Kontrola problemowa gospodarki finansowej

przeprowadzona w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. J. Śniadeckiego w Białymstoku

przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 17 czerwca 2008 roku (znak: RIO.I.6012-10/08), o treści jak niżej:

Pani Danuta Zawadzka

Dyrektor SP ZOZ

Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego

im. J. Śniadeckiego

w Białymstoku

         W wyniku problemowej kontroli gospodarki finansowej Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. J. Śniadeckiego w Białymstoku za okres 2006 i 2007 roku, przeprowadzonej w siedzibie Szpitala przy ul. Marii Skłodowskiej-Curie 26 w Białymstoku na podstawie art. 1 ust. 1 oraz w trybie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono nieprawidłowości i uchybienia opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

         Zakresem kontroli objęto: sprawy ogólno-organizacyjne dotyczące ustroju i funkcjonowania Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. J. Śniadeckiego, unormowania wewnętrzne w zakresie gospodarki finansowej – w tym kontroli finansowej i rachunkowości, ewidencję księgową i sprawozdawczość w zakresie należności i zobowiązań, gospodarowanie majątkiem, udzielanie zamówień publicznych, restrukturyzację finansową oraz prawno-finansowe relacje Szpitala z Samorządem Województwa Podlaskiego.

W zakresie spraw organizacyjnych ustalono, że Szpital w obecnej formie organizacyjno-prawnej powstał z przekształcenia z jednostki budżetowej na mocy zarządzenia Nr 159/98 Wojewody Białostockiego z dnia 12 sierpnia 1998 r. w sprawie przekształcenia Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. J. Śniadeckiego w Białymstoku, które weszło w życie z dniem podpisania. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki Szpitala, a jego fundusz założycielski stanowił wartość wydzielonego mienia państwowego pozostającego w zarządzie Szpitala. Mienie Skarbu Państwa będące we władaniu Szpitala, na postawie art. 60 w zw. art. 47 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872 ze zm.), stało się z mocy prawa mieniem Samorządu Województwa Podlaskiego. Fakt ten potwierdzony został decyzjami Wojewody Podlaskiego. Według art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.), samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej gospodaruje samodzielnie przekazanym w nieodpłatne użytkowanie nieruchomościami i majątkiem komunalnym oraz majątkiem własnym (otrzymanym i zakupionym). Do dnia zakończenia kontroli Szpital nie posiadał dokumentacji potwierdzającej formalne przekazanie w nieodpłatne użytkowanie nieruchomości, które faktycznie użytkuje – str. 3 protokołu kontroli. Na tę kwestię wskazałem w odrębnym piśmie skierowanym do Zarządu Województwa Podlaskiego.

         Analiza uregulowań składających na procedury wewnętrznej kontroli finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 47 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.), wykazała, że w kontrolowanej jednostce ustanowiono w formie pisemnej procedury kontroli odnoszące się do wszystkich aspektów prowadzonej gospodarki finansowej. Jak natomiast wynika z ustaleń kontroli, niektóre uregulowania dotyczące sporządzania, obiegu i kontroli dowodów księgowych utraciły swą aktualność ze względu na zmiany organizacyjne lub zmiany przepisów prawnych i wzorów dowodów księgowych – str. 7, 12 protokołu kontroli.

Stwierdzono, że Dyrektor Szpitala, działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.), wydał zarządzenie wewnętrzne nr 12A z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie ustalenia zasad rachunkowości, które weszło w życie z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2002 roku. Do czasu obecnej kontroli postanowienia tego zarządzenia nie były zmieniane ani uzupełniane. Przyjęta zarządzeniem dokumentacja opisująca zasady rachunkowości zawiera podstawowe postanowienia wymagane przepisami art. 10 ustawy. Ponadto, na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 grudnia 1998 r. w sprawie szczególnych zasad rachunku kosztów w publicznych zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. nr 164, poz.1194), zarządzeniem nr 123 z dnia 31 grudnia 2002 r. został ustalony od dnia 1 stycznia 2003 roku wykaz ośrodków kosztów, zawierający symbole oraz nazwy poszczególnych komórek organizacyjnych Szpitala – str. 5-6 protokołu kontroli

