotę 993 złote.

Należy zatem stwierdzić, że w tej części sprawozdania zostały sporządzone z naruszeniem  § 6 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 roku w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 115, poz. 781). Przepis ten stanowi, iż dane wykazane w sprawozdaniach powinny być sporządzane na podstawie ksiąg rachunkowych - str. 65-67 protokołu kontroli.

Na podstawie ustaleń, dotyczących prawidłowości i powszechności opodatkowania podatników wytypowanych do kontroli należy stwierdzić, że skutkowały one zaniżeniem uzyskanych dochodów o około 201.640 zł, co spowodowało z kolei zaniżenie dochodu na mieszkańca gminy o 14,88 złotych. Tym samym kontrolowana jednostka uzyska prawdopodobnie zawyżoną subwencję podstawową.

      Kontrola powszechności i prawidłowości opodatkowania podatkiem rolnym, leśnym i od nieruchomości osób prawnych i jednostek nie mających osobowości prawnej wykazała następujące nieprawidłowości:

- 15 na 38 kontrolowanych podatników wykazało powierzchnię gruntów do opodatkowania inną niż wynika to z przedstawionej ewidencji geodezyjnej. W ośmiu przypadkach powierzchnia deklarowana była zaniżona, co skutkowało uszczupleniem dochodów kontrolowanej jednostki o kwotę 37.591 złotych. Natomiast siedmiu podatników wykazało powierzchnię wyższą od wynikającej z ewidencji geodezyjnej, co wiązało się zapłaceniem przez nich podatku zawyżonego o kwotę 6.719 złotych. Stwierdzona nieprawidłowość narusza przepisy materialnego prawa podatkowego, zgodnie z którymi podstawą opodatkowania jest powierzchnia gruntów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków (art. 3 ustawy o podatku leśnym, art. 4 ust. 1 ustawy o podatku rolnym oraz art. 21 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne). W przypadku podatnika o którym mowa w zał. nr 4/5 pod poz. 18 stwierdzono również, że poza zaniżeniem w deklaracji powierzchni gruntów nie wykazał on do opodatkowania wszystkich budynków będących w jego posiadaniu. Miedzy innymi nie zostały wykazane budynki mieszkalne oraz zaniżono powierzchnie budynków pozostałych. Ponadto w deklaracji nie wykazano również gruntów związanych z działalnością gospodarczą. W związku z powyższym podatek tam zadeklarowany został zaniżony o 37.539 złotych.

- trzech podatników będących przedsiębiorcami wykazało do opodatkowania grunty pozostałe. Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych grunty będące w posiadaniu przedsiębiorcy uważa się za związane działalnością gospodarczą. Wyjątek od tej zasady stanowią grunty związane z budynkiem mieszkalnym oraz brak możliwości ich wykorzystywania w prowadzonej działalności ze względów technicznych. W żadnym ze stwierdzonych przypadków grunty nie były związane z budynkiem mieszkalnym, nie ma również dokumentów, z których wynikałoby, iż nie jest możliwe ich wykorzystywanie do prowadzenia działalności ze względów technicznych. W związku z powyższym zaniżono potencjalne dochody o około 17.989 złotych.

- w dwóch przypadkach stwierdzono, że w deklaracjach podatnicy wykazali grunty, których nie są właścicielami, czym naruszyli art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. W przepisie tym ustawodawca wymienił podmioty, na których ciąży obowiązek podatkowy. W wyniku tej nieprawidłowości dochody, w przypadku podatku od nieruchomości od osób prawnych, zostały zawyżone o 3.096 zł - str. 68-77 protokołu kontroli.

Stwierdzono również 11 przypadków złożenia deklaracji po terminach wskazanych w przepisach materialnego prawa podatkowego tj. w art. 6 ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy opopl, art. 6 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy o podatku leśnym oraz art. 6a ust. 8 pkt 1 i 2 ustawy o podatku rolnym. Ponadto dwóch podatników nie złożyło korekt deklaracji podatkowych pomimo, iż wystąpiły u nich zdarzeniach mające wpływ na wysokość podatku ( podatnik wymieniony w zał. nr 4/5 poz. 18 i zał. nr 4/8 poz. 5). Ustalono również, iż dwóch przypadkach podatnicy nie dołączyli do korekt deklaracji pisemnego wyjaśnienia jej przyczyn, czym naruszony został przepis art. 81 § 2 Op ( podatnik wymieniony w zał. nr 4/5 poz. 9 i zał. nr 4/8 poz. 5) – str. 68, 71, 74, 75, 77, 84, 85  protokołu kontroli.

W opisie zawartym na stronie 83 protokołu kontroli, dotyczącym grupy podatników - osób fizycznych, wykazano przypadki błędnego ustalenia „hektarów przeliczeniowych” stanowiących podstawę opodatkowania w podatku rolnym.  Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym (tekst jednolity Dz. U. z 2006 roku Nr 136, poz. 969 ze zm.) podstawę opodatkowania podatkiem rolnym stanowi liczba hektarów przeliczeniowych, ustalonych na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji geodezyjnej. Wyniki kontroli wskazują także na brak reakcji organu podatkowego na niewykonanie przez wymienionych podatników obowiązku nałożonego na nich treścią art. 6a ust. 5 ustawy o podatku rolnym w zakresie składania informacji podatkowych.

Przeprowadzono także kontrolę w zakresie prawidłowości udzielania ulg ustawowych w podatku rolnym. Dokonane ustalenia dotyczyły przypadku, opisanego na stronach 90-91 protokołu kontroli, dotyczącego błędnej kwalifikacji rachunków przy stosowaniu ulgi inwestycyjnej.

Natomiast w trakcie kontroli wymiaru podatku od nieruchomości w grupie podatników - osób fizycznych stwierdzono przypadki braku podstawowego materiału dowodowego służącego do wymiaru tej należności. Art. 6 ust. 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nakłada obowiązek ujawnienia przez podatnika podstawy opodatkowania: w latach 2000 – 2002, w obowiązującym wtedy stanie prawnym, poprzez złożenie wykazu nieruchomości, aktualnie poprzez złożenie informacji podatkowej (nowela z 30 października 2002 roku (Dz. U. Nr 200, poz. 1683), obowiązująca od 1 stycznia 2003 roku). Wyżej wymienione dokumenty stanowią, dla wymiaru podatku od nieruchomości osobom fizycznym, podstawowy materiał dowodowy. Przeprowadzona kontrola ustaliła również przypadki występowania różnic pomiędzy danymi zawartymi w informacjach podatkowych złożonych przez podatników a danymi w rejestrach wymiarowych, według których wymierzano podatek – strona 78 protokołu kontroli. Brak czynności sprawdzających, które winny być dokonywane przez organ podatkowy stosownie do przepisów wskazanego art. 272 Ordynacji podatkowej doprowadził również  do sytuacji opisanych na stronach 78 – 82 oraz 88 - 89 protokołu kontroli a dotyczących opodatkowania osób fizycznych podatkiem rolnym, leśnym i od nieruchomości.

W zakresie podatku leśnego od osób fizycznych, jak wynika z opisu na stronie 88 protokołu kontroli, stwierdzono przypadki nie złożenia informacji podatkowych dotyczących podatku leśnego. W świetle obowiązujących aktualnie oraz w kontrolowanym okresie przepisów, informacje podatkowe dotyczące podatku leśnego stanowią podstawowy materiał dowodowy do wymiaru podatku leśnego. Nieprawidłowość ta stanowi naruszenie art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o podatku leśnym (Dz. U. Nr 200, poz. 1682 ze zm.). Wskazania w opisie na  stronie 89 protokołu kontroli ilustrują nieprawidłowość polegającą na zaliczeniu do gruntów leśnych i opodatkowaniu podatkiem leśnym, gruntów oznaczonych symbolem geodezyjnym „Lz”. W okresie objętym kontrolą grunty tak sklasyfikowane nie podlegały opodatkowaniu tą należnością.

W zakresie stosowania przepisów dotyczących postępowania upominawczego oraz egzekucyjnego stwierdzono nieprawidłowości opisane na stronach 91 – 95 protokołu kontroli. Polegało to na braku pełnych i terminowych działań windykacyjnych w stosunku do podatników zalegających z zapłatą należności podatkowych, świadczącym o naruszeniu przez organ podatkowy obowiązków wynikających z przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 96, poz. 161 ze zm.) i rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2001 r. Nr 137, poz. 1541, z 2003 r. Nr 9, poz. 106, z 2004 r. Nr 10, poz. 79).

W trakcie kontroli prawidłowości poboru opłaty skarbowej stwierdzono, iż kontrolowana jednostka uzyskała dochody z tytułu tej opłaty w kwocie 18.725 zł, pobieranej za wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu pod budownictwo mieszkaniowe. Przepisy ustawy z dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635) w treści art. 2 ust. 1 pkt 2 jednoznacznie wskazują, iż nie podlega tej opłacie dokonanie czynności urzędowej (czynnością taką jest wydanie decyzji), wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia) w sprawach dotyczących budownictwa mieszkaniowego. To z treści ustawy, a konkretnie z części I Załącznika zatytułowanej „Dokonanie czynności urzędowej” punkt 8, do czynności urzędowych zalicza decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Należy więc stwierdzić, iż wskazany w opisie dochód uzyskany został z naruszeniem prawa – strona 94 protokołu kontroli. Równocześnie należy podnieść, iż nienależnie pobrana należność, do której mają zastosowanie przepisy Ordynacji podatkowej, stanowi w myśl art. 72 tej ustawy nadpłatę, do której mają zastosowanie odpowiednie procedury wynikające z treści przywołanych przepisów.

Ustalono, że organ podatkowy nie podjął skutecznych działań w celu uzyskania dochodów z tytułu opłaty targowej. Rada Gminy w Juchnowcu w uchwale Nr VI/54/95 z dnia 15 lutego 1995r. w sprawie zarządzenia poboru niektórych należności w drodze inkasa, określenia inkasentów oraz wynagrodzenia za inkaso należności pieniężnych wskazała, że sołtysi będą między innymi inkasentami opłaty targowej. W 2007 roku żaden z inkasentów nie wywiązał się ze swojego obowiązku i nie pobrał dochodów z przedmiotowej opłaty. Z ewidencji druków ścisłego zarachowania wynika, że jedynie trzech inkasentów pobrało kwitariusze przychodowe, które jako jedyne umożliwiają pobór opłaty targowej, ponieważ kierownik jednostki, zgodnie z treścią § 4 ust. 3 pkt 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 czerwca 2006r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 112, poz. 761), nie określił i nie zatwierdził do stosowania innych dokumentów. W badanym okresie organ podatkowy nie podejmował żadnych działań w celu zobligowania inkasentów do wywiązywania się z nałożonych obowiązków. Podsumowując, Wójt Gminy jako osoba odpowiedzialna za gospodarkę finansową (art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U z 2001 Nr 142, poz. 1591 ze zm.) jest zobowiązany do szczególnej dbałości o dochody kierowanej przez niego jednostki. Również Rada Gminy w uchwale Nr XXIX/260/01 z dnia 21 listopada 2001r powierzyła mu wykonanie zapisów uchwały. Pozostawienie jednego ze źródeł dochodów bez nadzoru wskazuje na nie wywiązywanie się z tych obowiązków – str. 96 – 97 prot. kontroli.

Z opisu zawartego na stronach 97-100 protokołu kontroli wynika, że decyzje podatkowe wydawane na podstawie art. 67a § 1 Op nie zawierają uzasadnienia prawnego, a uzasadnienie faktyczne nie odnosi się do zebranych w trakcie postępowania podatkowego dokumentów lub też ustalonych faktów, którymi organ podatkowy kierował się podejmując poszczególne rozstrzygnięcia. W związku z tym, w tej części decyzje wytypowane do kontroli nie spełniają wymogów zawartych w art. 210 § 1 i 4 Op. Przepis ten stanowi, iż decyzje podatkowe zawierają uzasadnienie faktyczne i prawne, przy czym uzasadnienie faktyczne zawiera w szczególności wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, którym dał wiarę, oraz przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności. Uzasadnienie prawne zaś zawiera wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa. W wyniku analizy terminowości prowadzenia postępowania podatkowego stwierdzono, że organ podatkowy w przypadku decyzji Fn.3113-1-1/07 i Fn 3110-4-1/07  prowadził postępowanie przekraczając obowiązujące terminy. Zgodnie z treścią art. 139 § 1 Op organ podatkowy powinien przeprowadzić postępowanie podatkowe bez zbędnej zwłoki, lecz w okresie nie dłuższym niż w ciągu miesiąca. W przypadku szczególnie skomplikowanych spraw postępowanie może być przedłużone do dwóch miesięcy. Z akt sprawy nie wynika, aby w opisanych przypadkach sprawy były szczególnie skomplikowane lub wymagały zastosowania szczególnych procedur lub działań. Należy zatem stwierdzić, że przeciąganie postępowania nastąpiło z naruszeniem przepisów wskazanych na wstępie.

         W wyniku kontroli prawidłowości realizacji dochodów z tytułu podatku od środków transportowych stwierdzono, że w przypadku części podatników wytypowanych do kontroli, posiadających pojazdy, które nieprzerwanie od kilku lat podlegają opodatkowaniu służby organu podatkowego nie przedstawiły dokumentów na podstawie, których można byłoby zweryfikować dane wykazane w deklaracjach oraz stwierdzić prawidłowość naliczenia podatku. Brak przedmiotowej dokumentacji wskazuje też na brak możliwości prowadzenia czynności sprawdzających wynikających z brzmienia art. 272 Op. Ponadto ustalono, że w badanym okresie deklaracji nie złożył podatnik wymieniony w zał. nr 4/9 pod poz. 1. Deklaracja została złożona w trakcie trwania kontroli tj. 4.03.08 roku. Konsekwencją nie złożenia w terminie deklaracji podatkowej było zaniżenie potencjalnych dochodów gminy o kwotę 9305,04 zł -  str. 100-101 prot. kontroli.

Podczas analizy sposobu prowadzenia ewidencji szczegółowej tzn. kont podatkowych służących do rozrachunków z podatnikami stwierdzono, że w podatku od środków transportowych była ona prowadzona w rozbiciu na pojazdy, co narusza § 11 ust. 3 pkt 1 przywołanego wcześniej rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zasady rachunkowości oraz plany kont w zakresie ewidencji podatków, opłat… . W myśl tego przepisu konta szczegółowe służą m.in. do rozrachunków z podatnikami z tytułu podatków podlegających przypisaniu na ich kontach i powinny być prowadzone dla każdego podatnika odrębnie w każdym podatku. Ponieważ podatnicy przedmiotowej należności zobowiązani są do składania deklaracji podatkowych, na ich podstawie dokonuje się przypisu na koncie. W obowiązujących wzorach deklaracji podatnik jest zobowiązany do obliczenia łącznej kwoty podatku bez względu na ilość posiadanych pojazdów. W takiej też wysokości powinien być również dokonany przypis na koncie podatkowym – str. 102 prot. kontroli.

W zakresie rachunkowości podatkowej stwierdzono także przypadki opisane na stronach 104 – 105 protokołu kontroli nie stosowania przez pracowników kontrolowanej jednostki obowiązujących przepisów wewnętrznych. W szczególności dotyczyło to zapisów w ewidencji dotyczących:

- przypisu zobowiązania podatkowego na podstawie deklaracji podatkowych,

- odpisu należności podatkowych, które uległy przedawnieniu.

Przeprowadzona analiza zasad naliczania wynagrodzeń inkasentom wskazuje na stosowanie praktyki zaokrąglania kwot brutto ich wynagrodzeń bez uzasadnienia prawnego – str. 108 protokołu kontroli.

Natomiast badanie terminowości wpłacanych podatków wykazało, że w przypadku trzech podatników nie naliczono lub też naliczono w nieprawidłowej wysokości odsetki. W wyniku tego wpłaty z tytułu odsetek zostały zaniżone o 16 złotych. Ponadto w trakcie kontroli stwierdzono, że w przypadku podatników wymienionych w zał. nr 4/8 pod poz. 5 i nr 4/6 pod poz. 9 organ podatkowy nie wydawał postanowień o zaliczeniu nadpłaty na bieżące należności, czym naruszył art. 76a § 1 Op. Ponadto w jednym w przypadku nadpłatę zaliczono na poczet zobowiązania podatkowego innego podatnika. W myśl art. 76 § 1 Op organ podatkowy ma możliwość zarachowania nadpłaty na poczet zaległości podatkowej, bieżących lub przyszłych zobowiązań dotyczących podatnika. Tak sformułowany przepis jednoznacznie wyklucza możliwość przekazania nadpłaty na konto innego podatnika – str. 103 prot kontroli.

Podsumowując ustalenia kontroli należy stwierdzić, iż duży wpływ na ich istnienie miał fakt nie prowadzenia przez organ podatkowy czynności sprawdzających lub też ich prowadzenia sposób nierzetelny, co uchybia postanowieniom art. 272 ustawy Op. W związku z powyższym organ podatkowy nie wykrył zawartych w deklaracjach naruszeń materialnego prawa podatkowego w zakresie terminowości składania deklaracji, wpłacanych podatków, analizy dokumentów składanych przez podatników wykazujących wysokość podatku do zapłaty, prawidłowości zastosowania ulg oraz zgodności prezentowanych danych ze stanem faktycznym. Prawidłowe ich prowadzenie pozwala już na etapie wpływu dokumentów stwierdzenie i eliminowanie ewentualnych nieprawidłowości, które mogą mieć wpływ na realizację zobowiązań podatkowych.

Ponadto przyczyną opisanych powyżej błędów, szczególnie w zakresie zachowania powszechności i prawidłowości opodatkowania, swój udział ma również zaniechanie przez organ podatkowy, wykonywania obowiązków wynikających z art. 281 § 1 Op. W myśl tego przepisu organ podatkowy ma obowiązek przeprowadzania kontroli podatkowych u podatników. Nie wykonując ustawowego obowiązku organ podatkowy pozbawił się możliwości weryfikowania danych wykazywanych przez podatników w oparciu o źródłowe dokumenty znajdujące się u podatnika oraz stwierdzenia stanu faktycznego w miejscu położenia nieruchomości – str. 63 protokołu kontroli.

Badanie dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości wykazało, iż przewidziano w jej treści prowadzenie ksiąg rachunkowych techniką komputerową. Jedynie w zakresie analityki do konta 240 „Pozostałe rozrachunki” w ewidencji Urzędu Gminy przewidziano metodę odręczną, która była stosowana także w praktyce. W trakcie kontroli stwierdzono, iż odręcznie prowadzona była również analityka do konta 221 „Należności z tytułu dochodów budżetowych” (poza częścią dotyczącą ewidencjonowania należności z tytułu podatków), a także do konta 234 „Pozostałe rozrachunki z pracownikami” w zakresie odnoszącym się do rozrachunków z tytułu pożyczek mieszkaniowych z ZFŚS, co nie miało umocowania w regulacjach wewnętrznych – str. 21 protokołu kontroli.

W trakcie kontroli stwierdzono prowadzenie wyodrębnionej ewidencji księgowej dla depozytów. Składały się na nią: dziennik, księga główna oraz zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej, mające postać odrębnego rejestru księgowego, którego danych nie można połączyć z ewidencją prowadzoną dla Urzędu jako jednostki budżetowej. W efekcie, sporządzenie łącznego zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej dla Urzędu i dla depozytów nie było możliwe. Ewidencja prowadzona dla depozytów posiadała zatem cechy odrębnych ksiąg rachunkowych w rozumieniu ustawy o rachunkowości. Z wyjaśnień udzielonych w trakcie kontroli przez Skarbnika Gminy wynika jednakże, że dane wynikające z ksiąg rachunkowych prowadzonych dla depozytów uwzględnione zostaną w bilansie Urzędu jako jednostki budżetowej. Pod względem podmiotowym, przepisy ustawy o rachunkowości mają zastosowanie m.in. do gmin i ich związków, a także gminnych jednostek budżetowych, zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz funduszy celowych niemających osobowości prawnej. Podobnie, szczególne zasady rachunkowości oraz plany kont, określone przepisami § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości i planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz. U. Nr 142, poz. 1020 ze zm.), należy stosować dla budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, zakładów budżetowych oraz gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych. Na tej podstawie należy stwierdzić, iż wyodrębnienie ksiąg rachunkowych dla określonego rodzaju środków (depozytów) nie znajduje umocowania prawnego. Operacje gospodarcze związane z tzw. depozytami powinny być zatem ujmowane w księgach rachunkowych Urzędu jako jednostki budżetowej. Wydzielenie operacji ich dotyczących może zaś przybrać postać np. dziennika częściowego, o którym mowa w art. 14 ust. 3 ustawy o rachunkowości – str. 21-22 protokołu kontroli.

Badanie stosowania procedur wewnętrznej kontroli i autoryzacji dowodów księgowych wykazało, w przyjętej próbie, jeden przypadek zrealizowania zapłaty na podstawie dowodu księgowego nie zatwierdzonego do wypłaty - faktura z 19 grudnia 2006 r. za wykonanie dwóch odcinków spinki wodociągu w ul. Długosza w Kleosinie na kwotę 22.470 zł (poz. księgowa 1598/69). Dokument posiadał adnotacje o sprawdzeniu pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym oraz adnotację o opłaceniu przelewem przez inspektora ds. księgowości budżetowej, posiadającego upoważnienie do wykonywania dyspozycji środkami na rachunkach bankowych – str. 25 protokołu kontroli.

W trakcie kontroli prawidłowości zapisów w księgach rachunkowych stwierdzono, iż dodatnie saldo konta 860 „Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik finansowy” w kwocie 2.952.501,89 zł, oznaczające zysk za 2005 r., zostało przeniesione na konto 800 „Fundusz jednostki” dopiero pod datą 31 grudnia 2006 r. (poz. 1680/12/06). Prawidłowo, zgodnie z zasadami funkcjonowania kont określonymi w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości..., powinno ono zostać przeniesione w roku następnym pod datą przyjęcia sprawozdania finansowego. Podobnie, przeksięgowania deficytu budżetu za 2005 r. na konto 960 „Skumulowana nadwyżka lub niedobór na zasobach budżetu” dokonano dopiero w dniu 31 grudnia 2006 r. (poz. 523/12/06), a nie pod datą zatwierdzenia sprawozdania z wykonania budżetu. Naruszono tym zasady funkcjonowania kont 960 i 961 „Niedobór lub nadwyżka budżetu” zawarte w załączniku nr 1 do przywołanego wyżej rozporządzenia. Stosownych księgowań w dacie zatwierdzenia sprawozdań finansowych nie stwierdzono także w księgach 2007 r., w odniesieniu do wyników podlegających przeksięgowaniu za rok 2006.

Kontrola wykazała ponadto, że na koniec 2006 r. na koncie 962 „Wynik na pozostałych operacjach” istniało saldo strony Ma w wysokości 157.427 zł, uwzględnione w bilansie z wykonania budżetu gminy w pozycji dotyczącej wyniku na operacjach niekasowych. Ustalono, iż wskazana kwota wiązała się z umorzeniem przez NFOŚiGW części pożyczki udzielonej Gminie Juchnowiec, która to operacja została ujęta prawidłowym zapisem Wn 260 „Zobowiązania finansowe” – Ma 962. Z opisu zasad funkcjonowania konta 962 zawartych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości… wynika, że pod datą zatwierdzenia sprawozdania z wykonania budżetu saldo konta 962 przenosi się na konto 960. Z okazanego w trakcie trwania kontroli zestawienia obrotów i sald ksiąg rachunkowych budżetu gminy za 2007 r. (opatrzonego datą sporządzenia 15 lutego 2008 r.) nie wynikało, aby taki zapis został dokonany w 2007 roku.

Przeksięgowania wyniku finansowego za 2006 r. na konto 800, nadwyżki za 2006 r. na konto 960 oraz wyniku na operacjach niekasowych na konto 960 dokonano w trakcie trwania kontroli pod datą 18 lutego 2008 r. – str. 33 protokołu kontroli.

Przeprowadzone w trakcie trwania kontroli badanie poprawności zarejestrowania obrotów na kontach rozrachunkowych oraz realności sald należności i zobowiązań na koniec 2006 i 2007 r. wykazało liczne nieprawidłowości. Polegały one (oprócz opisanych wcześniej błędów w zakresie ewidencji związanej z gromadzeniem dochodów) na:

a) ewidencjonowaniu w księgach budżetu na koncie 224 „Rozrachunki budżetu” zobowiązań z tytułu mylnych wpłat, nie stanowiących rozrachunków z innymi budżetami. Stwierdzono, że na koniec 2006 r. zobowiązania z tego tytułu stanowiły 53.589 zł (w tym: z tytułu wpływu zabezpieczenia należytego wykonania umowy – 46.289,90 zł, wpłaty wadium na zakup działki – 5.500 zł oraz wpłaty kosztów zastępstwa procesowego – 1.800 zł). Właściwe dla ewidencjonowania tego typu operacji jest konto 240 „Pozostałe rozrachunki” w ewidencji Urzędu Gminy – str. 36 protokołu kontroli;

b) ujmowaniu w ewidencji księgowej budżetu, za pośrednictwem konta 224, zobowiązań z tytułu podatku VAT naliczonego od dochodów pobieranych przez Urząd Gminy. Stwierdzono, iż wpłaty z tytułu dochodów (np. z czynszów) ujmowane były po stronie Wn konta 133-1 (w kwocie brutto), zaś po stronie Ma na koncie 901 w wartości netto i 224-3 (podatek VAT). Na podstawie dowodu PK, w ewidencji jednostki dokonywano zaś zapisu Wn 130-2 – Ma 221 (w kwocie brutto), przypis Wn 221 – Ma 750 (w kwocie brutto). Prawidłowo, do rozliczeń z budżetem państwa z tytułu podatku VAT przewidziane jest konto 225 „Rozrachunki z budżetami” w ewidencji Urzędu Gminy – str. 36 protokołu kontroli;

c) ewidencjonowaniu na podstawie sprawozdań Rb-27 udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych za pośrednictwem konta 221 „Należności z tytułu dochodów budżetowych” w ewidencji Urzędu jako jednostki budżetowej (przy jednoczesnym księgowaniu w ewidencji budżetu). W efekcie, konto 221 na koniec 2006 r. wykazywało saldo Wn w kwocie 47.353,28 zł oraz saldo Ma w wysokości 2.997,68 zł. Salda powstały poprzez zaksięgowanie dowodów PK z dnia 31 grudnia 2006 r. (poz. 1694/12/06 i 1695/12/06). Na dowodzie PK nr 1694/12/06 poprzedni Skarbnik Gminy wpisała, iż dotyczy on „zaksięgowania w jednostce przypisów dochodów za 2006 r. rozliczanych za pośrednictwem urzędów skarbowych na podstawie RB-27”, zaś na dowodzie PK nr 1695/12/06, że jest on związany z „zaksięgowaniem w jednostce budżetowej podatków z urzędów skarbowych wykazanych w sprawozdaniach urzędów skarbowych Rb-27 w kolumnie „dochody wykonane””. Wskazane księgowania wiązały się z przyjęciem koncepcji, zgodnie z którą, pod datą 31 grudnia należy ujmować dane z kolumny „Należności” sprawozdania Rb-27 pomniejszone o saldo początkowe w korespondencji ze stroną Ma konta 750 „Przychody i koszty finansowe”. Na stronie Ma konta 221 księgować zaś należy dane z kolumny „Dochody wykonane” (równe danym z kolumny „Dochody przekazane w okresie sprawozdawczym”) tego sprawozdania w korespondencji ze stroną Wn konta 800. W rezultacie takich księgowań, konto 221 na koniec roku wykazywało saldo końcowe zgodne ze sprawozdaniem Rb-27, zmniejszeniu uległ fundusz Urzędu, zaś przypisane należności z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych miały wpływ na wynik Urzędu za dany rok. Ponadto, należność z tego tytułu została wykazana w sprawozdaniu Rb-27S za okres 2006 r. Należy dodać, iż saldo we wskazanej wysokości figurowało w ewidencji do konta 221 przez cały 2007 r. W trakcie trwania kontroli okazano 2 dowody PK opatrzone datą 31 grudnia 2007 r. dotyczące analogicznych, jak wyżej wskazane, zapisów księgowych dokonanych w oparciu o dane sprawozdań Rb-27 za 2007 r. Podobnie, odnosiły się one do ujęcia zrealizowanych dochodów, a nie tylko zaległości i nadpłat z Rb-27. W związku z ich zaksięgowaniem, saldo konta 221 w części dotyczącej rozliczeń z urzędami skarbowymi na koniec 2007 r., wyniosło Wn 47.392,07 zł i Ma 39.801,16 zł (w tym zaległości – 7.590,91 zł) – str. 37 i 44 protokołu kontroli. Opisany sposób ewidencji nie miał uzasadnienia w świetle przepisów obowiązujących w okresie objętym kontrolą. Należy jednak mieć na uwadze, że nowelizacja rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości i planów kont..., obowiązująca od 13 maja 2008 r., przewiduje zaliczanie do przychodów urzędu jednostki samorządu terytorialnego dochodów budżetu nieujętych w planach finansowych innych jednostek budżetowych, co dotyczy przede wszystkim dochodów księgowanych dotychczas wyłącznie w ewidencji budżetu (subwencji, dotacji, udziałów w podatkach dochodowych) - § 7 ust. 1 rozporządzenia po nowelizacji;

d) niewłaściwym ujmowaniu rozrachunków z tytułu refakturowanych przez Urząd dostaw i usług (w szczególności za energię elektryczną, cieplną, wodę, ścieki, rozmowy telefoniczne). Do ich ewidencjonowania wykorzystywane było do dnia zakończenia kontroli konto 240, zamiast konta 201 „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami” lub konto 221 – str. 39, 42, 46 i 47 protokołu kontroli. Nadto należy dodać, iż za pośrednictwem konta 240 do końca 2007 r. ewidencjonowane były rozrachunki z tytułu najmu lokali mieszkalnych i użytkowych. Począwszy od 1 stycznia 2008 r. są one ujmowane w sposób prawidłowy na koncie 221. Do czasu zakończenia kontroli nie dokonano jednakże aktualizacji zakładowego planu kont dostosowującej jego postanowienia do zgodności z przepisami prawa i stosowaną praktyką – str. 39 i 46 protokołu kontroli;

e) braku prawidłowej weryfikacji salda konta 240 w ewidencji Urzędu jako jednostki budżetowej w zakresie należności z tytułu opłat za wydane specyfikacje istotnych warunków zamówienia. Stwierdzono, że konto 240 (w ujęciu syntetycznym), zarówno na koniec 2006 r. jak i 2007 r., wykazywało saldo Wn z tego tytułu w wysokości 400 zł. W wyniku analizy tego salda ustalono, iż składały się na nie należności od 15 kontrahentów. Z danych ewidencji analitycznej wynika jednakże, że należność wynosi łącznie 380 zł, a nie 400. Na jej podstawie ustalono, że część należności (w kwocie 60 zł) nie powinna wynikać z ksiąg rachunkowych już na koniec 2006 r. z powodu ich uregulowania przez kontrahentów, część należności (80 zł) została uiszczona w 2008 r., zaś kwota 240 zł nie została uregulowana do dnia zakończenia kontroli, pomimo upływu terminu (należności powstały w latach 2002-2006). Wezwania do zapłaty odnoszące się do kwot składających się na należności na koniec 2007 r. zostały wystosowane w 2008 r. - str. 40 i 47-48 protokołu kontroli;

f) przetrzymywaniu środków z tytułu prowizji należnej gminie za rozliczanie czynszów dzierżawnych oraz za sprzedaż nieruchomości Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa w łącznej wysokości 51.732,07 zł na rachunku depozytów (księgowanie w korespondencji z kontem 240); na rachunek podstawowy środki te zostały przekazane, wraz ze stosowanym księgowaniem zaliczającym je do dochodów budżetu, w następstwie czynności kontrolnych (pod datą 18 lutego 2008 r.). Realizacja przez gminę wpływów z tytułu prowizji miała miejsce w latach 1997-2004 na podstawie umowy zawartej z Agencją w dniu 1 listopada 1996 r. Umową zlecono Zarządowi Gminy sprzedaż nieruchomości oraz zawieranie w imieniu Prezesa Agencji umów dzierżawy i najmu nieruchomości rolnych wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa za wynagrodzeniem – str. 40-41 protokołu kontroli;

g) występowaniu na koncie 240 (w 2006 r. w ewidencji Urzędu, zaś od 2007 r. w opisanej wcześniej „ewidencji depozytów”) salda z tytułu wpłat wadiów na przetargi w łącznej kwocie 409,50 zł. Stwierdzono, iż składały się na nie: kwota 309,50 zł pochodząca z 13 wpłat wadiów w przetargach na dzierżawę działek i lokali, wniesionych w okresie od 12 listopada 1999 r. do 31 sierpnia 2005 r., które do dnia zakończenia kontroli nie zostały zwrócone oraz 100 zł wniesione w dniu 3 lutego 2004 r. jako wadium w przetargu na sprzedaż zbiornika w Kleosinie. Z wyjaśnienia udzielonego w trakcie trwania kontroli przez Skarbnika Gminy wynika, że powodem nie zwrócenia 309,50 zł był brak wniosków o zwrot wadiów, zaś w stosunku do kwoty 100 zł - rezygnacja z należności przez biorącego udział w przetargu, w związku z czym, wpłacone sumy zostaną zarachowane na dochody budżetu - str. 41 i 49-50 protokołu kontroli;

h) występowaniu salda Ma na koncie 240 (w 2006 r. w ewidencji jednostki, zaś od 2007 r. w „ewidencji depozytów”) z tytułu kapitalizacji odsetek na rachunku depozytowym, które powstało z tytułu oprocentowania przetrzymywanych na rachunku depozytów środków. Na koniec 2006 r. saldo konta 240 dotyczące odsetek wynosiło 71.061,49 zł, zaś na dzień 31 grudnia 2007 r. - 70.862,46 zł. W wyniku dokonanej w trakcie kontroli analizy omawianego salda (w oparciu o sporządzone zestawienie do kapitalizacji odsetek za lata 1998-2007) stwierdzono, iż jego wysokość wiązała się m.in. z:

- lokowaniem środków zgromadzonych na rachunku depozytowym – suma wynikająca z tego tytułu wynosiła 10.203,40 zł. Lokaty miały miejsce w 2002, 2003 i 2005 r.;

- nieprawidłowościami w realizacji obowiązku wyrażonego w przepisach art. 148 ust. 5 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655), dotyczącego zwrotu zabezpieczeń należytego wykonania umów wniesionych w pieniądzu wraz z odsetkami wynikającymi z umowy rachunku bankowego, na którym były one przechowywane, pomniejszonych o koszty prowadzenia rachunku bankowego oraz prowizji bankowej za przelew pieniędzy na rachunek bankowy wskazany przez wykonawcę. Opisany stan trwał do 17 maja 2007 r. Od tej daty przywołany przepis Prawa zamówień publicznych jest przestrzegany. Wcześniej, stosownego przeliczania dokonywano tylko w odniesieniu do zabezpieczeń pozostawionych na zabezpieczenie roszczeń z tytułu rękojmi za wady lub gwarancji jakości (przechowywanych z reguły przez okres 3 lat);

- nieprawidłowościami w realizacji przepisu art. 46 ust. 4 Prawa zamówień publicznych nakazującego zwrot wadium wniesionego w pieniądzu wraz z odsetkami wynikającymi z umowy rachunku bankowego, na którym były one przechowywane, pomniejszonego o koszty prowadzenia rachunku bankowego oraz prowizji bankowej za przelew pieniędzy na rachunek bankowy wskazany przez wykonawcę. Stwierdzono, że zasady zawarte w cytowanym przepisie stosowane są dopiero od 26 czerwca 2007 r. Do tego czasu wadia zwracane były w wysokości wniesionej kwoty – str. 41 i 48-49 protokołu kontroli;

i) występowaniu na koncie 290 „Odpisy aktualizujące należności” na koniec 2006 i 2007 r. salda Ma w kwocie 666.493,60 zł powstałego w wyniku dokonania odpisu aktualizującego należności z tytułu podatku od nieruchomości naliczonego za okres 2002, 2003 i 2004 r. dla gminy Juchnowiec Kościelny od budowli stanowiących jej własność, a będących w zarządzie WZMiUW w Białymstoku (odpis dotyczył 2002 r. – 163.548,50 zł, 2003 r. – 234.099,60 zł i 2004 r. – 268.845,50 zł). Podstawę odpisu stanowił dowód PK ujęty pod poz. 1464/12/05 z dnia 31 grudnia 2005 r. podpisany przez Skarbnika M. Ostrowską. W wyniku dokonanej w trakcie kontroli weryfikacji salda konta 290 ustalono, że operacja polegająca na odpisie aktualizującym w wysokości 666.493,60 zł została dokonana w związku z podjęciem przez Radę Gminy Juchnowiec Kościelny uchwały zwalniającej budowle będące własnością gminy z podatku od nieruchomości. Do tego czasu, dokonywany był przypis należności z tytułu podatku od nieruchomości, który gmina powinna była opłacić, a czego nie uczyniono. Dodatkowo, w związku z nieuregulowaniem należności naliczone zostały odsetki, które na koniec 2006 r. wynosiły 262.297 zł. Kwota ta składała się na saldo Wn konta 221 oraz jednocześnie na koniec 2006 r. na saldo Ma konta 290. Z ustaleń kontroli wynika, że suma 666.493,60 zł z tytułu odpisu aktualizującego oraz 262.297 zł z tytułu odsetek także na koniec 2007 r. była zaewidencjonowana w taki sam sposób. Odpis aktualizujący należności korygował wykazane w aktywach bilansu Urzędu za 2006 r. należności. Podkreślenia wymaga, że na gruncie przepisów art. 35b ust. 1 ustawy o rachunkowości, odpisy aktualizujące dokonuje się przy uwzględnieniu stopnia prawdopodobieństwa zapłaty, w związku z okolicznościami wymienionymi w pkt 1-5 art. 35b ust. 1. Charakter tych okoliczności wskazuje, że nie mogły stać się one podstawą odpisu należności, do opłacenia której był zobowiązany Urząd Gminy. Zauważyć należy, że w jednostkach budżetowych w okresie objętym kontrolą nie istniała możliwość dokonywania odpisów aktualizujących należności z tytułu dochodów budżetowych - stanowił o tym przepis zawarty w § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości w brzmieniu sprzed nowelizacji obowiązującej od 13 maja 2008 r. - str. 43-44 i 50 protokołu kontroli;

j) ewidencjonowaniu w trakcie 2007 r. w księgach rachunkowych Urzędu (na koncie 221) rozrachunków z tytułu zaliczek alimentacyjnych pomimo przekazania z dniem 1 czerwca 2007 r. zadań w zakresie ich wypłacania i egzekucji GOPS. Jak ustalono, na koniec 2007 r. konto 221 wykazywało z tego tytułu saldo Wn w wysokości 564.108,06 zł. Przekazanie zadań związanych z zaliczkami alimentacyjnymi, w tym ich egzekucją, nie wiązała się z przeniesieniem z ewidencji Urzędu salda rozrachunków z tytułu zaliczek alimentacyjnych celem jego ujęcia w wydzielonych dla GOPS księgach rachunkowych. W ewidencji GOPS ujmowane były operacje księgowe związane z naliczaniem i egzekwowaniem zaliczek alimentacyjnych począwszy od 1 czerwca 2007 r. (przy zerowym bilansie otwarcia). Jednocześnie, na podstawie danych przekazywanych przez GOPS, prowadzona była dodatkowo ewidencja w Urzędzie (w ramach konta 221/13). Sporządzone przez GOPS kwartalne sprawozdania RB-27ZZ odnosiły się do części dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu zaliczek alimentacyjnych (tj. do zrealizowanych począwszy od 1 czerwca 2007 r.). Sprawozdanie z wykonania planu dochodów z tytułu zaliczek alimentacyjnych za cały 2007 r. przesyłane przez Urząd Gminy do PUW sporządzone zostało na podstawie danych wynikających z ksiąg rachunkowych Urzędu. Prawidłowo, powinno ono zostać sporządzone na podstawie sprawozdania jednostkowego GOPS, jako jednostki realizującej te zadania – str. 44-45 protokołu kontroli;

k) ujmowaniu za pośrednictwem konta 224 „Rozliczenie udzielonych dotacji budżetowych” w ewidencji Urzędu środków przekazanych dla innych gmin w związku z uczęszczaniem dzieci z terenu gminy Juchnowiec do przedszkoli znajdujących na ich obszarze (wysokość należnych innym gminom środków wynikała z zawartych „porozumień”). W trakcie 2007 r. suma przekazanych innym jednostkom samorządu terytorialnego środków wynosiła 125.721 zł i składała się na obroty Wn konta 224. Należy stwierdzić, iż wydatki z tego tytułu nie mają charakteru dotacji, gdyż zgodnie z przepisami art. 80 i 90 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.), rozliczenia między gminami z tytułu uczęszczania dzieci do szkół i przedszkoli niepublicznych na terenie innej gminy mają postać zwrotu kosztów poniesionych przez gminę prowadzącą daną jednostkę, a nie dotacji, a zatem ich ujmowanie nie powinno odbywać się za pośrednictwem konta 224. Niezależnie od tego, zasady funkcjonowania konta 224 nakładają ponadto obowiązek prowadzenia ewidencji szczegółowej umożliwiającej ustalenie wartości przekazanych dotacji według jednostek oraz przeznaczenia dotacji. Nie stwierdzono, aby w badanej jednostce został on spełniony, pomimo, że dotacje przekazywane były dla trzech różnych podmiotów i ewidencjonowane na koncie 224 – str. 45 protokołu kontroli.

Badając prawidłowość sporządzania sprawozdawczości budżetowej w świetle przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 115, poz. 781 ze zm.) ustalono, że:

a) z rubryki 7 „Zobowiązania ogółem” zbiorczego sprawozdania Rb-28S za okres od początku roku do dnia 31 grudnia 2006 r., opatrzonego datą 15 lutego 2007 r., wynikała suma 2.367.458,23 zł, z czego jako zobowiązania wymagalne wykazano 460,88 zł. Po korekcie sprawozdania z dnia 23 marca 2007 r. zobowiązań wymagalnych w ogóle nie wykazano. W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono istnienie na koniec 2006 r. zobowiązań, których termin płatności upływał przed dniem 31 grudnia 2006 r. Zobowiązania te, mające charakter zobowiązań wymagalnych, wynosiły 1.987,81 zł i nie zostały wykazane w zarówno w sprawozdaniu Rb-28S, jak i Rb-Z według stanu na koniec 2006 r. Obowiązek wykazania zobowiązań, których termin płatności minął przed upływem okresu sprawozdawczego, oraz które nie są przedawnione ani umorzone, w kolumnie „Zobowiązania wymagalne” sprawozdania Rb-28S, wynika z § 8 ust. 2 pkt 5 załącznika nr 34 do rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Nie stwierdzono, aby z tytułu nieterminowo uregulowanych zobowiązań badana jednostka poniosła koszty odsetek. Fakt wystąpienia tego typu zobowiązań należy wiązać z nieprawidłowym obiegiem dokumentów po ich wpływie do Urzędu – str. 50-51 i 54-55 protokołu kontroli;

b) na wykazane w zbiorczym sprawozdaniu Rb-28S za okres od początku roku do dnia 31 grudnia 2006 r. zobowiązania w kwocie 2.367.458,23 zł składały się zobowiązania podległych jednostek budżetowych (szkół) – 475.304,47 zł (objęte jednostkowym sprawozdaniem Rb-28S) oraz zobowiązania Urzędu w wysokości 1.892.153,76 zł. Z ustaleń kontroli wynika, że do sumy zobowiązań nie ujęto kwoty 52.211,20 zł stanowiącej zobowiązanie wobec Urzędu Marszałkowskiego z tytułu opłaty za wyłącznie gruntów z produkcji rolnej. W sprawozdaniu uwzględniono bowiem dane objęte ewidencją do kont 201, 225, 229 i 231, pominięto zaś zobowiązania z tytułu wydatków Urzędu wynikające z konta 240. W jednostkowym sprawozdaniu Rb-28S za okres od początku roku do dnia 31 grudnia 2007 r., również nie ujęto zobowiązań ze wskazanego tytułu, wynoszących na koniec 2007 r. 45.684,80 zł. Zobowiązanie wobec Urzędu Marszałkowskiego nie było ujmowane także w pozostałych kwartalnych sprawozdaniach budżetowych Urzędu sporządzanych w trakcie 2007 roku (np. w jednostkowym sprawozdaniu Rb-28S Urzędu sporządzonym według stanu na 31 marca 2007 r. należało wykazać kwotę 52.211,20 zł – termin płatności raty przypadającej na 2007 r. upływał 31 października 2007 r.). Zgodnie z § 8 ust. 2 pkt 4 załącznika nr 34 do rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej, w kolumnie „Zobowiązania według stanu na koniec okresu sprawozdawczego – ogółem” sprawozdania Rb-28S wykazuje się wszystkie bezsporne zobowiązania niespłacone do końca okresu sprawozdawczego. Przepisy zawarte w § 9 ust. 2 cytowanego rozporządzenia przewidują obowiązek zachowania zgodności pomiędzy kwotami wykazanymi w sprawozdaniach z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej. Kwotę 45.684,80 zł stanowiąca zobowiązanie na koniec 2007 r. uwzględniono w wersji sprawozdania Rb-28S sporządzonej w trakcie trwania kontroli (korekta z dnia 26 marca 2008 r.). Zobowiązanie z omawianego tytułu zostało przypisane w ewidencji księgowej w dniu 31 października 2001 r. na kwotę 84.843,20 zł i podlegało spłacie w 13 ratach rocznych po 6.526,40 zł każda – str. 42-43, 51 oraz 57-58 protokołu kontroli;

c) w zbiorczym sprawozdaniu Rb-27S za okres od początku roku do dnia 31 grudnia 2006 r. w kolumnie „Saldo końcowe – należności pozostałe do zapłaty ogółem” wykazano sumę 2.552.511,03 zł. Dokonana w trakcie trwania kontroli weryfikacja danych w zakresie zgodności z ewidencją księgową wykazała, że omawiane sprawozdanie nie uwzględniało należności w kwocie 17.822,65 zł z tytułu opłat za zajęcie pasa drogowego oraz należności z tytułu opłat za specyfikacje istotnych warunków zamówienia w wysokości 380 zł. Wystąpienie nieprawidłowości w zakresie wykazania w sprawozdawczości budżetowej należności z tytułu opłat za zajęcie pasa drogowego mogło mieć związek m.in. ze stwierdzonym w trakcie trwania kontroli brakiem uregulowania w Instrukcji obiegu dokumentów zasad obiegu i kontroli decyzji zezwalających na zajęcie pasa drogowego. Pomimo, iż decyzje składające się na należności 2006 r. zostały wystawione w trakcie tego roku (od marca do grudnia 2006 r.), na większości z nich znajdowała się adnotacja o ich otrzymaniu przez pracownika księgowości dopiero w dniu 9 marca 2007 r. Przypis należności wynikających z decyzji został dokonany w księgach rachunkowych 2006 r. pod datą 31 grudnia (poz. 1688/12/06). Zatem, w dacie sporządzania sprawozdania nie były one ujęte w ewidencji, zaś ich zaksięgowanie nie skutkowało odpowiednią korektą sprawozdania. Wyjątek stanowiły dwie decyzje, na łączną kwotę 2.889 zł, na których umieszczono pieczątkę o ich wpływie do Urzędu pod datą 6 grudnia 2006 r. W ich przypadku, w dacie wpływu decyzji, został dokonany przypis należności z tego tytułu w ewidencji księgowej (konto 240) a mimo tego również nie zostały wykazane w sprawozdawczości, co świadczy o przyjęciu założenia o niewykazywaniu należności z tego tytułu w sprawozdawczości – str. 52-53 protokołu kontroli;

d) z ostatecznej wersji zbiorczego sprawozdania Rb-28S za okres od początku roku do dnia 31 marca 2007 r. (w pierwotnej wersji pochodzącego z dnia 23 kwietnia 2007 r., skorygowanego następnie 26 kwietnia i 11 maja 2007 r.) wynikały zobowiązania wymagalne w wysokości 32.079,05 zł. Okazana w trakcie kontroli pierwotna wersja sprawozdania jednostkowego Rb-28S sporządzonego dla Urzędu za wskazany okres zobowiązań wymagalnych nie zawierała. Zobowiązania te nie wynikały także ze sprawozdań jednostkowych sporządzonych przez pozostałe jednostki budżetowe. W trakcie trwania kontroli potwierdzono fakt występowania na dzień 31 marca 2007 r. zobowiązań wymagalnych w kwocie wykazanej w sprawozdaniu zbiorczym. Ustalono, że wszystkie faktury składające się na zobowiązania wymagalne wpłynęły do Urzędu przed upływem okresu sprawozdawczego. Istniała zatem sprzeczność pomiędzy sprawozdaniem zbiorczym a sprawozdaniem jednostkowym Urzędu w zakresie wykazania sprawozdań wymagalnych. Korekta jednostkowego sprawozdania Rb-28S z wykonania planu wydatków Urzędu za okres od początku roku do dnia 31 marca 2007 r. została sporządzona w trakcie trwania kontroli. Zgodnie z jedną z zasad sporządzania sprawozdań, wyrażoną w § 6 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej, sprowadzania zbiorcze są sporządzane na podstawie sprawozdań jednostkowych – str. 56-57 protokołu kontroli;

e) ostateczne wersje sprawozdań jednostkowych Rb-27S i Rb-28S z wykonania planu dochodów i wydatków Urzędu za okres od początku roku do dnia 31 grudnia 2007 r. zostały sporządzone w terminie odpowiadającym sporządzeniu i przekazaniu sprawozdań zbiorczych, tj. w dacie 25 lutego 2008 r. Według przepisów rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej (załącznik nr 38), termin ich sporządzenia i przekazania upływa 31 stycznia roku następującego po roku budżetowym. Okazane w trakcie kontroli pierwotne wersje sprawozdań Rb-28S i Rb-27S, opatrzone datą 30 stycznia 2008 r., nie zawierały podpisów Skarbnika oraz Pana Wójta jako kierownika jednostki. Ze sprawozdania Rb-27S wynikało wprost, że jest to wersja robocza – str. 57 protokołu kontroli;

f) nie sporządzano kwartalnych sprawozdań Rb-Z i Rb-N Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Obowiązek sporządzania przez Pana Wójta wymienionych sprawozdań wynika z § 4 pkt 2 lit. c) rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej – str. 58 protokołu kontroli.

W zakresie organizacji wspólnej obsługi administracyjnej i finansowej jednostek oświatowych gminy stwierdzono, że zarządzeniem z dnia 30 grudnia 2002 r., wydanym przez byłego Wójta Gminy J. Gradkowskiego, obsługa administracyjno-finansowa szkół (tj. Zespołu Szkół w Juchnowcu Górnym, Zespołu Szkół w Kleosinie, Szkoły Podstawowej w Księżynie oraz Szkoły Podstawowej w Bogdankach) została powierzona Zespołowi Szkół w Juchnowcu Górnym. Zgodnie z art. 5 ust. 9 ustawy o systemie oświaty, w celu wykonywania zadań wymienionych w ust. 7 (w tym m.in. zapewnienia obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej szkoły), organy prowadzące szkoły mogą tworzyć jednostki obsługi ekonomiczno-administracynej szkoły lub organizować wspólną obsługę. Na podstawie przepisów art. 5c pkt 1 powołanej ustawy, zadania i kompetencje organu prowadzącego w zakresie decyzji o zorganizowaniu wspólnej obsługi przysługują Radzie Gminy.

Z postanowień § 3 zarządzenia w sprawie sposobu prowadzenia obsługi administracyjno-finansowej szkół wynika, że obsługą tą kieruje dyrektor Zespołu Szkół w Juchnowcu Górnym. W ramach przysługujących dyrektorowi obowiązków wskazano m.in.: zatwierdzanie do wypłaty dokumentów finansowo-księgowych ze wszystkich szkół objętych obsługą sprawdzonych pod względem merytorycznym przez dyrektorów, opracowywanie projektów planów finansowych poszczególnych szkół oraz zbiorczo - w porozumieniu z dyrektorami szkół, zatrudnianie i zwalnianie głównego księgowego w porozumieniu z Wójtem, zapewnienie obsługi kasowej, sporządzanie wymaganych sprawozdań z poszczególnych szkół oraz zbiorczo. Należy wskazać, iż przyznanie dyrektorowi Zespołu Szkół w Juchnowcu Górnym kompetencji w zakresie opracowywania projektów planów finansowych poszczególnych szkół oraz sporządzania wymaganych sprawozdań poszczególnych szkół oraz zbiorczo, pozostaje w sprzeczności z przepisami ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.) oraz wydanymi na jej podstawie aktami wykonawczymi. Poszczególne szkoły oraz zespoły szkół objęte obsługą są bowiem odrębnymi jednostkami budżetowymi w rozumieniu przepisów art. 20 ustawy o finansach publicznych, kierowanymi przez dyrektorów będących ich kierownikami. Z normy zawartej w § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształcaniu w inną formę organizacyjno-prawną (Dz. U. Nr 116, poz. 783) wynika, że to kierownicy samorządowych jednostek budżetowych opracowują projekty planów finansowych tych jednostek. Podobnie w § 8 ust. 2 cytowanego aktu prawnego wskazano, że kompetencja w zakresie sporządzenia planu finansowego na podstawie informacji o kwotach dochodów i wydatków przyjętych w uchwale budżetowej, przysługuje kierownikom samorządowych jednostek budżetowych. Poza tym, obowiązek sporządzania i przekazywania wymaganych sprawozdań budżetowych, na podstawie § 4 pkt 2 lit. b) rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sprawozdawczości budżetowej, także spoczywa na kierownikach poszczególnych jednostek organizacyjnych podległych jednostkom samorządu terytorialnego – str. 18-19 protokołu kontroli.

Zorganizowanie wspólnej obsługi ekonomiczno-administracyjnej jednostek oświatowych nie może oznaczać zniesienia podstawowych obowiązków związanych z faktem istnienia odrębnych jednostek sektora finansów publicznych, w tym ogólnej odpowiedzialności kierownika jednostki za gospodarkę finansową jednostki. Stosownie do art. 20 ust. 4 ustawy o finansach publicznych, plan finansowy stanowi podstawę gospodarki finansowej jednostki budżetowej. Obowiązek złożenia przez kierownika sprawozdania z jego realizacji (zawierającego dane dotyczące prowadzenia gospodarki finansowej jednostki) jest zaś jednym z elementów poświadczających odpowiedzialność za gospodarkę finansową jednostki, stosownie do art. 44 ustawy o finansach publicznych.

Z ustaleń kontroli wynika, że opisane wyżej zasady w zakresie opracowywania planów finansowych szkół oraz sprawozdań z ich realizacji były stosowane w praktyce. Jak ustalono, projekty planów finansowych szkół sporządzał główny księgowy Zespołu Szkół w Juchnowcu Górnym, w podziale na plany finansowe tzw. zbiorcze (obejmujące szkoły podstawowe i gimnazja w gminie) oraz plany finansowe dla każdej ze szkół osobno. Na planach finansowych znajdowały się jedynie podpisy głównej księgowej i wicedyrektora Zespołu Szkół prowadzącego obsługę oraz adnotacja - uzgodniono z Dyrektorami szkół. Po otrzymaniu informacji o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków przyjętych w uchwale budżetowej na 2007 r., Zespół Szkół w Juchnowcu Górnym sporządził jedynie plan zbiorczy wszystkich szkół. Podobnie, nie zawierał on podpisów dyrektorów obsługiwanych szkół. Z wykonania „zbiorczego” planu finansowego sporządzane były „zbiorcze” sprawozdania budżetowe opatrzone podpisami dyrektora i głównego księgowego Zespołu prowadzącego obsługę. Ponadto, na dzień 31 grudnia 2006 r. sporządzone zostało przez Zespół Szkół w Juchnowcu Górnym jedno sprawozdanie finansowe – str. 59 i 61-62 protokołu kontroli.

Konsekwencją przyjętych rozwiązań organizacyjnych były też inne nieprawidłowości. W zakresie procedury opracowywania budżetu gminy oraz planów finansowych jednostek organizacyjnych ustalono, iż w 2006 i 2007 roku nie były przekazywane informacje wynikające z projektu uchwały budżetowej oraz z uchwały budżetowej kierownikom trzech jednostek budżetowych - Zespołu Szkół w Kleosinie, Szkoły Podstawowej w Księżynie i Szkoły Podstawowej w Bogdankach. Informacje zbiorcze przekazywano jedynie Dyrektorowi Zespołu Szkół w Juchnowcu Górnym. Zgodnie z brzmieniem art. 185 ust. 1 oraz art. 186 ust. 1 ustawy o finansach publicznych w zw. z § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych..., na Panu Wójcie ciąży obowiązek przekazania kierownikom samorządowych jednostek budżetowych informacji niezbędnych do opracowania projektów ich planów finansowych, a także informacji o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków tych jednostek zawartych w uchwale budżetowej, stanowiących podstawę opracowania planów finansowych. Fakt prowadzenia wspólnej obsługi wszystkich szkół nie zwalnia Pana Wójta z obowiązku przekazywania wskazanych informacji kierownikom właściwych jednostek organizacyjnych. Przekazanie informacji stanowi warunek opracowania przez kierowników jednostek planów finansowych oraz ich projektów, czyli stworzenia podstaw do prowadzenia gospodarki finansowej przez kierowane przez siebie jednostki – str. 61-62 protokołu kontroli.

W wyniku kontroli wydatków z tytułu podróży służbowych ustalono, iż miały miejsce przypadki odbywania podróży służbowych samochodem prywatnym. Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990 ze zm.), pracodawca na wniosek pracownika może wyrazić zgodę na odbywanie podróży służbowej samochodem służbowym niebędącym własnością pracodawcy. W takim przypadku pracownikowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za jeden kilometr przebiegu, ustaloną przez pracodawcę, która nie może być wyższa niż określona w § 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. Nr 27, poz. 271 ze zm.). Stwierdzono, że odbywanie podróży służbowych samochodami prywatnymi pracowników kontrolowanej jednostki nie było poprzedzone składaniem wniosków, o których mowa w przywołanych przepisach.

Kontrola wykazała, że w delegacjach nr 73/06 i 74/06 w rozliczeniu podano ilość przejechanych kilometrów w liczbie 244 a rozliczono delegację za przejazd 204 km. Poza tym, w delegacji nr 18/07 dotyczącej wyjazdu służbowego w dniu 18 kwietnia 2007 r. rozliczono również podróż odbytą 19 kwietnia 2007 r. Środkiem lokomocji w obu tych przypadkach był PKS w stronę Białystok - Juchnowiec i komunikacja miejska z powrotem. Jak wynika z rozliczenia kosztów, rachunek przedłożono 18 kwietnia 2007 r. – str. 145-147 protokołu kontroli.

W zakresie kontroli wydatków z tytułu eksploatacji samochodów służbowych stwierdzono uchybienia w kartach drogowych sporządzanych w miesiącu grudniu 2007 r. dla samochodu Daewoo Matiz BIA 78LA, którym podróże odbywali pracownicy Urzędu Gminy oraz samochodu Daewoo Matiz BIA 34RL, którym podróże odbywał w większości Pan Wójt. Dla pierwszego pojazdu w grudniu 2007 r. wystawiono kartę miesięczną opatrzoną nr 03/07 i 3 karty dzienne na dni 4, 11 i 18 grudnia 2007 r. Dla drugiego pojazdu wystawiono 1 kartę miesięczną nr M/12/07. W zbadanych kartach stwierdzono:

a) w karcie nr 03/07 - trzy pomyłki w zapisie stanu licznika, raz wpisano o 10 km za mało, raz o 10 km za dużo oraz w jednym przypadku źle spisano stan licznika z poprzedniego dnia – różnica o 40 km. Na koniec miesiąca stan licznika różnił się od danych z karty o 40 km. Ponadto w karcie tej stwierdzono jednostkowy brak godziny przyjazdu, zaś w 16 pozycjach brak czasu wyjazdu;

b) w karcie nr M/12/07 – w 4 pozycjach stwierdzono brak godziny wyjazdu, w 35 pozycjach brak godziny przyjazdu i w 40 pozycjach brak czasu wyjazdu. W związku z nieprawidłowościami w karcie miesięcznej nr M/12/07 dotyczącej samochodu Daewoo Matiz BIA 34RL sprawdzono wszystkie karty wystawione w 2007 r. Stwierdzono liczne braki zapisu stanu licznika, godzin wyjazdu, przyjazdu, czasu wyjazdu, trasy wyjazdu, osób kierujących, podpisów osoby wydającej i sprawdzającej karty. W dniu 9 listopada 2007 r., na podstawie zarządzenia Pana Wójta, dokonano sprawdzenia faktycznego stanu licznika we wszystkich pojazdach Urzędu Gminy. W pojeździe Daewoo Matiz BIA 34RL różnica między ostatnim zapisem stanu licznika wyniosła 5.921 km. W wyjaśnieniu złożonym w trakcie trwania kontroli, pracownik Urzędu potwierdził, że do dnia 9 listopada 2007 r. pracownicy korzystający z samochodu Daewoo Matiz 34 RL nie byli kontrolowani i sprawdzani. Wskazania wymaga jednakże, że mimo objęcia tego zagadnienia kontrolą wewnętrzną nieprawidłowości w wypełnianiu kart drogowych występowały także w miesiącu grudniu 2007 r.;

c) w kartach dziennych z miesiąca grudnia stwierdzono przypadek brak numeru dowodu, na który pobrano paliwo; obowiązek podawania tych danych wynika z przepisów wewnętrznych - Referat Dróg i Transportu jest obowiązany wpisywać na bieżąco w kartach drogowych ilość paliwa pobranego przez kierowcę podając numer faktury VAT lub rachunku. Poza tym stwierdzono brak podpisu kierowcy i osoby, która obliczyła dane na wszystkich 3 kartach, brak stanu licznika przy wyjeździe i powrocie, brak godzin odjazdu i przyjazdu, brak podpisu korzystającego z samochodu.

Ponadto kontrola wykazała, iż nie stosowano trybu zgłaszania zapotrzebowań na samochody służbowe, ustalonego zarządzeniem Pana Wójta z dnia 1 sierpnia 2007 r. W akcie tym określono, iż podstawą zadysponowania samochodu jest wniosek kierownika referatu zgłaszającego zapotrzebowanie. Zapotrzebowania dokonuje się u kierownika referatu dróg i transportu na 1 dzień przed planowanym wyjazdem dla przejazdów lokalnych (tzn. w promieniu 40 km od Juchnowca Kościelnego) i na 7 dni przed planowanym wyjazdem zamiejscowym. Zlecenie wyjazdu zamiejscowego wymaga zatwierdzenia przez Pana Wójta oraz kierownika referatu i stanowi podstawę do wystawienia polecenia wyjazdu samochodem służbowym.

Stwierdzono, że rozliczanie pobranego paliwa w stosunku do dwóch samochodów Daewoo Matiz odbywało się w kartach miesięcznych. W stosunku do pozostałych samochodów, rozliczenie dokonywane było za pośrednictwem kart dziennych. Zgodnie z postanowieniami przepisów wewnętrznych, rozliczanie kierowców z pobranego paliwa powinno być przeprowadzane raz na kwartał – str. 151-155 protokołu kontroli.

W zakresie prawidłowości zaciągania zobowiązań stwierdzono, że umowa z wykonawcą wyłonionym w postępowaniu na wykonanie wodociągu i kanału tłocznego Białystok-Stanisławowo została podpisana w dniu 21 września 2007 r. (termin realizacji 30 lipca 2008 r.). Ustalone umową wynagrodzenie wykonawcy było zgodne z ofertą i wynosiło 1.197.044,45 zł brutto. Z ustaleń kontroli wynika, że w dniu podpisania umowy w budżecie na 2007 rok zabezpieczone były środki w wysokości 1.136.124 zł (środki w tej wysokości wynikały z uchwały budżetowej na 2007 r., przed zawarciem umowy nie dokonywano zmian w zakresie tej inwestycji). Umowna wartość zadania opiewała na sumę 1.197.044,45 zł brutto (różnica pomiędzy środkami w budżecie a umową wynosiła 60.920,45 zł). Zmian w załączniku nr 4 do uchwały budżetowej dotyczącym limitu wydatków na wieloletnie programy inwestycyjne w latach 2007-2009 dokonano uchwałą Nr XIII/78/07 Rady Gminy z dnia 26 października 2007 r. Na jej mocy dodano, jako wieloletnią, inwestycję polegającą na budowie wodociągu i kanału tłocznego Białystok – Stanisławowo. Wskazano, iż planowane wydatki 2007 r. na przedmiotową inwestycję miały wynosić 1.136.124 zł, zaś wydatki 2008 r. – 77.376 zł. Z ustaleń kontroli wynika zatem, iż występował czasowy brak zabezpieczenia środków zapewniających sfinansowanie zaciągniętego zobowiązania w późniejszym okresie realizacji. Na okazanym formularzu umowy znajdowała się adnotacja o następującej treści: „w budżecie 2007 – 1.136.124 zł, na 2008 r. – 60.920,45 zł. W wyniku kontroli ustalono, że w budżecie na 2008 r. na sfinansowanie przedmiotowej inwestycji zabezpieczono środki w wysokości 640.000 zł, co wynikało z zakresu robót opłaconych w 2007 roku – str. 184 protokołu kontroli. Nadmienić należy, iż w podobnym przypadku – wyboru oferty o cenie przekraczającej zabezpieczone w budżecie środki – dotyczącym termomodernizacji budynku sali gimnastycznej przez SP w Księżynie, dokonano przesunięcia, za zgodą wykonawcy, terminu zawarcia umowy w związku z koniecznością zabezpieczenia środków w budżecie. Pismo Pana Wójta skierowane 19 września 2007 r. do wykonawcy dotyczyło wyrażenia zgody na zawarcie umowy 28 września 2007 r. (po upływie terminu związania ofertą), ponieważ w dniu 27 września 2007 r. na sesji Rady Gminy ma zostać zmieniony plan wydatków budżetu - str. 167 protokołu kontroli.

W zakresie źródeł finansowania wodociągu i kanału tłocznego Białystok - Stanisławowo stwierdzono, iż w dniu 28 listopada 2007 r. z rachunku GFOŚiGW na rachunek podstawowy budżetu przelano kwotę 800.000 zł przewidzianą w budżecie gminy na 2007 r. oraz w planie finansowym Funduszu jako dofinansowanie jej realizacji. W sprawozdaniu Rb-33 za 2007 r. sklasyfikowano wydatek Funduszu w par. 6260 „Dotacje z funduszy celowych na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji i zakupów inwestycyjnych jednostek sektora finansów publicznych”. Należy dodać, iż suma wydatków poniesionych na wykonanie tego zadania do końca 2007 r. zamknęła się kwotą 503.330,17 zł, z czego 229.237,29 zł zrefundowało miasto Białystok. Faktyczne wydatki poniesione przez gminę na wykonanie zadania stanowiły zatem 274.092,88 zł. W takiej wysokości można było zatem zadysponować środkami Funduszu przeznaczonymi na dofinansowanie inwestycji. Różnica pomiędzy kwotą wydatkowaną przez gminę na realizację inwestycji a przelaną z rachunku GFOŚiGW wynosiła 525.907,12 zł. W art. 403 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150) określono, że gminne fundusze ochrony środowiska są funduszami celowymi w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, a ich przychody są gromadzone na wyodrębnionym rachunku bankowym. Nie posiadają one osobowości prawnej, zatem cechuje je jedynie gromadzenie na oddzielnym rachunku bankowym wyodrębnionych środków ze ściśle określonych źródeł, w celu realizacji określonych celów. Nie jest zatem dopuszczalne (m.in. ze względu na regulację art. 189a ustawy o finansach publicznych) udzielenie dotacji celowej między budżetem a Funduszem, ze względu na tożsamość podmiotu faktycznie dysponującego funduszem i wykonującego budżet. Kwota przelana z rachunku GFOŚiGW w wysokości 800.000 zł została zaliczona do dochodów budżetu w 2007 r., a część niewydatkowana w tym roku zawyżyła wynik budżetu – str. 185-186 protokołu kontroli.

Podczas kontroli badaniu poddano również prawidłowość stosowania procedur udzielania zamówień publicznych określonych przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655).

W postępowaniu na termomodernizację budynku sali gimnastycznej Szkoły Podstawowej w Księżynie stwierdzono, iż ogłoszenie o zamówieniu umieszczono w siedzibie zamawiającego, na stronie internetowej oraz w BZP dnia 23 lipca 2007 r. Zgodnie z przepisem art. 40 ust. 6 pkt 1-3 Prawa zamówień publicznych, ogłoszenie o zamówieniu nie może być publikowane w miejscu publicznie dostępnym w siedzibie zamawiającego i na stronie internetowej przed dniem jego zamieszczenia w BZP, nie może zawierać innych informacji niż zamieszczone w BZP oraz powinno zawierać informację o dniu jego zamieszczenia w BZP. W omawianym przypadku ogłoszenie w 3 wymaganych przepisami miejscach zamieszczono tego samego dnia, stąd też ogłoszenie wywieszone w siedzibie oraz na stronie Urzędu nie zawierało daty zamieszczenia w BZP. Analogiczne uchybienie stwierdzono w odniesieniu do postępowania na „remont” WOKiS – str. 165 i 169 protokołu kontroli.

Ponadto kontrola wykazała, że w przedmiotowym postępowaniu naruszone zostały przepisy art. 85 ust. 4 Prawa zamówień publicznych, zgodnie z którymi zgoda wykonawcy na przedłużenie okresu związania ofertą jest dopuszczalna tylko z jednoczesnym przedłużeniem okresu ważności wadium albo, jeżeli nie jest to możliwe, z wniesieniem nowego wadium na przedłużony okres związania ofertą. Wadium wniesione przez wykonawcę w formie gwarancji bankowej obowiązywało do 23 września 2007 r. (24 września wykonawca wyraził zgodę na przedłużenie terminu związania ofertą), natomiast umowę zawarto 28 września 2007 r. Z przedstawionej dokumentacji nie wynikało, aby w dniu zawarcia umowy zamawiający był w posiadaniu wadium – str. 166-167 protokołu kontroli.

  Stwierdzono, że w specyfikacji istotnych warunków zamówienia na dostawę paliw płynnych do samochodów służbowych Urzędu Gminy nie podano kodu ze Wspólnego Słownika Zamówień. Zgodnie z art. 30 ust. 7 Prawa zamówień publicznych do opisu przedmiotu zamówienia podaje się nazwy i kody określone we Wspólnym Słowniku Zamówień. Ustalone w specyfikacji kryteria oceny ofert - cena 95%, wysokość upustu - 5% nie zostały poparte wskazaniem sposobu dokonywania oceny ofert w zakresie podanych kryteriów, czym naruszono art. 36 ust. 1 pkt 13 Prawa zamówień publicznych. Należy wskazać, iż w rzeczywistości dodatkowe, oprócz ceny, kryterium również odnosiło się do wysokości ceny. Stosownie do art. 2 pkt 5 Prawa zamówień publicznych najkorzystniejszą ofertą jest oferta, która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia publicznego. Zatem pozostałe kryteria, które dopuszcza ustawa, muszą odnosić się do przedmiotu zamówienia. W przykładowym katalogu dopuszczalnych kryteriów Prawo zamówień publicznych wymienia jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, koszty eksploatacji, serwis oraz termin wykonania zamówienia (art. 91 ust. 2 cytowanej ustawy). Przyjęcie w specyfikacji upustu jako kryterium oceny ofert, w świetle przywołanych przepisów, należy uznać za niewłaściwe. Upust może stanowić jedynie element wskazujący sposób ustalenia proponowanej przez wykonawcę ceny. W rezultacie należy stwierdzić, iż przyjęcie w specyfikacji tego typu kryterium oceny ofert, przy dodatkowym braku opisu sposobu jego zastosowania, nie zabezpieczało wyboru oferty najkorzystniejszej.

W zakresie przedmiotowego postępowania ustalono, że ceny przedstawione w ofertach na dostawę paliw płynnych były cenami brutto (w podziale na 1 l benzyny i oleju napędowego w dniu składania oferty). Dodatkowo oferowana była wielkość upustu. Fakt proponowania wysokości upustu w oderwaniu od ceny 1 l. paliwa podanej w ofercie potwierdził także w swym wyjaśnieniu inspektor ds. transportu. Z powyższego wynika, że ceny wynikające z ofert nie zawierały upustu, który przyjęto w specyfikacji jako kryterium oceny, co oznacza, iż przedstawione oferty w istocie nie zawierały proponowanej ceny oferty. W przyjętym sposobie oceny w zakresie kryterium upustu największą liczbę punktów otrzymywał wykonawca, który proponował największy upust. Mogło to prowadzić do sytuacji, w której wybrany zostałby oferent proponujący mniej korzystną cenę (przykładowo – propozycja wyższej ceny wyjściowej ze znacznym upustem byłaby korzystniejsza według liczby zdobytych punktów niż cena zaproponowana na niższym poziomie przez wykonawcę, który przewidywał minimalny upust). Ponadto według postanowień umowy (§ 5 ust. 4) proponowany upust miał odnosić się do cen na stacji paliw w dniu zakupu. W umowie na zakup paliwa do samochodów służbowych Urzędu Gminy nie zawarto zapisów odnoszących się do zasad zmian cen paliw zaproponowanych w ofercie, ani innych postanowień odwołujących się do proponowanej w ofercie ceny. W rezultacie należy uznać, że umowa nie zabezpieczała interesów zmawiającego, nie odnosząc się do cen zaproponowanych w przetargu. Cena zaproponowana przez dostawcę nie była podstawą zawarcia umowy.

Zwrot wadium wybranemu oferentowi nastąpił 13 sierpnia 2007 r. Na gruncie przepisów art. 46 ust. 1 pkt 2 Prawa zamówień publicznych, istnieje obowiązek niezwłocznego (tj. bez zbędnej zwłoki) zwrotu wadium przez zamawiającego, jeżeli zawarto umowę w sprawie zamówienia publicznego i wniesiono zabezpieczenie należytego wykonania tej umowy. Umowa została zawarta 18 stycznia 2007 r.

W trakcie trwania kontroli dokonano sprawdzenia 4 faktur dotyczących realizacji zawartej umowy na zakup paliwa stwierdzając, że stosowany rabat był zarówno wyższy jak i niższy od proponowanego w umowie (wynosił od 2,59% do 2,82%; w ofercie zawarta była wartość upustu 2,7%), przy czym zwrócenia uwagi wymaga, że wielkość stosowanego rabatu (w tym korzystniejszego niż w ofercie) nie jest okolicznością zapewniającą realizację zamówienia zgodnie z ofertą w zakresie najkorzystniejszej ceny, ponieważ w umowie nie przewidziano postanowień umożliwiających kontrolę cen stosowanych przed udzieleniem upustu (faktycznie stosowane w sprawdzonych fakturach ceny przed zastosowaniem upustu wynosiły od 3,45 do 3,88 zł za olej napędowy i od 3,55 do 4,23 zł za benzynę) – str. 173-178 protokołu kontroli.

         Na terenie Gminy Juchnowiec Kościelny prowadzą działalność kluby sportowe. W trakcie kontroli ustalono, że z budżetu Gminy jest finansowana działalność następujących klubów: Gminnego Klubu Sportowego Kleosin, Ludowego Zespołu Sportowego „Magnat”, Uczniowskiego Klubu Sportowego Kleosin, Ludowego Uczniowskiego Klubu Sportowego Księżyno przy Szkole Podstawowej w Księżynie, Ludowego Uczniowskiego Klubu Sportowego „Amator” Juchnowiec. Wszystkie wymienione kluby działają w formie stowarzyszenia.

Stwierdzono, że wydatki ponoszone na działalność wymienionych klubów ujmowane były bezpośrednio w budżecie w dziale 926 rozdziale 92695 „Pozostała działalność”. W 2007 r. stanowiły one kwotę 172.039,17 zł na plan 192.700 zł. Największe kwoty dotyczyły wydatków poniesionych z tytułu zawartych umów zleceń – 65.245,66 zł par. 4110, 4120, 4170, z tytułu zakupów materiałów i wyposażenia – 36.545,83 par. 4210 oraz zakupu usług pozostałych – 55.312,71 zł par. 4300. Wydatki w par. 6060 stanowiły kwotę 6.039 zł i dotyczyły zakupu wału łąkowego.

         Zgodnie z art. 176 ust. 1 ustawy o finansach publicznych podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych i niedziałających w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje na cele publiczne związane z realizacją zadań tej jednostki. Stosownie do ust. 2 ww. artykułu, zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 ze zm.), jeżeli dotyczy to zadania określonego w tej ustawie. Sfera zadań publicznych, o której mowa w ustawie o działalności pożytku... obejmuje m.in. zadania w zakresie upowszechniania kultury fizycznej i sportu – art. 4 ustawy, zaś art. 2 ustawy stanowi, że organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia. Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organy administracji publicznej (w tym organy jednostek samorządu terytorialnego) prowadzą działalność w sferze zadań publicznych, o których mowa w art. 4, we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3, prowadzącymi, odpowiednio do terytorialnego zakresu działania organów administracji publicznej, działalność pożytku publicznego w zakresie odpowiadającym zadaniom tych organów. Współpraca ta może odbywać się między innymi w formie zlecenia wymienionym pomiotom realizacji zadań publicznych na zasadach określonych w ustawie – str. 156-158 protokołu kontroli.

         W złożonym wyjaśnieniu (podpisanym przez Skarbnika) wskazano, że wydatki na rzecz klubów sportowych były dotychczas finansowane bezpośrednio z budżetu, natomiast obecnie uchwalono program współpracy z organizacjami pozarządowymi w roku 2008, w wyniku czego po przeprowadzeniu konkursu zostaną przekazane klubom dotacje „na swoje utrzymanie”. Należy w tym miejscu dodać, że w świetle przywołanych wyżej przepisów, dotacja celowa dla stowarzyszenia może dotyczyć dofinansowania kosztów realizacji zleconego temu podmiotowi zadania publicznego, a nie służyć finansowaniu działalności podmiotu.

Odnośnie prawidłowości udostępniania nieruchomości gminnym jednostkom organizacyjnym stwierdzono, iż w ewidencji księgowej jednostek oświatowych figurowały m.in. budynki szkół i boiska. Z informacji o stanie mienia komunalnego wynikało, iż zostały one poszczególnym szkołom nieodpłatnie przekazane, przy czym dokumentów na potwierdzenie tego faktu w trakcie kontroli nie okazano. Na gruncie przepisów art. 18 ustawy o gospodarce nieruchomościami, nieruchomości mogą być oddawane jednostkom organizacyjnym w trwały zarząd, najem i dzierżawę oraz użyczane na cele związane z ich działalnością. Formą władania nieruchomościami przez jednostki organizacyjne gminy nieposiadające osobowości prawnej, zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 10 tejże ustawy, jest trwały zarząd ustanawiany na wniosek zainteresowanej jednostki organizacyjnej w drodze decyzji administracyjnej. Na podstawie art. 81 ustawy o systemie oświaty, szkoły publiczne są zwolnione z opłat z tytułu trwałego zarządu.

Zarządzeniem z dnia 5 listopada 2007 r. Pan Wójt zarządził przeprowadzenie pełnej inwentaryzacji składników majątkowych w Urzędzie Gminy Juchnowiec Kościelny, Ośrodku Kultury w Gminie Juchnowiec Kościelny, Gminnej Bibliotece Publicznej w Juchnowcu Kościelnym i filii bibliotecznej w Kleosinie. Zarządzeniem z dnia 31 października 2007 r. powołano natomiast stałą komisję inwentaryzacyjną. Inwentaryzacja miała być przeprowadzona od 1 grudnia 2007 r. do dnia 15 stycznia 2008 r. Wskazanym zarządzeniem Pan Wójt zobowiązał komisję do sporządzenia rozliczenia inwentaryzacji i przekazania kompletnej dokumentacji inwentaryzacyjnej do referatu finansowo-księgowego w terminie 5 dni po zakończeniu spisu. Stwierdzono, że do dnia zakończenia czynności kontrolnych (21 lutego 2008 r.) inwentaryzacja nie została rozliczona, wbrew postanowieniom zarządzenia.

W dniu 5 grudnia 2006 r. kontrolowana jednostka zawarła umowę z Powiatem Białostockim w sprawie dotacji na pokrycie kosztów zadania związanego z zarządzaniem drogami w zakresie zimowego utrzymania dróg powiatowych na terenie gminy. Zgodnie z załącznikiem nr 6 do uchwały budżetowej na 2007 r. dochody i wydatki związane z realizacją zadań wykonywanych na podstawie porozumień (umów) między jednostkami samorządu terytorialnego miały stanowić kwotę 40.000 zł. Umowa została zawarta na okres od 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 sierpnia 2007 r. Zgodnie z umową, Pan Wójt miał przedłożyć Zarządowi Powiatu Białostockiego rozliczenie dotacji w terminie do dnia 15 lutego 2008 r., przy czym zwrotu niewykorzystanej dotacji na rachunek budżetu powiatu należało dokonać w nieprzekraczalnym terminie do dnia 15 stycznia 2008 r. Podstawę rozliczenia miały stanowić poświadczone odpisy faktur oraz kart drogowych potwierdzających wykonanie prac na drogach powiatowych.

         W trakcie kontroli zostało okazane zestawienie wydatków związanych z zimowym utrzymaniem dróg powiatowych w 2007 roku, które posiada adnotację o wpływie do Powiatowego Zarządu Dróg w Białymstoku w dniu 15 lutego 2008 r. Z zestawienia wynika, że wydatki związane z zimowym utrzymaniem dróg w 2007 r. stanowiły kwotę 39.927,49 zł. Z powyższego wynika, że kwota 72,51 zł powinna zostać zwrócona do 15 stycznia 2008 r. Do dnia zakończenia kontroli nie została ona jednakże zwrócona na rachunek budżetu powiatu. Ponadto do zestawienia załączono jedynie kserokopie kart drogowych, natomiast zgodnie z umową należało załączyć również poświadczone odpisy faktur – str. 192-193 protokołu kontroli.

W wyniku kontroli prawidłowości złożenia oświadczeń majątkowych, o których mowa w art. 24h ustawy o samorządzie gminnym ustalono, iż nie wszystkie złożone oświadczenia za 2006 rok zostały zamieszczone na stronie BIP Urzędu Gminy. Uwaga ta dotyczy m.in. oświadczenia Pana Wójta. Zgodnie z art. 24i ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym jawne informacje zawarte w oświadczeniach udostępnia się w Biuletynie Informacji Publicznej – str. 143-144 protokołu kontroli.

Stwierdzone w wyniku kontroli nieprawidłowości były wynikiem nieprzestrzegania lub błędnej interpretacji obowiązujących przepisów prawa dotyczących rachunkowości i gospodarki finansowej gmin.

Organem wykonawczym gminy wiejskiej jest Wójt, na którym spoczywają obowiązki dotyczące m.in. przygotowywania projektów uchwał Rady Gminy, wykonywania budżetu i gospodarowania mieniem gminy, a także ogólna odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową gminy (art. 30 ust. 1 i 2, art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Wójt wykonuje zadania przy pomocy Urzędu Gminy, którego jest kierownikiem. Odpowiedzialność za gospodarkę finansową Urzędu, jako jednostki sektora finansów publicznych, w tym za wykonywanie obowiązków w zakresie kontroli wewnętrznej, spoczywa na Wójcie zgodnie z art. 44 ustawy o finansach publicznych. Część nieprawidłowości ustalonych w trakcie kontroli dotyczy okresu, w którym Wójtem Gminy był J. Gradkowski.

Wójt jest również organem podatkowym pierwszej instancji w myśl przepisu art. 13 § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

         Obowiązki w zakresie prowadzenia rachunkowości spoczywają, stosownie do zakresu czynności, na Skarbniku Gminy. Prawa i obowiązki głównego księgowego (skarbnika) jednostki sektora finansów publicznych określają obecnie przepisy art. 45 ustawy o finansach publicznych. Część nieprawidłowości opisanych w protokole kontroli i niniejszym wystąpieniu obciąża byłego Skarbnika Gminy M. Ostrowską, pełniącą tę funkcję do 31 marca 2007 r.

         Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Podjęcie działań w celu pobrania opłaty planistycznej od podmiotów, które zbyły nieruchomości objęte zmianą planu zagospodarowania przestrzennego wynikającą z uchwały Nr XVII/140/04 Rady Gminy Juchnowiec Kościelny z dnia 28 września 2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części miejscowości Ignatki Osiedle, obręb geodezyjny kol. Księżyno.

2. Zaniechanie praktyki pobierania od właścicieli nieruchomości opłat tytułem partycypacji w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej o charakterze obowiązkowym oraz opłat za przyłączenie do urządzeń istniejących, jako świadczeń publicznych nie mających umocowania w przepisach rangi ustawowej.

3. Ustalanie udziału finansowego właścicieli nieruchomości w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej poprzez naliczanie opłaty adiacenckiej na zasadach określonych w art. 143-148b ustawy o gospodarce nieruchomościami.

4. Dokonanie zwrotu właścicielom nieruchomości opłat pobranych w związku z wydaniem zezwolenia na podłączenie się do wodociągu lub kanalizacji, jako realizowanych bez podstawy prawnej po dniu 1 stycznia 2002 r., a także tych opłat pobranych tytułem partycypacji w kosztach budowy dróg, które ustalane były przez gminę jako obowiązkowe, mając na uwadze odpowiedzialność majątkową gminy z tytułu zawierania sprzecznych z ustawą umów (art. 58 k.c.) albo z tytułu wyrządzenia szkody przy wykonywaniu władzy publicznej (art. 417 k.c.).

5. Do czasu podjęcia przez Radę Gminy uchwały regulującej zagadnienia, o których mowa w art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a) ustawy o samorządzie gminnym zawieranie kolejnych umów najmu i dzierżawy na czas krótszy niż 3 lata z tym samym kontrahentem wyłącznie za zgodą Rady, jeżeli kumulatywnie czas trwania stosunku najmu lub dzierżawy przekroczy 3 lata w wyniku zawarcia kolejnej umowy.

6. Ujmowanie w wykazach podawanych do publicznej wiadomości nieruchomości przeznaczonych do oddania w najem lub dzierżawę, przy uwzględnieniu wyjątków od tej zasady przewidzianych obecnie w art. 35 ust. 1a ustawy o gospodarce nieruchomościami.

7. Bezzwłoczne uregulowanie kwestii korzystania w 2008 roku z lokali przez podmioty, których umowy najmu obowiązywały do 31 grudnia 2007 r., mając jednocześnie na uwadze aktualne brzmienie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a) ustawy o samorządzie gminnym.

8. Naliczenie i wyegzekwowanie kwoty 336,63 zł odpowiadającej kwocie zaniżonych, w świetle zawartej umowy, odsetek od nieterminowej płatności w 2007 roku czynszu przez najemcę lokalu w Kleosinie.

9. Podjęcie stosownych działań egzekucyjnych w stosunku do najemcy lokalu w Kleosinie w zakresie kwoty należności powstałej w 2004 roku.

10. Przedłożenie Radzie Gminy projektu uchwały w sprawie wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy, określającej m.in. zasady polityki czynszowej oraz ustalenie na jej podstawie stawek czynszu za najem lokali mieszkalnych, stosownie do przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów...

11. Skorygowanie przypisu należności z tytułu wieczystego użytkowania na 2006 r. podmiotowi wskazanemu w protokole kontroli poprzez ujęcie należności z tytułu użytkowania wieczystego działki nr 146/6, zamiast działki nr 146/2, tj. zwiększenie przypisu o kwotę 4.885,74 zł.

12. Obciążenie użytkownika wieczystego opłatą w kwocie 670,40 zł z tytułu użytkowania w latach 2006-2007 działek nr 120/31 i 120/32.

13. Zmodyfikowanie i przestrzeganie przepisów wynikających z uregulowań wewnętrznych zawartych w instrukcji obiegu, kontroli i archiwizowania dokumentów finansowo-księgowych.

14. Zweryfikowanie rzetelności danych służących za podstawę sporządzania sprawozdań z wykonania podstawowych dochodów podatkowych (Rb-PDP) za wskazany okres sprawozdawczy, skorygowanie wartości błędnie wykazanych w powyższych sprawozdaniach oraz przekazanie poprawnej wersji sprawozdań do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku.

15. Zachowanie powszechności i prawidłowości opodatkowania podatkami lokalnymi, z uwzględnieniem wskazanych w protokole kontroli i części opisowej wystąpienia pokontrolnego przepisów materialnego prawa podatkowego wynikających z ustaw odpowiednio: o podatku rolnym, podatku leśnym i podatkach i opłatach lokalnych. Przedstawienie w odpowiedzi na zalecenia efektów poszczególnych ustaleń oraz zakresu podjętych działań.

16. Udzielanie prawidłowo ustawowych ulg w podatku rolnym.

17. Wyeliminowanie nieprawidłowości, opisanych w protokole kontroli i części opisowej wystąpienia pokontrolnego, w zakresie opodatkowania podatkami i opłatami lokalnymi, których źródłem są zaniechania w stosowaniu przez organ podatkowy czynności sprawdzających wynikających z przepisów ustawy Ordynacja podatkowa.

18. Prowadzenie terminowych i systematycznych działań windykacyjnych w stosunku do podatników, na których ciążą zaległości podatkowe, mając na względzie przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz wskazane przepisy wykonawcze.

19. Wyeliminowanie nieprawidłowości w zakresie pozyskiwania dochodów z tytułu opłaty skarbowej.

20. Podjecie działań mających na celu zapewnienie powszechności i kompletności dochodów z tytułu opłaty targowej.

21. Przestrzeganie przepisów Działu IV Ordynacji podatkowej przy wydawaniu decyzji podatkowych.

22. Wyeliminowanie nieprawidłowości w zakresie realizacji dochodów z tytułu podatku od środków transportowych. Przedstawienie w odpowiedzi na zalecenia efektów poszczególnych ustaleń i działań.

23. Dostosowanie prowadzonej ewidencji analitycznej do zasad wynikających z obowiązujących przepisów.

24. Przestrzeganie przepisów Ordynacji podatkowej w zakresie naliczania odsetek od nieterminowych wpłat.

25. Podejmowanie zdecydowanych i terminowych działań windykacyjnych w stosunku do nieopłaconych należności gminy, mając na uwadze terminy przedawnienia określone w Kodeksie cywilnym.

26. Zaktualizowanie dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości w kwestii dotyczącej określenia ksiąg rachunkowych, które prowadzone są metodą odręczną oraz rozwiązań organizacyjnych przyjętych od 1 stycznia 2008 roku.

27. Zobowiązanie Skarbnika Gminy do wyeliminowania nieprawidłowości w prowadzeniu ksiąg rachunkowych poprzez:

a) zaniechanie prowadzenia odrębnych ksiąg rachunkowych dla środków depozytowych i ujmowanie operacji ich dotyczących w księgach rachunkowych Urzędu jako jednostki budżetowej,

b) przeksięgowywanie wyniku finansowego Urzędu na konto 800 pod datą przyjęcia sprawozdania finansowego, a nadwyżki lub deficytu budżetu oraz wyniku na operacjach niekasowych na konto 960 pod datą przyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu,

c) ujmowanie w księgach rachunkowych budżetu zobowiązań z tytułu mylnych wpłat za pośrednictwem konta 240,

d) stosowanie do rozliczeń z budżetem państwa z tytułu podatku VAT konta 225 w ewidencji Urzędu jako jednostki budżetowej,

e) ewidencjonowanie na koncie 221 w ewidencji Urzędu jako jednostki budżetowej dochodów realizowanych za pośrednictwem urzędów skarbowych oraz udziałów w podatkach dochodowych na zasadach określonych w § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości..., w brzmieniu obowiązującym od 13 maja 2008 r.,

f) zaniechanie ewidencjonowania rozrachunków z tytułu refakturowanych przez Urząd dostaw i usług przy wykorzystaniu konta 240,

g) zweryfikowanie salda konta 240 w ewidencji Urzędu w zakresie należności za wydane specyfikacje istotnych warunków zamówienia oraz salda konta 240 w „ewidencji depozytów” dotyczącego wpłat wadiów na przetargi w łącznej kwocie 409,50 zł,

h) rozliczenie z wykonawcami, którzy wnosili zabezpieczenia należytego wykonania umowy oraz wadia na rachunek depozytowy, kwoty naliczonego oprocentowania składającej się na saldo Ma konta 240 w „ewidencji depozytów” z tytułu kapitalizacji odsetek na rachunku depozytowym oraz zaliczenie do dochodów budżetu odsetek powstałych w związku z oprocentowaniem przechowywanych na tym rachunku środków stanowiących dochody budżetowe,

i) dokonywanie odpisów aktualizujących należności według zasad obowiązujących od 13 maja 2008 r. na mocy zmienionego brzmienia § 7 rozporządzenia w sprawie szczególnych zasada rachunkowości, przy uwzględnieniu przesłanek dokonywania odpisów, zawartych w art. 35b ustawy o rachunkowości,

j) wyksięgowanie z ewidencji Urzędu jako jednostki budżetowej rozrachunków z tytułu zaliczek alimentacyjnych z jednoczesnym przekazaniem salda tych rozliczeń do ewidencji GOPS,

k) wykorzystywanie konta 224 w ewidencji Urzędu jedynie do ewidencjonowania rozliczeń z tytułu udzielonych dotacji budżetowych oraz prowadzenie ewidencji szczegółowej umożliwiającej ustalenie wartości przekazanych dotacji według jednostek oraz przeznaczenia dotacji, jak tego wymagają zasady funkcjonowania konta 224,

l) dokonywanie zapisów księgowych w ewidencji analitycznej prowadzonej dla rozrachunków z dzierżawcami w sposób zgodny z wymaganiami stawianymi zapisom księgowym przepisami art. 23 ust. 2 ustawy o rachunkowości.

28. Wyeliminowanie nieprawidłowości w zakresie sprawozdawczości, poprzez:

a) wykazywanie w sprawozdaniach Rb-28S i Rb-Z wszystkich zobowiązań, których termin płatności minął przed upływem okresu sprawozdawczego, a nie są one przedawnione ani umorzone,

b) ujmowanie w kolumnie „Zobowiązania według stanu na koniec okresu sprawozdawczego – ogółem” sprawozdania Rb-28S wszystkich bezspornych zobowiązań z tytułu wydatków niespłaconych do końca okresu sprawozdawczego, zgodnie z danymi ewidencji księgowej,

c) uwzględnianie w sprawozdaniach Rb-27S w kolumnie „Saldo końcowe – należności pozostałe do zapłaty ogółem” wszystkich należności pozostałych do zapłaty wynikających z ksiąg rachunkowych,

d) zachowywanie zgodności między danymi sprawozdań zbiorczych i sprawozdań jednostkowych,

e) terminowe sporządzanie sprawozdań jednostkowych,

f) sporządzanie kwartalnych sprawozdań Rb-Z o stanie zobowiązań i Rb-N o stanie należności GFOŚiGW.

29. Wystąpienie do Rady Gminy z projektem uchwały w określającej sposób organizacji wspólnej obsługi administracyjnej i ekonomicznej jednostek oświatowych, mając na względzie opis zawarty w niniejszym wystąpieniu pokontrolnym dotyczący kompetencji w zakresie opracowywania planów finansowych poszczególnych szkół oraz sporządzania wymaganych sprawozdań.

30. Przestrzeganie zasady, w myśl której opracowywanie projektów planów finansowych i planów finansowych jednostek budżetowych oraz sporządzanie sprawozdań budżetowych z ich wykonania należy do kompetencji kierowników tych jednostek. W tym celu przekazywanie kierownikom podległych jednostek budżetowych informacji niezbędnych do opracowania projektów ich planów finansowych oraz informacji o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków wynikających z uchwały budżetowej.

31. Wystawianie poleceń wyjazdu służbowego samochodem prywatnym pracownika przy zachowaniu trybu wskazanego w § 5 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r.

32. Przestrzeganie ustalonych w przepisach wewnętrznych zasad eksploatacji samochodów służbowych i rozliczania paliwa, w szczególności w zakresie wypełniania kart drogowych, zgłaszania zapotrzebowań na samochody służbowe i rozliczania paliwa.

33. Zaciąganie zobowiązań dotyczących wydatków majątkowych do wysokości środków zabezpieczonych w uchwale budżetowej.

34. Zaniechanie przenoszenia środków GFOŚiGW do budżetu jako dochodów budżetowych, mając na uwadze opis zawarty w protokole kontroli i niniejszym wystąpieniu.

35. W zakresie udzielania zamówień publicznych:

a) przestrzeganie terminów publikacji ogłoszeń o przetargach,

b) ustanawianie wadium w przypadku przedłużania terminu związania ofertą,

c) określanie przedmiotu zamówienia przy zastosowaniu kodów przyjętych we Wspólnym Słowniku Zamówień,

d) zaniechanie zamieszczania w specyfikacji istotnych warunków zamówienia kryteriów oceny ofert niezabezpieczających wyboru oferty najkorzystniejszej w rozumieniu przepisów Prawa zamówień publicznych,

e) zamieszczanie w specyfikacji istotnych warunków zamówienia i zawieranych umowach dostawy postanowień zabezpieczających interesy zmawiającego w zakresie cen stosowanych przez wykonawcę,

f) dokonywanie niezwłocznego zwrotu wadium po zawarciu umowy w sprawie zamówienia publicznego i wniesieniu żądanego zabezpieczenia należytego jej wykonania.

36. Przekazywanie środków finansowych podmiotom niezaliczonym do sektora finansów publicznych i niedziałającym w celu osiągnięcia zysku na realizację zadań publicznych w sferze upowszechniania kultury fizycznej w drodze dotacji udzielonej zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

37. Podjęcie działań w celu formalnego uregulowania kwestii władania nieruchomościami przez gminne jednostki organizacyjne.

38. Egzekwowanie obowiązku terminowego rozliczenia inwentaryzacji.

39. Dokonanie zwrotu dla Powiatu Białostockiego niewykorzystanej części dotacji w kwocie 72,51 zł, otrzymanej na zimowe utrzymanie dróg. Sporządzanie rozliczenia dotacji zgodnie z zawartą umową.

40. Zamieszczanie części jawnej oświadczeń majątkowych osób wskazanych w art. 24h ustawy o samorządzie gminnym w Biuletynie Informacji Publicznej.

41. Wyeliminowanie nieprawidłowości w zakresie organizacji i funkcjonowania systemu wewnętrznej kontroli finansowej poprzez:

a) zapewnienie prawidłowego (terminowego) obiegu dokumentów dotyczących pozyskiwania dochodów budżetowych, tj. w szczególności opłaty adiacenckiej, najmu i dzierżawy nieruchomości gminy oraz użytkowania wieczystego, w celu uniknięcia w przyszłości stwierdzonych w trakcie kontroli przypadków błędnych danych w księgach rachunkowych i sprawozdawczości, spowodowanych nieprzekazywaniem do księgowości dokumentów niezbędnych dla ustalenia prawidłowego stanu należności,

b) objęcie procedurami kontroli wewnętrznej zagadnień dotyczących pobierania opłat za zajęcie pasa drogowego,

c) zapewnienie przestrzegania ustalonych procedur kontroli w zakresie dotyczącym obowiązku zatwierdzenia dowodów do wypłaty,

d) zobowiązanie odpowiedzialnych pracowników do wzmożenia kontroli dokumentów dotyczących rozliczenia kosztów podróży służbowych w celu wyeliminowania przypadków ich wewnętrznej sprzeczności, wskazanych w części opisowej niniejszego wystąpienia.

O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych, w tym o uzyskanych efektach finansowych wynikających z działań podjętych w celu realizacji zaleceń, proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

Do wiadomości:

Rada Gminy Juchnowiec Kościelny

    Zastępca Prezesa

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

W wyniku podjęcia uchwały przez Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku dotyczącej wniesionych zastrzeżeń do wniosków pokontrolnych skierowano do jednostki pismo z dnia 27.08.2008 roku:

                                                                                     Pan

Czesław Jakubowicz

                                                                                                          Wójt Gminy

Juchnowiec Kościelny

Realizując postanowienia art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (j. t. Dz. U. z 2001 roku Nr 55, poz. 577 ze zm.), po uwzględnieniu w drodze uchwały, przez Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku zastrzeżeń wniesionych w trybie art. 9 ust. 4 ustawy, informuję, iż objęty zastrzeżeniem punkt 4 wystąpienia pokontrolnego wystosowanego w wyniku ustaleń kompleksowej kontroli gospodarki finansowej gminy Juchnowiec Kościelny, przeprowadzonej przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku otrzymuje aktualnie następującą treść:

4. Rozważenie rozliczenia z właścicielami nieruchomości opłat pobranych w związku z wydaniem zezwolenia na podłączenie się do wodociągu lub kanalizacji, jako realizowanych bez podstawy prawnej po dniu 1 stycznia 2002 r., a także tych opłat pobranych tytułem partycypacji w kosztach budowy dróg, jeżeli ustalane były przez gminę jako obowiązkowe.

         O sposobie wykonania zalecenia proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego pisma.

         Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku