Kontrola problemowa gospodarki finansowej

przeprowadzona w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej

 Szpitalu Ogólnym w Grajewie

przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku

         Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 02 września 2008 roku (znak: RIO.I.6012-16/08), o treści jak niżej:

Pan Grzegorz Dembski

Dyrektor SP ZOZ

Szpitala Ogólnego w Grajewie

         W wyniku problemowej kontroli gospodarki finansowej Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Szpitala Ogólnego w Grajewie za okres 2006 i 2007 roku, przeprowadzonej na podstawie art. 1 ust. 1 oraz w trybie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, stwierdzono nieprawidłowości i uchybienia opisane w protokole kontroli, którego egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

Zakresem kontroli objęto: sprawy ogólno-organizacyjne dotyczące ustroju i funkcjonowania SP ZOZ Szpitala Ogólnego w Grajewie, unormowania wewnętrzne w zakresie gospodarki finansowej – w tym kontroli finansowej i rachunkowości, ewidencję księgową i sprawozdawczość w zakresie należności i zobowiązań, gospodarowanie majątkiem, udzielanie zamówień publicznych, restrukturyzację finansową oraz prawno-finansowe relacje Szpitala z Powiatem Grajewskim.

         Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Ogólny w Grajewie im. W. Ginela został utworzony z dniem 1 stycznia 1999 r., na mocy zarządzenia nr 60/98 Wojewody Łomżyńskiego z dnia 28.07.1998 r. w sprawie podziału Zespołu Opieki Zdrowotnej w Grajewie i utworzenia dwóch odrębnych Samodzielnych Zakładów Opieki Zdrowotnej: Szpitala Ogólnego w Grajewie i Zakładu Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Grajewie. Na dzień rozpoczęcia działalności fundusz założycielski Szpitala Ogólnego, wynikający z dokonanego podziału, wynosił 3.094.768,50 zł.

W zakresie spraw organizacyjnych ustalono, że w okresie kontrolowanym Szpital działał w oparciu o statut nadany przez Radę Społeczną Szpitala uchwałą z dnia 30 lipca 1998 r., wraz z późniejszymi zmianami. Między innymi, na podstawie uchwały nr 8/2003 Rady Społecznej Szpitala z dnia 4 grudnia 2003 r. w sprawie zmiany statutu Szpitala, postanowiono o utworzeniu w Zakładzie gospodarstwa pomocniczego. Gospodarstwo to miało prowadzić wyodrębnioną działalność w zakresie prowadzenia płatnego niestrzeżonego parkingu na placach będących w użytkowaniu Szpitala oraz pokrywać koszty własnej działalności z osiąganych przychodów. Uchwała w sprawie utworzenia wyodrębnionej działalności została zatwierdzona uchwałą nr 40/162/03 Zarządu Powiatu Grajewskiego z dnia 9 grudnia 2003 r. Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.; poprzednio art. 20 ustawy o finansach publicznych z 26 listopada 1998 r.), gospodarstwem pomocniczym jest wyodrębniona z jednostki budżetowej pod względem organizacyjnym i finansowym cześć jej podstawowej działalności lub działalność uboczna. Przywołana regulacja w sposób jednoznaczny wskazuje, że gospodarstwo pomocnicze może być tworzone wyłącznie w ramach jednostki budżetowej, zatem nie może być organizowane przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej działający jako osoba prawna. W trakcie przeprowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że faktycznie w kontrolowanej jednostce gospodarstwo pomocnicze nie funkcjonowało. Działalność obejmująca prowadzenie płatnego niestrzeżonego parkingu prowadzona jest w ramach działalności Szpitala str. – 5-6 protokołu kontroli.

Zgodnie ze statutem, kontrolowanym podmiotem kieruje Dyrektor powoływany uchwałą Zarządu Powiatu. Funkcję Dyrektora Szpitala Pan Grzegorz Dembski pełni od dnia 26 czerwca 2003 r., na stanowisko to powołany został uchwałą Zarządu Powiatu Grajewskiego z dnia 23 czerwca 2003 r. Powyższa uchwała zobowiązywała Przewodniczącego Zarządu do nawiązania stosunku pracy z Dyrektorem Szpitala. Stosownie do jej postanowień, pismem z dnia 23 czerwca 2003 r., Przewodniczący Zarządu Powiatu nawiązał stosunek pracy na podstawie powołania z dniem 26 czerwca 2003 r. Powołanie na stanowisko było zgodne z art. 44 ust. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.) stanowiącym, że podmiot, który utworzył publiczny zakład opieki zdrowotnej, nawiązuje z kierownikiem tego zakładu stosunek pracy na podstawie powołania lub umowy o pracę albo zawiera z nim umowę cywilnoprawną.

Stwierdzono, iż Pan Dyrektor w dniu 1 października 2007 r. zawarł ze Szpitalem umowę o pracę na pełnienie dyżurów lekarskich w Oddziale Ratunkowym. W umowie tej Zakład był reprezentowany przez Z-cę Dyrektora ds. lecznictwa Sławomira Cymka. Wskazać należy, że z dniem 10 września 2006 r. do przywołanego art. 44 ustawy zostały dodane ust. 9 i 10, dookreślające kwestię statusu kierownika publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Z regulacji tych wynika, że umowa o pracę, powołanie lub umowa cywilnoprawna, o których mowa w ust. 4, mogą przewidywać możliwość udzielania przez kierownika publicznego zakładu opieki zdrowotnej wykonującego zawód medyczny świadczeń zdrowotnych w tym zakładzie. W takim przypadku, umowa o pracę, powołanie lub umowa cywilnoprawna określają warunki udzielania świadczeń zdrowotnych, w tym wymiar czasu pracy. Akt powołania Pana Dyrektora, wydany przed wprowadzeniem wskazanej regulacji, nie zawiera postanowień w kwestii udzielania świadczeń zdrowotnych. W przedstawionej kontrolującym dokumentacji znajduje się pismo Starosty Powiatu Grajewskiego z dnia 22.10.2007 r. zawierające zgodę na pełnienie przez Pana Dyrektora dyżurów medycznych. Podkreślić należy, iż pismo to nie zwiera warunków udzielania świadczeń zdrowotnych, w tym wymiaru czasu pracy (wymaganych art. 44 ust. 10 ustawy), ponadto zostało sporządzone 21 dni po fakcie zawarcia umowy o pracę, która stanowi odrębną od aktu powołania podstawę nawiązania stosunku pracy. Wobec tego należy stwierdzić, że Pan Dyrektor pełnił dyżury medyczne mimo braku formalnego uregulowania tej kwestii zgodnie z art. 44 ustawy – str. 6-7 protokołu kontroli.

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 18a ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, kierownik zakładu ustala regulamin porządkowy zakładu opieki zdrowotnej, zawierający m.in. organizację i zadania poszczególnych jednostek organizacyjnych zakładu opieki zdrowotnej, w tym zakresy czynności pracowników oraz warunki współdziałania między tymi jednostkami dla zapewnienia sprawności funkcjonowania zakładu opieki zdrowotnej pod względem leczniczym, administracyjnym i gospodarczym. Kontrolującym okazano „Regulamin Organizacyjny Szpitala Ogólnego w Grajewie” z dnia 5 maja 2001 r., określający organizację Szpitala i zadania kierowników poszczególnych komórek organizacyjnych Szpitala oraz „Regulamin Porządkowy Szpitala Ogólnego w Grajewie” z dnia 6 września 1999 r. (bez podpisu Dyrektora), zatwierdzony przez Radę Społeczną uchwałą nr 6/99 z dnia 10.09.1999 r., opisujący proces udzielania świadczeń zdrowotnych. Jak ustalono, niezgodność regulaminu porządkowego Szpitala z przepisem ustawy została wskazana przez Podlaskie Centrum Zdrowia Publicznego w Białymstoku, w ramach kontroli Szpitala przeprowadzonej w listopadzie 2007 roku. W odpowiedzi na zalecenia pokontrolne Pan Dyrektor poinformował organ kontroli, iż regulamin porządkowy zostanie opracowany do dnia 31 maja 2008 r. Na dzień zakończenia kontroli RIO (07.07.2008 r.) Szpital nie posiadał jeszcze regulaminu porządkowego spełniającego wymogi ustawy, zatwierdzonego przez Radę Społeczną – str. 7-8 protokołu kontroli.

Analiza uregulowań wewnętrznych z zakresu gospodarki finansowej, w tym kontroli finansowej i rachunkowości, wymaganych przepisami art. 47 ustawy o finansach publicznych oraz art. 10 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.), wykazała, że Dyrektor Szpitala wydał szereg zarządzeń składających na dokumentację opisującą przyjęte zasady rachunkowości, a także określających procedury wewnętrznej kontroli finansowej, między innymi:

- zarządzenie Nr 26/99 z dnia 30 października 1999 r. w sprawie zasad i częstotliwości przeprowadzania inwentaryzacji składników majątkowych, wprowadzające również „Instrukcję Inwentaryzacyjną Szpitala Ogólnego w Grajewie”,

- zarządzenie Nr 29/99 z dnia 2 listopada 1999 r. w sprawie wykazu ksiąg rachunkowych stosowanych w Szpitalu,

- zarządzenie Nr 30/99 z dnia 2 listopada 1999 r. w sprawie metod prowadzenia kont ksiąg pomocniczych poszczególnych grup rzeczowych składników majątku obrotowego Szpitala,

- zarządzenie Nr 31/99 z dnia 2 listopada 1999r. w sprawie Instrukcji sporządzania, kontroli i obiegu dokumentów,

- zarządzenie Nr 32/99 z dnia 2 listopada 1999 r. w sprawie dopuszczenia do użytkowania programów komputerowych,

- zakładowy plan kont Szpitala wprowadzony w życie z dniem 31 marca 1999 r. z mocą od dnia 1 stycznia 1999 r. (zmieniony aneksem nr 1 z dnia 11 lipca 2000 r. i aneksem nr 2 z dnia 14 grudnia 2001 r.), zawierający wykaz kont z podziałem na zespoły, zasady ich funkcjonowania, określający rok obrotowy i wchodzące w jego skład okresy sprawozdawcze. Zakładowy plan kont został wprowadzony do programu komputerowego „Finanse i księgowość”, w którym określono dalszy podział ewidencji do poszczególnych kont syntetycznych.

Dokumentacja opisująca przyjęte zasady rachunkowości, składająca się z wymienionych unormowań wewnętrznych, spełnia wymagania określone w art. 10 ustawy o rachunkowości – str. 10-11 protokołu kontroli.

Zasady obiegu i kontroli dokumentów księgowych określone zostały w „Instrukcji w sprawie sporządzania, kontroli i obiegu dokumentów”. Postanowienia Instrukcji zostały zawarte w rozdziałach, punktach i załącznikach (wykazach) wymienionych na str. 11-13 protokołu kontroli. W załączonych do Instrukcji wykazach dokumentów określono: nazwę dokumentu, wystawiającego, ilość egzemplarzy, termin sporządzenia oraz termin przekazania do działu finansowo-księgowego. Oznacza to, że w wykazach powyższych opisano proces dotyczący sporządzania dowodów własnych, nie opisano natomiast obiegu dokumentów w związku z ich kontrolą wewnętrzną. Dotyczy to w szczególności uregulowań zawartych w załączniku nr 9 „Wykaz dokumentów dotyczących zakupu środków trwałych, materiałów, towarów i usług wystawionych przez kontrahentów (zewnętrzne)”. Dowody zewnętrzne sprawdzane są przez różne komórki organizacyjne, odpowiednio do ich zadań przewidzianych strukturze organizacyjnej jednostki, co wymaga ustalenia zasad przekazywania dowodów właściwym komórkom organizacyjnym w określonej kolejności i przewidzianych w instrukcji terminach. Obieg dokumentów księgowych winien ustalać drogę dokumentów od chwili ich wpływu do Zakładu, do momentu ich zadekretowania i przekazania do księgowania.

W części II Instrukcji pod nazwą „Kontrola dokumentów księgowych”, określono ogólne zasady kontroli dowodów księgowych postanawiając m.in., że dokumenty księgowe podlegają sprawdzeniu i zbadaniu ich legalności, rzetelności, prawidłowości zdarzeń i operacji gospodarczych odzwierciedlanych w tych dokumentach. W tym celu dokument powinien być sprawdzony pod względem merytorycznym, formalno-rachunkowym oraz zatwierdzony do wypłaty. Badanie wybranej próby dowodów księgowych wykazało, że były one poddane wskazanym procedurom kontroli wewnętrznej – str. 13-14, 21 protokołu kontroli.

W wymienionych zarządzeniach określono również zasady ewidencji rzeczowych składników majątku trwałego i obrotowego. Między innymi, w zarządzeniu nr 30/99 z dnia 2 listopada 1999 r. w sprawie metod prowadzenia kont pomocniczych poszczególnych grup rzeczowych składników majątku obrotowego, wydanym na podstawie art. 17 ust. 2 ustawy o rachunkowości, ustalono metody prowadzenia ewidencji tej grupy składników, postanawiając że:

- ewidencją ilościowo-wartościową obejmuje się rzeczowe składniki majątku obrotowego o wartości początkowej powyżej 500 zł,

- ewidencję ilościową prowadzi się dla składników majątkowych o wartości początkowej równej lub niższej niż 500 zł oraz dla odzieży ochronnej i roboczej, bielizny i pościeli bez względu na wartość początkową,

- ewidencja wartościowa prowadzona winna być dla leków i środków pomocniczych,

- składniki majątkowe służące do jednorazowego zużycia traktuje się jak materiały i odpisuje się w koszty w momencie ich zakupu lub wydania ich do użytku.

Regulacje wewnętrzne w zakresie gospodarki materiałowej zawarte zostały natomiast w Instrukcji w sprawie sporządzania i obiegu dokumentów, w tym w załączniku zawierającym „Wykaz dokumentów dotyczących gospodarki materiałami i towarami”, ustalającym dowody służące dokumentowaniu obrotów materiałami oraz ich obieg. Przewidziano potwierdzenie przyjęcia materiałów dowodem „PZ”, wystawionym przez magazyniera, natomiast ich wydanie na zewnątrz – dowodem „WZ” wystawionym przez dział zaopatrzenia; przewidziano również, że dokumentację dotyczącą leków będą stanowić: zapotrzebowania na leki i artykuły sanitarne, rozliczenie rozchodu zapasów leków (PK z zestawieniem), zwrot do apteki, raport przychodów i rozchodów leków, a dokumentację obrotu artykułami spożywczymi: zapotrzebowanie żywnościowe, zlecenie wydania z magazynu artykułów spożywczych. Szpital nie posiada regulacji wewnętrznej o charakterze instrukcji magazynowej, a z powyższych unormowań nie wynika, dla jakich grup materiałów przychody winny być dokumentowane dowodami „PZ”.

Na podstawie sprawdzonych, źródłowych dowodów księgowych z miesiąca grudnia 2006 r. i stycznia 2007 r. ustalono, że:

- magazynier dokumentował dowodami „PZ” przyjęcie do magazynu zakupionego sprzętu medycznego i gospodarczego, odzieży roboczej i ochronnej, ręczników, mydła, worków foliowych na odpady i prowadził dla tych zapasów ewidencję ilościowo-wartościową,

- kierownik apteki potwierdzała zapisem na fakturach przyjęcie na stan leków, środków opatrunkowych, płynów infuzyjnych, nici chirurgicznych oraz prowadziła dla tych zapasów komputerową ewidencję ilościowo-wartościową,

- kierownik laboratorium analitycznego potwierdzała przyjęcie do laboratorium odczynników i środków dezynfekcyjnych oraz prowadziła dla tych materiałów ewidencję ilościową.

W okresie objętym kontrolą w Szpitalu nie ustalano zakładowych norm zużycia takich materiałów, jak paliwo, olej, środki czystości. Szpital posiada natomiast „Zakładową tabelę norm przydziału i zużycia odzieży ochronnej i roboczej oraz sprzętu ochrony osobistej”. Od dnia 24 maja 2007 r. zostały też wprowadzone miesięczne wartościowe limity funkcjonowania poszczególnych jednostek (komórek organizacyjnych) Szpitala w zakresie leków, sprzętu jednorazowego użytku i materiałów opatrunkowych – str. 16-18 protokołu kontroli.

         W toku kontroli stwierdzono, iż badana jednostka nie posiadała kompleksowo, pisemnie unormowanych procedur kontroli finansowej zapewniających wstępną ocenę celowości zaciągania zobowiązań finansowych, o których mowa w art. 47 ust. 2 pkt 1 ustawy o finansach publicznych. W dokumentacji Szpitala znajdują się tylko pisemne procedury kontroli przedwstępnej zawarte w statucie, dotyczące zakupu aparatury medycznej. W myśl postanowień art. 47 ust. 3 ustawy o finansach publicznych kierownik jednostki zobowiązany jest do ustalenia w formie pisemnej procedur kontroli finansowej, w tym dotyczących przeprowadzania wstępnej oceny celowości zaciągania zobowiązań finansowych i dokonywania wydatków – str. 18-19 protokołu kontroli.

Sposób gromadzenia dowodów księgowych i prowadzenia ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy dotyczące zdarzeń gospodarczych oraz prawidłowość sporządzania sprawozdań finansowych sprawdzono w oparciu o ewidencję zobowiązań wobec dostawców i wykonawców oraz poszczególnych pożyczkodawców i kredytodawców. Stwierdzono, że podstawę prowadzenia ksiąg rachunkowych stanowiła dokumentacja opisująca przyjęte zasady rachunkowości, w tym, w zakresie sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, zakładowy plan kont. Niezgodnie jednakże z jego postanowieniami ujmowano w księgach rachunkowych zobowiązania z tytułu kredytów: plan kont przewiduje dla tych operacji gospodarczych konto 137 „Kredyty bankowe” (według ustalonych zasad funkcjonowania, po stronie Ma tego konta ujmuje się między innymi przekazanie kredytów na rachunek bankowy, spłaty zobowiązań na zasadzie wykorzystania kredytu, a po stronie Wn spłaty kredytu). W trakcie kontroli ustalono, że w badanym okresie ewidencję syntetyczną kredytów prowadzono na koncie syntetycznym 240 „Pozostałe rozrachunki”, służącym według ustaleń planu kont do ewidencji krajowych i zagranicznych rozrachunków bezspornych, nie ujętych na innych kontach zespołu 2. Na wskazanym koncie ewidencjonowano również rozrachunki z tytułu pożyczek, ponieważ w planie kont nie utworzono odrębnego konta dla tego rodzaju zdarzeń – str. 22 protokołu kontroli.

         Stosowany w okresie objętym kontrolą zakładowy plan kont przewidywał prowadzenie ewidencji zobowiązań wobec dostawców i wykonawców na kontach syntetycznych oraz na kontach analitycznych prowadzonych według kontrahentów. W części „Zasady funkcjonowania kont” planu kont zawarto opis zasad ewidencji zobowiązań oraz zasad ewidencji operacji związanych z regulacją tych zobowiązań. W opisie zasad funkcjonowania kont rozrachunkowych zawarto postanowienia, że ewidencja analityczna „powinna umożliwić ustalenie przebiegu rozliczeń z każdym z dostawców, stanu zobowiązań wobec każdego dostawcy oraz wyodrębnienie zobowiązań krótkoterminowych i długoterminowych”. Postanowienia te realizowane były poprzez prowadzenie ewidencji analitycznej rozrachunków, odrębnej dla każdego kontrahenta oraz zawierającej informacje o terminach płatności zobowiązań. Wydruki według stanu na dzień kończący rok obrotowy dostarczały danych o zobowiązaniach wymagalnych dla potrzeb sporządzenia sprawozdawczości, z tym, że stany wynikające z wydruków aktualizowane były pozaksięgowo w przypadku zaistniałych zmian terminów płatności.

         Jak stwierdzono, dane zamieszczone w okresie badanym w sprawozdaniach Rb-N o stanie należności i Rb-Z o stanie zobowiązań, określonych przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz. U. Nr 113, poz. 770), były rzetelne – str. 28-29 protokołu kontroli

         Zgodnie z art. 42 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, publiczny zakład opieki zdrowotnej może dokonać zakupu lub przyjąć darowiznę aparatury i sprzętu medycznego wyłącznie o przeznaczeniu i standardzie określonym przez podmiot, który zakład utworzył, oraz na zasadach określonych przez ten podmiot. Jak ustalono, organy Powiatu Grajewskiego nie określiły bezpośrednio zasad w tej kwestii. Uregulowania takie znalazły się w statucie Szpitala, przyjętym przez Radę Społeczną i zatwierdzonym przez Zarząd Powiatu. Stosownie do § 24 ust. 3 tej regulacji, Szpital może dokonać zakupu i przyjęcia darowizny aparatury i sprzętu medycznego, wyłącznie o przeznaczeniu i standardzie określonym przez Zarząd Powiatu Grajewskiego oraz po uzyskaniu zgody Zarządu (w toku czynności kontrolnych nie okazano regulacji Zarządu w sprawie przeznaczenia i standardów nabywanych przez Szpital składników majątkowych). Ponadto w myśl § 16 ust. 2 pkt 1b) statutu, przed dokonaniem zakupu lub przyjęcia darowizny Rada Społeczna Szpitala powinna przedstawić opinię Zarządowi Powiatu w tej sprawie. Na podstawie ewidencji księgowej ustalono, że w badanej jednostce dokonano zakupów sprzętu i aparatury medycznej na kwotę 220.139,73 zł w 2006 r., 106.326,21 zł w 2007 r. oraz przyjęto dwie darowizny na kwotę 80.563,25 zł w 2006 r. Kontrola wybranych operacji wykazała, że nabycia dokonywano za zgodą Zarządu Powiatu, po uzyskaniu pozytywnej opinii Rady Społecznej Szpitala – str. 30-31 protokołu kontroli.

Stosownie do art. 53 ust. 2 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej zbycie aktywów trwałych samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, oddanie go w dzierżawę, najem, użytkowanie oraz użyczenie może nastąpić wyłącznie na zasadach określonych przez podmiot, który utworzył zakład.

Kontrola stosowania zasad wydzierżawiania i wynajmowania nieruchomości i lokali przez Szpital, uregulowanych w uchwale Rady Powiatu Grajewskiego z dnia 23 lutego 2006 r. w sprawie określenia zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości stanowiących własność powiatu oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na okres dłuższy niż trzy lata oraz zasad zbywania, wydzierżawiania lub wynajmowania majątku trwałego przez samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej wykazała, że w zawartej w dniu 2 stycznia 2007 r. z firmą „Ekolex” umowie dzierżawy nie zamieszczono postanowień dotyczących corocznej waloryzacji czynszu dzierżawnego. Załącznik nr 3 do wymienionej uchwały Rady Powiatu stanowi, że samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej utworzone przez Powiat Grajewski mogą wydzierżawiać lub wynajmować swój majątek trwały po uzyskaniu zgody Zarządu Powiatu, na zasadach określonych w załączniku nr 2 zawierającym „Zasady wydzierżawiania nieruchomości i wynajmowania lokali stanowiących mienie Powiatu Grajewskiego”. Zgodnie z brzmieniem § 5 ust. 1 załącznika nr 2, czynsz za najem lub dzierżawę nieruchomości podlega corocznej waloryzacji o roczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłaszany przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Wobec powyższego należy stwierdzić, że zawarcie umowy dzierżawy nieokreślającej corocznej waloryzacji stawki czynszu dzierżawnego narusza zasady wynikające z uchwały Rady Powiatu – str. 39-40 protokołu kontroli.

Czynności kontrolne w odniesieniu do przestrzegania przez Szpital przepisów art. 1 ust. 4 i 5 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, zakazujących podejmowania na terenie zakładów opieki zdrowotnej niektórych rodzajów działalności, wykazały naruszenie art. 1 ust. 4, poprzez świadczenie, na podstawie umowy dzierżawy, na terenie Zakładu usług pogrzebowych. Jak ustalono, w tej sprawie toczy się postępowanie prowadzone przez Podlaskie Centrum Zdrowia Publicznego – str. 35 protokołu kontroli.

Prawidłowość udzielania zamówień publicznych zbadano w oparciu o przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. Nr 19, poz. 177 ze zm.), a także ustanowione w tym względzie uregulowania wewnętrzne. Kontroli poddano trzy postępowania o udzielenie zamówień publicznych, których przedmiotem był zakup aparatury medycznej oraz dostawa leków i sprzętu medycznego jednorazowego użytku.

Stwierdzono, iż we wszystkich postępowaniach objętych kontrolą zamawiający naruszył art. 35 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych. W myśl wskazanej regulacji, ustalenie wartości zamówienia, jeżeli przedmiotem zamówienia są dostawy, dokonuje się nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem wszczęcia postępowania. Badana próba wykazała, iż w kontrolowanej jednostce czynności związanych z ustaleniem wartości zamówienia dokonywano z uchybieniem tego terminu – str. 42-43, 46, 53-54 protokołu kontroli.

Ustalono też, że w dwóch postępowaniach, dotyczących dostaw aparatury medycznej oraz sprzętu medycznego jednorazowego użytku, zamawiający dokonał przeliczenia wartości zamówienia na podstawie błędnej wartości średniego kursu złotego w stosunku do euro. Badając zamówienie na dostawę aparatury medycznej stwierdzono, że przyjęto wartość średniego kursu złotego wobec euro na poziomie 4,38 zł. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 maja 2006 r. w sprawie średniego kursu złotego wobec euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych (Dz. U nr 87, poz. 610), wydane na podstawie art. 35 ust. 3 ustawy, ustalało tę wartość na 4,3870 zł. Sytuacja taka powtórzyła się w zamówieniu na dostawę sprzętu medycznego jednorazowego użytku, w którym wartość średniego kursu złotego wobec euro przyjęto w wysokości 4,3704 zł, także niezgodnie z przywołanym rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 maja 2006 r. – str. 42, 53 protokołu kontroli.

Badając postępowanie na dostawy leków stwierdzono, iż specyfikację istotnych warunków zamówienia upubliczniono na stronie internetowej w dniu 13 kwietnia 2007 r. Ustawa Prawo zamówień publicznych w art. 42 ust. 1 stanowi, że specyfikację udostępnia się od dnia publikacji ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, w badanym postępowaniu fakt ten miał miejsce 19 kwietnia 2007 r. Należy więc stwierdzić, że zamawiający naruszył postanowienia ustawy w tym zakresie, udostępniając specyfikację 6 dni wcześniej niż wymaga tego ustawa. W postępowaniu tym zamawiający nie podał w ogłoszeniu w sprawie zamówienia, zamieszczonym w siedzibie Szpitala, informacji o adresie strony internetowej, na jakiej dostępna jest s.i.w.z. oraz informacji o dniu przekazania ogłoszenia Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich. Do zamieszczenia tych informacji zamawiający jest zobligowany na podstawie art. 41 pkt 3 i art. 40 ust. 6 pkt 3 ustawy. Stwierdzono również, że w omawianym postępowaniu zamawiający nie dopełnił obowiązku zamieszczenia ogłoszenia w sprawie zamówienia publicznego na stronie internetowej, wbrew postanowieniu art. 40 ust. 1 ustawy. Ustalono, iż w czasie postępowania badana jednostka zamieszczała na stronie internetowej inne publikacje związane z przedmiotowym postępowaniem (np. s.i.w.z., wyjaśnienia do s.i.w.z., wzór umowy). Według ustnego wyjaśnienia kierownika Działu Gospodarczo-Technicznego, zamieszczona na stronie internetowej w dniu 13.04.2007 r. specyfikacja istotnych warunków zamówienia traktowana była przez zmawiającego jako ogłoszenie w sprawie zamówienia. W protokole z postępowania, w części 7 dotyczącej ogłoszenia o zamówieniu, znalazła się informacja o zamieszczeniu ogłoszenia w sprawie zamówienia w dniu 17.04.2007 r. pod adresem www.szpital-grajewo.pl, co faktycznie nie miało miejsca – str. 47-48 protokołu kontroli. Ponadto, dokumentacja postępowania w sprawie zamówienia na leki nie zawierała kart indywidualnej oceny oferty oraz streszczenia i porównania ofert, wymaganych § 4 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego – str. 51 protokołu kontroli.

Ustalono, iż w postępowaniu na dostawę leków zamawiający dopuścił składanie ofert częściowych na wszystkie z 427 pakietów składających się na całość zamówienia. W toku postępowania na niektóre z pakietów leków nie wpłynęła żadna oferta (zamawiający dokonał zakupu tych leków z pominięciem trybu przewidzianego w ustawie, co było dopuszczalne ze względu na wartość). W zakresie pakietów, na które nie złożono żadnej oferty, postępowanie należało unieważnić w związku z zaistnieniem przesłanki z art. 93 pkt 1 Prawa zamówień publicznych. Stanowi on, że zamawiający unieważnia postępowanie w przypadku nie złożenia żadnej oferty niepodlegającej odrzuceniu. W przedmiotowym postępowaniu takiej czynności nie dokonano – str. 50 protokołu postępowania.

         Kontrola zamówienia na dostawę sprzętu medycznego w trybie zapytania o cenę wykazała, że w postępowaniu tym złożone zostały dwie oferty, z których jedna zawierała zaświadczenie o wpisie do ewidencji gospodarczej z dnia 1 września 2005 r. Zgodnie z s.i.w.z., zamawiający żądał aktualnego zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, tj. wystawionego nie wcześniej niż 6 m-cy przed upływem terminu składania ofert. Termin składania ofert upływał w dniu 11 kwietnia 2007 r., zatem zaświadczenie o wpisie do ewidencji powinno pochodzić najpóźniej z 11 października 2006 r. Stwierdzono, iż mimo nie złożenia przez wykonawcę prawidłowego dokumentu potwierdzającego spełnianie warunków udziału w postępowaniu zamawiający nie wezwał wykonawcy do jego uzupełnia w wyznaczonym terminie, wbrew trybowi określonemu w art. 26 ust. 3 ustawy. Należy wskazać, że stosownie do art. 93 ust. 1 pkt 2 ustawy, niezłożenie w postępowaniu prowadzonym w trybie zapytania o cenę co najmniej dwóch ofert niepodlegających odrzuceniu stanowi przesłankę do unieważnienia postępowania – str. 54-55 protokołu kontroli.

W myśl postanowień art. 92 ust. 2 Prawa zamówień publicznych, niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej oferty zamawiający zobowiązany jest do zamieszczenia informacji o wyborze na stronie internetowej i w miejscu publicznie dostępnym w swojej siedzibie. W postępowaniu na dostawę leków stwierdzono, że powyższa informacja została umieszczona na stronie internetowej Szpitala dopiero w dniu 9 lipca 2007 r. – miesiąc po wyborze ofert (11.06.2007 r.). Upublicznienie tej informacji po upływie miesiąca od wyboru najkorzystniejszych ofert świadczy, że zamawiający nie dokonał tej czynności niezwłocznie. Poza tym, kontrolującemu nie udało się ustalić na podstawie okazanej dokumentacji postępowania na dostawę aparatury medycznej, czy zamawiający spełnił obowiązek zamieszczenia informacji o wyborze najkorzystniejszej oferty w miejscu publicznie dostępnym w swojej siedzibie (w czasie trwania postępowania badana jednostka nie posiadała jeszcze własnej strony internetowej) – str. 44-45 i 50 protokołu kontroli.

         Przestrzeganie warunków umów w sprawie zamówień publicznych w zakresie terminów zapłaty zbadano na podstawie wybranych faktur wystawionych przez wykonawców w miesiącu październiku 2007 r. – za dostawy leków oraz na podstawie wybranych faktur z miesiąca grudnia 2007 r. i stycznia 2008 r. – za dostawy sprzętu medycznego jednorazowego użytku. Zgodnie z umowami, zamawiający powinien uregulować należności za dostarczony przedmiot umowy przelewem bankowym na konto wskazane na fakturze w ciągu 30 dni od daty jej otrzymania po zrealizowaniu każdorazowej dostawy. Ustalono, że na 15 dostaw w żadnym przypadku zamawiający nie wywiązał się z umowy w zakresie 30 dniowych terminów płatności. W oparciu o ewidencję zobowiązań wymagalnych prowadzoną do konta 201 „Rozrachunki z dostawcami” ustalono, że SPP ZOZ posiadał na dzień 31 grudnia 2007 r. zobowiązania wymagalne wobec dostawców leków na łączną sumę 48.052,68 zł oraz wobec dostawcy sprzętu jednorazowego użytku na sumę 33.041,62 zł – str. 52-53, 56 protokołu kontroli. Stosownie do zasady wyrażonej w art. 35 ust. 3 pkt 3 ustawy o finansach publicznych wydatki jednostek sektora finansów publicznych powinny być dokonywane w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

         Kontrolowana jednostka uczestniczyła w postępowaniu restrukturyzacyjnym prowadzonym na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r. o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 78, poz. 684 ze zm.) – str. 56-68 protokołu kontroli. Postępowaniem restrukturyzacyjnym, wszczętym na wniosek Szpitala postanowieniem Dyrektora Podlaskiego Centrum Zdrowia Publicznego z dnia 12 lipca 2005 r., objęto znane na dzień 31 grudnia 2004 r. zobowiązania publicznoprawne o wartości 266.449,18 zł (wobec PFRON, z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne) i odsetki od tych zobowiązań w wysokości 98.814,51 zł, zobowiązania cywilnoprawne o wartości 5.358.331,89 zł i odsetki od tych zobowiązań w kwocie 193.494,22 zł, a także zobowiązania z tytułu indywidualnych roszczeń pracowniczych wynikających z art. 4a ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw (tzw. „ustawa 203”) o wartości 1.834.128,46 zł i odsetki od tych zobowiązań w wysokości 697.181,94 zł.

         W wyniku spełnienia przez Szpital warunków wynikających z art. 6 ust. 2 ustawy (dotyczących m.in. niezalegania w spłacie zobowiązań publicznoprawnych na dzień zakończenia restrukturyzacji, zrealizowania ugody zawartej z wierzycielami wierzytelności cywilnoprawnych, zaspokojenia roszczeń pracowniczych z tzw. „ustawy 203”), potwierdzonego odpowiednimi zaświadczeniami, postępowanie restrukturyzacyjne zostało zakończone na mocy decyzji z dnia 4 lutego 2008 r. Dyrektora Podlaskiego Centrum Zdrowia Publicznego. Decyzja o zakończeniu restrukturyzacji, stosownie do art. 28 ust 3 ustawy, była podstawą umorzenia przez Prezesa Zarządu PFRON zobowiązań Szpitala w łącznej kwocie 152.682,52 zł, na podstawie decyzji z 11 marca 2008 r. Szpital w związku z zakończeniem restrukturyzacji i spełnieniem innych warunków ustanowionych w art. 35 ust. 10a ustawy uzyskał też umorzenie – na kwotę 2.840.008,58 zł – pożyczki zaciągniętej ze środków budżetu państwa w Banku Gospodarstwa Krajowego na finansowanie programu restrukturyzacyjnego. Jak przy tym ustalono, Szpital przelewem z dnia 16 maja 2006 r. dokonał zwrotu na rachunek bankowy pożyczki kwoty 226.215,57 zł w związku z niewłaściwym wykorzystaniem środków z pożyczki. W dniu 17 maja 2006 r. Szpital wykorzystał powyższą kwotę na opłacenie zobowiązań z tytułów, na które pożyczka została przeznaczona.

W trakcie kontroli porównano planowane i osiągnięte w latach 2005 – 2007 wskaźniki rentowności – zyskowności sprzedaży (jako stosunek wyniku ze sprzedaży do przychodów ze sprzedaży), zyskowności netto (jako stosunek wyniku netto do przychodów ogółem) i zadłużenia: ogółem (jako stosunek zobowiązań ogółem do pasywów ogółem) oraz kwoty przychodów ogółem, wyniku finansowego, kapitału (funduszu) własnego zakładu, kapitału (funduszu) założycielskiego i stanu zatrudnienia. Wskaźniki powyższe oraz wybrane dane określające sytuację ekonomiczną przedstawione zostały w tabeli na str. 65 protokołu, wynika z nich między innymi, że:

- w żadnym z analizowanych lat nie osiągnięto zakładanego w programie restrukturyzacyjnym wskaźnika rentowności sprzedaży. Najlepszy wynik osiągnięty w 2007 roku stanowił 20,50% wyniku planowanego,

- w analizowanych latach następowała systematyczna poprawa wskaźnika zyskowności netto z minus 12,98% w 2005 r. do minus 2,99% w 2007 r., podczas gdy program restrukturyzacyjny zakładał wzrost tego wskaźnika z 1,33% w 2005 roku do 12,08% w 2007 roku,

- wskaźnik zadłużenia liczony jako stosunek zadłużenia ogółem do wielkości pasywów w żadnym z analizowanych lat nie osiągnął poziomu zakładanego w programie restrukturyzacyjnym. Wskaźnik ten mimo tendencji spadkowej (ze 177,82 w 2005 r. do 143,07 w 2007 r.) na koniec 2007 roku był wyższy od planowanego na ten rok o 52,09%,

- w analizowanych latach Szpital osiągał przychody ogółem (łącznie z zyskami nadzwyczajnymi) wyższe od planowanych w programie restrukturyzacyjnym i od przychodów osiągniętych w poprzednim roku,

- program restrukturyzacyjny przewidywał w każdym z lat przyjętych do analizy nadwyżkę przychodów nad kosztami (zysk bilansowy), począwszy od 223.800 zł w 2005 r. do poziomu 2.100.500 zł na koniec 2007 r. Założenia programu w tym zakresie nie zostały zrealizowane. Działalność Szpitala w analizowanych latach przynosiła straty, mimo systematycznej poprawy wyniku finansowego działalności Szpitala (z kwoty minus 2.779.466 zł w 2005 r. do minus 643.826 zł w 2007 r.). Ustalono, że nie pokryta strata Szpitala z lat poprzednich wynosiła w 2005 roku kwotę 14.036.227,75 zł. Osiągnięte wyniki z lat 2005 do 2007 powiększyły kwotę straty do kwoty 18.565.076,16 zł. Zgodnie z art. 60 ust. 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej pokrywa we własnym zakresie ujemny wynik finansowy,

- fundusz założycielski Szpitala wzrastał zgodnie z tendencją przyjętą w programie, w każdym roku. Wzrost ten w 2005 r. nie osiągnął planowanego poziomu, natomiast w latach 2006 i 2007 nieznacznie go przekraczał. Poziom funduszu założycielskiego osiągnięty na koniec 2007 r. przekroczył poziom planowany o 6%. Należy zaznaczyć, że wielkość kapitału własnego Szpitala (fundusz zakładu + fundusz założycielski) wynosząca 12.571.026,15 zł jest niższa od wielkości straty na koniec 2007 r. o kwotę 5.994.050 zł.

Poziom zatrudnienia w programie restrukturyzacyjnym nie był określony. Jako zadanie nr 6 w programie założono zmniejszenie zatrudnienia w 2006 roku o ok. 20 osób i dalsze obniżenie zatrudnienia w 2007 roku również o ok. 20 osób. Z ustaleń kontroli wynika, że przeciętne zatrudnienie w analizowanych latach utrzymuje się na podobnym poziomie. Na koniec 2007 r. było ono o 1 etat przeliczeniowy wyższe od poziomu na koniec 2005 roku.

         W trakcie kontroli dokonano ustalenia kwot zobowiązań cywilnoprawnych nieobjętych restrukturyzacją, powstałych po dniu 31 grudnia 2004 r. Zobowiązania wymagalne z tych tytułów wynosiły na koniec 2005 r. 2.740.322,74 zł, na koniec 2006 r. 5.062.035,49 zł, a na koniec 2007 r. 2.061.817,15 zł.

Jak stwierdzono według stanu na koniec maja 2008 r., po zakończeniu restrukturyzacji finansowej Szpitala nie powstały zaległości z tytułów publicznoprawnych.

         W okresie kontrolowanym Szpital pozyskiwał z budżetu organu założycielskiego pożyczki krótkoterminowe na spłatę zobowiązań cywilnoprawnych. Kwota zaciągniętych pożyczek wyniosła łącznie 2.356.167,57 zł, zostały one wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem i spłacone w terminach wynikających z umów – str. 68-70 protokołu kontroli. We wskazanym okresie badana jednostka korzystała również z zabezpieczeń spłaty zaciąganych kredytów w postaci poręczeń udzielanych przez Powiat Grajewski. Łącznie, poręczeniami zostały objęte długoterminowe zobowiązania kredytowe do wartości 22.671.535 zł – str. 72-75 protokołu kontroli.

W latach 2006 – 2007 Szpital uzyskał także z budżetu organu założycielskiego dotacje celowe, o których mowa w art. 55 ust. 1 pkt 3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, na łączną kwotę 2.863.740 zł. Czynności kontrolne w zakresie sposobu wykorzystania i rozliczenia pozyskanych dotacji nie wykazały nieprawidłowości – str. 70-72 protokołu kontroli.

Zgodnie z art. 44 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, odpowiedzialność za zarządzanie publicznym zakładem opieki zdrowotnej ponosi kierownik zakładu. Na kierowniku jednostki spoczywa też powinność ustalenia dokumentacji zasad rachunkowości obowiązujących w jednostce oraz pisemnych procedur systemu kontroli wewnętrznej, stosownie do postanowień art. 10 ust. 2 ustawy o rachunkowości oraz art. 47 ust. 3 ustawy o finansach publicznych.

Prowadzenie rachunkowości SPP ZOZ należało do Głównego Księgowego, stosownie do zakresu obowiązków i przepisów art. 45 ustawy o finansach publicznych.

         Mając na uwadze ustalenia kontroli, na podstawie art. 9 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, zalecam:

1. Zwrócenie się do Rady Społecznej Szpitala z wnioskiem o wykreślenie ze statutu Szpitala zapisów dotyczących gospodarstwa pomocniczego, sprzecznych z ustawą o finansach publicznych i niemających praktycznego zastosowania.

2. Zaniechanie zawierania z pracownikami Szpitala umów o udzielanie przez Pana Dyrektora świadczeń zdrowotnych. Wystąpienie do Zarządu Powiatu o uregulowanie tej kwestii w sposób określony w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej.

3. Zrealizowanie działań w celu wdrożenia w Szpitalu regulaminu porządkowego odpowiadającego wymogom art. 18a ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.

4. W zakresie systemu wewnętrznej kontroli finansowej:

a) określenie obiegu dokumentów zewnętrznych między poszczególnymi komórkami organizacyjnymi Szpitala od momentu ich wpływu do czasu ich ujęcia w ewidencji księgowej;

b) dostosowanie regulacji wewnętrznych w kwestii zasad ewidencji rzeczowych składników majątku obrotowego do faktycznie funkcjonujących rozwiązań w tej sferze;

c) ustanowienie w formie pisemnej procedur kontroli w zakresie przeprowadzania wstępnej oceny celowości zaciągania zobowiązań finansowych i dokonywania wydatków.

5. Spowodowanie prowadzenia ewidencji księgowej kredytów w sposób określony postanowieniami zakładowego planu kont.

6. Zawieranie w umowach dzierżawy i najmu postanowień w kwestii corocznej waloryzacji czynszu, jak tego wymagają postanowienia uchwały nr XXXVII/216/06 Rady Powiatu Grajewskiego z dnia 23 lutego 2006 r.

7. Przestrzeganie postanowień Prawa zamówień publicznych w zakresie:

a) terminowego ustalania wartości przedmiotu zamówienia,

b) przeliczania wartości zamówienia na podstawie średniego kursu złotego w stosunku do euro ogłaszanego przez Prezesa Rady Ministrów,

c) kolejności i sposobu publikowania ogłoszenia o zamówieniu oraz specyfikacji istotnych warunków zamówienia, a także treści ogłoszenia o zamówieniu;

d) unieważniania postępowań w sprawie zamówienia w przypadku zaistnienia ustawowych przesłanek;

e) sporządzania dokumentacji z postępowania stosownie do postanowień rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego;

f) wzywania wykonawców, w przypadku zaistnienia przesłanek, o których mowa w art. 26 ust. 3 ustawy, do uzupełnienia żądanych oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania;

g) upubliczniania informacji o wyborze najkorzystniejszej oferty w sposób wskazany w art. 92 ustawy.

8. Podejmowanie działań zmierzających do terminowego regulowania zobowiązań oraz innych działań mających na celu osiągnięcie planowanych efektów zawartych w programie restrukturyzacji finansowej Szpitala.

O sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych proszę powiadomić Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia.

Dodatkowo informuję o możliwości składania, w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do zawartych w wystąpieniu wniosków, za pośrednictwem Prezesa RIO do Kolegium Izby, zgodnie z art. 9 ust. 3-4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Bieg 30-dniowego terminu ulegnie zawieszeniu w stosunku do wniosków objętych zastrzeżeniem.

         Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

Zastępca Prezesa

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku

         W wyniku kontroli w w/w jednostce skierowano pismo z dnia 02.09.2008 roku, do organu wykonawczego:

Zarząd

Powiatu Grajewskiego

Uprzejmie informuję, że Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku zakończyła w dniu 7 lipca 2008 r. kontrolę problemową gospodarki finansowej w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Szpitalu Ogólnym w Grajewie. W załączeniu przekazuję wystąpienie pokontrolne skierowane w wyniku tej kontroli do dyrektora Zakładu.

Spośród poczynionych ustaleń kontrolnych chciałbym w szczególności zwrócić uwagę na fakt niewykonania dyspozycji art. 42 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U z 2007 r., Nr 14, poz. 89 ze zm.), według którego publiczny zakład opieki zdrowotnej może dokonać zakupu lub przyjąć darowiznę aparatury i sprzętu medycznego wyłącznie o przeznaczeniu i standardzie określonym przez podmiot, który zakład utworzył, oraz na zasadach określonych przez ten podmiot. Nie stwierdzono regulacji Powiatu Grajewskiego w tym względzie. Za wypełnienie tej dyspozycji nie można uznać zapisów w statucie Szpitala, przyjętych przez Radę Społeczną, o obowiązku uzyskiwania zgody Zarządu Powiatu na nabycie aparatury i sprzętu medycznego o przeznaczeniu i standardzie określonym przez Zarząd, zważywszy dodatkowo, że jak wynika z ustaleń kontroli przeznaczenie i standard składników majątkowych nabywanych przez Zakład nie zostały ustalone.

W odniesieniu do statutu Szpitala należy również wskazać, że wszystkie dokonywane w nim przez Radę Społeczną zmiany były zatwierdzane uchwałami Zarządu Powiatu. W myśl art. 39 ust. 2 i 3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, statut publicznego zakładu opieki zdrowotnej oraz jego zmiany uchwala rada społeczna zakładu i przedkłada go do zatwierdzenia organowi, który utworzył zakład. Ponadto w myśl art. 36 ustawy tworzenie, przekształcenie i likwidacja publicznego zakładu opieki zdrowotnej, następuje w drodze uchwały właściwego organu jednostki samorządu terytorialnego. Stosownie do postanowień art. 12 pkt 8 lit. i) ustawy o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.), do wyłącznej kompetencji rady powiatu należy podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek. Z przedstawionych uregulowań należy wnioskować, że organem kompetentnym do zatwierdzania statutu Szpitala i jego zmian jest Rada Powiatu, ponieważ jest jednocześnie organem właściwym do utworzenia samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej.

Z ustaleń kontroli RIO dotyczących sprawowania przez Powiat Grajewski nadzoru nad Szpitalem, uregulowanego w art. 67 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 listopada 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru nad samodzielnymi publicznymi zakładami opieki zdrowotnej i nad jednostkami transportu sanitarnego (Dz. U. nr 99, poz. 1097), wynika, że z upoważnienia Starosty Powiatu w Zakładzie były prowadzone kontrole przez biegłego rewidenta, obejmujące okres 2006 i następnie 2007 roku. Kontrole te obejmowały prawidłowość prowadzenia gospodarki finansowej, natomiast jak wynika z przepisu § 7 wskazanego rozporządzenia Ministra Zdrowia, kontrole okresowe winny być podejmowane co najmniej raz w roku celem dokonania okresowej oceny działalności jednostki organizacyjnej w zakresie określonym w § 1, tj. w zakresie gospodarki finansowej, jak również realizacji zadań statutowych, dostępności i poziomu udzielanych świadczeń, prawidłowości gospodarowania mieniem.

Poza tym, chciałbym też zwrócić uwagę na fakt zawarcia przez dyrektora Zakładu umowy o pracę na udzielanie świadczeń zdrowotnych z pominięciem kompetencji Zarządu Powiatu wynikających z przepisów art. 44 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.

         W świetle przedstawionych wyników kontroli uznaję za zasadne podjęcie stosownych działań zmierzających do ustanowienia zgodnego z przepisami prawa nadzoru organu założycielskiego nad Szpitalem Ogólnym w Grajewie.

Zastępca Prezesa

Regionalnej Izby Obrachunkowej

  w Białymstoku