Przyjęte zasady rachunkowości, sposób gromadzenia dowodów księgowych i prowadzenia ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy dotyczące zdarzeń gospodarczych oraz prawidłowość sporządzania sprawozdań finansowych sprawdzono w oparciu o ewidencję zobowiązań wobec dostawców i wykonawców oraz poszczególnych pożyczkodawców i kredytodawców. Stwierdzono, że podstawę prowadzenia ksiąg rachunkowych stanowiła dokumentacja opisująca przyjęte zasady rachunkowości, w tym, w zakresie sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, „Zakładowy plan kont dla samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej” wydany przez Centrum szkoleniowe „KONSULTANT Maria Stefko”. Ustalony w dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości Szpitala wykaz kont księgi głównej w kilku przypadkach różnił się jednakże od wykazu kont zamieszczonego w „Zakładowym Planie Kont” – np. konto „Kredyty bankowe otrzymało symbol 134, zamiast 137; konto „Rozrachunki publiczno-prawne” otrzymało symbol 225, zamiast 220; konto „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” otrzymało symbol 231, zamiast 230; konto 241 otrzymało nazwę „Pozostałe rozrachunki wg tytułów”, zamiast „Rozrachunki z tytułu zakupu rzeczowych aktywów trwałych” (przy czym na koncie 241 ewidencjonowano m.in. rozliczenie pożyczek zaciągniętych w Banku Gospodarstwa Krajowego na restrukturyzację finansową Szpitala oraz pożyczki otrzymane od innych kontrahentów) – str. 14, 15-16, 17 protokołu kontroli. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o rachunkowości, zakładowy plan kont jednostki winien zawierać wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej. Traktowane przez badaną jednostkę jako element składowy własnej dokumentacji wzorcowe opracowanie zakładowego planu kont winno być zatem dostosowane do faktycznie stosowanych rozwiązań i potrzeb Szpitala. Stosownie do art. 10 ust. 2 ustawy, ustalenie w formie pisemnej dokumentacji zasad (polityki) rachunkowości oraz jej aktualizacja należy do obowiązków kierownika jednostki.

W stosunku do pozostałych kont rozrachunkowych zakładowy plan kont zawiera opisy zasad ewidencjonowania należności i zobowiązań na kontach księgi głównej oraz obowiązek prowadzenia ewidencji analitycznej, zapewniającej ustalenie przebiegu rozliczeń z każdym kontrahentem oraz stanu rozliczeń wymagalnych do 12 miesięcy od dnia bilansowego i powyżej 12 miesięcy. Realizację tego obowiązku zapewnił stosowany program komputerowy, a konta ksiąg pomocniczych tworzono w wyniku rozbudowy szczegółowej poszczególnych kont syntetycznych. W dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości zamieszczono wydruk wykazu kont analitycznych, w tym dotyczących rozrachunków – str. 16 protokołu kontroli.

Zgodnie z zakładowym planem kont konto 245 „Rozrachunki wewnątrzzakładowe” przeznaczone zostało do ewidencji rozrachunków pomiędzy wewnętrznymi jednostkami organizacyjnymi, a także rozliczeń pomiędzy działalnością operacyjną a wyodrębnioną finansowo działalnością Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS). W kontrolowanej jednostce saldo należności występuje w działalności finansowo wyodrębnionej a saldo zobowiązań w działalności operacyjnej Szpitala i dotyczy rozliczeń z ZFŚS z tytułu nieprzekazania w pełniej wysokości odpisów na Fundusz (na koniec 2006 r. należności Funduszu z tego tytułu wynosiły 2.090.931,11 zł, na koniec 2007 r. 1.425.073,86 zł). Na podstawie zestawień obrotów i sald kont syntetycznych bilansowych o symbolach trzycyfrowych ustalono, że salda tego konta wykazywane za pomocą programu komputerowego nie były zgodne z ewidencją analityczną i nie odzwierciedlały stanu rzeczywistego. Ponadto, ewidencja księgowa rozrachunków między działalnością podstawową i działalnością finansowo wyodrębnioną nie dostarczała pełnych informacji o stanie tych rozliczeń. W wyniku dokonanej analizy zapisów w ewidencji księgowej i porównania na ich podstawie stanów ZFŚS na koniec 2006 roku oraz na koniec 2007 r. stwierdzono różnice między stanem tego Funduszu (wynikającym z ewidencji) a aktywami Funduszu. Stanowiły one na dzień 31 grudnia 2006 r. kwotę 1.006.277,73 zł, zaś na dzień 31 grudnia 2007 r. kwotę 759.875,12 zł. Różnice te świadczą o zaangażowaniu środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w finansowanie działalności podstawowej Szpitala bez wykazywania tego faktu w ewidencji księgowej rozrachunków między działalnością podstawową i działalnością finansowo wyodrębnioną. W trakcie trwania kontroli dokonano zapisów korygujących rozrachunki wewnątrzzakładowe i stan Funduszu – str. 20 – 23 protokołu kontroli.

         Ujawniono również, że kwoty zobowiązań wymagalnych Szpitala wobec Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, wynoszące na koniec 2006 r. 3.097.209 zł oraz na koniec 2007 r. (przed dokonaniem zapisów korygujących) 2.184.949 zł, nie były wykazywane w sprawozdawczości o zobowiązaniach Szpitala – str. 22, 23 protokołu kontroli. Należy dodać, że w pozostałym zakresie sprawozdania Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych za IV kwartały 2006 r. i IV kwartały 2007 r. były przez Szpital sporządzane w oparciu o dane wynikające z ksiąg rachunkowych, stosownie do postanowień rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz. U. Nr 113, poz. 770) – str. 25-26 protokołu kontroli.

W zakresie gospodarowania majątkiem stwierdzono nieprawidłowości będące skutkiem nieprzestrzegania przez Szpital zasad zakupu i przyjęcia darowizny aparatury i sprzętu medycznego oraz zbycia składników majątkowych, ustanowionych w uchwale Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 22 grudnia 2003 r. (z późniejszymi zmianami) w sprawie określenia zasad gospodarowania mieniem w zakresie zakupu lub przyjęcia darowizny aparatury i sprzętu medycznego oraz zasad zbycia, wydzierżawiania, wynajmowania oraz użyczania powierzchni użytkowych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dla których organem założycielskim jest Samorząd Województwa Podlaskiego.

Załącznik nr 1 do wymienionej uchwały, określający zasady zakupu i przyjęcia darowizny aparatury i sprzętu medycznego, w § 1 zobowiązywał Szpital do uzyskania zgody Zarządu Województwa w formie uchwały na zakup lub przyjęcie darowizny aparatury i sprzętu medycznego, którego wartość jednostkowa przekracza 3.500 zł. Ponadto, wydanie zgody powinno być poprzedzone wnioskiem jednostki, którego wzór zawarty jest w § 7 wskazanego załącznika. W toku kontroli ustalono, że w latach 2006-2007 badana jednostka dokonała zakupów i przyjęcia darowizn sprzętu i aparatury medycznej o wartości jednostkowej powyżej 3.500 zł na łączną kwotę 5.465.456,67 zł (w tym zakupy 5.011.472,59 zł i darowizny 453.984,08 zł) Wszystkie operacje gospodarcze w tym zakresie zostały dokonane bez uprzedniego złożenia wniosku i bez zgody Zarządu Województwa, z naruszeniem norm zawartych w uchwale Sejmiku Województwa Podlaskiego – str. 29-31 protokołu kontroli. W wyjaśnieniu omawianych zagadnień Pani Dyrektor, odpowiedzialna z mocy art. 44 ust. 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej za zarządzanie Szpitalem, podniosła m.in., że Zakupy sprzętu medycznego dokonywane przez Szpital finansowane są z dwóch źródeł: dotacji organu założycielskiego lub środków własnych. Dotację na zakup środka trwałego należy traktować jako zgodę na jego zakup. Należy wskazać, że przedstawione w wyjaśnieniu domniemanie nie znajduje potwierdzenia w postanowieniach uchwały Sejmiku Województwa Podlaskiego, które nie przewidują odstępstw od ustanowionych procedur z uwagi na źródła finansowania zakupów. W wyjaśnieniu została też poruszona kwestia niezbędnych zakupów doraźnych w przypadku awarii posiadanego sprzętu medycznego, których realizacja w trybie przewidzianym uchwałą może zagrażać zdrowiu pacjentów lub powodować wstrzymanie pracy części jednostki.

Stwierdzono też, że w przypadku zbycia sterylizatora parowego za kwotę 3.000 zł Szpital nie przestrzegał procedur określonych dla tego typu operacji gospodarczych w załączniku nr 2 do uchwały Samorząd Województwa Podlaskiego z dnia 22 grudnia 2003 r. (w okresie kontrolowanym dokonano zbycia dwóch składników aktywów). Normy zawarte w tym załączniku stanowią, że zakład opieki zdrowotnej może zbyć urządzenia techniczne, m.in. aparaturę medyczną, jeżeli są one zbędne w prowadzonej działalności. W § 2 pkt 1 określono, że za zbędne należy uznać urządzenia, które nie są i nie będą wykorzystywane, według zaś postanowienia § 5 lit. b) zbycie urządzeń technicznych o wartości według wyceny za jeden składnik majątku trwałego powyżej 1.000 zł wymaga uprzedniej zgody Zarządu Województwa Podlaskiego. Ponadto § 6 tego załącznika określa tryby sprzedaży zbędnych urządzeń, do których zalicza sprzedaż w drodze przetargu lub konkursu ofert, sprzedaż bez przetargu lub konkursu ofert w szczególnie uzasadnionych przypadkach za zgodą Zarządu Województwa wyrażoną w drodze uchwały oraz nieodpłatne przekazanie za zgodą Zarządu Województwa, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, na rzecz zakładów opieki zdrowotnej, których organem założycielskim jest Samorząd Województwa Podlaskiego. Stosownie do postanowień § 3 załącznika, przed zbyciem aparatury i sprzętu medycznego jednostka powinna zlecić wycenę odpowiedniemu autoryzowanemu zakładowi naprawczemu sprzętu medycznego.

W zbadanym przypadku Szpital nie przestrzegał postanowień zawartych we wskazanym załączniku do uchwały, ponieważ nie uzyskał zgody Zarządu Województwa na zbycie niewykorzystywanego sprzętu medycznego, w tym zastosowania niekonkurencyjnego trybu sprzedaży, a także nie zlecił odpowiedniemu podmiotowi wyceny zbywanego składnika aktywów. Jak stwierdzono, w dniu 8 września 2006 r. wpłynęło do badanej jednostki pismo SP ZOZ Szpital Powiatowy w Piszu, wyrażające zainteresowanie zakupem sterylizatora, na którym znajduje się adnotacja Kierownika Sekcji Inwentaryzacji, iż sprzedaż środka trwałego do 3.500 zł nie wymaga zgody Urzędu Marszałkowskiego, co ustalono na podstawie rozmowy telefonicznej z Urzędem z dnia 08.09.2006 r. Sprzedaż nastąpiła w dniu 21 września 2006 r., w którym przekazano sterylizator odbiorcy oraz wystawiono fakturę na kwotę 3.000 zł brutto (należność z faktury zmniejszyła wartość zobowiązań Szpitala wobec SP ZOZ w Piszu) – str. 32-33 protokołu kontroli.

W zbadanej próbie nie stwierdzono natomiast nieprawidłowości w zakresie trybu postępowania przy wydzierżawianiu i wynajmowaniu przez Szpital składników majątkowych, czynności kontrolne nie wykazały też naruszenia przepisów art. 1 ust. 4 i 5 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, zakazujących podejmowania na terenie zakładów opieki zdrowotnej niektórych rodzajów działalności – str. 33-35, 38-39 protokołu kontroli.

         Nieprawidłowości nie stwierdzono również w zakresie udzielania zamówień publicznych. W zbadanej próbie postępowań kontrola wykazała uchybienie w postępowaniu prowadzonym w I kwartale 2007 r. w trybie przetargu nieograniczonego na usługę utrzymania higieny, w którym zamawiający naruszył przepis art. 92 ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznym (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, 1655). Z przedstawionej kontrolującemu dokumentacji oraz wyjaśnień złożonych przez Kierownika Sekcji Zamówień Publicznych wynika, że o wyborze najkorzystniejszej oferty wykonawca został powiadomiony pismem z dnia 20 lutego 2007 r. Ogłoszenie zawierające tę informację zamieszczono w siedzibie zamawiającego w tym samym dniu, natomiast pod adresem internetowym www.sniadecja.pl w dniu 1 marca 2007 r. Przepis art. 92 ust. 2 Prawa zamówień publicznych stanowi, że informacja ta powinna być ogłoszona niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej oferty. W badanym przypadku publikacja ogłoszenia o wyborze najkorzystniejszej oferty na stronie internetowej nastąpiła 9 dni po powiadomieniu wykonawcy oraz dzień po zawarciu umowy z wykonawcą – str. 47 protokołu kontroli.

         Badanie realizacji zawartych umów w sprawie zamówień publicznych wykazało natomiast nieprzestrzeganie przez Szpital warunków umownych w zakresie terminów płatności. Według stanu na koniec 2007 roku zobowiązania wymagalne z tytułu realizacji umowy na usługę utrzymania higieny wynosiły 2.100.426,20 zł, wobec dostawców leków 2.183.357,07 zł, zaś dostawców specjalistycznego sprzętu medycznego jednorazowego użytku 527.398,85 zł – str. 48, 53, 62 protokołu kontroli. Stosownie do zasady wyrażonej w art. 35 ust. 3 pkt 3 ustawy o finansach publicznych wydatki jednostek sektora finansów publicznych powinny być dokonywane w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

         Kontrolowana jednostka uczestniczyła w postępowaniu restrukturyzacyjnym prowadzonym na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r. o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 78, poz. 684 ze zm.) – str. 64-75 protokołu kontroli. Postępowaniem restrukturyzacyjnym, wszczętym na wniosek Szpitala decyzją Wojewody Podlaskiego z dnia 9 czerwca 2005 r., objęto znane na dzień 31 grudnia 2004 r. zobowiązania publicznoprawne o wartości 11.846.612,06 zł (z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy) i odsetki od tych zobowiązań w wysokości 1.890.936,30 zł, zobowiązania cywilnoprawne o wartości 16.191.405,99 zł i odsetki od tych zobowiązań w kwocie 2.208.759,58 zł, a także zobowiązania z tytułu indywidualnych roszczeń pracowniczych wynikających z art. 4a ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw (tzw. „ustawa 203”) o wartości 1.785.343,56 zł i odsetki od tych zobowiązań w wysokości 956.336 zł.

         W wyniku spełnienia przez Szpital warunków wynikających z art. 6 ust. 2 ustawy (dotyczących m.in. niezalegania w spłacie zobowiązań publicznoprawnych na dzień zakończenia restrukturyzacji, zrealizowania ugody zawartej z wierzycielami wierzytelności cywilnoprawnych, zaspokojenia roszczeń pracowniczych z tzw. „ustawy 203”), potwierdzonego odpowiednimi zaświadczeniami, postępowanie restrukturyzacyjne zostało zakończone na mocy decyzji z dnia 13 września 2006 r. Dyrektora Podlaskiego Centrum Zdrowia Publicznego (wymieniony organ wykonywał zadania z zakresu restrukturyzacji na mocy porozumienia z Wojewodą Podlaskim). Decyzja o zakończeniu restrukturyzacji, stosownie do art. 28 ust 3 ustawy, była podstawą umorzenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zobowiązań Szpitala w łącznej kwocie 5.146.007,24 zł, na podstawie decyzji z 20 listopada 2006 r. Szpital w związku z zakończeniem restrukturyzacji i spełnieniem innych warunków ustanowionych w art. 35 ust. 10b ustawy uzyskał też umorzenie – na kwotę 10.976.507,03 zł – pożyczki zaciągniętej ze środków budżetu państwa w Banku Gospodarstwa Krajowego na finansowanie programu restrukturyzacyjnego, przy czym, jak ustalono, Szpital przelewem z dnia 29 maja 2006 r. dokonał zwrotu na rachunek BGK kwoty 215.408,12 zł w związku z niewłaściwym wykorzystaniem środków z pożyczki. W odrębnym postępowaniu, na podstawie decyzji Ministra Polityki Społecznej, Szpital uzyskiwał też umorzenia zobowiązań wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – według stanu na dzień 31 grudnia 2004 r. zobowiązania te wynosiły 643.584,66 zł.

         W odniesieniu do zakładanej w programie restrukturyzacyjnym sytuacji ekonomicznej Szpitala, możliwej do osiągnięcia po zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego, stwierdzono m.in., że w latach 2005 – 2007 nie zostały osiągnięte zakładane wskaźniki rentowności sprzedaży. Działalność podstawowa Szpitala w każdym roku zamykała się stratą, przy czym wynik finansowy uległ największemu pogorszeniu w 2007 roku, w którym strata Szpitala wyniosła ok. 10.000.000 zł (zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 60 ust. 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, zakład pokrywa we własnym zakresie ujemny wynik finansowy). Tendencję malejącą wykazują natomiast wskaźniki zadłużenia liczone jako stosunek zobowiązań ogółem do pasywów ogółem; poza tym odnotowywano w kolejnych latach wzrost funduszu założycielskiego.

         Po zakończeniu restrukturyzacji finansowej Szpitala powstały zaległości z tytułów publicznoprawnych (wobec PFRON), które według stanu na koniec lutego 2008 r. wynosiły 519.315 zł. Zaległości z tytułu zobowiązań prywatnoprawnych (z tytułu dostaw i usług), powstałe po dniu 31 grudnia 2004 r., wynosiły natomiast na koniec 2005 r. 3.139.626,70 zł, na koniec 2006 r. 6.011.267,16 zł, a na koniec 2007 r. 10.639.662,40 zł.

         W latach 2006 – 2007 Szpital uzyskał z budżetu organu założycielskiego dotacje celowe, o których mowa w art. 55 ust. 1 pkt 1 – 3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, na łączną kwotę 5.636.750,73 zł. Czynności kontrolne w zakresie sposobu wykorzystania i rozliczenia pozyskanych dotacji (badaniem objęto umowy dotacyjne na łączną kwotę 4.093.592 zł) nie wykazały nieprawidłowości – str. 75- 80 protokołu kontroli.

         We wskazanym okresie badana jednostka korzystała również z zabezpieczeń spłaty zaciąganych kredytów w postaci poręczeń udzielanych przez Samorząd Województwa Podlaskiego. Łącznie, poręczeniami zostały objęte zobowiązania o wartości 24.868.224,12zł, w tym m.in. wynikające z kredytu zaciągniętego w dniu 9 czerwca 2006 r. w wysokości 8.500.000 zł na spłatę zobowiązań publicznoprawnych i cywilnoprawnych. Jak ustalono, Szpital dokonywał spłat odsetek od wykorzystanego kredytu w terminach i wysokości zgodnej z umową (spłaty rat kapitałowych mają nastąpić począwszy od 2009 roku) – str. 80-91 protokołu kontroli.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Dokonanie przeglądu procedur kontroli wewnętrznej zawartych w instrukcji obiegu i kontroli dokumentów oraz regulaminie kontroli wewnętrznej w celu ich dostosowania do aktualnej organizacji Szpitala.

2. Dokonanie zmian w dokumentacji opisującej zasady (politykę) rachunkowości w celu:

a) wyeliminowania rozbieżności miedzy wykazem kont faktycznie prowadzonym, a kontami wynikającymi z zakładowego planu kont,

b) zapewnienia prawidłowych informacji o stanie rozliczeń między działalnością podstawową Szpitala i działalnością finansowo wyodrębnioną.

3. Wykazywanie w sprawozdawczości o stanie zobowiązań Szpitala wszystkich zobowiązań wymagalnych.

4. Dokonywanie operacji związanych ze zbyciem, zakupem oraz przyjęciem darowizny aparatury i sprzętu medycznego z zachowaniem zasad określonych w uchwale Sejmiku Województwa Podlaskiego.

5. Każdorazowe upublicznianie informacji o wyborze najkorzystniejszej oferty na stronie internetowej z zachowaniem wymogu art. 92 ust. 2 Prawa zamówień publicznych.

6. Podejmowanie działań zmierzających do terminowego regulowania zobowiązań.

O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

         Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

         Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

         W wyniku kontroli w w/w jednostce skierowano pismo z dnia 17.06.2008 roku, do organu wykonawczego:

Zarząd

Województwa Podlaskiego

         Uprzejmie informuję, że Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku zakończyła w dniu 6 maja kontrolę problemową gospodarki finansowej w SP ZOZ Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym im. J. Śniadeckiego w Białymstoku. W załączeniu przekazuję wystąpienie pokontrolne skierowane w wyniku tej kontroli do dyrektora Szpitala.

         Spośród poczynionych ustaleń kontrolnych chciałbym zwrócić uwagę na fakt, iż dotychczas nie została w sposób formalno-prawny uregulowana kwestia władania przez Szpital nieruchomościami komunalnymi, stosownie do zasad wynikających z art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.).

Podkreślenia wymagają również ustalenia kontroli, z których wynika, że Szpital nie przestrzegał postanowień uchwały Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 22 grudnia 2003 r., ustanawiających zasady zakupu i przyjęcia darowizny aparatury i sprzętu medycznego oraz zbycia składników majątkowych. Złożone w tym aspekcie wyjaśnienie dyrektora Szpitala poddaje w szczególności pod rozwagę zasadność stosowania ustanowionego w uchwale trybu postępowania w przypadku, gdy zakupy aparatury i sprzętu medycznego finansowane są przez zakład opieki zdrowotnej ze środków dotacji celowej, udzielanej na podstawie umowy z Zarządem Województwa, a także w przypadku zakupów koniecznych, niezbędnych dla utrzymania ciągłości działalności zakładu.

         Chciałbym także wskazać, iż nie były w sposób należyty realizowane przez Zarząd Województwa obowiązki nadzoru nad Szpitalem, ustanowione w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 listopada 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru nad samodzielnymi publicznymi zakładami opieki zdrowotnej i nad jednostkami transportu sanitarnego (Dz. U. Nr 94, poz. 1097). W szczególności nie był realizowany obowiązek ustanowiony w § 7 ust. 2 rozporządzenia, w kwestii podejmowania co najmniej raz w roku kontroli okresowych, mających na celu dokonanie oceny działalności jednostki organizacyjnej w zakresie wynikającym z przepisów § 1 tego aktu prawnego. Jak ustalono, ostatni wpis o kontroli (w prowadzonej przez Szpital ewidencji przeprowadzonych kontroli) przez Urząd Marszałkowski pochodził z października 2005 r.

         W świetle przedstawionych wyników kontroli uznaję za zasadne podjęcie stosownych działań zmierzających do uregulowania kwestii władania przez SP ZOZ majątkiem komunalnym oraz ustanowienia właściwego nadzoru nad podległą jednostką.

         Prezes

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku